Slayt 1

MADDE DÖNGÜLERİ
Canlı yaşamının devamı için su, oksijen
karbon, azot ve fosfor gibi temel maddeler
gereklidir. Canlılar bu maddeleri
çevrelerinden alırlar. Bir süre kullandıktan
sonra çeşitli biçimlerde çevrelerine iade
ederler. Devamlı yenilendiği için bu alış
verişe MADDE DÖNGÜLERİ adı verilir.
Ekosistemlerde madde varlığı sınırlıdır ve
yerine konmadığı takdirde tükenmeye
mahkûmdur.
Madde döngüsünün enerji akışından farkı
ekosistemin içinde sürekli devir
yapmasıdır.
FOTOSENTEZ SÜRECİ
karbondioksit
+
SU
Güneş enerjisi
GLİKOZ
( şeker )
+
Oksijen
BİTKİLER, Fotosentez
yoluyla inorganik
maddeleri
organik maddelere
dönüştürürler.
. Karbon Döngüsü: Karbon doğada hem
mineral biçiminde ( kömür, elmas, gaz olarak veya
suda çözünmüş durumda karbon dioksit olarak )
hem organik biçimde bulunur.
SUDA KARBONDİOKSİT VE BİKARBONAT HALİNDE BULUNUR.
***
1 – KARBON DÖNGÜSÜ
DOĞADA KARBONUN BULUNUŞ ŞEKİLLERİ
KARA
( LİTOSFER )
Kömür
Petrol
Kireçtaşı
Volkanlar
ATMOSFER
SU
( HİDROSFER )
CO 2 ve
BİKARBONAT
CANLILAR
( BİYOSFER )
ORGANİK
MOLEKÜLLER
***Organik karbonun bir bölümü, kömür, petrol gibi
fosil yakıtlarda birikmiştir. Bunların yakılmasıyla,
atmosferde bol miktarda karbon dioksit verilir.
***Bunun büyük bölümü, hızla deniz ve okyanuslara
geçer ve karbonatlar halinde birikir.
*** Ayrıca yanardağ püskürmeleri, atmosfere bol
miktarda karbon dioksit verilir. oksitleri yayar.
karbon Deniz hayvanlarının kabuk
oluşumunda kullanılır.
 Denizler ile atmosfer arasındaki karbon alış verişi
çok yavaştır. Bu karbonlar deniz diplerine
karbonat bikarbonat olarak birikerek binlerce yıl
Döngüye katılmaz bu nedenle okyanus karbonun hem depo
hem de kaybedildiği yerdir.
Denizler atmosfere oranla 50 kat fazla karbon içerir.
Hayvanların vücutlardaki karbonun bir
bölümü CO2 olarak, solunum yoluyla
atmosfere geri verilir.
Bütün canlıların kalıntı ve atıklarındaki karbon
ise, çürüme ve bozulma gibi bir dizi işlem
sonucunda CO2 olarak açığa çıkar.
Kara ve deniz bitkileri tarafından
Karbondioksit fotosentez için
kullanılır.
Yeşil bitkiler, hayvansal ve
bitkisel parazitler, organik
maddeleri parçalayarak,
karbonu karbon dioksit
gazına çevirirler. Artıklar,
dışkılar ve kadavralar da
parçalanma sonucu
dönüşümü uğrayarak
yapılarındaki karbon
dioksit açıga çıkar.
Deniz hayvanları ve
bitkilerin
ölümü ile dibe
çökerek
karbonatlı kayaçlar
halinde depolanır.
Ölen canlıların çürümesi ve orman
yangınları ile doğaya döner.
Karbonun tekrar doğaya dönmesi
Karbonatlı kayaçların
fiziksel ve kimyasal ayrışması
sonucunda atmosfere karışır.
Atmosferden bitkilere:Bitkiler, atmosferden CO2 alır.
Fotosentez esnasında CO2 , Suyu ( topraktan) ve güneş
enerjisini kullanarak şeker ( glikoz) ve O2 “e dönüştürür.
Fotosentez sonucu üretilmiş olan şekerin büyük kısmı bitkinin
yaşam Sürecinde ( büyümek, üremek gibi…) kullanılır; geri
kalanı ise Karbonhidrat, yağ ve protein olarak bitki dokularına
eklenir.
Otoburlar bitkileri yediğinde, bitki dokularında depo edilmiş
olan karbonubünyelerine almış olurlar.Yenilen besinin büyük
kısmı ( karbon bileşikleri) Hayvanın yaşamını sürdürebilmesi
için kullanılır ve solunum ile de CO2 olarak havaya verilir.
Ancak karbonun bir kısmı da hayvanın dokularında depo
edilir.
Ölü bitki ve hayvanlar ÇÜRÜR ve açığa çıkan CO2 tekrar
bitkilerce kullanılmak üzere atmosfere geri döner.
Karbon döngüsü kendisini sonsuz kere tekrar eder.Ölü bitki ve
hayvanlar ÇÜRÜR ve açığa çıkan CO2 tekrar bitkilerce
kullanılmak üzere atmosfere geri döner.
.Çürüyen bitki ve hayvan artıklarından açığa çıkan Karbon,
petrol, kömür, doğalgaz gibi fosil yakıtlar oluşturmak üzere
geçici süre karbon döngüsünden uzaklaşır
NOT
Tüketilen karbon miktarı geri
dönmemiş olsaydı, fotosentez
giderek azalacak neticede
bitkilerin organik madde
üretimine olanakları
kalmayacaktı.Bunun
sonucunda da besin zinciri
duracak ve hayat sona erecekti.
Bununla birlikte
karbondioksit günlük ve
mevsimlik sıcaklıkların
aşırı yükselmesine ve
düşmesine engel olur.