İnsanlarda Üreme Büyüme ve Gelişme Her canlının neslini devam ettirmek için kendine benzer bireyler meydana getirmesine üreme veye çoğalma denir. Üreme canlılar için ortak br özeliktir. Üreme eşeyli veya eşeysiz olarak gerçekleşir. İnsanlarda üreme eşeyli olarak gerçekleşir. Üremede kullanılan üreme organlara üreme sistemi denir. Erkek ve dişilerde üreme organları farklılık gösterir. Yumurta Erkeklerdeki üreme organları spermi, dişilerde ise yumurta oluşumunu gerçekleştirir. Sperm ve yumurta hücrelerine eşey hücreleri adı verilir. Sperm Yumurta hücre zarı, çekirdek ve sitoplazmadan oluşan dişi üreme hücresidir. Yumurta hücresinin özellikleri Sperm baş, boyun( orta kısım) ve kuyruk olmak üzere üç kısımdan oluşur. Baş kısmında kalıtsal bilgi bulunur. Baş kısmında yumurta hücresini delen özel yapılar bulunur. Baş kısmında çekirdek büyük, sitoplazma azdır. Kuyruk (kamçı) ise spermin hareket etmesini sağlar. Sperm hücresinin özellikleri 1- Küçük ve hareketlidir. 2-Baş boyun ve kuyruk olmak üzere üç kısımdan oluşur. 3-Sayıca çoktur. 4-Erkek üreme organı olan testislerde üretilir. 1-Büyük ve hareketsizdir. 2-Sayıca azdır. Genelikle tekdir. 3-Hücre zarı, çekirdek ve sitoplazmadan oluşur. 4-Dişi üreme organı olan yumurtalıkta üretilir. Sperm ile yumurta hücresinin çekirdeğinin birleşmesine döllenme denir. Döllenme için çok sayıda sperm üretilir, ancak bu sperlerden yalnızca bir tanesi yumurtayı döller. Yumurta bir sperm tarafından döllenir. Döllenme sonucu oluşan ilk yumurtaya zigot adı verilir. İnsanda Üremeyi Sağlayan Yapı ve Organlar Dişi Üreme Sistemindeki Yapı ve Organlar: Dişi üreme organındaki yapılar vücut içindedir. 1- Yumurtalık 2- Yumurta Kanalı 3- Döl Yatağı 4- Vajina Yumurtalık: Dişi üreame organında iki tane yumurtalık vardır. Yumurtalıklar dişi üreme hücresi yumurtanın oluşumunu sağlar. Yumurta Kanalı: Yumurtalıkta üretilen yumurtanın döl yatağına ulaşmasını sağlar. Döllenme yumurta kanalında gerçekleşir. Döl Yatağı: Zigotun yerleştiği ve geliştiği yapıdır. Vajina: Döl yatağı ile dış ortam arasındaki bağlantıyı sağlayan yapıdır. Erkek Üreme Sistemindeki Yapı ve Organlar: Erkek üreme organlarının bir kısmı vücut içinde bir kısmı vücut dışında buunur. 1- Testisler 2- Salgı bezleri 3- Sperm Kanalı 4- Penis Testisler: Erkek bireylerde iki tane testis bulunur. Görevi sperm üretmektir. Vücut dışında bulunur. Salgı Bezleri: Spermlere kaygan bir ortam oluşturarak hareketini kolaylaştırır. Sperm Kanalı: Spermleri testisten penise taşınmasını sağlar. Penis: Sperm ve idrarın vücut dışına atılmasını sağlar. Vücut dışında bulunur. Sperm ile yumurtanın birleşmesine döllenme denir. Döllenmiş yumurtaya zigot denir. Zigot oluştuktan sonra bölünerek hücre sayısı artar. Zigotun gelşmesi sonucunda embryo oluşur. Embriyo iki ay son fetü adını alır. Fetüs gelişerek canlıyı meydana getirir. 6- Uygun spor ve egzersiz yapmalıdır. 7- Aşırı ve ağır yük kaldırmamalıdır. 8- Aşırı yorulmamalıdır. 9- Temizliğe dikkat etmelidir. 10- Uzun yolculuklar yapmamalıdır. 11- Rahat, geniş ve doğal giysiler giymelidirler. İnsan yaşamı boyunca bazı dönemlerden geçer. Bu dönemler, bebeklik, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılıktır. Anne karnından başlayarak boy ve kütle artışına büyüme denir. Büyüme sonucunda her davranışın yapılabilceği anlamına gelmez. İnsan vücudunda yapı ve organların beliri işlevleri yapabilecek duruma gelmelerine olgunlaşma denir. Bebeklik ( 0-2 yaş): Günün büyük kısmını uyuyarak geçirirler. Emme, yakalama, tutma, arama gibi bazı reflekslere sahiptir. Başını dik tutamazlar, çevreye ilgisi yoktur. Gürültüyü algılayabilir, sorunları ağlayarak ifade eder. *İhtiyaçlarını karşılayamaz. * Ebebeynlerine bağlıdır. * Emme, tutma, yakalama gibi hareketleri yapar. * Bazı sözcükleri çıkarmaya başlar. Embriyonun sağlıklı gelişebilmesi için alınması gereken tedbirler Sağlıklı bir bebeğin dünyaya gelmesi için öncelikle anne adayının sağlıklı olması gerekir ve hamilelik döneminin sağlıklı geçrilmesi gerekir. Embriyonun en hızlı geliştiği dönem hamilileğin ilk üç ayıdır. Bu dönemde anne adayının dikkat etmesi gereklidir. Bu dönemde anne adayı dikkat etmezse çocuk bedensel ve zihinsel yönden sorunlar görülebilir. Hamilelik döneminde anne adayı; 1- Doktor kontrollerini aksatmamalıdır. 2- Düzenli ve dengeli beslenmelidir. 3- Doktor izni olmadan ilaç kullanmamalıdır. 4- Sigara ve alkol kullanmamalıdır. 5- Radyasyonlu ortamlarda bulunmamalıdır. Çocukluk (2-12 yaş): Bu dönemde konuşmayı, yemek yemeyi, elbiselerini giyip çıkarmayı öğrenir. Okul çağı başlar. Tek cins grupları oluşur. Cinsel kimlik iyice belirmiştir. Oyun evden sokağa kaymıştır. Bu dönemde çocuklar bir çok ihtiyacını kendileri karşılar. Okula başlar. Anne – baba ve çevresiyle iletişimi başlar. Herşeye meraklıdır, öğrenmek ister. Ergenlik ( 12 – 21 yaş) : Testis ve yumurtalık gibi cinsiyet organlarının ve cinse özgü dış görünüm özelliklerin gelişmesi, büyüme ve kimlik olgunlaşmasında belirgin hızlanma, vücut organlarında ve bedensel yapıda değişiklik, ergenlik sürecinin özelliklerini oluşturur. Fiziksel, ruhsal ve cinsel gelişmenin ve değişimin en hızlı olduğu dönemdir. Yetişkinlik ( 21 – 65 yaş): Bu dönemde belli bir olgunluğu ulaşılmıştır. Evlilik yapılmıştır. Çocuklar doğar ve sorumluluk artar. Bu dönemde sorumluluk artar. Eğitim görme, iş bulma, melek seçme, evlenme gibi aşamalar yaşanır. Yaşlılık ( 65 yaş üzere) : Bu döneme ihtiyarlık dönemi de denir. Yaşlılık döneminde vücuttaki yapım yıkımdan azdır. Metabolizma yavaşlamıştır. Yaşlı insanlar iş gücünü kaybetmişlerdir. Bu dönemde hareketler yavaşlar. Çabuk yorulur ve kolay unuturlar.