05.06.2011 GENLEŞME ISI MADDELERİ ETKİLER ISI ALIR GENLEŞİR,ISI VERİR BÜZÜLÜR Asfalt sıcakta eridiği için çabuk bozulur. Balonların içi gaz ile doldurulur. Gaz genleştiği için hafifler ve yükselir.Soğudukça alçalır. Cam ve metalin genleşme oranları farklıdır. Genleşme, ısıtılan cisimlerin, boyunda, yüzeyinde veya hacmindeki değişmedir. Genleşme katı ve sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Her katı ve sıvının farklı bir genleşme katsayısı vardır. Aynı şartlarda eşit hacimdeki iki gaz örneği özdeş ısıtıcılarda aynı sürede ısıtıldıklarında hacimleri eşit miktarda artar. Bütün gazların genleşme katsayısı ayırt edici bir özellik değildir. GAZLAR GENLEŞİR Mİ? Gaz halindeki maddeler ısı alarak genleşir. Gazlardaki genleşme ,sıvı ve katı haldeki maddelerden çok daha fazladır. Gazlar ve katılar gibi sıvılar da genleşir. Sıvıların genleşme özelliğinden yararlanarak termometreler yapılmıştır. Her madde belli sıcaklık değişimi sonucu farklı bir oranda genleşir veya büzülür. Ev araçlarında sıcaklık ayarlarını termostatlar yapar. Bilim adamları gazların genleşmesinden yararlanarak,insan taşıyan balonlar yapmışlardır. Sık sık genleşip büzülen maddeler çatlayıp bozulabilir. Bu duruma hangi örnekleri verebiliriz? Termostatlar, yangın alarm sistemleri ve termometreler maddelerin genleşme özeliğinden yararlanılarak yapılmış araçlardır. Gök gürültüsünün sebebi de genleşmedir. 1 05.06.2011 BUHARLAŞMA-YOĞUŞMA Sıvılar ısı alarak buharlaşır. Buhar ısı verirken yoğuşur. Buharlaşma her sıcaklıkta olur. Sıcaklık arttıkça buharlaşma hızlanır. BUHARLAŞMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Isı miktarı buharlaşmayı etkiler. Buharlaşan suyun yüzey genişliği bu Rüzgâr oluşu buharlaşmayı hızlandırır. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir. (Buzdolabında ağzı açık kalan yemeğin suyunun azalması, çamaşırın bulutlu havada kuruması gibi…) YOĞUŞMA Su buharı, soğuk bir yüzeye çarpması veya soğuk hava tabakasıyla karşılaşması sonucu ısı vererek hal değiştirir. Sıvı hale dönüşür. • Gazlar yoğuşup sıvı hale geçerken dışarıya ısı verir.Sıcaklığın artması buharlaşmayı,düşmesi ise yoğuşmayı hızlandırır.Sıcaklık düştükçe yoğuşma artar yani hızlanır. Su buharının ısı vererek sıvı haline dönüşmesine yoğuşma denir. 2