ARTERLER TRUNCUS (ARTERIA) PULMONALIS • Sağ ventrikül’den kalbi terk eder ve a. pulmonalis dextra ile sinistra denilen iki uç dala ayrılır. • Kalp damarlarının en önde olanıdır. • Aorta ascendens’le birlikte mediastinum medium’dadır. • Ductus arteriosus fetus’ta a. pulmonalis sinistra ile arcus aortae’yi bağlar. Açık kalmasına patent ductus arteriosus (PDA) adı verilir. • Lig. arteriosum (Botalli) ductus arteriosus kapandıktan sonra oluşan kalıntısıdır. AORTA ASCENDENS VE ARCUS AORTAE Aorta ascendens • Sol 3. kaburga alt kenarı seviyesinde sol ventrikülü terk eder. • Koroner arterler, aorta ascendens’in dallarıdır. • Aorta ascendens, sağ ikinci sternokostal eklemin arkasında (T 4 alt kenarı) arcus aortae olur. Arcus aortae • Sağ ikinci sternokostal eklemin arkasında (T 4 alt kenarı seviyesinde), aorta ascendens’in devamı olarak başlar. • Sol ikinci sternokostal eklemin arkasında (T 4 alt kenarı seviyesinde), aorta descendens adını alır. • Manubrium sterni’nin arkasında ve mediastinum superius’tadır. Arcus aortae’den sağdan-sola doğru üç tane dal çıkar; • • Truncus brachiocephalicus (innominat arter) - Arcus aortae’nin en büyük dalıdır. Yan dalı yoktur. Nadiren, tiroid bezine giden a. thyroidea ima isimli bir dal verir. - Sağ sternoklaviküler eklemin arkasında, a. subclavia dextra ve a. carotis communis dextra denilen iki uç dalına ayrılır. A. carotis communis sinistra - Bifurcatio carotidis, C -C vertebralar arası disk (ya da cart. thyroidea üst kenarı) seviyesindedir. - • 3 4 A. carotis externa ile a. carotis interna arasından n. glossopharyngeus (IX) ve bazı X dalları geçer. A. subclavia sinistra A. CAROTIS EXTERNA • Baş ve yüzü besleyen esas arterdir. Üst göz kapağı ve alın derisini a. ophthalmica (a. carotis interna) dalları besler. • R. lateralis nasi (a. facialis); burun sırtını ve burun kanatlarını besler. Bu dal, a. ophthalmica’nın dalı olan a. dorsalis nasi ile anastomoz yapar (bu anastomozla, a. carotis externa ile a. carotis interna ağızlaşır). • Vagina carotica’da yer almaz. Seyri sırasında trigonum caroticum ve trigonum submandibulare’den geçer. Yan dalları • A. thyroidea superior • A. lingualis • A. facialis • • A. occipitalis A. auricularis posterior (trigonum caroticum içinde vermediği tek yan daldır) • A. pharyngea ascendens Uç dalları (gl. parotidea içinde verir) • • A. maxillaris A. temporalis superficialis • A. thyroidea superior; arterin ilk yan dalıdır. N. laryngeus superior’un ramus externus’u ile birlikte seyreder. A. laryngea superior dalı, n. laryngeus superior’un ramus internus’u ile birlikte membrana thyrohyoidea’yı deler. • A. facialis; seyri sırasında m. buccinator ile m levator anguli oris’in üzerinden geçer. Submandibular bezin arkasından, tonsilla palatina’nın dışından geçer. Mandibula’nın alt kenarından pulsasyonu alınır. Burun kökünde a. angularis adını alır. - Boyunda 4 dal verir; a. palatina ascendens, ramus tonsillaris, a. submentalis, ramus glandularis. - Yüzde 4 dal verir; a. labialis inferior, a. labialis superior, ramus lateralis nasi, a. angularis (terminal dalı). • A. temporalis superficialis; pulsasyonu tragus’un hemen önünde alınır ve kompresyonu da buradan yapılır. A. transversa faciei isimli dalı ductus parotideus’a eşlik ederek arcus zygomaticus altında ilerler. • A. maxillaris; daha büyük olan uç dalıdır. Collum mandibulae ile lig. sphenomandibulare arasından geçip, fossa infratemporalis’e gelir. N. buccalis ile birlikte, genellikle m. pterygoideus lateralis’in iki başı arasından geçer. Mandibular bölümü (kemiği delen dallar) - A. auricularis profunda A. tympanica anterior A. alveolaris inferior A. meningea media: (epidural hemoraji). Pterigoid bölümü (çiğneme kaslarını besleyen dallar) - A. temporalis profunda, a. masseterica, a. buccalis Pterygopalatin bölümü (orbita, burun, damak dalları) - Aa. alveolares superiores posteriores - A. infraorbitalis - A. palatina descendens - A. sphenopalatina: Cavitas nasi’nin ana arteridir. A. CAROTIS INTERNA • İlk üç servikal vertebranın proc. transversus’larının önünden geçip, temporal kemikteki canalis caroticus’a girer. • Orta kulağın ön duvarından geçerek kanalın iç ağzından çıkıp, for. lacerum’un çatısından geçer. • Sfenoid kemikteki sulcus caroticus’tan geçip, sinus cavernosus’a girer. Burada n. abducens’le birliktedir. Pars cervicalis: Dal vermez. Pars petrosa: A. canalis pterygoidei, Aa. caroticotympanicae Pars cavernosa: A. hypophysialis inferior Pars cerebralis: 6 dalı (C4 H2O) vardır: • A. A. A. A. ophthalmica choroidea anterior hypophysialis superior communicans posterior A. cerebri anterior ve media uç dallarıdır. • A. ophthalmica; a. carotis interna’nın, sinus cavernosus’u terk ederken subaraknoid boşlukta verdiği ilk daldır. N. opticus’la birlikte canalis opticus’tan geçip orbita’ya girer. A. centralis retinae (Zinn arteri); end arterdir. N. opticus’un kılıfını delerek içine girer ve sinir içinde retina’ya gelir. • Orbital yapılarda dağılan dallar: A. lacrimalis, a. ethmoidalis anterior ve posterior, a. palpebralis medialis, a. supraorbitalis, a. frontalis (supratrochlearis), a. dorsalis nasi (a. facialis’in dalları ile anastomoz yapar). • Göz küresi ve kaslarına dağılan dallar: Aa. ciliares posteriores (longi ve breves), a. ciliaris anterior, a. centralis retinae, rami musculares • A. choroidea anterior; a. communicans posterior’dan hemen sonra a. carotis interna’dan ayrılır, seyri sırasında tractus opticus’la iki kere çapraz yapar. • A. hypophysialis superior • A. communicans posterior; a. carotis interna’yı, a. basilaris’in dalı olan a. cerebri posterior’a birleştirir. N. oculomotorius en sık bu arterin anevrizmasından etkilenir. A. cerebri anterior • A. carotis interna’nın uç dallarından daha küçük olanıdır. Hemisferin iç yüzünde arkaya doğru seyreder. • Sulcus parietooccipitalis’e kadar (yani oksipital lob hariç) hemisferin iç yüzünü; bacak ve ayağın motor ve duyu alanları, miksiyonun istemli kontrol merkezini (lobulus paracentralis) ve frontal lobun alt yüzünü besler. - A. communicans anterior: Her iki tarafın a. cerebri anterior’larını birleştirir. Sinir sisteminde anevrizmanın en sık görüldüğü arterdir. Anevrizmaları chiasma opticum’a bası yapabilir. - A. striata medialis (Heubner’in rekürren arteri); capsula interna’yı ve bazal çekirdekleri besler. A. pericallosa; sulcus corporis callosi’de arkaya gider. A. callosamarginalis a. cerebri anterior’un major dalıdır. Oklüzyonunda veya kanamasında; karşı taraf alt ekstremitelerde duyusal ve motor defisitler, kontralateral frontal lob belirtileri (gait apraxia), bilateral tıkanıklıklarında ise üriner inkontinans ortaya çıkabilir. Tıkanıklıkları genellikle kollateral dolaşımdan dolayı iyi tolere edilir. A. cerebri media • A. carotis interna’nın daha büyük olan uç dalıdır. Sulcus lateralis cerebri’den geçerek hemisferlerin dış yüzeyine ulaşır. • Sulcus parietooccipitalis’e kadar hemisferlerin dış yüzünü; bacak ve ayak hariç, geriye kalan vücut bölümünün motor ve duyu alanları ile oditör korteks, motor konuşma alanı (Broca) ve işitmenin assosiasyon alanını (Wernicke), radiatio optica’yı (kısmen) besler. Vizüel kortekste makula’nın temsil alanının beslenmesinden sorumludur. - Aa. centrales anterolaterales (aa. striatae laterales, lentikülostriat arterler); substantia perforata anterior’dan beyin dokusuna girerler. Capsula interna’nın büyük bölümü ve bazal çekirdekleri beslerler. Okluzyonunda veya kanamalarında karşı taraf gövde, üst ekstremite ve yüzde duyu kaybı ve motor defisitler, bazal çekirdekler; capsula interna iskemisine bağlı bozukluklar ortaya çıkabilir. Hasar dominant (genellikle sol) hemisferde ise Broca ve Wernicke, non-dominant hemisferde ise kontralateral ihmal (neglect) sendromu görülür. Geniş ACM tıkanıklıklarında pupillerde konjuge deviasyon (lezyon tarafına bakma) ve kontralateral homonim hemianopsi (radiatio optica hasarı) görülebilir. A. BASILARIS • İki taraf a. vertebralis’in beyin sapının ön yüzündeki sulcus bulbopontinus’ta birleşmesi ile oluşur. • Pons’un ön yüzünde, cisterna pontis içindedir. A. cerebri posterior denilen iki uç dalına ayrılır. Dalları • A. inferior anterior cerebelli (AICA) Bu dallar arasından n. abducens geçer. • A. labyrinthi; sık olarak a. inferior anterior cerebelli’den çıkar. İç kulağı besler. N. facialis ve n. vestibulocochlearis’le birlikte meatus acusticus internus’tan geçer. • Aa. pontis ve aa. mesencephalicae • A. superior cerebelli Bu dallar arasından n. oculomotorius geçer. • A. cerebri posterior; a. basilaris’in uç dallarıdır. A. communicans posterior aracılığıyla a. carotis interna ile birleşir. Vizüel korteksin major arteridir. Thalamus’u da besleyen ana arterdir. A. cerebri posterior okluzyonunda veya kanamalarında: • Unilateral tıkanırsa; maküler görmenin korunduğu (macular sparing) kontralateral homonim hemianopsi olur. • Bilateral tıkanırsa temporal lobdaki görmenin hafıza alanının lezyonu nedeniyle prosopagnosi (tanıdık yüzlerin ayırt edilememesi), renkleri ayırt edememe, hafıza problemleri ve topografik disoryantasyon olur. CIRCULUS ARTERIOSUS CEREBRI (WILLIS HALKASI) • A. carotis interna ile vertebrobaziler sistem arasında önemli bir anastomoz halkasıdır. • Cisterna interpeduncularis’tedir. • Doğumsal Berry anevrizmalarının en çok görüldüğü yerdir. En sık anevrizma a. communicans anterior’da görülür (chiasma opticum basısı). Circulus arteriosus cerebri’yi oluşturan arterler; • A. communicans anterior (1) • A. cerebri anterior’lar • A. carotis interna’lar • A. communicans posterior’lar • A. cerebri posterior’lar A. cerebri media, halkaya katılmaz. • Genel olarak, Willis halkasının ön parçasını oluşturan damarların lezyonlarında; motor ve duyu kayıpları, arka parçasını oluşturan damarların lezyonlarında; vertigo, ataksi ve görme alanı kayıpları olur. • Vertebrobaziler sendrom; diplopi, disfaji, disartri ve dizziness (4D). • Berry anevrizması, Willis halkasındaki doğumsal, sakküler anevrizmalardır. • Subaraknoidal hemoraji; anevrizmaların genellikle hipertansiyon sebebiyle rüptürü sonucu olur. Hipertansif hemorajide en sık putamen, ikinci olarak talamus etkilenir. Putaminal hemorajide motor defisit, talamik hemorajide ise duyu defisiti görülür. • Stroke (inme); en çok kanayan damar a. cerebri media’nın aa. striatae laterales (aa. centrales anterolaterales = lentikülostriat arter) dallarıdır. Bu damarlardan birisi Charcot’un serebral hemoraji arteri olarak da bilinir. • Epidural hemoraji; en sık paryetal ya da temporal kemik kırıklarında, a. meningea media’nın rüptürü sonucu olur. • Subdural hemoraji; yüzeyel beyin venlerini, dural sinüslere birleştiren köprü venlerin (bridge venler) rüptürü sonucu olur. Künt travmalarda görülür. Şiddetli travmatik beyin hasarı olan hastalarda, en yaygın intraserebral lezyondur. • Duret kanamaları; a. basilaris’in pons ya da mesencephalon’u besleyen dallarındaki açılmalarda olur. Herniasyon, akut hematom, ödem, travma veya tümör sebebiyle beyin sapının travmatik ani aşağı yer değiştirmelerinde görülebilir. • Superior serebellar arter sendromu; cerebellum’un en çok görülen vasküler lezyonudur. A. SUBCLAVIA • A. subclavia seyri sırasında, m. scalenus anterior ile medius arasından ve trigonum omoclaviculare’den geçer. Dalları 1- A. vertebralis • A. subclavia’nın ilk dalıdır. Medulla spinalis üst bölümü, beyin sapı ve cerebellum’u besleyen dallar verir. • Servikal vertebraların proc. transversus’larındaki for. transversarium’lardan (C 1-6) geçer (C7’den geçmez). • Atlas’ın üst yüzünde bulunan sulcus arteriae vertebralis’ten geçip, trigonum suboccipitale’ye gelir. • Membrana atlantooccipitalis posterior’u delerek, for. magnum’dan kafa boşluğuna girer. • Sulcus bulbopontinus’ta iki tarafın arteri birleşerek a. basilaris’i oluşturur. A. vertebralis’in dalları; - A. inferior posterior cerebelli (PICA); tıkanıklığında aynı taraf yüz yarımı ve karşı taraf vücut yarımında ağrı ve ısı duyusu kaybı ile karakterize “Wallenberg Sendromu” oluşur. - A. spinalis anterior; iki taraf a. vertebralis’ten gelen birer dalın, medulla oblongata’nın ön yüzünün ortasında birleşmesi ile oluşan bu arter, medulla spinalis’in ön yüzü boyunca orta hatta seyreder. Medulla spinalis’in 2/3 ön bölümünü besler. - A. spinalis posterior; genellikle a. inferior posterior cerebelli’den ayrılır. Medulla spinalis’in 1/3 arka bölümünü besler. - Meningeal ve muskuler dallar. Önden görünüş Arkadan görünüş 2- A. thoracica interna • • • • Meme bezini medialden besleyen dallar vermesi nedeniyle “internal mammarian artery (ima)” olarak da adlandırılır. A. subclavia’nın alt yüzünden çıkar. Toraks boşluğuna girerken n. phrenicus tarafından önden çaprazlanır. 6. interkostal boşlukta, a. epigastrica superior ve a. musculophrenica denilen uç dallarına ayrılır. Perikardiosentez için göğüs boşluğuna girilirken yaralanma riski vardır. Önemli dalları; - A. pericardiacophrenica; n. phrenicus’la birlikte, kalbe komşu diafragma’ya doğru seyreder. Pericardium’un esas arteridir. - Rr. intercostales anteriores; ilk altı (1-6) interkostal boşluğu besler. - A. musculophrenica; uç dalıdır. 7., 8. ve 9. r. intercostalis anterior’ları verir. Diafragma’yı besler. - A. epigastrica superior; diğer uç dalıdır. Rektus kılıfı içinde aşağıya iner ve a. iliaca externa’nın dalı olan a. epigastrica inferior’la anastomoz yapar. Karın ön duvarını besler. - Rami mediastinales ve perforantes 3- Truncus thyrocervicalis • 3 dal verir. A. thyroidea inferior, a. suprascapularis ve a. transversa colli (cervicis) • A. thyroidea inferior; n. laryngeus recurrens ile olan komşuluğu, tiroid bezinin cerrahi girişimlerinde önemlidir. Larinks’i besleyen a. laryngea inferior ile medulla spinalis ve zarlarını besleyen a. cervicalis ascendens’i verir. Bununla birlikte timus, farinks, özofagus ve trakeanın beslenmesine katılır. 4- Truncus costocervicalis Dalları; • A. intercostalis suprema; I. ve II. a. intercostalis posterior’u verir. • A. cervicalis profunda; Medulla spinalis’i besler. 5- A. dorsalis scapulae • Genellikle a. transversa colli’nin uç dalıdır (diğer uç dalı a. cervicalis superficialis). • Bazen direkt olarak a. subclavia’nın üçüncü parçasından çıkar. A. AXILLARIS • • A. subclavia, birinci kaburganın dış kenarını geçince a. axillaris adını alır. A. axillaris, n. medianus’u oluşturan iki kökün arasında, m. pectoralis minor’un arkasındadır. A. axillaris’in dalları (THORA3 X2 + A. subscapularis) Birinci bölümden ayrılan dal; • A. thoracica superior İkinci bölümden ayrılan dallar; • A. thoracoacromialis; fascia clavipectoralis’i delen arterdir. • A. thoracica lateralis; kadınlarda meme bezini besleyen dallar verir. Üçüncü bölümden ayrılan dallar; • A. subscapularis • A. circumflexa humeri anterior • A. circumflexa humeri posterior • A. subscapularis; a. axillaris’in en kalın dalıdır. İki uç dalına ayrılır. - A. circumflexa scapulae; spatium axillare mediale’den (skapulotrisipital aralık, triangüler aralık) geçer. - A. thoracodorsalis; n. thoracodorsalis’le (m. latissimus dorsi’nin siniri) birlikte seyreder. • A. circumflexa humeri anterior; collum chirurgicum’un önünden geçer. • A. circumflexa humeri posterior; n. axillaris’le birlikte spatium axillare laterale (humerotrisipital aralık, kuvadrangüler aralık)’den geçer. A. circumflexa humeri anterior’la, collum chirurgicum’da anastomoz yapar. Meme bezini besleyen arterler: • A. thoracica interna (a. intercostalis anterior) (rr. mammarii mediales); memenin esas arteridir. • A. thoracica lateralis (rr. mammarii laterales); memenin ikinci önemli arteridir. • A. thoracica superior • A. thoracoacromialis • A. intercostalis posterior (rr. mammarii laterales) • A. subscapularis (a. thoracica lateralis ile olan anastomozu sonucu indirekt olarak memeyi besler.) A. BRACHIALIS • A. axillaris m. teres major’un alt kenarını geçince a. brachialis adını alır. • Kolda n. medianus’la birlikte seyreder. Kolun ortalarında, n. medianus’u arkasından çaprazlar ve lateral tarafına geçer. • N. medianus’la birlikte aponeurosis bicipitalis’in (lacertus fibrosus) altından geçer. • A. brachialis’in terminal parçası, fossa cubitalis içindedir. Dalları; - İçinde “collateralis” sözcüğü olan arterler, a. brachialis’in dallarıdır. - A. profunda brachii; arterin en büyük dalıdır. N. radialis’le birlikte, sulcus nervi radialis’te seyreder. - Collum radii seviyesinde, a. ulnaris ve a. radialis denilen uç dallarına ayrılır. A. RADIALIS • • • M. flexor carpi radialis’in tendonu ile m. brachioradialis’in tendonu arasındadır. Pulsasyonu en iyi burada alınır. Anatomik enfiye çukurunun tabanında bulunan os trapezium ve os scaphoideum’un üzerinden geçer. A. princeps pollicis ve genellikle a. radialis indicis a. radialis’in dallarıdır. A. ULNARIS • A. brachialis’in daha büyük olan uç dalıdır. Ulnar sinirle birlikte Guyon kanalından (canalis ulnaris) geçer. • A. interosea communis en önemli dalıdır. Arcus palmaris superficialis • Esas olarak a. ulnaris oluşturur. • Ramus palmaris superficialis tamamlar. Arkus’tan aa. digitales palmares communes çıkar. Bu arterler, aa. digitales palmares propriae’lere ayrılır. Arkus, aponeurosis palmaris’in altında, lumbirikal kasların üzerindedir. Arcus palmaris profundus • Esas olarak a. radialis oluşturur. • Ramus palmaris profundus tamamlar. Arkus’tan aa. metacarpales palmares çıkar. Arkus, m. adductor pollicis’in oblik başının altındadır. AORTA DESCENDENS • • T4 vertebra gövdesinin alt kenarı seviyesinde arcus aortae’nin devamı olarak başlar. L vertebra gövdesi önünde uç dallarına ayrılır. Ayrılma noktasına bifurcatio aortae denir. 4 AORTA THORACICA (PARS THORACICA AORTAE) Dalları • Aa. bronchiales sinistrae (2 adet) • Aa. intercostales posteriores; Aorta thoracica’nın arka yüzünden çıkarlar. Dokuz çifttir. • A. subcostalis; Son a. intercostalis posterior (12.) • Aa. phrenicae superiores; Diafragma’nın üst yüzünü beslerler. • Rr. oesophageales • Rr. pericardiaca • Rr. mediastinales AORTA ABDOMINALIS (PARS ABDOMINALIS AORTAE) • • • Aorta descendens’in, T12 vertebra gövdesinin alt kenarı ile L 4 vertebra gövdesi arasında kalan bölümüdür. Aorta abdominalis, L 4 vertebra gövdesinin önünde; a. iliaca communis dextra ve sinistra olarak uç dallarına ayrılır. A. iliaca communis’ler, art. sacroiliaca’nın önünde, L5 -S1 arası diskus seviyesinde uç dallarına ayrılır. Ventral dalları • Truncus coeliacus • A. mesenterica superior • A. mesenterica inferior Lateral dalları • A. phrenica inferior • A. suprarenalis media • A. renalis • A. ovarica (testicularis) Dorsal dalları • Aa. lumbales (4 çift) • A. sacralis mediana (tektir) TRUNCUS COELIACUS • Hiatus aorticus’un hemen altında aorta abdominalis’ten ayrılır. Üç dal verir. Dalları • A. gastrica sinistra; midenin küçük kurvaturunda seyreder. Oesophagus alt ucunu besleyen dallar verir. • A. hepatica communis; 2 uç dalına ayrılır. - A. hepatica propria; a. gastrica dextra’yı verdikten sonra, lig. hepatoduodenale’nin yaprakları arasında, ductus choledochus ve v. portae hepatis’le birlikte karaciğer’e doğru yükselir. Porta hepatis’te, karaciğer’in sağ ve sol lobuna giden iki dalına ayrılır. Sağ loba giden dalı, safra kesesini besleyen a. cystica’yı verir. - A. gastroduodenalis; duodenum ile pancreas arasında aşağıya doğru seyreder ve iki dala ayrılır. • s A. gastroomentalis (gastroepiploica) dextra; omentum majus’un yaprakları arasında, mide’nin büyük kurvaturu boyunca seyreder. Mide’yi ve omentum majus’u besler. s A. pancreaticoduodenalis superior (anterior ve posterior) A. splenica (a. lienalis); v. splenica ile birlikte, pancreas’ın üst kenarı boyunca dalak hilumuna doğru seyreder. Cauda pancreatis ve v. splenica ile birlikte lig. splenorenale (lig. lienorenale) içindedir. Dalları; - Rr. pancreatici (A. pancreatica magna) - Aa. gastricae breves; terminal bölümünden ayrılan 5-7 tane arterdir. Lig. gastrosplenicum’un yaprakları arasındadır. Mide’nin fundus bölümünü beslerler. - A. gastrica posterior; her zaman bulunmaz. - A. gastroomentalis (gastroepiploica) sinistra; omentum majus’un yaprakları arasında, mide’nin büyük kurvaturunda seyreder. Burada a. gastroomentalis dextra ile anastomoz yapar. Mide’yi ve omentum majus’u besler. • Bazen lig. arcuatum medianum, truncus coeliacus’ta basıya neden olabilir (çölyak aksis kompresyon sendromu). • A. gastroduodenalis, duodenum’un birinci parçasının arka duvarındaki ülserlerde kanayan arterdir. A. MESENTERICA SUPERIOR • Duodenum’un ikinci parçasının ortalarından başlayarak, colon transversum’un 2/3’lük sağ bölümüne (veya flexura coli sinistra’ya) kadar olan sindirim kanalı bölümünü besler. Dalları • A. pancreaticoduodenalis inferior; Arterin ilk dalıdır. • Aa. jejunales • Aa. ileales • A. ileocolica; A. appendicularis’i verir. • A. colica dextra • A. colica media • Riolan anastomozu; a. mesenterica inferior’un a. colica sinistra dalı ile a. mesenterica superior’un a. colica media dalı arasındadır. • A. marginalis coli; a. ileocolica, a. colica dextra, a. colica media, a. colica sinistra ve aa. sigmoideae’nin en üstte olanının anastomozları ile oluşturulan arteryel bir kemerdir. A. mesenterica superior tıkanıklıklarında, a. mesenterica inferior, tıkalı arterlerin beslediği organlarda beslenmeyi devam ettirir. A. MESENTERICA INFERIOR Dalları • A. colica sinistra • Aa. sigmoideae; Mesocolon sigmoideum’un yaprakları arasındadırlar. • A. rectalis superior; A. mesenterica inferior’un devamıdır. Linea pectinata’ya kadar rectum ve canalis analis’i besler. Rectum’un esas arteridir. • Kolon boyunca bazı kritik potansiyel beslenme bozukluğu olan bölgeler tanımlanmıştır. Bunlardan en önemlileri; - Griffith noktası; flexura coli sinistra - Sudeck kritik noktası; rektosigmoid bileşke A. RENALIS • A. mesenterica superior’un tam altında, L2 vertebra üst kenarı seviyesinde aorta abdominalis’ten ayrılırlar. • Glandula suprarenalis’i besleyen a. suprarenalis inferior’u verir. • Böbrek hilum’unda ön ve arka olarak iki dala ayrılır. Bu dallar da toplam 5 tane segmental artere ayrılır. İlk ayrılan dalı a. segmentalis posterior’dur. Suprarenal arterler Suprarenal venler • Aa.suprarenales superiores (a.phrenica inferior) • Gl. suprarenalis’in 3 arteri, 1 tane veni vardır. • A. suprarenalis media (aorta abdominalis) • V. suprarenalis dextra VCI’ya dökülürken, v. suprarenalis sinistra v. renalis sinistra’ya açılır. • A. suprarenalis inferior (a.renalis) A. OVARICA (TESTICULARIS) • A. renalis’lerin biraz altında, aorta abdominalis’ten ayrılırlar. • Her iki tarafın arteri; m. psoas major, ureter, n. genitofemoralis ve a. iliaca externa’yı önden çaprazlar. • Sağ tarafın arteri ek olarak v. cava inferior’u da önden çaprazlar. • A. testicularis’ler, anulus inguinalis profundus’tan geçip, funiculus spermaticus’a girer. • A. ovarica’lar ise küçük pelvise geçip ligamentum suspensorium ovarii içinde hilum ovarii’ye gelirler. A. ILIACA INTERNA (HİPOGASTRİK ARTER) • Pelvis duvarlarını, pelvis organlarını, gluteal bölgeyi ve perineum’u besler. Arka kökten çıkan dallar • A. glutea superior / A. iliolumbalis / Aa. sacrales laterales Ön kökten çıkan dallar • A. umbilicalis; distal parçası doğumu takiben oblitere olur ve karın ön duvarının arka yüzünde chorda a. umbilicalis (lig. umbilicale medialis) olarak kalır. Bu bölümüne pars obliterans adı da verilir. Arterin pars patens olarak da bilinen ve açık kalan bölümü mesaneyi ve ductus deferens’i (aa. vesicales superiores ve dalı olan a. ductus deferentis) besler. Umbilikal artere eşlik eden ven yoktur. • A. obturatoria; canalis obturatorius’a girer. Kanala girmeden önce ureter ve ductus deferens’i arkadan çaprazlar. Arterin r. pubicus dalı, a. epigastrica inferior’un aynı isimli dalı ile corona mortis denilen anastomozu yapar. • A. vaginalis; kadınlarda bulunan bu arterin erkeklerdeki karşılığı a. vesicalis inferior’dur. • A. rectalis media; rectum orta 1/3 beslenmesinde a. rectalis superior’a yardım eder. • A. uterina; erkeklerdeki a. ductus deferentis’in karşılığıdır. Lig. latum uteri’nin alt kısmında lig. transversum cervicis içinde seyreder. Cervix uteri’nin yaklaşık 2 cm yakınında, ureter’i önden çaprazlar. Bu komşuluk histerektomi’lerde önemlidir. A. vaginalis dalları ile anastamoz yaparak vagina’nın azigos arterlerini oluşturur. A. uterina – a. arcuata (uterus boşluğuna paraleldirler) – a. radiata; a. helicina (myometrium’a diktirler ve myometrium’u beslerler) – arteriola basilaris – arteriola spiralis (son ikisi endometrium’u besler). • A. glutea inferior; for. infrapiriforme’den geçerek pelvis’i terk eder ve gluteal bölgeye gelir. • A. pudenda interna; perineum’un esas arteridir. N. pudendus ve aynı isimli veni ile birlikte for. infrapiriforme’den pelvis’i terk eder ve gluteal bölgeye gelir. For. ischiadicum minus’tan geçip, fossa ischioanalis’e gelir. Fossa’nın dış duvarında yer alan canalis pudendalis (Alcock kanalı)’e girer. Kanalda a. rectalis inferior ve perineal dallarını verir. A. dorsalis penis (clitoridis) ve a. profunda penis (clitoridis) denilen iki uç dalına ayrılır. A. rectalis inferior; rectum dışında iç ve dış anal sfinkterleri, canalis analis’i ve perianal derinin beslenmesini sağlar. A. ILIACA EXTERNA • Başlangıcı; ureter ve gonadal damarlar (a.v. testicularis ve a.v. ovarica), son parçası ise; n. genitofemoralis ve ductus deferens (kadınlarda ligamentum teres uteri) ile ön tarafından çaprazlanır. Dalları • A. circumflexa ilium profunda • A. epigastrica inferior; - Rektus kılıfı içinde, a. thoracica interna’nın uç dalı olan a. epigastrica superior ile anastomoz yapar. - Plica umbilicalis lateralis’i oluşturur. Direkt inguinal herni a. epigastrica inferior’un medialinden, indirekt inguinal herni ise lateralinden olur. - Ductus deferens, anulus inguinalis profundus yakınında a. epigastrica inferior’u üstten çaprazlar. A. epigastrica inferior’un dalları; - A. cremasterica; kadınlardaki a. ligamenti teretis uteri’nin karşılığıdır. - R. pubicus; a. obturatoria’nın aynı isimli dalıyla anastomoz yapar. Corona mortis; a. obturatoria’nın pubis’i besleyen r. pubicus’u, a. epigastrica inferior’un aynı isimli dalı ile pubis gövdesi üzerinde anastomoz yapar. Bu iki taraflı arteryel beslenmesi olan anastomoza ölüm tacı (corona mortis) denir. A. FEMORALIS • Klinik terminolojide yüzeyel femoral arter de denir. • A. iliaca externa, ligamentum inguinale’nin altından geçince a. femoralis adını alır. • Pulsasyonu ve kompresyonu, lig.inguinale’nin orta noktasının yaklaşık 2-3 cm altından yapılır. • Uylukta, m. sartorius’un altındadır. V. femoralis ve n. saphenus’la birlikte canalis adductorius’a girer. • Kanalın uyluk arkasında bulunan açıklığından (hiatus adductorius) çıkınca, a. poplitea adını alır. Dalları • A. epigastrica superficialis • A. circumflexa ilium superficialis • A. pudenda externa superficialis • A. pudenda externa profunda (penis derisi, scrotum ve labium majus’u besler) • A. profunda femoris - A. femoralis’in en büyük dalıdır. - Uyluğun esas arteridir. Dalları: w A. circumflexa femoris lateralis w A. circumflexa femoris medialis (erişkinde femur başını besler) • A. descendens genus - Dizdeki anastomoza verdiği daldır. A. POPLITEA • A. femoralis, hiatus adductorius’tan çıkınca a. poplitea adını alır. • Aterosklerotik anevrizmanın en çok görüldüğü periferik damardır. • M. popliteus’un alt kenarında a. tibialis anterior ve a. tibialis posterior denilen iki uç dalına ayrılır. Dalları; İçinde “genus” sözcüğü olan arterler, popliteal arterin dallarıdır (a. descendens genus hariç; a. femoralis’in dalıdır). • • • • • • A. superior lateralis genus A. superior medialis genus A. inferior lateralis genus A. inferior medialis genus A. media genus Aa. surales; - • • Popliteal arterin en önemli dallarıdır. Genellikle iki tanedir ve “end arter”lerdir. M. gastrocnemius, m. soleus ve m. plantaris’i beslerler. A. tibialis anterior A. tibialis posterior A. TIBIALIS ANTERIOR • N. fibularis (peroneus) profundus’la birlikte aşağıya doğru seyreder. • Malleolus’lar arası orta noktada, a. dorsalis pedis adını alır. A. dorsalis pedis, birinci interosseöz boşlukta öne doğru seyreder. Pulsasyonu, m. extensor hallucis longus’un tendonunun lateralinden alınır. • A. dorsalis pedis, birinci dorsal interosseöz kasın başları arasından geçip, ayak tabanına gelir ve a. plantaris profunda adını alır. Burada, a. plantaris lateralis ile birleşerek arcus plantaris profundus’u oluşturur. A. TIBIALIS POSTERIOR • M. soleus ile m. tibialis posterior arasında, n. tibialis’le birlikte aşağıya doğru seyreder. • Malleolus medialis’in arkasından pulsasyonu alınan arterdir. • Fleksor retinakulum’un altında, a. plantaris lateralis ve a. plantaris medialis denilen iki uç dalına ayrılır. Bu dallar, aynı isimli sinirlerle birlikte ayak tabanında birinci ve ikinci kas tabakaları arasında seyreder. • A. fibularis (peronea) ve a. nutricia tibiae. SPOT BİLGİLER ARTERLER • Arcus aortae‛nin dalları... 1) Truncus brachiocephalicus - Arteria subclavia dextra - Arteria carotis communis dextra 2) A. carotis communis sinistra 3) A. subclavia sinistra • Arteria carotis communis‛in sona erdiği seviye... Bifurcatio carotidis; C3-C4 vertebra arası (cartilago thyroidea‛nın üst kenarı seviyesi). • A. carotis interna ile a. carotis externa arasından geçen sinir... N. glossopharyngeus (IX) • A. carotis externa ve dallarını dış taraftan çaprazlayan sinir... N. hypoglossus (XII) • Arteria carotis externa‛nın dalları... - Öne doğru verdiği dallar: 1) A. thyroidea superior (öne doğru verdiği ilk dal, a. laryngea superior dalını verir), 2) A. lingualis, 3) A. facialis, - Mediale verdiği dal: 4) A. pharyngea ascendens, - Arkaya verdiği dallar: 5) A. occipitalis, 6) A. auricularis posterior (sadece bu dalını karotid üçgende vermez), - Terminal dalları: 7) A. maxillaris 8) A. temporalis superficialis (tragus‛un önünde nabız alınan arterdir. Gl. parotidea içinde a. transversa faciei dalını verir) • A. facialis... Başlangıcında a. palatina ascendens dalını verir (a. palatina descendens, a. maxillaris‛in dalı), tonsilla palatina‛ya dayalı olarak geçer (tonsillektomilerde risk altındadır), submandibular bez ile mandibula arasından geçerek yüze gelir, r. lateralis nasi dalını verdikten sonra a. angularis olarak gözün iç köşesinde sonlanır. • A. maxillaris... Gl. parotidea içinde ayrılır, infratemporal fossa‛da a. meningea media (kanamasında epidural hematom olur) ve a. alveolaris inferior (alt dişlere gider) dallarını verir, m. pterygoideus lateralis‛in iki başı arasından geçer, fissura pterygomaxillaris‛ten geçer, fossa pterygopalatina‛da a. palatina descendens (damağa gider), üst dişlere giden superior alveoler arterler, a. sphenopalatina (burun boşluğunun esas arteridir) ve a. infraorbitalis (a. maxillaris‛in terminali) dallarını verir. • Arteria carotis interna‛nın dalları... 1) Pars cervicalis 2) Pars petrosa - a. canalis pterygoidei ve aa. caroticotympanicae 3) Pars cavernosa - • • • • • • • • • • • • • a. hypophysialis inferior 4) Pars cerebralis - a. hypophysialis superior, - a. ophthalmica (orbitanın içindeki tüm yapılar, burun sırtı ve alın bölgesini besler) - a. choroidea anterior (tractus opticus‛u iki defa çaprazlar), - a. communicans posterior (a. carotis interna ile a. cerebri posterior arasında, n. oculomotorius ile komşu), - a. cerebri anterior (terminal dal) - a. cerebri media (terminal dal) A. communicans anterior hangi damarları birleştirir... İki taraf a. cerebri anterior‛u birleştirir A. cerebri anterior... Sulcus parietooccipitalis‛e kadar (yani oksipital lob hariç) hemisferin iç yüzünü; bacak ve ayağın motor ve duyu bölgeleri ile miksiyonun istemli kontrol merkezinin temsil alanlarını ve frontal lobun alt yüzünü besler A. cerebri media... Sulcus parietooccipitalis‛e kadar (yani oksipital lob hariç) hemisferlerin dış yüzünü; bacak ve ayak hariç, geriye kalan vücut bölümünün motor ve duyu alanları ile oditör korteks, motor konuşma alanı (Broca) ve işitmenin assosiasyon alanını (Wernicke) besler) Sol homonim hemianopsi, vücudunun sol yarısında felç ve duyu kaybı olan bir hastada tıkanan arter hangisidir... Sağ arteria cerebri media Altmış yaşındaki bir erkek hastada konuşma güçlüğü, yüzün sağ tarafının alt yarımında ve sağ vücut yarısında uyuşma, sağ kolda kuvvet azlığı tespit ediliyor. Serebrovasküler olay düşünülen bu hastada, tabloya hangi damarın tıkanıklığı yol açmış olabilir... Sol arteria cerebri media Alt ekstremitede tutulumun ağırlıkta olduğu hemiparezi tablosunda öncelikle hangi arterde lezyon düşünülür... Arteria cerebri anterior Arteria basilaris‛in dalları... 1) A. inferior anterior cerebelli (AICA), 2) A. labyrinthi (sıklıkla AICA‛nın dalı), 3) Pons‛u besleyen küçük dallar 4) A. superior cerebelli (SCA) 5) A. cerebri posterior (terminal dal) Arteria cerebri posterior ile arteria superior cerebelli arasından geçen kranyal sinir... Nervus oculomotorius Arteria inferior anterior cerebelli ile arteria labyrinthi arasından geçen kranyal sinir... Nervus abducens A. cerebri posterior... Oksipital lobu (vizüel korteks) ve talamusu besler. Maküler görmenin korunduğu homonim hemianopsi‛de aşağıdakilerin hangisinde lezyon olduğu düşünülmelidir... Kontralateral arteria cerebri posterior‛da tıkanma Circulus arteriosus cerebri (Willis halkası)... 1) A. communicans anterior 2) A. communicans posterior 3) A. cerebri anterior 4) A. cerebri posterior 5) A. carotis interna A. subclavia, sağ tarafta truncus brachiocephalicus‛tan, sol tarafta arcus aortae‛den çıkar, ön ve orta skalen kasların arasından, trigonum omo(supra)claviculare‛den, sonra da clavicula ile costa prima arsından geçer. • Arteria subclavia‛nın dalları... 1) A. vertebralis (her iki tarafın a. vertebralis‛i for. magnum‛dan kafa içine girdikten sonra sulcus bulbopontinus‛ta a. basilaris‛i oluşturur) - A. spinalis anterior - A. spinalis posterior - A. inferior posterior cerebelli (PICA) 2) Truncus thyrocervicalis, - A. thyroidea inferior (gl. thyroidea, gl. parathyroidea, larynx, trachea, thymus, medulla spinalis, pharynx ve oesophagus‛u besler. N. laryngeus recurrens ile çapraz yapar) - A. transversa colli, - A. suprascapularis 3) Truncus costocervicalis - A. intercostalis suprema (ilk iki interkostal aralığı arka taraftan besler), - A. cervicalis profunda 4) A. thoracica interna (perikardiyosentezde yaralanma riski vardır). Memenin esas arteridir. - A. pericardiacophrenica (fibröz ve paryetal perikardı besler), - Rr. intercostales anteriores (ilk 6), - A. musculophrenica - Rr. intercostales anteriores (7-8-9), - A. epigastrica superior 5) Arteria dorsalis scapulae (bazen) • A. axillaris... Costa prima dış kenarı ile m. teres major arasında, m. pectoralis minor‛ün arkasında) • A. axillaris‛in dalları; 1) 2) 3) 4) 5) 6) A. thoracica superior, A. thoracoacromialis (fascia clavipectoralis‛i deler), A. thoracica lateralis (memenin ikinci önemli arteri), A. circumflexa humeri anterior A. circumflexa humeri posterior (n. axillaris ile humerotrisipital aralıktan geçer) A. subscapularis - a. circumflexa scapulae (skapulotrisipital aralıktan geçer) - a. thoracodorsalis • Memenin arterleri... A. thoracica lateralis (rr. mammarii laterales), a. thoracica superior, a. thoracoacromialis, a. thoracica interna (a. intercostalis anterior, rr. mammarii mediales), a. intercostalis posterior (rr. mammarii laterales), a. subscapularis (a. thoracica lateralis‛le yaptığı anastomozlarla indirekt olarak memenin beslenmesine katkı sağlar). • A. brachialis... Kolda n. medianus‛la birlikte seyreder, ikisi birlikte lacertus fibrosus‛un altından geçip fossa cubitalis‛e gelirler • A. brachialis‛in dalları... 1) A. profunda brachii (n. radialis ile birlikte seyreder, kolun arka kısmını besler) 2) İçinde “collateralis” sözcüğü olan arterler; a. collateralis ulnaris sup. ve inf., a. collateralis media, a. collateralis radialis. • Arteria interossea communis hangi arterin dalıdır... Arteria ulnaris • A. radialis... M. flexor carpi radialis ile m. brachioradialis arasından radial arter nabız oluğundan sonra fovea radialis‛ten geçer ve a. princeps pollicis dalını verir. • Arcus palmaris profundus... A. radialis ile a. ulnaris‛ten gelen r. palmaris profundus oluşturur. Aa. metacarpales palmares dallarını verir. • Arcus palmaris superficialis... A. ulnaris ile a. radialis‛ten gelen ramus palmaris superficialis oluşturur. Aa. digitales palmares communes dallarını verir. • • • • Aorta thoracica‛nın başlangıç ve bitişi... T4-12 Aorta abdominalis‛in başlangıç ve bitişi... T12-L4 Bifurcatio aortae‛nin bulunduğu seviye... L4 Aorta thoracica‛nın dalları... 1) Aa. intercostales posteriores (3-11. interkostal boşlukları arka taraftan beslerler), 2) Rr. oesophageales, 3) Aa. bronchiales sinistra, 4) Aa. phrenicae superiores, 5) A. subcostalis (12. kaburganın altında), • Aorta abdominalis‛in dalları... 1) Ventral dalları... Truncus coeliacus, a. mesenterica superior ve a. mesenterica inferior 2) Dorsal dalları... Aa. lumbales ve a. sacralis mediana 3) Lateral dalları... A. phrenica inferior, a. ovarica (a. testicularis), a. suprarenalis media, a. renalis • Truncus coeliacus‛un dalları... 1) A. gastrica sinistra (oesophagus‛un abdominal parçası ve curvatura minor) 2) A. splenica, - A. pancreatica magna - Aa. gastricae breves (fundus gastricus) - A. gastroomentalis sinistra (curvatura major) 3) A. hepatica communis - A. hepatica propria - A. gastrica dextra (curvatura minor) - R. dexter (karaciğerin sağ lobu ve safra kesesi) - R. sinister (karaciğerin sol lobu) - A. gastroduodenalis - A. gastroomentalis dextra (curvatura major) - A. pancreaticoduodenalis superior (pankreas ve duodenum) • Pars superior duodeni‛nin arka duvarında lokalize bir ülser, en sık hangi artere penetre olur... Arteria gastroduodenalis • A. mesenterica superior‛un dalları... 1) A. pancreaticoduodenalis inferior (pankreas ve duodenum), 2) Aa. jejunales (jejunum), 3) Aa. ileales (ileum), 4) A. ileocolica (caecum ve a. appendicularis dalıyla appendix vermiformis) 5) A. colica dextra (colon ascendens) 6) A. colica media (colon transversum) • A. mesenterica inferior‛un dalları... • • • • • 1) A. colica sinistra (colon descendens) 2) Aa. sigmoideae (colon sigmoideum) 3) A. rectalis superior (rektumun üst kısmı, esas rektal arter) A. renalis‛in böbrek hilum‛unda verdiği ilk dal... A. segmentalis posterior Arteria renalis‛in böbrek içi dağılımı... A. renalis, a. segmentalis, a. interlobaris, a. arcuata, a. interlobularis, arteriola glomerularis afferens, glomerulus, arteriola glomerularis efferens A. testicularis‛in (ya da a. ovarica‛nın) çaprazları... N. genitofemoralis, ureter ve a. iliaca externa‛yı (sağ tarafta ek olarak vena cava inferior‛u) önden çaprazlar Lig. suspensorium ovarii içindeki arter... A. ovarica A. iliaca interna‛nın truncus posterior‛unun dalları... 1) A. iliolumbalis, 2) Aa. sacrales laterales, 3) A. glutea superior • A. iliaca interna‛nın truncus anterior‛unun dalları... 1) A. obturatoria (corona mortis‛e katılır), 2) A. umbilicalis (oblitere distal parçası chorda a. umbilicalis (lig. umbilicale medialis)‛i oluşturur, açık kısmından a. vesicalis superior ayrılır, bu daldan da a. ductus deferentis çıkar), 3) A. uterina (erkekte a. ductus deferentis), 4) A. vaginalis (erkekte: a. vesicalis inferior), 5) A. rectalis media, 6) A. glutea inferior, 7) A. pudenda interna (a. rectalis inferior dalıyla canalis analis‛i besler) • Corona mortis‛i (ölüm tacı) oluşturan arterler... A. obturatoria ve a. epigastrica inferior‛un r. pubicus‛ları • A. iliaca externa‛nın dalları... - A. circumflexa ilium profunda, - A. epigastrica inferior (ductus deferens‛i anulus inguinalis profundus yakınında çaprazlar, plica umbilicalis lateralis‛i oluşturur, Hesselbach üçgeninin dış sınırını yapar (corona mortis‛e katılır). • A. femoralis‛in dalları... 1) A. profunda femoris, 2) A. descendens genus, 3) A. pudenda externa superficialis ve profunda, 4) A. epigastrica superficialis, 5) A. circumflexa ilium superficialis • A. poplitea‛nın dalları... Aa. surales ve a. descendens genus hariç içinde “genus” sözcüğü olan tüm arterler. • A. tibialis anterior... N. fibularis profundus ile birlikte seyreder, a. dorsalis pedis olarak devam eder. A. dorsalis pedis nabzı m. extensor hallucis longus‛un lateralinde alınır. • A. tibialis posterior... N. tibialis ile birlikte seyreder. En önemli dalı a. fibularis‛tir. A. tibialis posterior‛un nabzı malleolus medialis‛in arkasında alınır. • Arcus plantaris profundus‛u oluşturan... A. dorsalis pedis‛in a. plantaris profunda dalı ile a. tibialis posterior‛un a. plantaris lateralis dalı • Glandula suprarenalis‛in arterleri... Aa. suprarenales superiores (a. phrenicainferior), a. suprarenalis media (aorta abdominalis), a. suprarenalis inferior (a. renalis) • Rectum‛un arterleri... A. rectalis superior (a. mesenterica inferior), a. rectalis media (a. iliaca interna), a. rectalis inferior (a. pudenda interna) ÇIKMIŞ SORULAR 1. A. subclavia sinistra hangisinin dalıdır? A) Aorta thoracica B) Truncus brachiocephalicus C) Aorta descendens D) Arcus aortae E) A. carotis communis sinistra Doğru cevap: D 2. Truncus brachiocephalicus, aort’un hangi bölümünden çıkar? A) Aorta ascendens B) Arcus aortae C) Bulbus aortae D) Aorta thoracica E) Aorta abdominalis Doğru cevap: B 3. Aşağıdakilerden hangisi truncus brachiocephalicus’un dallarıdır? A) A. subclavia sinistra-a. carotis communis sinistra B) A. subclavia dextra-a. carotis communis dextra C) A. carotis externa-a. carotis interna D) A. subclavia dextra-a. carotis externa E) A. carotis communis sinistra-a. subclavia dextra Doğru cevap: B 4. Aşağıdaki damarlardan hangisi arteria carotis externa’nın dallarından biri değildir? A) A. transversa faciei B) A. pharyngea ascendens C) A. maxillaris D) A. facialis E) A. auricularis posterior Doğru cevap: A 5. Arteria temporalis superficialis, aşağıdaki arterlerden hangisinin dalıdır? A) Arteria facialis B) Arteria carotis externa C) Arteria lingualis D) Arteria carotis interna E) Arteria maxillaris Doğru cevap: B 6. Aşağıdaki arterlerden hangisi kafa derisini beslemez? A) Arteria angularis B) Arteria supraorbitalis C) Arteria occipitalis D) Arteria auricularis posterior E) Arteria temporalis superficialis Doğru cevap: A 7. A. maxillaris’in dalı olmayan hangisidir? A) A. temporalis superficialis B) A. meningea media C) A. sphenopalatina D) A. alveolaris inferior E) A. infraorbitalis Doğru cevap: A 8. Epidural hematom, aşağıdaki damarlardan hangisinin yırtılması sonucunda ortaya çıkar? A) A. meningea media B) A. temporalis superficialis C) Serebral venler D) A. cerebri media E) A. cerebri anterior Doğru cevap: A 9. Burnun iç kısmını besleyen en büyük damar hangisidir? A) A. facialis B) A. palatina descendens C) A. carotis externa D) A. sphenopalatina E) A. temporalis superficialis Doğru cevap: D 10. Arteria sphenopalatina aşağıdaki arterlerden hangisinin dalıdır? A) Arteria facialis B) Arteria occipitalis C) Arteria temporalis superficialis D) Arteria vertebralis E) Arteria maxillaris Doğru cevap: E 11. Burun kanamalarından esas sorumlu olan arter aşağıdakilerden hangisidir? A) Arteria ethmoidalis anterior B) Arteria ethmoidalis posterior C) Arteria labialis superior D) Arteria sphenopalatina E) Arteria palatina minor Doğru cevap: D 12. Servikal 6. vertebra düzeyinde horizontal kesi yapılırsa, aşağıdakilerden hangisine rastlanmaz? A) A. carotis interna B) N. phrenicus C) N. vagus D) M. scalenus medius E) A. vertebralis Doğru cevap: A 13. Arteria cerebri anterior’un beslediği beyin bölgesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Lobus temporalis B) Gyri orbitales C) Crus cerebri D) Colliculus superior E) Polus occipitalis Doğru cevap: B 14. Sol homonim hemianopsi, vücudun sol yarısında felç ve duyu kaybı olan hastada hangi arter tıkanmıştır? A) Sol a. cerebri posterior B) Sağ a. cerebri media C) Sağ a. cerebri posterior D) Sol a. cerebri anterior E) A. communicans anterior Doğru cevap: B 15. Arteria cerebri posterior aşağıdaki arterlerden hangisinin dalıdır? A) A. carotis interna B) A. vertebralis C) A. basilaris D) A. superior cerebelli E) A. occipitalis Doğru cevap: C 16. Aşağıdakilerden hangisi Willis poligonunun yapısına girmez? A) A. communicans anterior B) A. communicans posterior C) A. cerebri anterior D) A. cerebri media E) A. cerebri posterior Doğru cevap: D 17. Üst ekstremitesi aşağı ve arka tarafa doğru çekilen bir kişide 1. kaburga aşağıdaki damarlardan hangisini sıkıştırır? A) A. vertebralis B) A. subclavia C) A. axillaris D) A. thoracica lateralis E) A. thoracica interna Doğru cevap: B 18. A. vertebralis, hangi arterin dalıdır? A) A. axillaris B) A. brachialis C) A. subclavia D) A. carotis externa E) A. carotis communis Doğru cevap: C 19. Aşağıdakilerden hangisi a. subclavia’nın dalı değildir? A) Truncus thyrocervicalis B) A. vertebralis C) Truncus costocervicalis D) A. thoracica interna E) A. subscapularis Doğru cevap: E 20. Aşağıdaki arterlerden hangisi arteria subclavia’nın dalı değildir? A) Arteria vertebralis B) Arteria pharyngea ascendens C) Truncus thyrocervicalis D) Arteria thoracica interna E) Truncus costocervicalis Doğru cevap: B 21. İlk iki interkostal aralıkta dağılan arteria intercostalis suprema aşağıdaki damarlardan hangisinin dalıdır? A) Aorta B) Arteria axillaris C) Truncus costocervicalis D) Arteria subscapularis E) Arteria profunda brachii Doğru cevap: C 22. Aşağıdakilerden hangisi a. thoracica interna’nın dalı değildir? A) Arteria intercostalis anterior B) Arteria intercostalis posterior C) Arteria epigastrica superior D) Arteria pericardiacophrenica E) Arteria musculophrenica Doğru cevap: B 23. Aşağıdaki arterlerden hangisi medulla spinalis ile ilgili değildir? A) Arteria vertebralis B) Arteria cervicalis ascendens C) Arteria intercostalis posterior D) Arteria lumbalis I E) Arteria thoracica interna Doğru cevap: E 24. Aşağıdaki arterlerden hangisi omuz eklemi çevresindeki arteryel anastomoza katılmaz? A) A. subscapularis B) A. circumflexa humeri anterior C) A. circumflexa humeri posterior D) A. profunda brachii E) A. suprascapularis Doğru cevap: D 25. Arteria interossea communis hangi arterin dalıdır? A) A. tibialis anterior B) A. tibialis posterior C) A. ulnaris D) A. radialis E) A. brachialis Doğru cevap: C 26. A. lienalis aşağıdakilerden hangisinin dalıdır? A) Truncus coeliacus B) A. mesenterica superior C) A. mesenterica inferior D) Aorta E) A. gastroepiploica sinistra Doğru cevap: A 27. Aşağıdakilerden hangisi alt özofageal sfinkteri besler? A) A. gastrica dextra B) A. gastrica sinistra C) A. gastroepiploica sinistra D) A. hepatica propria E) A. gastroduodenalis Doğru cevap: B 28. Aşağıdaki arterlerden hangisi özofagus’u beslemez? A) Arteria thyroidea inferior B) Arteria bronchialis C) Aorta thoracica D) Arteria gastrica sinistra E) Arteria cervicalis profunda Doğru cevap: E 29. Aşağıdakilerden hangisi arteria mesenterica inferior tarafından beslenir? A) Pancreas B) Pars descendens duodeni C) Appendix vermiformis D) Colon descendens E) Caecum Doğru cevap: D 30. Aşağıdakilerden hangisi a. mesenterica superior’un dalı değildir? A) A. colica media B) A. colica sinistra C) A. ileocolica D) A. jejunalis E) A. pancreaticoduodenalis inferior Doğru cevap: B 31. İnen kolonu besleyen arter aşağıdakilerden hangisidir? A) A. ileocolica B) A. colica dextra C) A. colica sinistra D) A. rectalis superior E) A. rectalis inferior Doğru cevap: C 32. Arteria mesenterica inferior’un sindirim kanalında beslediği bölgenin alt sınırı aşağıdakilerden hangisidir? A) İnen kolon – sigmoid kolon B) Rektosigmoid bileşke C) Üst 1/3 rektum – orta 1/3 rektum D) Orta 1/3 rektum – alt 1/3 rektum E) Alt 1/3 rektum – anal kanal Doğru cevap: C 33. Arteria rectalis superior aşağıdakilerden hangisinin dalıdır? A) Arteria lienalis (splenica) B) Truncus coeliacus C) Arteria iliaca externa D) Arteria mesenterica inferior E) Arteria pudenda interna Doğru cevap: D 34. A. ovarica hangisinden köken alır? A) A. uterina B) A. renalis C) A. iliaca interna D) Aorta abdominalis E) A. iliaca externa Doğru cevap: D 35. A. ovarica aşağıdakilerden hangisinin aracılığı ile ovarium’a gelir? A) Ligamentum teres uteri B) Ligamentum ovarii proprium C) Mezometrium D) Mezosalpinks E) Ligamentum suspensorium ovarii Doğru cevap: E 36. Aşağıdakilerden hangisi a.iliaca interna’nın dalı değildir? A) A. glutea superior B) A. uterina C) A. rectalis superior D) A. pudenda interna E) A. umbilicalis Doğru cevap: C 37. Anatomik yakınlık nedeniyle aşağıdaki arterlerden hangisine yönelik cerrahide üreterin bağlanma riski yüksektir? A) A. iliaca interna B) A. ovarica C) A. uterina D) A. vesicalis superior E) A. vesicalis inferior Doğru cevap: B, C 38. Total histerektomi yapılan birinde, yanlışlıkla bağlanabilen ve üreteri çaprazlayan arter hangisidir? A) A. obturatoria B) A. ovarica C) A. iliaca interna D) A. uterina E) A. pudenda interna Doğru cevap: D 39. I. Arteria epigastrica inferior II. Arteria pudenda interna II. Arteria vaginalis Yukarıdaki arterlerden hangileri arteria iliaca interna’nın dallarıdır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I ve III Doğru cevap: D 40. Anal kanalı besleyen ana arter aşağıdakilerden hangisinin dalıdır? A) A. mesenterica superior B) A. epigastrica inferior C) A. pudenda interna D) A. pudenda externa E) A. vesicalis inferior Doğru cevap: C 41. Hangi arterden nabız alınamaz? A) A. radialis B) A. temporalis superficialis C) A. femoralis D) A. carotis communis E) A. glutea superior Doğru cevap: E 42. Malleolus medialis’in arka tarafında nabız alınan damar aşağıdakilerden hangisidir? A) A. tibialis anterior B) A. tibialis posterior C) A. peronea D) V. saphena magna E) A. malleolaris anterior medialis Doğru cevap: B ÇALIŞMA SORULARI 1. Bifurcatio carotidis sıklıkla hangi vertebra seviyesindedir? A) C6-7 B) C1-2 C) C5-6 D) C3-4 E) C7-8 Doğru cevap: D 2. Aşağıdaki sinirlerden hangisi arteria carotis interna ile arteria carotis externa arasından geçer? A) Nervus phrenicus B) Nervus vagus C) Nervus glossopharyngeus D) Nervus hypoglossus E) Nervus accessorius Doğru cevap: C 3. Aşağıda verilen arter - köken aldığı damar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) A. renalis sinistra - aorta abdominalis B) A. epigastrica superficialis - a. femoralis C) A. palatina ascendens - a. maxillaris D) A. rectalis media - a. iliaca interna E) A. suprarenalis inferior - a. renalis Doğru cevap: C 4. Arteria meningea media’nın yırtılmasına bağlı olarak gelişen epidural kanama hangi kırıkta olur? A) Orbita tavanı kırığında B) Pterion bölgesi kırığında C) Os zygomaticum’un kırığında D) Mandibula kırığında E) Maxilla Le Fort kırığında Doğru cevap: B 5. Aşağıdaki arterlerden hangisi arteria carotis interna’nın kavernöz parçasından çıkar? A) Arteria choroidea anterior B) Arteria hypophysialis inferior C) Arteria ophthalmica D) Arteria communicans posterior E) Arteria hypophysialis superior Doğru cevap: B 6. A. carotis interna’nın dalı olmayan hangisidir? A) A. ophthalmica B) A. meningea media C) A. hypophysialis superior D) A. hypophysialis inferior E) A. choroidea anterior Doğru cevap: B 7. “Arter-beslediği alan” eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Arteria cerebri anterior-Lobulus paracentralis B) Arteria cerebri media-Gyrus cinguli C) Arteria cerebri posterior-Primer görme merkezi D) Arteria vertebralis-Cerebellum E) Arteria basilaris-Pons Doğru cevap: B 8. Hipertansif hastalarda en çok kanayan arter aşağıdakilerden hangisidir? A) Arteriae centrales anteromediales B) Arteriae centrales posteromediales C) Arteriae centrales posterolaterales D) Arteriae centrales anterolaterales E) Arteria striata medialis distalis Doğru cevap: D 9. Arteria basilaris’in terminal dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Arteria labyrinthi B) Arteria cerebri anterior C) Arteria cerebri posterior D) Arteria superior cerebelli E) Arteria inferior anterior cerebelli Doğru cevap: C 10. A. subclavia’nın pulsasyonu aşağıdaki üçgenlerin hangisinden alınır? A) Trigonum occipitale B) Trigonum caroticum C) Trigonum musculare D) Trigonum supraclaviculare E) Trigonum submandibulare Doğru cevap: D 11. Aşağıdaki arterlerden hangisi arteria subclavia’nın dalı değildir? A) Arteria vertebralis B) Arteria pharyngea ascendens C) Truncus thyrocervicalis D) Arteria thoracica interna E) Truncus costocervicalis Doğru cevap: B 12. Aşağıdaki arterlerden hangisi truncus thyrocervicalis’in dalıdır? A) Arteria suprascapularis B) Arteria thoracica superior C) Arteria cervicalis profunda D) Arteria intercostalis suprema E) Arteria dorsalis scapulae Doğru cevap: A 13. Arteria thyroidea inferior, aşağıdakilerden hangisini beslemez? A) Larynx B) Trachea C) Oesophagus D) Medulla spinalis E) Tonsilla palatina Doğru cevap: E 14. Aşağıdakilerden hangisi memenin arterlerinden değildir? A) Arteria intercostalis anterior B) Arteria intercostalis posterior C) Arteria transversa colli D) Arteria thoracica lateralis E) Arteria subscapularis Doğru cevap: C 15. Arteria thoracica interna ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) B) C) D) E) Medulla spinalis’i besleyen dallar (rami spinales) verir Arteria musculophrenica denilen uç dalı rektus kılıfı içindedir Altıncı interkostal boşlukta uç dallarına ayrılır Toraks boşluğuna girerken ön tarafından nervus vagus ile çaprazlanır Musculi intercostales externi ile musculi intercostales interni’ler arasında seyreder Doğru cevap: C 16. Aşağıdaki arterlerden hangisi a. thoracica interna’nın dalıdır? A) A. epigastrica inferior B) A. pericardiacophrenica C) A. thoracica superior D) A. intercostalis posterior (I-II) E) A. thoracoacromialis Doğru cevap: B 17. Sekizinci interkostal aralığı ön taraftan besleyen a. intercostalis anterior hangisinin dalıdır? A) Arteria thoracica interna B) Arteria musculophrenica C) Arteria pericardiacophrenica D) Aorta thoracica E) Truncus costocervicalis Doğru cevap: B 18. Arteria thoracica superior hangisinin dalıdır? A) Arteria subclavia B) Arteria axillaris C) Arteria brachialis D) Arteria thoracica interna E) Truncus thyrocervicalis Doğru cevap: B 19. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) B) C) D) E) Arteria profunda brachii, arteria brachialis’in dalıdır Arcus palmaris superficialis’in oluşumuna büyük oranda arteria ulnaris katılır Arteria interossea communis, arteria radialis’in dalıdır Arteria subscapularis, arteria axillaris’in dalıdır Arteria circumflexa humeri posterior, collum chirurgicum’u dolanır Doğru cevap: C 20. Aşağıdaki sinirlerden hangisi koldaki seyri boyunca arteria brachialis’e eşlik eder? A) Nervus musculocutaneus B) Nervus medianus C) Nervus ulnaris D) Nervus axillaris E) Nervus radialis Doğru cevap: B 21. Arcus palmaris profundus’u oluşturan arterler, hangisinde doğru verilmiştir? A) B) C) D) E) Ramus palmaris superficialis + Ramus palmaris profundus Arteria ulnaris + Ramus palmaris superficialis Arteria radialis + Ramus palmaris superficialis Arteria radialis + Ramus palmaris profundus Arteria ulnaris + Ramus palmaris profundus Doğru cevap: D 22. Aşağıdaki arterlerden hangisi aorta thoracica’nın dalı değildir? A) Arteria subcostalis B) Arteriae phrenicae superiores C) Arteriae intercostales posteriores D) Arteriae bronchiales E) Arteria pericardiacophrenica Doğru cevap: E 23. Aşağıdakilerden hangisi aorta abdominalis’in lateral dallarından biri değildir? A) Arteria renalis B) Arteria phrenica inferior C) Arteria mesenterica inferior D) Arteria testicularis E) Arteria suprarenalis media Doğru cevap: C 24. Aşağıdakilerden hangisi aorta abdominalis’in ventral dallarından biridir? A) Arteriae lumbales B) Arteria subcostalis C) Arteria phrenica inferior D) Arteria renalis E) Arteria mesenterica inferior Doğru cevap: E 25. Arteriae gastricae breves hangi arterin dalıdır? A) Arteria splenica B) Truncus coeliacus C) Arteria gastrica dextra D) Arteria gastrica sinistra E) Arteria gastroomentalis sinistra Doğru cevap: A 26. Aşağıdaki “arter-ligament” eşleştirmelerinden hangisi doğru değildir? A) B) C) D) E) Arteria hepatica communis - ligamentum hepatoduodenale Arteria gastroomentalis dextra - omentum majus Arteriae ovarica - ligamentum suspensorium ovarii Arteria obturatoria’nın r.acetabularis’i - ligamentum capitis femoris Arteria splenica - ligamentum splenorenale Doğru cevap: A 27. I. Arteria hepatica propria II. Arteria pancreaticoduodenalis superior III. Arteria gastroduodenalis IV. Arteria gastrica dextra Yuakarıdaki arterlerden hangi(si)leri arteria hepatica communis’in uç dallarıdır? A) I ve III B) II ve III C) III ve IV D) I ve II E) II ve IV Doğru cevap: A 28. Aşağıdaki arterlerden hangisi kolon’un beslenmesine katılan arterlerden biri değildir? A) Arteria colica media B) Arteria colica dextra C) Truncus coeliacus D) Arteria colica sinistra E) Arteria sigmoidea Doğru cevap: C 29. Arteria ductus deferentis, aşağıdaki arterlerden hangisinin dalıdır? A) Arteria testicularis B) Arteria umbilicalis C) Arteria obturatoria D) Arteria vesicalis inferior E) Arteria pudenda interna Doğru cevap: B 30. Arteria vesicalis superior aşağıdakilerden hangisinin dalıdır? A) Arteria iliaca interna B) Arteria mesenterica inferior C) Arteria iliaca externa D) A. umbilicalis E) Arteria pudenda externa profunda Doğru cevap: D 31. Aşağıdakilerden hangisi arteria femoralis’in dalı değildir? A) Arteria epigastrica superficialis B) Arteria circumflexa ilium superficialis C) Arteria pudenda externa superficialis D) Arteria descendens genus E) Arteria epigastrica inferior Doğru cevap: E 32. Seyri sırasında n. fibularis profundus’a eşlik eden arter aşağıdakilerden hangisidir? A) Arteria tibialis posterior B) Arteria tibialis anterior C) Arteria fibularis D) Arteria poplitea E) Arteria suralis Doğru cevap: B 33. Aşağıdakilerden hangisi suprarenal arterlerin geldiği arterlerden biridir? A) Arteria hepatica propria B) Arteria phrenica inferior C) Arteria hepatica communis D) Arteria subcostalis E) Arteria musculophrenica Doğru cevap: B
