maddenin ayırt edici özellikleri

advertisement
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
KAYNAMA
NOKTASI
ERİME VE
DONMA
NOKTASI
YOĞUNLUK
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
• Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi
tanımamıza yarayan özelliklere denir.
• KAYNAMA
• Aldığı ısı nedeniyle, sıvı maddelerin yüzeyinde yavaş yavaş
buharlaşma başlar.
• Isınmakta olan sıvının sıcaklığı yükselirken buharlaşma devam eder.
Sıvı belirli bir sıcaklığa ulaşınca yüzeye doğru kabarcıklar oluşur.
• Sıvının her tarafından buharlaşma başlar. Sıcaklık sabit kalır. Sıvının
sıcaklığının sabit kalarak buharlaşmanın hızlı bir şekilde devam
etmesine kaynama denir.
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
• Sıvı hâldeki saf maddeleri ısıttığımızda sıcaklık yükselir
• Sıcaklık, belli bir noktaya geldiğinde ısı verilmesine rağmen
değişmez. Isı almaya devam eder. Sıvı kaynamaya başlar ve sıcaklığı
sabit kalır. Bu sıcaklığa kaynama noktası denir.
• Her saf maddenin kaynama sıcaklığı farklıdır.Ortam ve koşullar
değişmedikçe bir saf maddenin kaynama sıcaklığı her zaman aynıdır.
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
• ERİME VE DONMA
• İlkbahar ve yaz mevsimlerinde bazen dolu, kış mevsiminde kar
yağar.
• Soğuk havalarda ise yeryüzündeki su birikintileri buz hâline gelir.
Kar, dolu ve buz, suyun katı hâlidir.
• Suyun buz hâline gelerek katılaşmasına donma, buzun su hâline
gelmesine erime denir.
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
• YOĞUNLUK
• Maddelerin suda yüzmelerinin ya batmalarının nedeni ağır ya da
hafif olmalarından değildir.
• Ağır olan koca bir tomruk, su üzerinde yüzerken hafif olan küçük
bir taş hemen batar. Bunun nedeni maddenin boyutlarına göre
ağır ya da hafif olmasıdır.
• Suda yüzme – batmanın tek başına kütle ya da hacimle ilgisi
yoktur. Her ikisi ile birden ilişkisi vardır.
Cismin kütlesi büyük, hacmi küçük olursa batar.
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
• Bir cismin suda batması için daha ağır olması önemli değildir.
Maddenin yoğun olması önemlidir.
• Suda batan madde, yüzen maddeden daha yoğundur.Her
maddenin yoğunluğu, 1 ml hacmindeki kütlesi tartılarak
bulunur.
• Her maddenin birim hacim kütlesi farklıdır.
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
Yoğunluk niçin önemlidir?
• Tek katlı binalar yoğunluğu az olan ahşap, tuğla, kerpiç gibi
malzemeler kullanılarak yapılabilir.
• Çok katlı binaların yapımında kullanılan malzemelerde ise
dayanıklılık, fazla yük taşıma gibi özellikler aranır. Bu nedenle çok
katlı binaların yapımında demir, çelik gibi yoğunluğu fazla olan
malzemeler kullanılır.
• Uçakların kolayca uçabilmesi için uçak yapımında demir yerine
alüminyum kullanılır. Çünkü yoğunluğu demirden az olan
alüminyum, ayrıca demire göre daha hafif ve daha dayanıklı bir
maddedir.
ISI VE SICAKLIK
• Yakıtların oksijenle birleşerek yanması sonucunda oluşan ısı
enerjisi harekete dönüşebilir.
• Yediğimiz besinler enerji verir. Besinlerden sağladığımız bu enerji
ısı enerjisidir.
• Otomobiller; yakıtın motorda yanması sonucu oluşan ısı enerjisi
ile hareket eder.
ISI=Isı bir enerjidir. Diğer enerjilere dönüş
ebilir.birimi joule dur.
SICAKLIK=sıcaklık bir enerji türü değildir.
birimi celsius (selsiyus)’tur. C ile gösterilir ve termometre ile ölçülür
ISI VE SICAKLIK
• Maddenin ısı etkisi ile değişimi
ISINMA – SOĞUMA=
• Isının maddeler üzerindeki en belirgin etkisi ısınma ve soğumadır.
• Isınan maddelerin sıcaklığı artar, soğuyan maddelerin azlır.
• Yazın elektrik ve telefon telleri sarkar, kışın ise gerginleşir. Bunun
nedeni tellerin ısınması ve soğumasıdır.
• Maddeler ısıtıldıkça genleşir, hacmi büyür.bu duruma genleşme
denir.
ISI VE SICAKLIK
• Katılar, ısıtıldıklarında az genleşir.
Sıvılar, ısıtıldıklarında katılardan fazla genleşir.
Gazlar, ısıtıldıklarında katılardan ve sıvılardan daha fazla genleşir.
• Maddeler soğutulduğunda hacmi küçülür.Maddelerin hacimce
küçülmesine büzülme denir.
• Katılar, sıvılara göre daha az büzülür. Gazlar ise hem katılardan
hem de sıvılardan daha fazla büzülür
• Genleşme ve büzülme birbirinin tersidir. Çok genleşen madde çok
büzülür, az genleşen madde az büzülür.
ISI VE SICAKLIK
• Genleşme ve Büzülmenin Olumsuz Etkileri
• Katı cisimler ısıtılır ve aniden soğutulursa çatlayıp kırılabilir.
• Metal ve metalden yapılmış cisimler, ısı aldıklarında genleşir. Böyle
cisimler, genleşmek için uygun yer bulamazsa eğilip bükülür, kırılır.
• Genleşme oranı dikkate alınmadan çekilmiş elektrik ve telefon
tellerinden kışın kopmalar,yazın sarkmalar görülür.
• Demir yolu rayları, ısının etkisi düşünülmeden döşenirse eğilip
bükülür ve kazalara neden olur.
ISI VE SICAKLIK
• Genleşme ve Büzülmenin Olumlu Etkileri
• Sıcaklığı ölçmek için kullandığımız termometreler, sıvıların
genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır.
• Kapağı sıkışmış şişe ve kavanozlar, maddelerin genleşmesinden
yararlanılarak kolayca açılabilir.
• Genleşme oranı farklı iki metalin kullanıldığı metal çiftlerinden
yararlanarak termostat yapılır. Termostat, buzdolabının istenilen
sıcaklıkta kalmasını sağlar.
Download