HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI Günümüzde havayolu taşımacılığı gelişen teknoloji ve insanların bilinçlenmesi ile birlikte artık daha çok tercih edilen bir ulaşım türü olmuştur. Önceki yıllarda sadece gelir seviyesi yüksek kişilerin kullanabildiği havayolu artık artan rekabetle birlikte herkesin kullanabildiği bir ulaşım türü olmuştur. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERİMLERİ UÇAK Kanatlarının altına havanın yaptığı basınç yardımı ile yükselip ilerleyebilen motorlu hava taşıtıdır. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ PİLOT Profesyonel veya hususi olarak bir hava taşıtını kullanan kişidir. Sivil veya askeri havacılık sektöründe çalışabilecekleri gibi hobi olarak da uçuş gerçekleştirirler. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ PİLOT 3 tip pilot lisansı vardır. Bunlar: • CPL (Ticari Pilot Lisansı) • PPL (Hususi Pilot Lisansı) • ATPL (Havayolu Nakliye Pilotu Lisansı) Bunların dışında alınması önemli olan bir sertifika vardır. Bu sertifika IR (aletli uçuş yetkisi) sertifikasıdır. Havayolu nakliye pilotu olmak için alınması zorunludur. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ PİLOT Havayolu pilotu olmak için CPL+IR+ATPL lisansına sahip olmak gerekir. Lisansları alabilmek için eğitimler vardır. Bunun için: • CPL lisansına sahip olabilmek için 450 saat • PPL lisansına sahip olabilmek için 650 saat • IR yetkisine sahip olabilmek için 450 saat eğitim gerekir. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ PİLOT Türkiye’de pilot yetiştirmek için birçok okul vardır. Bunlardan devlete ait olanlardan en önemlileri Anadolu Üniversitesi ve Türk Hava Kurumu’dur. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ OKULLAR HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ Kabin Memuru Uçaklarda yolcularla ilgilenen ve yolcuların uçakta rahat bir yolculuk geçirmelerini sağlayan uçak personelidir. Mesleğin eğitimi, THY eğitim müdürlüklerinde ve sivil havacılıkla ilgili ön lisans eğitimi veren kurumlarda gerçekleştirilir. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ Uçak Bakım Teknisyenliği Uçak ve diğer hava araçlarının her türlü bakım ve onarımı, montaj ve servis işlerinde görevli kişidir. Mesleğin eğitimi sivil havacılık yüksek okulları ve teknik liselerde verilmektedir. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAALANI-HAVALİMANI: Hava araçlarının kalkış ve inişi için özel olarak hazırlanmış, bakım ve diğer ihtiyaçlarının da karşılandığı, yolcu ve yük taşımacılığı için gerekli olan tesisleri de barındıran yerlerdir. Türkiye’de bir havaalanının Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından havalimanı olarak tescil edilebilmesi için birden fazla pist ve uçak yanaşma yeri bulunması, gece uçuşlarına açık, gerekli teknik donanım ve malzemeye sahip ve hava trafiği yoğun olması gerekmektedir. Bununla birlikte, Ulaştırma Bakanlığı, havaalanı, havalimanı ayrımını kaldırmış ve hepsini havalimanı olarak adlandırmaya başlamıştır. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAYOLU-HAVALİMANI Türkiye’deki Havalimanlarımız: HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVA SAHASI: Herhangi bir kara parçası veya su kütlesi üzerindeki boyutları kanun ve antlaşmalarla belirlenmiş alandır. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI Belli bir ücret karşılığında insanların hava taşıtları ile bir yerden bir yere taşınmasıdır. Bu taşımacılık türü ülkemizde son yıllarda oldukça gelişmiştir. Bunda havayolu şirketleri arasındaki rekabet, cazip hale gelen fiyatlar, diğer taşımacılık türlerine göre zaman kaybının daha az olması etkilidir. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI Türkiye’de uçuş amaçlarına göre uçak trafiği 2011 yılında şu şekilde oluşmuştur. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ ŞİRKETLER BAZINDA YOLCU TRAFİĞİ HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAYOLU KARGO TAŞIMACILIĞI Belli bir ücret karşılığında yük/malların hava taşıtları ile bir yerden başka bir yere taşınmasıdır. Uzak mesafelerde havayolu 1. plandadır. Ancak yakın mesafelerde karayolu ve hızlı trende tercih edilmektedir. Ayrıca havayolu kargo taşımacılığında maliyetin yüksekliği bir dezavantajdır. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOLİSİ Havayolu Kargo Taşımacılığında Kargo Türleri • Genel Kargolar • Özel Kargolar • Tehlikeli Maddeler HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ GENEL KARGOLAR Özel bir depolama veya hizmet gerektirmeyen, kuru ve temiz kargoya genel kargo denir. Örn: tekstil taşımacılığı. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ ÖZEL KARGOLAR Taşıma ve depolama sürecinde özel işlem gerektiren kargolardır. Özel kargolar: • • • • • • • Canlı Hayvanlar Bozulabilir Gıda Maddeleri Islak Kargolar Ağır Kargolar Kıymetli Kargolar Diplomatik Kargolar Diğer Özel Kargolar HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ CANLI HAYVANLAR Taşınacak hayvan kafesinin “IATA Canlı Hayvan Düzenlemeleri” ne uygun olarak hazırlanır. Kafesin üzerine sırasıyla canlı hayvan etiketi, konumlandırma etiketi, sıcaklık uyarı etiketi, varsa besleme talimatı yapıştırılır. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ BOZULABİLİR BİTKİ VE GIDA MADDELERİ Bu türdeki kargolar yükseklik, ısı ve basınç gibi değişiklikler veya gecikme sonucunda bozulabilecek ve çürüyebilecek kargolardır. Çok Önemli Kargo olarak işlem görürler. Çiçek, meyve ve sebzeler, yumurta, yenilebilen maddeler, taze balık-donmuş balık, etler bu tür kargo grubuna girer. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ ISLAK KARGOLAR IATA tehlikeli madde grubuna girmeyen ancak sıvı üretebilen kargolardır. Su geçirmez kaplara konulmuş sıvılar, buz küpleri, paketlenmiş balıklar, kabuklu su ürünleri, ham deri ve canlı hayvanlar, taze et, dondurulmuş tüm besinler, ıslatılmış taze çiçek ve sebzeler, yumuşak meyveler ile gerisinde ıslaklık ve nem bırakan bütün maddeler ıslak kargo grubuna girerler. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ AĞIR KARGOLAR Parça başı ağırlığı 150 kilogramı aşan kargolar “Ağır Kargo” olarak nitelendirilir. Açıkta gönderilen makine aksamı, otomobil, uçak motoru, borular, kablo makaraları bu gruba giren kargolardır. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ KIYMETLİ KARGOLAR Bir kilogramının değeri 1.000 USD ve üzerinde olan kargolar ile ismen tanımları yapılmış altın, elmas, platin, yasal para ve hisse senetleri gibi kıymetler ile talimat mektubu ekindeki diplomatik postalar ‘kıymetli kargo’ olarak değerlendirilir. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ DİPLOMATİK KARGOLAR Hükümetler veya hükümetlerin yabancı ülkedeki temsilcileri arasında taşınan kargolar “diplomatik kargo” olarak adlandırılır. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ DİĞER ÖZEL KARGOLAR Kaybolma riski yüksek kargolar, cenaze taşınması, kırılabilir kargolar, basım malzemesi ve canlı organlar bu gruba dahildir. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ TEHLİKELİ MADDELER Tehlikeli maddeler; zehirli, patlayıcı veya alev alabilen maddeler; bu maddeleri ihtiva eden bazı cihazların içinde de bulunabilen zehirli, çözücü veya yoğunlaştırıcı madde içeren makine kısımları; cıva doldurulmuş bölümleri bulunan ölçüm cihazları gibi maddelerdir. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ TEHLİKELİ MADDELER Tehlikeli maddeler, özelliklerinden dolayı uçak, yolcu ve diğer gönderilerin güvenliğini tehdit eden kargolardır ve çok sıkı denetim altındadır. Tehlikeli maddelerin havayolu ile nakliyesine sadece özel durumlar ve belirli şartlar altında izin verilir. Havayoluyla taşınmaya uygun olmayanlar tasıma sürecinden tamamen çıkarılırlar. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ TEHLİKELİ MADDELER HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAYOLU KARGO TAŞIMACILIĞI Havayolu taşımacılığının tamamında geçerli olan bazı kurallar kargo taşımacılığı içinde düzenlenmiştir. Bunlar ICAO ve IATA kurallarıdır. ULUSLARARASI SİVİL HAVACILIK ÖRGÜTÜ (ICAO): 1947 yılında BM’ye bağlı olarak kurulmuş bir örgüttür. Ana işlevi uçuş emniyeti ve güvenliğine ilişkin uluslararası kurallar ve politikalar geliştirerek uluslar arası sivil havacılığın gelişimini sağlamaktır. HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAYOLU KARGO TAŞIMACILIĞI ULUSLAR ARASI HAVA TAŞIMACILIĞI BİRLİĞİ (IATA) Sadece havayolu şirketlerinin üye olabildiği uluslararası bir ticaret kuruluşudur. Güvenli ve ekonomik hava ulaşımını sağlamak amacıyla 1945 yılında Havana, Küba’da kurulmuştur. Kuruluşunda sadece 31 ülkeden 57 üyesi vardı. Şu anda ise 140 ülkeden 270’in üzerinde üyeye sahiptir. HAVAYOLU KARGO TAŞIMACILIĞI HAVAYOLU KARGO TAŞIMACILIĞI HAVAYOLU KARGO KAPASİTESİ (TON) 873.539 962.539 1.093.096 1.121.108 1.049.933 1.250.647 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI TERMİNOLOJİSİ HAVAYOLU KARGO TAŞIMACILIĞI Havalimanları bazında kargo trafiği
