Slayt 1

Prof. Dr. Sevim Dinçer Cengiz
AÜTF Kadın Hastalıkları ve Doğum AD
Adolesanda
ilk
jinekolojik
vizit
 Sağlıkla ilgili yaşa uygun rehberlik, eğitim
 Tarama
 Koruyucu sağlık hizmetleri
 13 – 15 yaşta yapılmalı…
ACOG Committee Opinion. Obstet Gynecol 2006;107:1215–
1219
Adolesanda ilk jinekolojik vizit
 13 – 15 yaşta adolesanın özellikleri değişken:
erken / orta / geç adolesans
Pubertal evre ve psikososyal gelişimin
evrelemesi yararlı…
Adolesan Psikoseksüel Gelişim Özellikleri
Evre
Özellik
Erken adolesans
(9 – 12 yaş)
• İşaret: puberte
•Vücut değişikliklerine ve mahremiyetlerine ilgi
•Aynı cinsiyetle arkadaşlık ve grup aktiviteleri
•Cinsel fanteziler sık
•Mastürbasyon bu dönemde başlar
•Cinsel aktivite genellikle fiziksel değil; akranlara telefon
görüşmeleri gibi
•Menstruasyon çoğunda başlar
Orta adolesans
(13 – 16 yaş)
•Dış görünüş ve vücuda aşırı ilgi
•Cinsel davranış ve ilişkilerde deneyler yapma
•Fiziksel temasa daha azla önem verme
•Tam fiziksel maturasyon
•Flört, ‘petting’, geçici nonkoital ve koital ilişkiler sık
•Cinsel davranışların sonuçlarını inkar etme tipik
•Soyut düşünme yeteneği artar
Geç adolesans
(17 – 21 yaş)
•Vücut imajı ve cinsel rol tanımı tamamlanmıştır
•Soyut düşünce tamamlanmıştır
•Gelecek kaygısı
•Cinsel oryantasyon neredeyse tamamlanmıştır
Adolesanda ilk jinekolojik vizitin
içeriği:
Adolesanda ilk jinekolojik vizitin
içeriği:
 İlk pap smear: İlk ilişkiden 3 yıl sonra veya 21 yaştan
geç olmayacak şekilde
Cervical cancer screening in adolescents. ACOG Committee Opinion No.
300. Obstet Gynecol. 2004;104:885–889.
 Pelvik muayene ilk vizitte şart değil…
 Öykü – şikayet pelvik muayeneyi gerektiriyorsa yaşa –
kültüre uygun şekilde yapılmalı
Adolesanda ilk jinekolojik vizitin
içeriği:
 İlk pap smear: İlk ilişkiden 3 yıl sonra veya 21 yaştan
geç olmayacak şekilde
Cervical cancer screening in adolescents. ACOG Committee Opinion No.
300. Obstet Gynecol. 2004;104:885–889.
 Pelvik muayene ilk vizitte şart değil…
 Öykü – şikayet pelvik muayeneyi gerektiriyorsa yaşa –
kültüre uygun şekilde yapılmalı
gizlilik ilkesi
 İlk vizitin başlangıcında adolesan ve ebeveynine /




velisine anlatılmalı ve takip eden vizitlerde
tekrarlanmalı
Açık iletişimin önemi vurgulanmalı
Bölgeye/ülkeye özel gizlilik ilkesi ile ilgili kanunlar
anlatılmalı
Hekim-hasta ilişkisinin gizliliğinin sınırlamaları
konusunda bilgilendirilmeli
Hekim – sağlık hizmeti verenler ülkenin ve bölgenin
gizlilik ilkesi ile ilgili kanunlarını ve sağlık hizmeti
verenlerin bu konu ile ilgili haklarını bilmelidir…
İlk görüşme:
 Adolesan gelişimi,
 Normal menstruasyon ve
hijyen,
 Seksüel oryantasyon ve cinsel
kimlik,
 Sağlıklı yeme alışkanlığı,
 Cinsel baskı-tacizden
korunma konularında genel
bilgilendirme
İlk görüşme:
 Psikososyal öykü (HEEADSSS)
 Cinsel öykü
 Gebelikten korunma
 Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
Psikososyal öykü:
 HEEADSSS değerlendirmesi
 Olası problemlerin erken saptanmasında ve
adolesanlarda morbidite ve mortalite nedenlerinin
değerlendirilmesinde önemli
 Adolesan aksini istemediği sürece adolesanla tek
başına iken sorulmalı
 Ebeveyn odada kalıyorsa, bu durum tıbbi kayıtta not
edilmeli
HEEADSSS
Örnek sorular
Home
Evde kimlerle birlikte yaşıyorsun?
Anne-baban, kardeşlerinle ve diğer akrabalarınla ilişkin nasıl?
Education
Hangi okula gidiyorsun? Kaçıncı sınıftasın?
Geçen yıl kaç gün okula gitmedin? Neden?
Employment
Okuldan sonra çalışıyor musun? Nasıl bir işte? Haftada kaç gün?
Gelecekteki kariyerinle ilgili planların nedir?
Eating
Kilonla ilgi ne hissediyorsun?
Kilonu nasıl kontrol ediyorsun? Egzersiz, kusma, diüretik, laksatif
kullanıyor musun?
Activities
Boş zamanında neler yapıyorsun? Spor yapıyor musun?
Haftada kaç saat TV seyrediyorsun?
Drugs
Sigara, alkol, ve/veya diğer ilaçları ne sıklıkta ve ne miktarda
kullanıyorsun?
Sarhoşken pişman olduğun bir şey yaptın mı?
Depression/
Suicidality
Genellikle kendini nasıl hissediyorsun: mutlu, üzgün, her ikisi de?
Kendine zarar vermeyi veya intiharı düşündün mü?
Sexuality
Adetlerin ne sıklıkta? Miktarı fazla mı? Ağrılı mı?
Ağrı yüzünden okulu ne sıklıkta kaçırıyorsun?
İlk cinsel temasını kaç yaşındayken yaşadın?
Spirituality
Dinin nedir ve ne sıklıkta dinle ilgili aktivitelere katılıyorsun?
Dini inançların cinsellik ve kontrasepsiyonla ilgili kararlarını nasıl
Sağlık taraması












Kan basıncı
Kolesterol
Yeme bozuklukları
Mental sağlık
Taciz /kötüye kullanma
Okul performansı
Tütün
Alkol/uyuşturucu madde
Cinsel aktivite
Gebelik
CYBH
İmmünizasyon
Sağlık taraması:
 Kan basıncı:


Her vizitte ölçülmeli
Vücut ölçüleri adolesanda kan basıncının en önemli
belirleyicisi
National High Blood Pressure Education Program. Update on the task force report
(1987) on high blood pressure in children and adolescents: a working group report
from the National High Blood Pressure Education Program.
 Kolesterol:


Yıllık olarak öyküde hiperlipidemi ve erişkin KAH riski
açısından sorgulanmalı
Seçilmiş adolesanlarda lipid testi yapılmalı
National Cholesterol Education Program. Report of the Expert Panel on Good
Cholesterol in Children and Adolescents. 1991
Cinsel aktivite:
 İstenmeyen gebelik
 CYBH
 Cinsel kimlik ve oryantasyon
Gebelik…
 Bilinçsiz cinsel aktivite ve kontrasepsiyon konusunda
bilgisizlik
 İstenmeyen gebelik: Eğitim verilmeli



Evlatlık verme
Bebeği büyütme
Terminasyon
Gebelik…
 Bilinçsiz cinsel aktivite ve kontrasepsiyon konusunda
bilgisizlik
 İstenmeyen gebelik: Eğitim verilmeli



Evlatlık verme
Bebeği büyütme
Terminasyon
CYBH
 CDC: her yıl 19 milyon yeni enfeksiyon; yaklaşık yarısı 15
– 24 yaş !
Weinstock H, Berman S, Cates W Jr. Perspect Sex Reprod Health. 2004;36:6–10.
 Klamidya genç kadınlarda en sık;
 26 yaş altında cinsel olarak aktif tüm kadınlarda yıllık
klamidya taraması
 Tedaviden 3 ay sonra kontrol
 Eş tedavisi
Centers for Disease Control and Prevention. Sexually transmitted diseases treatment
guidelines, 2006. Morb Mortal Wkly Rep. 2006; 55:(RR-11).
CYBH
 Gonore: klamidya gibi çoğu vaka atlanıyor…

Kinolonlara direnç artıyor, tedavi ve önlemede önemli…
 İdrarda CYBH testi: gonore ve klamidya taramasında
etkili
 ‘self vaginal swab’: pH, KOH
 CYBH öyküsü, çok sayıda cinsel partner, ilaç
bağımlılığı, hapishane öyküsü

Sifiliz, hebatit C ve HIV
Aşılar
 ACIP: Advisory Committee on Immunization Practices
 Ebeveyn onamı
 11-12 yaştan itibaren 3 aşı önerilmekte:
 Difteri-boğmaca-tetanoz
 Meningokok
 HPV; 0, 2, 6. ayda (9 yaştan itibaren)

Yıllık pap smear
Aşılar:
 Eksik kalmışsa ve özel durumlarda:
 Hepatit B
 Polyo
 MMP
 Varisella
 İnfluenza
 Pnömokok
 Hepatit A
Rehberlik
 Beslenme alışkanlıkları, sağlıklı beslenme ve vücut






ağırlığı önerileri
Fiziksel aktivitenin yararları ve düzenli spor önerileri
Sağlıklı cinsel yaşamla ilgili öneriler
Kontrasepsiyon
CYBH ve istenmeyen gebeliklerin önlenmesinde
kondom kullanımı
Acil kontrasepsiyon
Alkol, diğer kötü alışkanlıklar ve cinsel istismarın
önlenmesine yönelik eğitim