YÜKLEME CETVELİNİN DOLDURULMASI VE TABLO TALEP GÜCÜNÜN HESABI 1 Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Yükleme Cetvelinin Doldurulması ve Tablo Talep Gücünün Hesabı Yükleme cetveli, kolon şemasından yararlanılarak doldurulur. Yükleme cetvelinde; • Tablo özellikleri (gücü, cinsi, sigortası, KAKR. vs.) • Linyelerin özellikleri (gücü, kullanılan sigorta cinsi ve akımı, fazı vs.) • Sorti özellikleri (aydınlatma yada priz sortilerinin sayısı) gösterilir. YÜKLEME CETVELİ SİGORTA LİNYE AKIM NO SİGORTA KAKR CİNS (A) TABLO ADI GÜÇ SORTİ IŞIK PRİZ FAZ R S T GÜÇ (W) AÇIKLAMA TABLO TALEP GÜCÜ VE BESLEME ŞEKLİ TABLO ADI TABLO GÜCÜ ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I TABLO TALEP GÜCÜ BESLEME ŞEKLİ Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 2 Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Yükleme Cetvelinin doldurulması sırasında dikkat edilecek hususlar • Çizimi yapılmış olan Elektrik Tesisat Projesi üzerinde belirtilen Linye (Aydınlatma Linyesi A1 ve Priz Linyesi P1 şeklinde gösterilebilir) ve Kolon numaralarından (K1) yararlanılarak sırasıyla cetvele yerleştirilmelidir. • Her bir linyede kullanılacak olan Sigorta Cinsi (W oto, K oto) ve Akımı(16A – 3x25A) hesaplama ile belirlenmelidir. • Sorti kısmında linyenin ışık yada priz linyesi oluşuna göre, Işık (Anahtar Sayıları) ve Priz Sorti (Priz Sayısı) sayıları belirlenerek cetvele yerleştirilmelidir. • Elektrik abonelerine üç fazlı besleme yapılğından her bir linyenin hangi faza bağlanacağı da yükleme cetvelinde gösterilmelidir. • Açıklama kısmında linye ile ilgili bilgiler verilmelidir. Örneğin Salon Priz linyesi, Mutfak Ortak Priz Linyesi gibi… • Tablo kısımda bütün linyelere ait güçlerin toplamı, Kurulu Güç kısmına yazılmalıdır. • Kullanılacak olan Ana Kolon Sigortası, Kolon Sigortası, Hata Akımı Koruma Anahtarı (KAKR; kaçak akım koruma rölesi) akım değerleri de cetvelde gösterilmelidir. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 3 Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Bazı Önemli Tanımlar Kurulu Güç: Aydınlatma aygıtları ve prizlerin toplam gücüdür. Talep Güç: Eşzamanlı güç, bağlantı güç olarak da ifade edilen ve aynı zamanda şebekeden çekilen güçtür. İletken kesitlerinin belirlenmesi ve akım kontrolünde esas olan güçtür. Dairenin talep gücünün hesabı: Konutlarda bir dairenin talep gücünün (eş zamanlı yük) belirlenmesinde aşağıdaki eş zamanlılık katsayıları esas alınmalıdır. • • Kurulu gücün 8kW’ye kadar olan bölümü için %60’ı Kurulu güçten geriye kalan güç için %40’ ı alınıp toplanarak dairenin talep gücü bulunur. Binanın talep gücünün hesabı: Binanın eş zamanlı yükünü belirlenmesi için aşağıdaki eş zamanlılık katsayıları esas alınmalıdır. Daire Sayısı 3-5 5-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 Eş Zamanlı Katsayısı 45 43 41 39 36 34 31 Daire Sayısı 36-40 41-45 46-50 51-55 56-61 62 ve üstü Eş Zamanlı Katsayısı 29 28 26 25 24 23 Köy kasaba ve imar planı bulunmayan alanlarda yapılan tek evlerde ve yazlıklarda bu esaslara uyulmayabilir. Bütün konutlarda eş zamanlı yük 3kW’tan az olamaz. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 4 Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Aydınlatma projelerinde Tablo talep gücü Ana Tablo Talep Gücü, apartmanın daire sayısına göre belirlenmiş eşzamanlılık (diversite) katsayılarına göre belirlenir. Eş zamanlı güç (aynı zamanda çekilen güç), kurulu güç değeri eş zamanlılık katsayısı ile çarpılarak bulunur. Konutlarda kurulu güç genel olarak aydınlatma gücü, priz gücü ve biliniyorsa elektrikli ev aletlerinin gücünden oluşur. Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan gücün %40’ı alınarak toplanarak bulunur. Daire Sayısı 3-5 5-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Eş Zamanlı Katsayısı 45 43 41 39 36 34 31 Daire Sayısı 36-40 41-45 46-50 51-55 56-61 62 ve üstü Eş Zamanlı Katsayısı 29 28 26 25 24 23 Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 5 Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Örnek Tablo Talep Gücü ve Tali Talep Gücü Hesabı Örnek: Kurulu gücü 112300W olan 8 daireli bir apartmanın talep gücünü bulunuz. 8 daireli bir apartmanın eşzamanlılık katsayısı 5-10 daire için %43 olarak alınır. Buna göre kurulu gücün %43 binanın talep gücünü verir. 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒌𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈ü𝒄ü. 𝟎, 𝟒𝟑 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟏𝟏𝟐𝟑𝟎𝟎. 𝟎, 𝟒𝟑 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟒𝟖𝟐𝟖𝟗𝑾 Örnek: Kurulu gücü 13234W olan bir dairenin tablo talep gücünü bulunuz. Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç 5234W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur. 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = İ𝒍𝒌 𝟖𝒌𝑾′ 𝚤𝒏 %𝟔𝟎′ 𝚤 + 𝑲𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈üç𝒕𝒆𝒏 𝒈𝒆𝒓𝒊𝒚𝒆 𝒌𝒂𝒍𝒂𝒏 𝒈ü𝒄ü𝒏 %𝟒𝟎′ 𝚤 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟓𝟐𝟑𝟒. 𝟎, 𝟒𝟎 6 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟔𝟖𝟗𝟑, 𝟔𝑾 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Elektrik Tesisat Planı Üzerinden Yükleme Cetvelinin Doldurulması YÜKLEME CETVELI TABLO ADI GÜÇ KAKR SÝGORTA LÝNYE SÝGORTA NO AMPER CÝNS SORTÝ IÞIK PRÝZ FAZ R S T GÜÇ (W) AÇIKLAMA 7 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Örnek Tablo Talep Gücü ve Tali Talep Gücü Hesabı Ders İçi Örnek Uygulama (Yükleme Cetvelinin Oluşturulması) Ders Örnek Uygulama için verilen müstakil evin Yükleme Cetveli aşağıdaki gibidir. YÜKLEME CETVELİ SİGORTA LİNYE AKIM NO SİGORTA KAKR CİNS (A) P1 W oto 16 SORTİ TABLO ADI AT GÜÇ 13394W 3x40A 3x40A (30mA) FAZ GÜÇ (W) AÇIKLAMA IŞIK PRİZ R S T - 6 1800W - - 1800W Priz A1 6 W oto 4 - - 510W - 510W Aydınlatma P2 16 W oto - 3 900W - - 1800W Priz P3 16 W oto - 4 - - 1200W 1800W Priz P4 20 W oto - 1 - 2500W - 2500W Bulaşık Makinesi P5 20 W oto - 1 - - 2500W 2500W Çamaşır Makinesi P6 16 W oto - 1 2000W - - 2000W Fırın P7 3 W oto - 1 - - 100W 100W Kombi P8 16 W oto - 5 - 1500W - 1500W Mutfak Priz A2 6 W oto 4 - - - 634W 634W Aydınlatma 6 W oto - - - - 50W 50W Zayıf Akıım Zil 8 22 4700W 4510W 4484W 13694W TABLO GÜCÜ 40 TABLO TALEP GÜCÜ VE BESLEME ŞEKLİ TABLO ADI TABLO GÜCÜ TABLO TALEP GÜCÜ BESLEME ŞEKLİ AT 13694W 8000x0,6+5694x0,4=7078W 3 FAZ Ders İçi Uygulama1’ e ait Yükleme Cetveli ve Tablo Talep Gücü Hesabı ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 8 Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Örnek Tablo Talep Gücü ve Tali Talep Gücü Hesabı Tablo Talep Gücü Hesabı AT tablosunun kurulu gücü Yükleme Cetvelinden 13694W olan bir dairenin tablo talep gücünü bulunuz. Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç 5234W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur. 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟓𝟔𝟗𝟒. 𝟎, 𝟒𝟎 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟕𝟎𝟕𝟕, 𝟔𝑾 9 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Örnek Uygulama (Yükleme Cetvelinin Oluşturulması) Örnek Uygulama için verilen müstakil evin Yükleme Cetveli aşağıdaki gibidir. YÜKLEME CETVELİ TABLO ADI AT GÜÇ 16240 SİGOR. 3x40A KAKR 3x40A 30mA SİGORTA SORTİ FAZ LİNYE NO CİNS A IŞIK PRİZ R S P1 W oto 16 - 1 1000 - P2 W oto 16 - 2 P3 W oto 20 A1 W oto 6 P4 W oto 16 4 P5 W oto 20 1 P6 W oto 20 1 P7 W oto 16 3 P8 W oto 3 1 P9 W oto 16 4 P10 W oto 16 A2 W oto 6 P11 W oto 20 K1 K oto 3x25A 1000 Jakuzi 600 Banyo ve Hol Priz 2500 Çamaşır Makinesi 342 Aydınlatma Linyesi1 1200 Yatak Odas .Priz 2000 Fırın 2500 Bulaşık Makinesi 900 Mutfak Priz1 150 Kombi 1200 Mutfak Priz2 2500 342 1200 2000 2500 900 150 1200 5 1500 348 4 2000 1 9 - 600 1 5 AÇIKLAMA T GÜÇ (W) 24 5042 6200 4998 1500 Salon Priz 348 Aydınlatma Linyesi2 2000 Klima 16240 TABLO GÜCÜ TABLO TALEP GÜCÜ VE BESLEME ŞEKLİ TABLO ADI TABLO GÜCÜ TABLO TALEP GÜCÜ BESLEME ŞEKLİ AT 16240W 8000x0,6+8240x0,4=8096W 3 FAZ Örnek Uygulama1’ e ait Yükleme Cetveli ve Tablo Talep Gücü Hesabı ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 10 Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması Tablo Talep Gücü Hesabı AT tablosunun kurulu gücü Yükleme Cetvelinden 16240W olan bir dairenin tablo talep gücünü bulunuz. Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç 7940W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur. 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟖𝟐𝟒𝟎. 𝟎, 𝟒𝟎 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟗𝟔𝑾 11 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR GERİLİM DÜŞÜMÜ VE AKIM KONTROLÜ HESABI 12 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Elektrik Tesisat Projelerinin çiziminde, • Gerilim düşümü hesabı iletkenler üzerinde gerçekleşecek gerilim düşümünün yönetmeliklerce belirlenmiş olan değerlere uygunluğunun değerlendirilmesi ve uygun iletken kesitinin tespiti için yapılır. • Akım kontrolü hesabı, iletkenler üzerinden geçecek olan akımın iletkeninin üzerinden taşıyabileceği yönetmeliklerce belirlenmiş olan akım değerlerine uygunluğunun kontrolü için yapılır. NOT: Gerilim düşümü ve akım kontrolü hesaplamalarında güç olarak Talep Güç kullanılmalıdır. Devrenin güç katsayısı daire için cosϕ=0,8, ana kolon hattı için kompanzasyon sonrası güç katsayısı değeri alınmalıdır. NT Linye No Sayaç Dolabı Ana Kolon Hattı En az 6mm2 Cu İletken Kolon Hattı En az 4mm2 Cu İletken Ana Tablo Kurulu Güç Ana Tablo Talep Gücü %eA ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Linye Hattı En az 2,5mm2 Cu İletken Tablo Kurulu Güç Tablo Talep Gücü %eK Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR %eL 13 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Gerilim Düşümü Hesabı İç tesis hatları üzerinde yüzde gerilim düşümü, yapı bağlantı kutusu ile tüketim araçları arasında, Aydınlatma ve priz devrelerinde Motor devrelerinde %1,5’i %3’ü geçmemelidir. Yapının yada yapı kümesinin beslemesinde transformatör kullanılmışsa transformatör ile yapı bağlantı kutusu arasındaki gerilim düşümü %5’i geçmemelidir. Yüzde gerilim düşümü hesabı; ana kolon hattı (%eA), kolon hattı(%eK) ve en uzun ve en güçlü linye hattı (%eL) için ayrı ayrı yapılır. NT Linye No Sayaç Dolabı Ana Kolon Hattı En az 6mm2 Cu İletken Kolon Hattı Linye Hattı En az 4mm2 Cu İletken Ana Tablo Kurulu Güç Ana Tablo Talep Gücü %eA ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I En az 2,5mm2 Cu İletken Tablo Kurulu Güç Tablo Talep Gücü %eK %eL Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 14 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Toplam yüzde gerilim düşümü, ana kolon, kolon ve en güçlü en uzun linyenin yüzde gerilim düşümü toplamıdır. %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 + %𝒆𝑲 + %𝒆𝑳 Bir fazlı alternatif akım tesisleri için %𝒆 = Üç fazlı alternatif akım tesisleri için %𝒆 = 𝟐𝟎𝟎.𝑳.𝑷 𝒌.𝒔.𝑼𝟐 𝟏𝟎𝟎.𝑳.𝑷 𝒌.𝒔.𝑼𝟐 %𝒆 = 𝟎, 𝟎𝟕𝟒. 𝑳.𝑷(𝒌𝒘 ) %𝒆 = 𝟎, 𝟎𝟏𝟐𝟒. 𝒔 𝑳.𝑷(𝒌𝒘 ) 𝒔 P: Aydınlatma projelerinde Tablo talep gücü Ana Tablo Talep Gücü, apartmanın daire sayısına göre belirlenmiş eşzamanlılık (diversite) katsayılarına göre belirlenir. Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan gücün %40’ı alınarak toplanarak bulunur. L: Hattın uzunluğu: Elektrik tesisat proje üzerinden proje ölçeği dikkate alınarak bulunur. k: Kullanılan iletkenin iletkenlik katsayısı Bakır iletken için: 56 ve alüminyum iletken için 35 alınır. S: Elektrik sistemlerinde kullanılan standart kablo kesiti U: Gerilim: Bir fazlı sistemler için 220V ve üç fazlı sistemler için 380V olarak alınır. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 15 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Akım Kontrolü Hesabı Akım kontrolü hesabı için bir faz ve üç fazlı sistemler için aşağıdaki formüller uygulanır. 𝑷 • Bir fazlı alternatif akım tesisleri için 𝑰 = 𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 • Üç fazlı alternatif akım tesisleri için 𝑰= NT Linye No Sayaç Dolabı Ana Kolon Hattı En az 6mm2 Cu İletken Kolon Hattı Linye Hattı En az 4mm2 Cu İletken Ana Tablo Kurulu Güç Ana Tablo Talep Gücü %eA 𝑷 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 En az 2,5mm2 Cu İletken Tablo Kurulu Güç Tablo Talep Gücü %eK %eL 16 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Kabloların Akım Taşıma Kapasiteleri 17 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek Çok Daireli Apartman Örnek: Aşağıdaki gibi verilmiş olan 10 daireli apartmana ait olan gerilim düşümü ve akım kontrolü hesaplarını yapınız. Ana kolon hattı için 3x25+16mm2 yer altı kablo, en uzun ve en güçlü kolon hattı için 4x10mm2’lik NVV antigron kablo ve en uzun ve en güçlü linye hattında 2,5mm2’lik bakır iletken kablo kullanımına göre gerilim düşümü ve akım kontrolü hesabı aşağıdaki gibi olur. NT8 Linye P4 Sayaç Dolabı 3x25+16mm2 YVV 4x10mm2+10mm2 NV 15,5 m 16,9 m Kurulu Güç: 113112W Talep Güç: 48638 W %eA 3x2,5mm2 9,5 m Kurulu Güç: 13234 W Talep Güç: 6894 W %eK %eL Ana Kolon, En Uzun ve En Güçlü Kolon ve En Uzun ve En Güçlü Linye Tek Hat Şeması ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 2500W 18 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek – Tablo Talep Gücü Hesabı 10 daireli bir apartmanın eşzamanlılık katsayısı 5-10daire için %43 olarak alınır. Buna göre kurulu gücün %43 binanın talep gücünü verir. Kurulu gücü 113112W olan 10daireli bir apartmanın talep gücü aşağıdaki gibi hesaplanır. 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒌𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈ü𝒄ü. 𝟎, 𝟒𝟑 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟏𝟏𝟑𝟏𝟏𝟐. 𝟎, 𝟒𝟑 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖𝑾 Kurulu gücü 13234W olan Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç 5234W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur. 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟓𝟐𝟑𝟒. 𝟎, 𝟒𝟎 𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟔𝟖𝟗𝟑, 𝟔𝑾 19 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek – Gerilim Düşümü Hesabı Gerilim Düşümü Hesabı Ana kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑨 = 𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑨 .𝑷𝑨 𝒌.𝒔𝑨 .𝑼𝟐 𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟓,𝟓.𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖 𝟓𝟔.𝟐𝟓.𝟑𝟖𝟎𝟐 = ⟹ %𝒆𝑨 = 𝟎, 𝟑𝟕𝟑 En uzun ve en güçlü 8 nolu Kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑲 = 𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑲 .𝑷𝑲 𝒌.𝒔𝑲 .𝑼𝟐 = 𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟔,𝟗.𝟔𝟖𝟗𝟒 𝟓𝟔.𝟏𝟎.𝟑𝟖𝟎𝟐 ⟹ %𝒆𝑲 = 𝟎, 𝟏𝟒𝟒 En uzun ve en güçlü P4 nolu priz linyesi için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑳 = 𝟐𝟎𝟎.𝑳𝑳 .𝑷𝑳 𝒌.𝒔𝑳 .𝑼𝟐 = 𝟐𝟎𝟎.𝟗,𝟓.𝟐𝟓𝟎𝟎 𝟓𝟔.𝟐,𝟓.𝟐𝟐𝟎𝟐 Toplam yüzde gerilim düşümü ⟹ %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟕𝟎𝟏 %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 + %𝒆𝑲 + %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟑𝟕𝟑 + 𝟎, 𝟏𝟒𝟒 + 𝟎, 𝟕𝟎𝟏 %𝒆𝑻 = 𝟏, 𝟐𝟏𝟖 < %𝟏, 𝟓 olduğundan kesitler gerilim düşüm bakımından uygundur. Elde edilen yüzde gerilim düşümü %1,5 değerinden küçük olduğundan kesitlerin gerilim düşümü yönünden uygun olduğu söylenebilir. Eğer sonuç %1,5’ten büyük olsaydı iletken kesitlerinin arttırılması 20 gerekecekti. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek – Akım Kontrolü Hesabı Akım Kontrolü Hesabı Ana kolon hattı için akım kontrolü 𝑰𝑨 = 𝑷𝑨 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖 𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟗𝟐, 𝟑𝟕𝟐𝑨 Ana kolon hattında kullanılacak olan 4x25+16mm2’lik yer altı kablosundan taşınabilecek maksimum akım 130A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 130A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden uygundur. En uzun ve en güçlü 8 nolu kolon hattı için 𝑰𝑨 = 𝑷𝑲 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟔𝟖𝟗𝟒 𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟏𝟑, 𝟎𝟗𝟑𝑨 Kolon hattında kullanılacak olan 4x6mm2’lik kablodan taşınabilecek maksimum akım 58A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 58A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden uygundur. En uzun ve en güçlü P4 linye hattı için akım kontrolü 𝑷 𝟐𝟓𝟎𝟎 𝑳 𝑰𝑳 = 𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟏𝟒, 𝟐𝟎𝟒𝑨 Linye hattında kullanılacak olan 2,5mm2’lik NV tipi kablo üzerinden taşınabilecek maksimum akım 21A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 21A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden uygundur. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 21 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek – Müstakil Ev Ders İçi Örnek Uygulama (Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı) Ana kolon hattı için 4x10mm2 yer altı kablo kesiti, kolon hattı için 4x6mm2’lik NVV antigron kablo ve linye hattında 2,5mm2’lik bakır iletken kablo kullanımına göre gerilim düşümü ve akım kontrolü hesabı aşağıdaki gibi olur. AT Linye P5 Sayaç Dolabı 4x10mm2 YVV 4x6mm2+6mm2 NV 15 m 5m 7078W %eA 3x2,5mm2 12 m 7078W %eK %eL 2500W Ders İçi Uygulama1’e ait Ana Kolon, Kolon ve En Uzun ve En Güçlü Linye Tek Hat Şeması 22 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek – Gerilim Düşümü Hesabı Gerilim Düşümü Hesabı Ana kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑨 = 𝟏𝟎𝟎.𝑳.𝑷 𝒌.𝒔.𝑼𝟐 = 𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟓.𝟕𝟎𝟕𝟖 𝟓𝟔.𝟏𝟎.𝟑𝟖𝟎𝟐 ⟹ %𝒆𝑨 = 𝟎, 𝟏𝟑𝟏 Kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑲 = 𝟏𝟎𝟎.𝑳.𝑷 𝒌.𝒔.𝑼𝟐 = 𝟏𝟎𝟎.𝟓.𝟕𝟎𝟕𝟖 𝟓𝟔.𝟔.𝟑𝟖𝟎𝟐 ⟹ %𝒆𝑲 = 𝟎, 𝟎𝟕𝟑 En uzun ve en güçlü P5 nolu çamaşır makinesi linyesi için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑳 = 𝟐𝟎𝟎.𝑳.𝑷 𝒌.𝒔.𝑼𝟐 = 𝟐𝟎𝟎.𝟏𝟐.𝟐𝟓𝟎𝟎 𝟓𝟔.𝟐,𝟓.𝟐𝟐𝟎𝟐 Toplam yüzde gerilim düşümü ⟹ %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟖𝟖𝟓 %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 + %𝒆𝑲 + %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟏𝟑𝟏 + 𝟎, 𝟎𝟕𝟑 + 𝟎, 𝟖𝟖𝟓 %𝒆𝑻 = 𝟏, 𝟎𝟖𝟗 < %𝟏, 𝟓 olduğundan kesitler gerilim düşüm bakımından uygundur. Elde edilen yüzde gerilim düşümü %1,5 değerinden küçük olduğundan kesitlerin gerilim düşümü yönünden uygun olduğu söylenebilir. Eğer sonuç %1,5’ten büyük olsaydı iletken kesitlerinin arttırılması gerekecekti. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 23 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek – Akım Kontrolü Hesabı Akım Kontrolü Hesabı Ana kolon hattı için akım kontrolü 𝑰𝑨 = 𝑷 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟕𝟎𝟕𝟖 𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟏𝟑, 𝟒𝟒𝟐𝑨 Ana kolon hattında kullanılacak olan 4x10mm2’lik yer altı kablosundan taşınabilecek maksimum akım 77A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 77A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden uygundur. En uzun ve en güçlü linye hattı için akım kontrolü 𝑷 𝟐𝟓𝟎𝟎 𝑰𝑳 = 𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟏𝟒, 𝟐𝟎𝟒𝑨 Linye hattında kullanılacak olan 2,5mm2’lik NV tipi kablo üzerinden taşınabilecek maksimum akım 21A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 21A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden uygundur. 24 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Proje Üzerinde Gerilim Düşüm ve Akım Kontrolü Hesabı GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI AT1 Linye 5 Sayaç Dolabý 4x10mm2 YVV 3x6mm2+6mm2 NV 15 m 5m 12 m 6958W 6958W %eA %eA= %eK= %eL= %eK 100 x L x P kxSxU 2 100 x L x P kxSxU 2 200 x L x P kxSxU 3x2,5mm2 2 = = = 100 x 15 x 6958 100 x 5 x 6958 = 0,072 2 200 x 12 x 2500 56 x 2,5 x 220 2500W = 0,129 2 56 x 10 x 380 56 x 6 x 380 %eL 2 = 0,885 %eT = %eA + %eK + %eL = 0,129 + 0,072 + 0,885 %eT = %1,086 %1,5 olduğundan kullanılan iletkenler gerilim düşümü bakımından uygundur. Ders İçi Uygulamaya ait Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı AKIM KONTROLÜ HESABI U = 380V I= P 3.U.cos = 6958 = 13,214A 3.380.0,8 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I cos =0,8 77A olduğundan kullanılan 4x10mm2'lik kablo akım yönünden uygundur. Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 25 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek – Müstakil Ev Örnek Uygulama (Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı) Ana kolon hattı için 4x10mm2 yer altı kablo kesiti, kolon hattı için 4x6mm2’lik NVV antigron kablo ve linye hattında 2,5mm2’lik bakır iletken kablo kullanımına göre gerilim düşümü ve akım kontrolü hesabı aşağıdaki gibi olur. NT P6 Nolu Linye Sayaç Dolabı 4x10mm2 YVV 25m 4x6mm2+6mm2 NVV 15m Kurulu Güç: 7976W Talep Güç: 7976W %eA 3x2,5mm2 12,5m Kurulu Güç: 7976W Talep Güç: 7976W %eK 2500W %eL Örnek Uygulama1’e ait Ana Kolon, Kolon ve En Uzun ve En Güçlü Linye Tek Hat Şeması 26 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek - Gerilim Düşümü Hesabı Gerilim Düşümü Hesabı Ana kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑨 = 𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑨 .𝑷𝑨 𝒌.𝒔𝑨 .𝑼𝟐 𝟏𝟎𝟎.𝟐𝟓.𝟕𝟎𝟕𝟔 𝟓𝟔.𝟏𝟎.𝟑𝟖𝟎𝟐 = ⟹ %𝒆𝑨 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟔 Kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑲 = 𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑲 .𝑷𝑲 𝒌.𝒔𝑲 .𝑼𝟐 = 𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟓.𝟕𝟗𝟕𝟔 𝟓𝟔.𝟔.𝟑𝟖𝟎𝟐 ⟹ %𝒆𝑲 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟕 En uzun ve en güçlü P5 nolu çamaşır makinesi linyesi için yüzde gerilimi düşümü %𝒆𝑳 = 𝟐𝟎𝟎.𝑳𝑳 .𝑷𝑳 𝒌.𝒔𝑳 .𝑼𝟐 = 𝟐𝟎𝟎.𝟏𝟐,𝟓.𝟐𝟓𝟎𝟎 𝟓𝟔.𝟐,𝟓.𝟐𝟐𝟎𝟐 Toplam yüzde gerilim düşümü ⟹ %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟗𝟐𝟐 %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 + %𝒆𝑲 + %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟔 + 𝟎, 𝟐𝟒𝟕 + 𝟎, 𝟗𝟐𝟐 %𝒆𝑻 = 𝟏, 𝟒𝟏𝟓 < %𝟏, 𝟓 olduğundan kesitler gerilim düşüm bakımından uygundur. Elde edilen yüzde gerilim düşümü %1,5 değerinden küçük olduğundan kesitlerin gerilim düşümü yönünden uygun olduğu söylenebilir. Eğer sonuç %1,5’ten büyük olsaydı iletken kesitlerinin arttırılması gerekecekti. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 27 Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek - Akım Kontrolü Hesabı Akım Kontrolü Hesabı Ana kolon hattı için akım kontrolü 𝑰𝑨 = 𝑷𝑨 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟕𝟗𝟕𝟔 𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟏𝟓, 𝟏𝟒𝟖𝑨 Ana kolon hattında kullanılacak olan 4x10mm2’lik yer altı kablosundan taşınabilecek maksimum akım 77A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 77A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden uygundur. En uzun ve en güçlü kolon hattı için 𝑰𝑲 = 𝑷𝑲 𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟕𝟗𝟕𝟔 𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟏𝟓, 𝟏𝟒𝟖𝑨 Kolon hattında kullanılacak olan 4x6mm2’lik kablodan taşınabilecek maksimum akım 58A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 58A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden uygundur. En uzun ve en güçlü linye hattı için akım kontrolü 𝑷 𝟐𝟓𝟎𝟎 𝑳 𝑰𝑳 = 𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋 = 𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖 = 𝟏𝟒, 𝟐𝟎𝟒𝑨 Linye hattında kullanılacak olan 2,5mm2’lik NV tipi kablo üzerinden taşınabilecek maksimum akım 21A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 21A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden uygundur. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 28 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı Örnek GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI Ana Kolon Hattı %eA= 100 x L x PA k x S x U² = 100 x 25 x 7976 = 0,246 56 x 10 x 380² = 100 x 15 x 7976 = 0,247 56 x 6 x 380² = 200 x 12,5 x 2500 = 0,922 56 x 2,5 x 220² Kolon Hattı %eK= 100 x L x PK k x S x U² Linye Hattı %eL= 200 x L x PL k x S x U² Örnek Uygulamaya ait Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı %eT = %eA + %eK + %eL = 0,246+0,247+0,922 %eT = 1,415 < % 1,5 olduğundan kesitler gerilim düşümü bakımından uygundur. AKIM KONTROLÜ HESABI U = 380V cos =0,8 Ana Kolon Hattı IA = PA 3.U.cos = 7976 3.380.0,8 = 15,148 A < 77 A olduğundan 4x10mm2'lik kablo akım yönünden uygundur. Kolon Hattı IK = PK 3.U.I.cos 7976 3.380.0,8 = 15,148 A < 44 A olduğundan 4x6mm2'lik kablo akım yönünden uygundur. Linye Hattı I L= PL U.cos 2500 220.0,8 = 14,205 A < 21 A olduğundan 2,5mm2'lik kablo akım yönünden uygundur. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 29 KOLON ŞEMASI 30 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi Kolon Şeması Çizimi Kolon şemaları binaların kat sayıları esas alınarak tek hat şeması olarak çizilir. Kolon şemalarında; • Ana kolon hattı kablo kesiti ve uzunluğu (En az 6mm2 bakır veya 10mm’lik alüminyum iletken kesiti), • Kolon hattı kablo kesiti ve uzunluğu (En az 4mm2 bakır iletken kesiti), • Ana tablo adı, kurulu gücü ve talep güçleri, • Tali tablo adı, kurulu gücü ve talep güçleri, • Ana kolon ve kolon sigortalarının akım değerleri, • Kaçak akım koruma akım değerleri, • Sayaç akım değerleri, • Topraklama çubuğu özellikleri ve iletken kesiti, • Kullanılacak olan PVC boru çapları gösterilir. 31 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR DersTesisat İçi Örnek Uygulama Elektrik Projesi Gerilim (Kolon DüşümüŞeması ve AkımÇizimi) Kontrolü Hesabı Ders İçi Uygulama 1 için verilen müstakil Şeması aşağıdaki gibidir. Örnek –evin AkımKolon Kontrolü Hesabı KOLON ŞEMASI 3x40A(30mA) K.A.K.R. Dijital Sayaç 3x10(80A) ZEMİN KAT 5mt Kurulu Güç: 13694W Talep Gücü: 6958W kwh 3x40A TREDAŞ GİRİŞİ 3x40A(300mA) K.A.K.R. 4x10mm2 YVV 15mt 4x6mm2 NV 26mm PVC SAYAÇ TABLOSU 25mm2 bakır iletken 1,5m 18mm Cu Çubuk Ders İçi Uygulama1’ e ait Kolon Şeması ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 32 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi Örnek Uygulama (Kolon Şeması Çizimi) Örnek Uygulama 1 için verilen müstakil evin Kolon Şeması aşağıdaki gibidir. KOLON ŞEMASI 3x25A(30mA) K.A.K.R. Dijital Sayaç 3x5(80A) ZEMİN KAT 5mt Kurulu Güç: 15940W TalepGüç: 7976 W kwh 3x25A TREDAŞ GİRİŞİ 3x25A(300mA) K.A.K.R. 4x10mm2 YVV 15mt 4x6mm2 NV 26mm PVC SAYAÇ TABLOSU 25mm2 bakır örgülü iletken 1,5m 20mm Cu Çubuk Örnek e aitVolkan Kolon ERDEMİR Şeması ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Uygulama1’ Öğr.Gör. 33 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi KOLON ÞEMASI Merkezi Uydu Sistemi Minimum 12 Çıkışlı Santral Kablo Bacasının En Üst Noktasında 3x25A(30mA) K.A.K.R. NT2 Kurulu Güç:15254W Talep Gücü:7702W C-75 W 2x0,5 FVV-n K T CAT-6 RG6-U6 K 12,1mt TEL TV 4x10+10m2 NYA 24 PVC 3x25A(30mA) K.A.K.R. NT1 Kurulu Güç:15254W Talep Gücü:7702W C-75 W 2x0,5 FVV-n K T CAT-6 RG6-U6 K 9,4mt TEL TV 4x10+10m2 NYA 24 PVC 3x25A(30mA) K.A.K.R. ZT1 Kurulu Güç:15254W Talep Gücü:7702W C-75 W 6,70mt 2x0,5 FVV-n K T CAT-6 TEL Kurulu Güç:425W Talep Gücü:425W 3x16A(30mA) K.A.K.R. 3x10(80A) kwh kwh kwh 3x25A 3x25A 6A M.O 6A B 220/24V K.O 3x10(80A) kwh 3x25A 3x16A Kurulu Güç:46187W Talep Gücü:20784W SD TREDAÞ GÝRÝÞÝ 3x25m+16m2 YVSV 15,5mt NH 3x63A 6A 6A 1mt 3x10(80A) 3x63A(300mA) K.A.K.R. TV GT 4x6+6m2 NYA 18 PVC 3x10(80A) RG6-U6 K 4x10+10m2 NYA 24 PVC T TÜRK TELEKOM K BİNA TERMİNAL KUTUSU HESABI Daire Sayısı x n = 3 x 4 = 12 %20 fazlası = 1,2 x 12 = 15 Sonuç = 15/15 Kablo = 15 çift TÜRK TELEKOM 15 Çift en az 2x0,5mm2 PVC izoleli kablo 25mm2 bakýr örgülü iletken 34 50x50x5 Galvaniz Topraklama kazığı ZeminProje + İkiI Katlı bir apartman Kolon Şeması ELP-13207 Bilgisayar Destekli Öğr.Gör. için Volkan ERDEMİR ELEKTRİK TESİSAT PROJESİNİN ÇİZİLMESİ (UYULMASI GEREKEN KURALLAR) 35 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar • Elektrik projesinin çizimine başlamadan önce daire girişine Işık Tali Tablosu yerleştirilir. • Daha sonra tefriş planı ve mekanik tesisat (sıhhi, kalorifer tesisatı vb.) yerleşimi dikkate alınarak anahtar ve prizlerin yerleri belirlenerek çizilir. • Çizimdeki semboller, her seferinde tekrar çizilmemesi için oluşturulan sembol kütüphanesinden kullanılmalıdır. • Müstakil evlerde yapı bağlantı kutusu ile tablo gösterilir. • Bodrum ve zemin kat dahil en az üç kat veya en az 10 daire bulunduran binalarda yönetmelik gereği enerji odası ve kablo bacası bulunacağına dikkat edilmelidir. Bu tür binalarda enerji odası ve kablo bacası mimari plan üzerinde gösterilmiştir. Elektrik Projelerinde Kablo Bacası ve Enerji Odası Uygulamaları 36 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar Örnek Yerleşim Planları ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 37 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliği Elektrik hatlarının çiziminde son noktadan (aydınlatma armatürü yada prizler) başlamak ve diğerlerine göre en uzakta olanı en altta çizerek tabloya doğru çizmek çizim kolaylığıdır. Bunun dışında çizim sırasında dikkat edilmesi gerekli olan hususlar aşağıdaki gibidir. • Anahtarlar kapıların açılış yönünün tersine konulmalıdır. • Anahtar yanında mutlaka priz olacaktır. • Prizler, tefriş planına uygun şekilde konulmalıdır. • Antrede (giriş kısmı) telefon prizi ve topraklı priz olmalıdır. • Kombi için balkona yada mutfağa müstakil linye çekilecektir. • Her odada en az bir priz konulmalı, salonda en az iki priz, telefon ve anten prizi olmalıdır. • Balkonda bir priz mutlaka bırakılmalıdır. • Daire girişlerinde mutlaka priz olmalıdır. • Balkon ve banyoda kullanılacak olan prizler kapaklı tip (etanş) priz olmalıdır. 38 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar • Aydınlatma ve priz linyeleri ayrı ayrı olmalıdır. • Dairenin büyüklüğüne dikkat edilmeksizin aydınlatma için en az iki linye kullanılmalıdır. • Priz linyelerinde en çok 5-6, aydınlatma linyelerinde 9 sorti olmalıdır. Her oda için müstakil linyeler hariç bir adet priz linyesi çizilmelidir. • Müstakil linyeler; elektrikli fırın (ocak), elektrikli şofben, klima, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, kombi, elektrikli termosifon vb. linyeleridir. • Elektrik iç tesisleri yönetmeliğine göre müstakil linye güçlerini; elektrikli fırın için 2000W, çamaşır makinesi 2500W, bulaşık makinesi 2500W alınız. • Mutfakta kullanılacak ev aletleri (müstakil linyeler hariç) için enaz bir linye kullanılmalıdır. • Pencere altlarından ve bacalardan linye geçmemelidir. • Betonarme kirişlerin yanına zorunlu kalınmadıkça buat ve ek kutusu konulmamalıdır. • Bir buata en çok 4 bağlantı ucu gelebilecek, bu sayı aşıldığında kare buat veya ek kutusu konulmalıdır. 39 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar • Özellikle baca, kolon, şaft ve ışıklık gibi mimari ayrıntılar projede belirtilmeli, baca ve baca çevresinden tesisat geçirilmemelidir. Banyo ve mutfak gibi bölümlerdeki yerleşim kat planlarında gösterilmeli ve ıslak hacimlerde kullanılacak buat ve anahtarlar ıslak hacim dışında olmalıdır. Zorunlu durumlarda, özel sızdırmazlığı sağlanmış buat ve ek kutuları kullanılmalıdır. • Ek kutuları mümkün olduğunca oda içerisinde olmamalıdır. • Banyo ve WC’de ek kutusu olmamalıdır. Ek kutusu ve anahtarlar dışarıda olmalıdır. • Lambadan lambaya geçiş zorunlu olmadıkça yapılmamalıdır. • Çizim sırasında zorunda olmadıkça kolonlardan geçiş yapılmamalıdır. • Kat planları üzerinde iletken kesitleri ve sayıları ile boru çapları belirtilmelidir. 40 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR YATAK ODASI C-60W A ite BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Mutfak • • • • • KLİMA İç Ünite 2500W Mutfakta kullanılacak ev aletleri (müstakil linyeler hariç) için en az bir linye kullanılmalıdır. Mutfak - Genel aydınlatma ve tezgah üstü spot aydınlatma (1J1-75W adet komitatör sortisi); Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Fırın);YATAK ODASI Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Bulaşık Makinesi); Mutfak Priz1 (4 adet priz sortisi - Mutfak Priz1 (Tezgah üstü 1 priz, buzdolabı, aspiratör, davlumbaz, üstü ocak vb. ) 8W LED SPOTmikrodalga, set 8W LED SPOT • Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Kombi); N-3x60W • Mutfak Priz2 (4 adet priz sortisi - Buzdolabı, Tezgah üstü 1 priz, masa önü, masa üstü) SALON DAVLUMBAZ 8W LED SPOT KOMBİ 150W 3x5W Spot Dolap Ayd. FIRIN 2000W BULAŞIK MAKİNESİ 2500W 8W LED SPOT MUTFAK MUTFAK J1-75W V-32W HOL HOL 8W LED SPOT N-3x60W 41 8W LED SPOT ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BALKON C-60W BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Salon YATAK ODASI KLİMA Dış Ünite J1-75W YATAK ODASI 8W LED SPOT SALON 8W LED SPOT N-3x60W KLİMA İç Ünite 2500W • SALON • 8W LED SPOT 8W LED SPOT • MUTFAK Salon (4 adet priz sortisi Anahtar Yanı, TV Ünitesi, Koltuk Yanı, Yemek Masası 3x5W Spot Yanı, Balkon Priz) Dolap Ayd. DAVLUMBAZ FIRIN 2000W Salon (1 adet müstakil priz sortisi - Klima) Salon – İki adet avize ve spot aydınlatma (3 adet J1-75W komitatör anahtar sortisi) BULAŞIK MAKİN 2500W MUTF V-32W HOL HOL 8W LED SPOT N-3x60W 8W LED SPOT 42 ANTRE ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR J1-60W C-40W C-60 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Yatak Odası • • Yatak Odası – (4 adet priz sortisi - Tuvalet Masası, Yatak Yanı 2 Priz, Duvarda TV için Priz) Yatak Odası – Genel aydınlatma (1 adet komitatör anahtar sortisi); BALKON YATAK ODASI C-60W KLİMA Dış Ünite J1-75W YATAK ODASI 8W LED SPOT 8W LED SPOT N-3x60W KLİMA İç Ünite 2500W SALON DAVLUMBAZ 8W LED SPOT ELP-13207 Bilgisayar Destekli MUTFAKProje I KOMBİ 150W 3x5W Spot Dolap Ayd. FIRIN 2000W BULAŞIK MAKİNESİ 2500W 8W LED SPOT Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR MUTFAK 43 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Hol – Antre - Koridor 8W LED SPOT 8W LED SPOT SALON N-3x60W KLİMA İç Ünite 2500W SALON • Antrede (giriş kısmı) telefon prizi ve topraklı priz olmalıdır. • Hol (1 adet priz sortisi) • Hol – Genel aydınlatma (1 adet adi anahtar sortisi). • 3x5W Spot Dolap Ayd. DAVLUMBAZ FIRIN 2000W BULAŞIK MAKİNESİ 2500W 8W LED SPOT 8W LED SPOT MUTFAK MUTFAK V-32W J1-75W HOL HOL Antre – Daire girişi genel aydınlatma (1 adet komitatör anahtar sortisi). 8W LED SPOT N-3x60W 8W LED SPOT Ç C-40W ANTRE C-60W J1-60W GİRİŞTREDAÞ Enerji Giriþi ANTRE Potansiyel Dengeleme Barasına AT BANYO ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 44 BANYO-WC JAKUZİ 1000W BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Banyo, WC 45 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR SALON KOMBİ 150W 3x5W Spot Dolap Ayd. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU DAVLUMBAZ Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Banyo, WC 8W LED SPOT 8W LED SPOT FIRIN 2000W MUTFAK • • • • • BULAŞIK MAKİNESİ 2500W MUTFAK Banyo ve WC’de ek kutusu olmamalıdır. Ek kutusu ve anahtarlar dışarıda olmalıdır. Banyo (1 adet müstakil priz linyesi - Jakuzi) V-32W Banyo (1 adet priz sortisi) J1-75W Banyo (1 adet müstakil priz sortisi - Çamaşır HOLMakinesi); Banyo – Genel aydınlatma ve banyo ayna Önü (1 adet komitatör anahtar sortisi) 8W LED SPOT N-3x60W 8W LED SPOT C-40W ANTRE ÇAMAŞIR MAKİNESİ 2500W C-60W J1-60W Giriþi E Potansiyel Dengeleme Barasına AT BANYO BANYO-WC JAKUZİ 1000W 46 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Balkon • Balkonda bir priz mutlaka bırakılmalıdır. • Banyoda kullanılacak olan prizler kapaklı tip (etanş) priz olmalıdır. • Balkon – Genel aydınlatma (1 adet adi anahtar sortisi); BALKON BALKON C-60W YATAK ODASI KLİMA Dış Ünite 8W LED SPOT SALON ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I KLİMA İç Ünite 2500W Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 8W LED SPOT N-3x60W 47 SALON KOMBİ 150W 3x5W Spot Dolap Ayd. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU U-18W Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Bina Girişi Hidrofor DAVLUMBAZ 8W LED SPOT U-18W BULAŞIK MAKİNESİ 2500W FIRIN 2000W 8W LED SPOT U-18W U-18W MUTFAK 1500W M • Bina girişi için Dış buton 10 adet V-32W J1-75W HOL Müstakil evlerde enerjinin girişi belirtilmelidir. Üç kat ve üstü yada 10 daireden fazla binalarda enerji odası ve kablo bacası bulunma N-3x60W zorunluluğu olduğundan dağıtımın tamamının enerji odasından yapıldığı gösterilmelidir. 8W LED SPOT U-18W 8W LED SPOT U-18W C-40W ANTRE U-18W ÇAMAŞIR MAKİNESİ 2500W K.O GÝRÝÞ C-60W J1-60W TREDAÞ Enerji Giriþi C-60W Potansiyel Dengeleme Barasına AT GT BANYO-WC JAKUZİ 1000W SD U-18W U-18W U-18W C-60W B T K Kablo Bacasý Telekom Giriþi DÜKKAN2 N1 TEL TV P2 P2 ELP-13207 Bilgisayar TV Destekli Proje I TV TEL TV P1 Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR TREDAŞ Enerji Girişi 15,5mt Yeraltı Besleme 48 DERS İÇİ ÖRNEK UYGULAMA I UYGULAMA YÖNERGESİ Aydınlatma Linyeleri Elektrik iç tesisleri yönetmeliği gereği planda en az 2 adet Aydınlatma Linyesi bulunmalıdır. Bir aydınlatma linyesine bağlanacak sorti sayısı 9’dan fazla olmamalıdır. Aydınlatma linyelerine ait linye planlaması aşağıdaki tablodaki gibidir. Aydınlatma Linyesi A1 nolu aydınlatma linyesi A2 nolu aydınlatma linyesi Oda Adı Aydınlık Düzeyi (s:96) Ebeveyn Yatak Odası 50lüks Yatak Odası 50lüx Giriş Holü 50lüks Giriş Holü 50lüks Teras 50lüks Mutfak 125lüks Salon Banyo Banyo Ayna Önü 100lüks 50lüks 50lüks Kullanılacak Armatür Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba Duvar Glop Armatür Simit Flüoresan Armatür Avize Tavan Glop Armatür Duvar Glop Armatür Tipi (s:90-91) Lamba Gücü Işık Akısı (s:97-98) Lamba Tesisatı J1 75W 960lm Komitatör J1 75W 960lm Komitatör J1 75W 960lm Vaviyen J1 75W 960lm Komitatör B 40 430lm V 32W 1400lm Komitatör N C C 75W 60W 60W 960lm 630lm 630lm Komitatör Komitatör Ders İçi Uygulama1’ e ait Aydınlatma Linye Planlaması 49 BANYO Y.ODASI MUTFAK HOL E.Y.ODASI SALON TERAS 50 Aydınlatma tesisatı için toplam 8 adet sorti kullanılacaktır. Aydınlatma Linyesi 1: Ebeveyn Yatak Odası (1 adet komitatör anahtar sortisi); Yatak Odası (1 adet komitatör anahtar sortisi); Giriş Holü (1 adet vaviyen anahtar sortisi); Teras (1 adet komitatör anahtar sortisi); Aydınlatma Linyesi 2: Mutfak (1 adet komitatör sortisi); Salon (2 adet komitatör anahtar sortisi); Banyo - Banyo ayna Önü (1 adet komitatör anahtar sortisi). 51 Ders İçi Örnek Uygulama 1 (Gündüz) Aydınlatma ve Priz Tesisatı Planı Aydınlatma Linyesi A1 nolu aydınlatma linyesi A2 nolu aydınlatma linyesi Priz Linyesi P1 nolu Priz linyesi P2 nolu Priz linyesi P3 nolu Priz linyesi P4 nolu Priz linyesi P5 nolu Priz linyesi P6 nolu Priz linyesi P7 nolu Priz linyesi P8 nolu Priz linyesi P9 nolu Priz linyesi Oda Adı Aydınlık Düzeyi (Tablodan) Mutfak 125lüks Salon Salon Banyo Banyo Ayna Önü Hol Ebeveyn Yatak Odası Yatak Odası Giriş Holü Giriş Holü Kullanılacak Armatür Tipi (Tablodan) Lamba Gücü Işık Akısı (Tablodan) Lamba Tesisatı V 32W 1400lm Komitatör 100lüks 100lüks 50lüks Simit Flüoresan Armatür Avize Avize Tavan Glop Armatür N N C 75W 75W 60W 960lm 960lm 630lm Komitatör Komitatör 50lüks Duvar Glop Armatür C 60W 630lm 50lüks Akkor Flamanlı Lamba J1 75W 960lm Adi 50lüks Akkor Flamanlı Lamba J1 75W 960lm Komitatör 50lüx 50lüks 50lüks Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba J1 J1 J1 75W 75W 75W 960lm 960lm 960lm Komitatör Komitatör Komitatör Oda Adı Hol Banyo Priz Gücü 600W 300W Priz Tesisatı Ortak Kullanım Ortak Kullanım Kullanım Amacı Giriş Anahtar Yanı, Telefon Prizi Yanı Lavabo Önü Mutfak Priz (Tezgah üstü elektrikli ev aletleri, buzdolabı, aspiratör, davlumbaz, masa önü vb. ) Mutfak 1500W Mutfak Prizi Mutfak 150W Müstakil Linye Kombi Mutfak 2500W Müstakil Linye Çamaşır Makinesi Mutfak 2500W Müstakil Linye Bulaşık Makinesi Mutfak 2000W Müstakil Linye Fırın Salon 1200W Ortak Kullanım Anahtar Yanı, TV Ünitesi, Koltuk Yanı, Yemek Masası Yanı Ebeveyn Yatak Odası 900W Ortak Kullanım Anahtar Yanı, Yatak Yanı Yatak Odası 600W Ortak Kullanım Çalışma Masası, Yatak Yanı 52 Ders İçi Örnek Uygulama 1 (Gece) Aydınlatma ve Priz Tesisatı Planı Aydınlatma Linyesi A1 nolu aydınlatma linyesi A2 nolu aydınlatma linyesi Priz Linyesi P1 nolu Priz linyesi P2 nolu Priz linyesi P3 nolu Priz linyesi P4 nolu Priz linyesi P5 nolu Priz linyesi P6 nolu Priz linyesi P7 nolu Priz linyesi P8 nolu Priz linyesi P9 nolu Priz linyesi Oda Adı Ebeveyn Yatak Odası Yatak Odası Giriş Holü Giriş Holü Teras Mutfak Salon Banyo Banyo Ayna Önü Aydınlık Düzeyi (Tablodan) Kullanılacak Armatür Tipi (Tablodan) Lamba Gücü Işık Akısı (Tablodan) Lamba Tesisatı 50lüks Akkor Flamanlı Lamba J1 75W 960lm Komitatör 50lüx 50lüks 50lüks 50lüks 125lüks 100lüks 50lüks Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba Duvar Glop Armatür Simit Flüoresan Armatür Avize Tavan Glop Armatür J1 J1 J1 B V N C 75W 75W 75W 40W 32W 75W 60W 960lm 960lm 960lm 430lm 1400lm 960lm 630lm Komitatör Adi 50lüks Duvar Glop Armatür C 60W 630lm Komitatör Komitatör Komitatör Komitatör Oda Adı Banyo Hol Priz Gücü 300W 600W Priz Tesisatı Ortak Kullanım Ortak Kullanım Kullanım Amacı Banyo Lavabo Önü Giriş Anahtar Yanı, Telefon Prizi Yanı Mutfak 150W Müstakil Linye Kombi Mutfak 1200W Mutfak Prizi Mutfak Priz (Tezgah üstü elektrikli ev aletleri, buzdolabı, aspiratör, davlumbaz, masa önü vb. ) Mutfak 2500W Müstakil Linye Çamaşır Makinesi Mutfak 2500W Müstakil Linye Bulaşık Makinesi Mutfak 2000W Müstakil Linye Fırın Salon 1200W Ortak Kullanım Anahtar Yanı, TV Ünitesi, Koltuk Yanı, Yemek Masası Yanı Ebeveyn Yatak Odası 900W Ortak Kullanım Anahtar Yanı, Tuvalet Masası, Yatak Yanı Yatak Odası 600W Ortak Kullanım Çalışma Masası, Yatak Yanı 53 Priz Linyeleri Elektrik iç tesisleri yönetmeliği gereği; • Müstakil linyelere tek priz sortisi bağlanacaktır. Müstakil linyeler; Çamaşır makinesi, Bulaşık makinesi, Elektrikli ocak, Elektrikli fırın, Kombi, Elektrikli şofben, Elektrikli termosifon, Klima vb. alıcılardır. • Mutfakta kullanılacak olan prizlerin linyesi ayrı olmalıdır. • Her odada en az 1 priz tesis edilmelidir. • Alanı 20m2’den büyük odalar için en az 2 priz sortisi kullanılmalıdır. • Salonlarda en az 2 priz sortisi kullanılmalıdır. • Bir priz linyesine bağlanacak sorti sayısı 7’den fazla olmamalıdır. Mümkünse sorti sayısı 6’yı geçmemelidir. 54 • Islak hacim olan yerlerde (banyo, tuvalet) ek kutusu (buat) kesinlikle olmamalıdır. • Banyo, tuvalet, balkon gibi ev kısımlarında tesis edilecek prizler neme karşı kapak korumalı (etanj) olmalıdır. • Balkonu olan evlerde balkon için 1 adet su geçirmez etanj priz konulmalıdır. • Salonda TV, Telefon ve Elektrik prizi bir arada tefriş planına uygun şekilde tesis edilmelidir. • Dairede en az 2 adet telefon prizi sortisi olmalıdır. 55 Priz Linyesi P1 nolu Priz linyesi P2 nolu Priz linyesi P3 nolu Priz linyesi P4 nolu Priz linyesi P5 nolu Priz linyesi P6 nolu Priz linyesi P7 nolu Priz linyesi P8 nolu Priz linyesi Oda Adı Ebeveyn Yatak Odası Yatak Odası Banyo Hol Teras Priz Gücü Priz Tesisatı Kullanım Amacı 900W Ortak Kullanım Anahtar Yanı, Tuvalet Masası, Yatak Yanı 600W Ortak Kullanım Çalışma Masası, Yatak Yanı 300W 600W 300W Ortak Kullanım Ortak Kullanım Ortak Kullanım Salon 1200W Ortak Kullanım Lavabo Önü Giriş Anahtar Yanı, Telefon Prizi Yanı Giriş Kapısının Yanı Anahtar Yanı, TV Ünitesi, Koltuk Yanı, Yemek Masası Yanı Mutfak 2500W Müstakil Linye Bulaşık Makinesi Mutfak 2500W Müstakil Linye Çamaşır Makinesi Mutfak 2000W Müstakil Linye Fırın Mutfak 150W Müstakil Linye Kombi Mutfak Prizi Mutfak Priz (Tezgah üstü elektrikli ev aletleri, buzdolabı, aspiratör, davlumbaz, masa önü vb. ) Mutfak 1500W 56 Ders İçi Uygulama1’ e ait Priz Linye Planlaması Priz tesisatı için toplam 22 adet sorti kullanılacaktır. Priz Linyesi 1: Ebeveyn Yatak Odası - Yatak Odası – Banyo (6 adet priz sortisi) Priz Linyesi 2: Giriş Holü – Teras (3 adet priz sorti), Priz Linyesi 3: Salon (4 adet priz) Priz Linyesi 4: Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Bulaşık Makinesi); Priz Linyesi 5: Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Çamaşır Makinesi); Priz Linyesi 6: Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Fırın); Priz Linyesi 7: Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Kombi). Priz Linyesi 8: Mutfak (5 adet priz sortisi - Tezgah üstü elektrikli ev aletleri, buzdolabı, aspiratör, balkon prizi, vb.). 57 BANYO Y.ODASI MUTFAK HOL E.Y.ODASI SALON TERAS 58 BANYO Y.ODASI FIRIN 2000W ÇAM.MAK. 2500W MUTFAK BUL.MAK. 2500W HOL E.Y.ODASI Sigorta Kutusu SALON TREDAÞ Enerji Giriþi Potansiyel Dengeleme Barasýna TERAS 59 BANYO MUTFAK Y.ODASI KOMBİ FIRIN 2000W 2 1,5mm 1,5 m m NV NV(H 2 C-60W -U 05V-U V 05 (H ) ) 2,5mm2 NV(H05V-U) C-60W J-75W 5m 1, m 2 N V (H V 05 -U ) V-32W ÇAM.MAK. 2500W BUL.MAK. 2500W 2,5mm2 NV(H05V-U) 5V (H0 1,5m m2 N -U) V(H05 V-U) V-32W 2,5mm2 NV(H05V-U) 1 m ,5m V 2N J-75W 2,5mm2 NV(H05V-U) J-75W 2,5mm2 NV(H05V-U) HOL 2,5mm2 NV(H05V-U) H05V-U) 1,5mm2 NV( m 1,5m 2 NV (H05 V-U ) N-3x75W J-75W V( H0 5V -U ) 2N 1,5 m m V-U) NV(H05 1,5mm2 2,5mm2 NV(H05V-U) 1,5 mm J-75W 2 NV (H 05 V -U ) N-3x75W J-75W SALON E.Y.ODASI m2 1,5m NV 5V-U (H0 TELEKOM Girişi ) TREDAŞ Enerji Girişi potansiyel dengeleme barası C-60W 60 TERAS ZEMİN KAT TEFRİŞLİ PLAN ÖLÇEK:1/50 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – UYGULAMA YÖNERGESİ ÖRNEK UYGULAMA I UYGULAMA YÖNERGESİ Aydınlatma Linyeleri: Elektrik iç tesisleri yönetmeliği gereği planda en az 2 adet Aydınlatma Linyesi bulunmalıdır. Bir aydınlatma linyesine bağlanacak sorti sayısı 9’dan fazla olmamalıdır. Aydınlatma Linyesi A1 nolu aydınlatma linyesi A2 nolu aydınlatma linyesi Oda Adı Mutfak Mutfak Yatak Odası Banyo Banyo Ayna Önü Hol Balkon Salon Salon Salon Antre Bina Giriş Aydınlık Düzeyi (Tablodan) Kullanılacak Armatür Tipi (Tablodan) Lamba Gücü Işık Akısı (Tablodan) Lamba Tesisatı 125lüks 100lüks 50lüx 50lüks Simit Flüoresan Armatür Dolap Spot Aydınlatma Akkor Flamanlı Lamba Tavan Glop Armatür V 1400lm 960lm 630lm Komitatör J1 C 32W 3x5W 75W 60W 50lüks Duvar Glop Armatür C 40W 430lm 50lüks 100lüks 100lüks 50lüks 50lüks Akkor Flamanlı Lamba Tavan Glop Armatür Avize Avize Spot Aydınlatma Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba J1 C N N 75W 60W 3x60W 3x60W 6x8W 60W 75W 960lm 630lm 960lm 960lm 730lm 960lm 960lm J1 J1 Örnek Uygulama1’ e ait Aydınlatma Linye Planlaması ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR Adi Komitatör Adi Adi Komitatör Komitatör Komitatör Komitatör 61 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar BALKON 280 YATAK ODASI 490 SALON 260 MUTFAK 260 520 350 150 320 HOL 270 GİRİŞ 230 230 200 ANTRE 62 BANYO ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar Aydınlatma tesisatı için toplam 9 adet sorti kullanılacaktır. Aydınlatma Linyesi 1: Mutfak - Genel aydınlatma ve tezgah üstü spot aydınlatma (1 adet komitatör sortisi); Yatak Odası – Genel aydınlatma (1 adet komitatör anahtar sortisi); Banyo – Genel aydınlatma ve banyo ayna Önü (1 adet komitatör anahtar sortisi); Balkon – Genel aydınlatma (1 adet adi anahtar sortisi); Hol – Genel aydınlatma (1 adet adi anahtar sortisi). Aydınlatma Linyesi 2: Salon – İki adet avize ve spot aydınlatma (3 adet komitatör anahtar sortisi); Antre – Daire girişi genel aydınlatma (1 adet komitatör anahtar sortisi). 63 ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar Priz Linyeleri Elektrik iç tesisleri yönetmeliği gereği; • Müstakil linyelere tek priz sortisi bağlanacaktır. Müstakil linyeler; Çamaşır makinesi, Bulaşık makinesi, Elektrikli ocak, Elektrikli fırın, Kombi, Elektrikli şofben, Elektrikli termosifon, Klima vb. alıcılardır. • Mutfakta kullanılacak olan prizlerin linyesi ayrı olmalıdır. • Her odada en az 1 priz tesis edilmelidir. • Alanı 20m2’den büyük odalar için en az 2 priz sortisi kullanılmalıdır. • Salonlarda en az 2 priz sortisi kullanılmalıdır. • Bir priz linyesine bağlanacak sorti sayısı 7’den fazla olmamalıdır. Mümkünse sorti sayısı 6’yı geçmemelidir. • Islak hacim olan yerlerde (banyo, tuvalet) ek kutusu (buat) kesinlikle olmamalıdır. • Banyo, tuvalet, balkon gibi ev kısımlarında tesis edilecek prizler neme karşı kapak korumalı (etanj) olmalıdır. • Balkonu olan evlerde balkon için 1 adet su geçirmez etanj priz konulmalıdır. • Salonda TV, Telefon ve Elektrik prizi bir arada tefriş planına uygun şekilde tesis edilmelidir. • Dairede en az 2 adet telefon prizi sortisi olmalıdır. ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 64 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar Priz Linyesi Oda Adı Priz Gücü Priz Tesisatı Kullanım Amacı P1 nolu Priz linyesi P3 nolu Priz linyesi Banyo Hol Banyo Banyo 1000W 600W 300W 2500W Müstakil Linye Ortak Kullanım Ortak Kullanım Müstakil Linye P4 nolu Priz linyesi Yatak Odası 1200W Ortak Kullanım P5 nolu Priz linyesi P6 nolu Priz linyesi Mutfak Mutfak 2000W 2500W Müstakil Linye Müstakil Linye P7 nolu Priz linyesi Mutfak1 1200W Mutfak Prizi P8 nolu Priz linyesi Mutfak 150W Müstakil Linye P9 nolu Priz linyesi Mutfak2 1200W Mutfak Prizi P10 nolu Priz linyesi Salon 1200W Ortak Kullanım P11 nolu Priz linyesi Salon 1500W Müstakil Linye Jakuzi Giriş Anahtar Yanı, Telefon Prizi Yanı Lavabo Önü Çamaşır Makinesi Tuvalet Masası, Yatak Yanı 2 Priz, Duvarda TV için Priz Fırın Bulaşık Makinesi Mutfak Priz1 (Tezgah üstü priz, aspiratör, davlumbaz, mikrodalga, set üstü ocak vb. ) Kombi Mutfak Priz2 (Buzdolabı, Tezgah üstü priz, masa önü, masa üstü vb.) Anahtar Yanı, TV Ünitesi, Koltuk Yanı, Yemek Masası Yanı, Balkon Priz Klima P2 nolu Priz linyesi Örnek Uygulama1’ e ait Priz Linye Planlaması ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 65 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar Priz tesisatı için toplam 24 adet sorti kullanılacaktır. Priz Linyesi 1: Banyo (1 adet müstakil priz linyesi - Jakuzi) Priz Linyesi 2: Banyo ve Hol (2 adet priz sortisi) Priz Linyesi 3: Banyo (1 adet müstakil priz sortisi - Çamaşır Makinesi); Priz Linyesi 4: Yatak Odası – (4 adet priz sortisi - Tuvalet Masası, Yatak Yanı 2 Priz, Duvarda TV için Priz) Priz Linyesi 5: Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Fırın); Priz Linyesi 6: Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Bulaşık Makinesi); Priz Linyesi 7: Mutfak Priz1 (4 adet priz sortisi - Mutfak Priz1 (Tezgah üstü 1 priz, buzdolabı, aspiratör, davlumbaz, mikrodalga, set üstü ocak vb. ) Priz Linyesi 8: Mutfak (1 adet müstakil priz sortisi - Kombi); Priz Linyesi 9: Mutfak Priz2 (4 adet priz sortisi - Buzdolabı, Tezgah üstü 1 priz, masa önü, masa üstü) Priz Linyesi 10: Salon (4 adet priz sortisi - Anahtar Yanı, TV Ünitesi, Koltuk Yanı, Yemek Masası Yanı, Balkon Priz) Priz Linyesi 11: Salon (1 adet müstakil priz sortisi - Klima) ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR 66 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar Aydınlatma Linyesi A1 nolu aydınlatma linyesi A2 nolu aydınlatma linyesi Oda Adı Mutfak Mutfak Yatak Odası Banyo Banyo Ayna Önü Hol Balkon Salon Salon Salon Antre Bina Giriş Aydınlık Düzeyi (Tablodan) 125lüks 100lüks 50lüx 50lüks 50lüks 50lüks 100lüks 100lüks 50lüks 50lüks Kullanılacak Armatür Simit Flüoresan Armatür Dolap Spot Aydınlatma Akkor Flamanlı Lamba Tavan Glop Armatür Duvar Glop Armatür Akkor Flamanlı Lamba Tavan Glop Armatür Avize Avize Spot Aydınlatma Akkor Flamanlı Lamba Akkor Flamanlı Lamba Tipi (Tablodan) V J1 C C J1 C N N J1 J1 Lamba Gücü 32W 3x5W 75W 60W 40W 75W 60W 3x60W 3x60W 6x8W 60W 75W Işık Akısı (Tablodan) 1400lm 960lm 630lm 430lm 960lm 630lm 960lm 960lm 730lm 960lm 960lm Lamba Tesisatı Komitatör Adi Komitatör Adi Adi Komitatör Komitatör Komitatör Komitatör Priz Linyesi Oda Adı Priz Gücü Priz Tesisatı Kullanım Amacı P1 nolu Priz linyesi P3 nolu Priz linyesi P4 nolu Priz linyesi P5 nolu Priz linyesi P6 nolu Priz linyesi Banyo Hol Banyo Banyo Yatak Odası Mutfak Mutfak 1000W 600W 300W 2500W 1200W 2000W 2500W Müstakil Linye Ortak Kullanım Ortak Kullanım Müstakil Linye Ortak Kullanım Müstakil Linye Müstakil Linye Jakuzi Giriş Anahtar Yanı, Telefon Prizi Yanı Lavabo Önü Çamaşır Makinesi Tuvalet Masası, Yatak Yanı 2 Priz, Duvarda TV için Priz Fırın Bulaşık Makinesi P7 nolu Priz linyesi Mutfak1 1200W Mutfak Prizi Mutfak Priz1 (Tezgah üstü priz, aspiratör, davlumbaz, mikrodalga, set üstü ocak vb. ) P8 nolu Priz linyesi Mutfak 150W Müstakil Linye Kombi P9 nolu Priz linyesi Mutfak2 1200W Mutfak Prizi Mutfak Priz2 (Buzdolabı, Tezgah üstü priz, masa önü, masa üstü vb.) P10 nolu Priz linyesi Salon 1200W Ortak Kullanım Anahtar Yanı, TV Ünitesi, Koltuk Yanı, Yemek Masası Yanı, Balkon Priz P11 nolu Priz linyesi Salon 1500W Müstakil Linye Klima P2 nolu Priz linyesi ELP-13207 Bilgisayar DestekliÖrnek ProjeUygulama I 1 Aydınlatma Öğr.Gör. Volkan ve PrizERDEMİR Tesisatı Planı 67 BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar BALKON YATAK ODASI SALON MUTFAK HOL GİRİŞ ANTRE 68 BANYO ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar BALKON 280 YATAK ODASI 490 SALON 260 MUTFAK 260 520 350 150 320 HOL 270 GİRİŞ 230 230 200 ANTRE 69 BANYO ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Elektrik Tesisat Projesinin Çizilmesi – Uyulması Gereken Kurallar BALKON C-60W KLİMA Dış Ünite J1-75W YATAK ODASI 8W LED SPOT 8W LED SPOT N-3x60W KLİMA İç Ünite 2500W SALON DAVLUMBAZ 8W LED SPOT KOMBİ 150W 3x5W Spot Dolap Ayd. BULAŞIK MAKİNESİ 2500W FIRIN 2000W 8W LED SPOT MUTFAK V-32W J1-75W HOL 8W LED SPOT N-3x60W 8W LED SPOT C-40W ANTRE ÇAMAŞIR MAKİNESİ 2500W C-60W J1-60W TREDAÞ Enerji Giriþi 70 Potansiyel Dengeleme Barasına AT BANYO-WC ELP-13207 Bilgisayar Destekli Proje I JAKUZİ 1000W Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR KAYNAKLAR • • • • • • • • • • • BAYKAL, Gökalp; AutoCAD2006 Pusula Yayıncılık BAYKAL, Gökalp, ÖĞÜTLÜ, Murat; Temel AutoCAD2014, Pusula Yayıncılık Volkan ERDEMİR, Üniversite Ders Notları MEGEP; Aydınlatma Projeleri; Ankara 2011 MEGEP; Bilgisayar Destekli Proje Çizimi; Ankara 2011 MEGEP; Topraklama Projeleri; Ankara 2011 MEGEP; Yangın Algılama ve İhbar Sistemlerinin Bağlantıları ve Montajı; Ankara 2011 Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri Tasarım ve Uygulama esasları www.wikipedia.org www.emo.org İlgili Şartname ve Yönetmelikler 71