GERİATRİK REHABİLİTASYON DR.FİGEN KOÇYİĞİT Denizli Devlet Hastanesi FTR Bölümü Ocak ,2010 Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com Tanım • Geriatri; geras(yaşlı) ve iatric(tedavi etmek) kelimelerinin birleşimi • Geriatri, 65 yaş ve üzerindeki bireylerde yaşlanma ile sıklığı artan hastalıkların izlendiği tıp bilimi • Gerontoloji; yaşlanma ile ilgili bilim dalı • Yaşlanma ayrıcalıksız her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süreğen ve evrensel bir süreç • Organizmada molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde, zamanın ilerlemesi ile ortaya çıkan, geriye dönüşü olmayan yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin tümüdür • Herhangibir coğrafi bölgedeki nüfusun en yaşlı %10-12 lik kısmı yaşlılığın tanımlanmasında kullanılabilir. • 65 yaşın sınır olarak alınmasının sebebi bu yaşın çoğu ülkede emeklilik yaşı olmasından kaynaklanmaktadır. • Ülkemiz için yapılmış bir çalışma olmamakla beraber yaşlılık sınırı daha erken yaşlarda olabilir. Dünya nüfusu • 1900 de 1 650 000 • 1950 de 2 518 629 • 2000 de 6 070 581 • 2005 de 6 453 628 • 2050 de 8 900 000 S a ğ l ı k S l a y t l a r ı Yaşlı Nüfus • 1998 de 390 milyon • 2025 de beklenen 800 milyon(toplam nüfusun %10 u) • Yaşam beklentisi 1955 48 yıl,1995 65 yıl, 2025 73 yıl Türkiye nüfusu • • • • 1927 1950 2000 2050 de de de de 13 648 000 20 947 000 ,65 yaş üzeri 690 662 67 804 000, 65 yaş üzeri 3 858 949 100 664 000 ???? Yaşlanma Teorileri • 1-Somatik mutasyon teorisi: Somatik hücrelerde yaşam boyu biriken mutasyonlar • 2-Serbest radikal teorisi: Endojen olarak üretilen yüksek reaktivitedeki serbest radikaller somatik mutasyonlara ve protein hasarına yol açar. Yaşlanma Teorileri • 3- Hücre yaşlanması teorisi: Hücre proliferasyonunu kontrol eden genler klonal yaşlanmanın sebeplerindendir. Hücre yaşlanması kromozom uçlarında telomer bölgesindeki DNA kayıplarını da kapsar. • 4-Bağışıklık teorisi: Yaşlılarda görülen primer immün yanıt zayıflaması onları infeksiyonlara duyarlı kılar. Yaşlanma Teorileri • 5-Endokrin teorisi: Menopoz olayı over foliküllerinin ve oositlerin kısıtlı depolarının bitmesi ile meydana gelir • 6-Nöroendokrin teorisi: Pitüiter bezdeki değişikliklerin yaşlanmada rol oynadığı görüşü vardır. • 7-Kullanılmaya bağlı eskime teorisi: Bu teori yaşlanmanın mekanik ve biyokimyasal özelliklerini kapsar. Eklem ve dişlerin yaşlanma ile birlikte erozyona uğraması gibi. Moleküler düzeyde serbest radikallerin bazı yerine konamaz moleküllerde hasar oluşturmaları gibi Yaşlılıkta Görülen Fizyolojik Değişiklikler • Yaşlı ve genç bireyler arasındaki biyolojik farkın yaşlanmaya bağlı olduğunu söyleyebilmek için bazı kriterler gereklidir. • Parametre, zaman içinde değişim göstermeli, türün tüm bireylerinde varolmalı, intrinsik olmalı,çevresel faktörlere ve yaşam tarzına bağlı olmaksızın tüm koşullarda ortaya çıkmalıdır. Yaşlılıkta Görülen Fizyolojik Değişiklikler • Yaşlılık genel olarak doku ve organ rezervlerinin azalması ve çevresel faktörlere uyma yetisinde azalma ile karakterizedir. • Bunların sonucunda da hastalık ve yaralanmaya duyarlılık artmaktadır. Yaşlılıkta Genel Vücut Değişiklikleri • Boy kısalır • Vücut ağırlığı kadınlarda 60 erkeklerde 50 yaşa kadar artar,sonra azalır. • Dorsal kifoz ve göğüs çevresi artar. • Total vücut su oranı azalır,yağ oranı artar. Yaşlılıkta Genel Vücut Değişiklikleri • Kas,karaciğer,beyin,kemik böbrekte apoptozis nedeniyle atrofi olur. • Prostat,akciğer ve kalpte olmaz. • Sinir ileti hızı ve bazal metabolizma %15 azalır. • Otonomik refleksler yavaşlar; bu nedenle ortostatik hipotansiyon gelişebilir. • Isı değişikliklerine adaptasyon güçleşir. Yaşlılıkta Kardiyovasküler Sistem Değişiklikleri • Maksimal Oksijen tüketimi maksimal kalp hızı • Fiziksel efora tolerans • İstirahat kalp hızı başka bir hastalık yoksa değişmez. • Kalp kapakçıkları kalınlaşır,kollajen içeriği artar,dejeneratif kalsifikasyonlar oluşabilir. Yaşlılıkta Kardiyovasküler Sistem Değişiklikleri • Arterlerin düz kas ve kollajen içeriği elastik doku oranı Böylece komplians • Nabız basıncı, sistolik ve diastolik kan basınçları • Yaşlılarda hipertansiyon normal kabul edilmemeli, tedavi başlanmalıdır. • Venler elastik dokularını kaybederler.Tunika mediada fibrozis gelişir. Yaşlılıkta Kardiyovasküler Sistem Değişiklikleri • Kardiak output puberte sonrası heryıl %1 azalır. • Baroreseptör duyarlılığı azalır ve ortostatik hipotansiyon, refleks taşikardi, öksürme ve mikturisyon senkobu daha sık görülür. Yaşlılıkta Solunum Sistemi Değişiklikleri • Rezidüel hacim ve fonksiyonel rezidüel kapasite artar,vital kapasite azalır. • Alveol sayısı değişmez ama bronşiol ve alveollerin kapladığı yüzey azalır. • Solunum kasları SSS uyarısına ihtiyaç duyar. • Arteryel kanda oksijen azalması ve karbondioksit artmasına solunum merkezinin yanıtı azalır. Yaşlılıkta Solunum Sistemi Değişiklikleri • Progresif ventilasyon perfüzyon dengesizliği olur. • Dakikadaki solunum sayısı artar. • Mukosilier aktivite azalır, enfeksiyonlara yatkınlık artar. Yaşlılıkta Gastrointestinal Sistem Değişiklikleri • Özefagusta , boşalma gecikmesi peristaltizm azalması ve yetersiz sfinkter gevşemesi • Midede gastrik motilite ve boşalmanın azalması,gastrik sekresyonun azalması • İlaçların karaciğerde metabolizması yavaşlar Yaşlılıkta Gastrointestinal Sistem Değişiklikleri • Safra ve pankreas salgısı yaşla değişmez. • Barsak musküler tabakasının tonus ve koordinasyonunun bozulması, peristaltizmin azalması, gaitadaki su oranının ve feçesin rektal algılamasının azalması, sedanter yaşam gibi nedenlerle konstipasyon artar. Yaşlılıkta Gastrointestinal Sistem Değişiklikleri • Mukozal değişimler yolu ile emilim yüzeyi,motilite ve splanknik kan akımı azalır. • İlaçların emilimi azalır. • Kalp yetmezliği varlığında hepatik akım daha da azalacağından ilaçların dolaşımda kalma süreleri daha belirgin uzayacaktır. Yaşlılıkta Genitoüriner Sistem Değişiklikleri • Böbrek ağırlığı, total nefron sayısı, renal perfüzyon, glomerüler filtrasyon hızı azalır. Böbreklerden atılan ilaçların atılımı azalır. • BUN yaşla artar. • Renin ve aldosteron salınım azalır • Azalmış aldosteron renal Na kaybını arttırır.Azalmış susama ve azalmış renal ADH yanıtı da eklenince dehidratasyon riski artar. • Hipertansiyonu kontrol etmek güçleşir. Yaşlılıkta Genitoüriner Sistem Değişiklikleri • Hipo ve hipernatremi gelişim kolaylaşır. • Mesane kapasitesi azalır. • Üriner traktus enfeksiyonu, atrofik üretrit, mobilite azalması, kadınlarda pelvik tabanın da zayıflığı posterior üretrovezikal açıyı bozarak stres inkontinans oluşumunu arttırır. Yaşlılıkta Genitoüriner Sistem Değişiklikleri • Kadınlarda östrojen azalır • Erkeklerde testiküler androjen salınımı azalır,sperm üretimi azalır,libido da değişiklik olmaz. • Prostat hipertrofisi olur.40 yaş üstü erkeklerin çoğunda BPH vardır. Renal effects of low dose aspirin in elderly patients. • 106 geriatrik hastaya diet ve diğer ilaçlar değiştirilmeden düşük doz aspirin başlanmış ve 2 hafta kullanılmış • Takiben GFR ve ürik asit klirensi hesaplanmış • Ürik asit ve kreatinin klirensinin azaldığı görülmüş(P< 0.001). • Kısa dönem düşük doz aspirin tedavisinin renal kreatinin ve ürik asit transportunu etkileyip kalıcı veya uzun dönem renal hasara yol açabileceği monitörizasyon yapılması gerektiğini bildirmişler. Isr Med Assoc J. 2006 Oct;8(10):679-82 Yaşlılıkta Endokrin Sistem Değişiklikleri • Kadınlarda prolaktin ve östrojen erkeklerde adrenal androjen salınımı azalır. • Serum tiroksin düzeyi değişmez ama tiroksine vücut yanıtı artar.Tirotoksikoz daha kolay semptomatik hale gelir • PTH artar Yaşlılıkta Endokrin Sistem Değişiklikleri • Plazma glikokortikoid düzeyi ve diurnal oynamaları değişmez • İnsülin ve glukagon salınımı değişmez ancak insüline periferal direnç artar • Açlık kan şekeri yükselebilir ve glikoz intoleransı gelişebilir. Yaşlılıkta Kas İskelet Sistemi Değişiklikleri • Orta yaş ve üstünün en önemli ve semptomatik bozukluklarını oluşturur. • Boy kısalır • Bağ doku matriksinin sıvı içeriği azalır, • Doku elastisitesi azalır,viskozitesi artar. • Sinovyal membranlarda 8.dekada kadar değişiklik olmaz ama daha sonra villöz hipertrofi ve subintimal tabakalarda fibröz doku birikimi olur. Yaşlılıkta Kas İskelet Sistemi Değişiklikleri • Kas gücü 30-80 yaşları arasında sırt ve kol kaslarında %30, bel ve bacak kaslarında %40-60 azalır. • Kas gücü azalmasının en önemli nedeni kas lifi sayısının ve fiziksel aktivitenin azalmasıdır. Yaşlılıkta Kas İskelet Sistemi Değişiklikleri • Oksidatif kapasitedeki azalmaya bağlı olarak endurans azalır. • Yaşlanan kas mekanik travmaya daha açıktır ve daha geç iyileşir. • İyileşme süresinin uzaması immobilizasyonu arttırır ve kas daha da dayanıksız hale gelir.Kırılması zor bir kısır döngü oluşur. Yaşlılıkta Kas İskelet Sistemi Değişiklikleri • 30 yaşından sonra kemik mineral yoğunluğu azalmaya başlar. • Kemik kollajen liflerinin konfigürasyonunun da bozulması, propriosepsiyon kaybı,senkop sıklığının artması kırık oluşumunu arttıran diğer faktörlerdir. • Düzenli egzersiz ile kemik lamellerinin mekanik strese direnci artar,propriosepsiyon artar,kan basıncı regüle olur. Yaşlılıkta Kas İskelet Sistemi Değişiklikleri • Eklem tutukluğu,hareket kısıtlılığı travma sonrası eklem yaralanması artar • Erken yaşlılık döneminde omurga şikayetleri ön planda iken geç yaşlılıkta diz ve kalça sorunları belirginleşir. • 85 yaş üzerinde eklem yakınması sıklığı %54 Yaşlılıkta Sinir Sistemi Değişiklikleri • Ateroskleroz ve vasküler dejenerasyona bağlı serebral kan akımı azalır. • Sinir ileti hızı azalır. • Beyinde nörofibril yoğunluğu ve senil plaklar artar. • Uyuma paterni değişir. • Yakın hafıza zayıflar. ÖĞRENME ETKİLENMEZ. Yaşlılıkta Cilt Değişiklikleri • Deri frajilitesi artar, bası ve travmalardan daha çabuk etkilenir. • Bası yaralarına karşı dikkatli olunmalıdır. • Saçlar ağarır ve azalır • Termal uyaranlara yanıt bozulur.Hipo/hipertermi riski artar. Yaşlılıkta İmmün Sistem Değişiklikleri • Hücresel immünite ve T hücre bağımlı humoral immünite azalır. • İmmün sistem değişiklikleri ve diğer hastalıkların artması nedeniyle belirgin enfeksiyon yatkınlığı artışı görülür. Yaşlılıkta Biyokimyasal Değişiklikler • Kan hücrelerinin sayısı ve yaşam süreleri değişmez. • Anemi mutlaka araştırılmalıdır. • Serum albümini azalır ve albümine bağlanan ilaçların aktiviteleri artar.Özellikle polifarmasi de dikkatli olunmalıdır. Yaşlı Hastaların Değerlendirilmesi • Yaşlılarda organ ve sistemlerin rezerv kapasiteleri,organizmanın uyum yeteneği azalmış; homeostatik kontrol mekanizmaları yavaşlamıştır. • Atipik semptomlar ve hayatı tehdit etmeyen ancak tedavisi de olmayan pekçok kronik hastalık olabilir • Karmaşık semptomlar nedeniyle tek bir özgül tanı koymak ve spesifik tedavi uygulamak zordur. • Daha hassas oldukları için agresif tanı ve tedavi uygulamalarından etkilenebilirler Yaşlı Hastaların Değerlendirilmesi • Küratif tedaviden çok, yaşam kalitesini arttıran, fonksiyonel kapasiteyi sürdürüp bağımsızlığı koruyan tedavi hedefleri konmalıdır • Fonksiyonel durum ve genel sağlık durumu ayrı ayrı incelenmelidir Yaşlı Hastaların Değerlendirilmesi • Delirium,anksiete,demans, psikiatrik olmayan nedenlere bağlı olabilir(infeksiyon,elektrolit bozukluğu,renal yetmezlik) • Depresyon gibi psikiatrik bir sorun da başağrısı veya bulantı ile semptom verebilir. Yaşlı Hastaların Değerlendirilmesi • İşitme ve görme kaybı,konuşma anlama yorumlama gibi kognitif fonksiyonların kaybı hekim hasta ilişkisini yavaşlatabilir • Yaşlı hastaların organları ile ilgili semptomları yorumlamaları farklıdır. • MI da göğüs ağrısını, İYE da disüriyi tanımlayamayablirler. Yaşlılarda Genel Sağlık Durumunun Değerlendirilmesi • Kronik hastalıkları ve kullanılan ilaçlar kaydedilmelidir. • Görme işitme fonksiyonları, kardiak ve pulmoner performans, kas gücü ve ağırlık taşıyan eklemlerin durumu, osteoporoz ve kırık riski, kognitif fonksiyonları ve sosyoekonomik durumu ortaya konmalıdır. Yaşlılarda Fonksiyonel Durumun Değerlendirilmesi • Medikal sorunlara bakarak doğru bir fonksiyonel kayıp tayini yapılamayacağı için bir fonksiyonel skala ile takip yapılmalıdır. • PULSES profili,Modifiye Barthel İndeksi,FİM kullanılabilir. • Kognitif durum takibi için Mini Mental Test Kronik Ağrı • Yaşlılarda en sık görülen sakatlık nedenlerinden biri • Periferik, santral, psişik nedenlerle olabilir • Geriatrik hastaların %71-83 ünde günlük yaşamı etkileyen ağrı olduğu saptanmış. • İlerleyen yaşla migren ve lumbago gibi sebepler azalırken,MAS ve periferik eklem ağrıları artmaktadır. Kronik Ağrı • Analjezik ilaçlar,anti depresan ilaçlar,fiziksel ajanlar ve psikoterapi uygulanabilir. • Potansiyel yan etkilerinden dolayı medikal tedaviden önce başka seçeneklere öncelik verilmelidir. Kronik Ağrı • Ek sorunlarının olması nedeniyle ağrı kliniklerinde yaşlıların tedaviye alınmasına direnç • Ancak kendilerinden genç olanlarla benzer bir iyilik haline ulaşabildikleri gösterilmiştir. • Yetersiz ağrı tedavisi anksiyete, depresyon; uyku, ambulasyon ve sosyal ilişkilerde bozulma,malnutrisyona yani !!! BOZULMUŞ YAŞAM KALİTESİ !!! ne yol açabilir. Duysal Bozukluklar • Görme ve işitme sorunları normal kabul edilip doktora bildirilmez • Ancak yaşlıda entelektüel ilginin azalmasına,toplumdan izolasyona ve giderek depresyona yol açabilir • Düşme ve kaza sıklığı artar yaralanmalar artar Duysal Bozukluklar • Tedavi: Uygun bir gözlük,uygun bir işitme cihazı,iyi bir aydınlatma • Alt ekstremite nöropatileri,eklem artrozlarına bağlı proprioseptif kayıplar,duyu kayıpları denge kaybı ve düşmelere yol açabilir İnstabilite ve Düşmeler • Yaşlılarda kazalara bağlı ölümlerin 2/3 ü düşmelere bağlı • İnstabilite nedeniyle heryıl yaşlıların 1/3 ü düşer,bunların da %1-40 ı hastanede izlenir.Bunların da yarıdan fazlası 1 yıl içinde ex olur • Artmış düşme eğilimi kırık, yaralanma, fonksiyon kaybı ve ölüm riskini arttırabilir İnstabilite ve Düşmeler • Düşme sıklığını azaltacak ev içi düzenlemeleri yapılmalı • Özellikle kuadriseps, kalça abduktorları,gastrosoleus,gövde ekstansör kasları güçlendirilmeli • Gerekirse baston, koltuk değneği,walker gibi cihazlarla dengeye yardımcı olunmalı İnkontinans • Yaşlıların topluma girmelerini etkiler,tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonları sepsis ve ölüme yol açabilir. • Kadınlarda daha belirgin,pelvik kasların ve sfinkterin zayıflamasına bağlı • Erkeklerde BPH a bağlı idrar çıkışı engellenmesi • DM da detrusor tonusunun azalması ve tam boşalamama • Yorgunluk,konfüzyon,immobilizasyon,enfek siyon,antikolinerjik ilaç kullanımı,fekaloid birikimi gibi durumlarda geçici inkontinans Demans • Bilinç açık olmasına rağmen sosyal entelektüel fonksiyonlarda tam bozulma • Mutlaka hafıza kaybı olur • Düşünme yargılama yüksek kortikal fonksiyonlarda bozulma,kişilik değişiklikleri olabilir • Yeniden eğitilmeleri zordur • Tüm demansların %50 si Alzheimer hastalığına bağlı Depresyon • Duygudurum çökkünlüğü • 65 yaş üzerinde %5 • Yaşlıların çoğu depresyonu tanımlarken ağrıyı kullanır • Depresyon ve kronik ağrı birlikte tedavi edilmelidir Enfeksiyon • İmmün sistem daha zayıf • Klinik bulgular atipik ve silik • Etken patojenler daha farklı tedavi daha az etkili daha riskli • Tanı ve tedavide kültür kullanılmalı, toksik tedavilerden kaçınılmalı Beslenme • Yaşlanma ile protein ihtiyacı değişmez,karbonhidrat ve yağ ihtiyacı azalır • Kalori ve kolesterolden fakir, lifden zengin kilogram başına 1.5gr protein 3gr karbonhirat 1 gr yağ içeren dietler uygun • Vitamin desteği yapılırken metabolizmanın yavaşlamasına bağlı günlük ihtiyacın azaldığı unutulmamalı Yaşlıda İlaç Kullanımı • Hepatik veya renal fonksiyon bozukluğu varlığında; proteinlere yüksek oranda bağlanan ilaçlar kullanıldığında; serum albümin düzeyi ölçülmelidir. • Albümin 3.5 gr/dl altında bulunduğu durumlarda daha düşük dozda ilaç verilmesi düşünülmelidir. • Naproksen,ibuprofen,asetilsalisilik asit Proteine yüksek oranda bağlanan antienflematuar ilaçlar Yaşlıda İlaç Kullanımı 1- Hastanın ilaç kullanma nedenini anlamasını sağlamak ve kolay uygulanır bir tedavi programı vermek gerekir. 2- Kognitif fonksiyonları bozuk olan kişilerde bir akraba veya başka bakıcıyı bilgilendirmek uygun olur. 3- Kullanmakta olduğu tüm ilaçların kutularını getirmesini istemek doğru olur. 4- Her muayenede ilaçların yan etkileri teker teker sorulmalıdır. Geriatri 2 (1): 33-38, 1999 Yaşlıda İlaç Kullanımı 5- Her fırsatta ilaçların azaltılması için tedavi programı gözden geçirilmelidir. 6- Tedavinin genel olarak masraflarını değerlendirmek gerekir. 7- Olabildiğince günde tek doz kullanılan ilaçlar tercih edilmelidir. 8- Hastalara önceden sözlü ve yazılı olarak ilaç dozu, kullanacağı saatler, süresi ve yan etkileri bildirilirse, hasta hekime ağırlaşmadan başvuracaktır Geriatri 2 (1): 33-38, 1999 Diğer sorunlar • Yaşlılarda efor kasların enduransına ve kardiak fonksiyona bağlıdır • Ciddi kalp problemi olmayan atletik bir yaşlıda endurans sedanter gençten daha iyidir • Yaşlıların büyük kısmının yakındığı aşırı yorgunluğun %47 organik %53 psikolojik kökenli Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Genel olarak erekt postür korunmalı, kifoz, rotoskolyoz, antaljik postür gibi bozuklukların önüne geçilmelidir. • Kas gücü ve endurans arttırılarak denge güçlendirilmelidir • İşitme görme sorunları çözülmeli, • Ayak deformiteleri,diz ve kalça patolojileri tedavi edilmeli • Rahat bir yürüyüş sağlanarak proprioseptif impuls akışı stimüle edilmeli Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Yaşlıların evde bağımsız yaşamaları arzu edilir • Diğer aile üyeleri ile yaşayanlara günlük aktivitelerle ilgili destek minimum olmalı • Yaşlıların aktif olarak bir işte çalışmaları teşvik edilmeli • En azından el işi, sanat, spor gibi rekreasyonel faaliyetlerle ilgilenmeleri sağlanmalı Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Yaşanılan ortam maksimum güvenliği sağlayacak şekilde organize edilmeli • Takılıp düşmelere yol açabilecek gereksiz aksesuarlar ve eşikler kaldırılmalı • Evin aydınlatması, sıcaklık ve nemi uygun olmalı • Mobilyalar sivri kenar ve köşeler içermemeli, hafif ve kullanışlı olmalı • Telefona, priz ve elektrik düğmelerine kolay ulaşılmalı Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Evde kaygan zeminler uygun şekilde kaplanmalı • Tuvalet banyo duş ve lavabolar kolay girip çıkmaya uygun olmalı • Duvarlarda tutunacak barlar eklenmeli • Gece lambası kullanılmalı,yataktan ani kalkışlardan sakınılmalı • Ev içinde terlik yerine ev içi ayakkabılar tercih edilmeli Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Düzenli egzersiz yaşlılıkta hastalığa bağlı mobilite azalmasını ve hastalığın komplikasyonlarını geriye çevirebilir • Egzersiz programının amacı türü ve sıklığı ne olursa olsun genel olarak tüm vücut fonksiyonlarını destekler • Düzenli egzersiz yapan yaşlılarda KB ve kalp atım hızı düşük,kardiak volüm yüksektir • Maksimun oksijen tüketimi sedanter gençlerden yüksek olabilir Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Egzersize bağlı en dramatik iyileşme güçlendirme egzersizlerinde gözlenmiştir. • 86-96 yaş arası 10 kişiye 8 hafta yüksek yoğunlukta dirençli egzersiz yaptırılmış,kuadriseps kas gücü %74 artmıştır Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • İzometrik egzersizler kardiyovasküler sistemde yük artışına yol açabileceği için izotonik ve izokinetik egzersizler seçilmelidir • Hastanın uyumu açısından kompleks egzersizlerden kaçınılmalı,yürüyüş merdiven çıkma gibi basit programlar tercih edilmeli • Isınma gevşeme mutlaka programa dahil edilmeli Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Haftada 4-5 gün 20-30 dakika egzersiz yeterli • Düzgün postür için omuz elevatörleri ve paravertebral ekstansör kaslar güçlendirilmeli • Günlük omuz kaldırma egzersizleri ve 1-2 kez 30 dakika yüzüstü yatma Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Kardiyovasküler rezervler azaldığı için termal değişiklikleri tolere etme yeteneği azalır • Duyu kaybı da termal tedavileri verirken dikkatli olmayı gerektirir. • Uzun süreli ve yaygın bir yüzeyel ısıtıcı yaşlıda kolaylıkla ateşe yol açabilir • Parafin banyosu incelmiş ve elastikiyeti azalmış cildin bütünlüğünü bozabilir Yaşlılarda fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları • Yine elektroterapi uygularken duysal kayıplar nedeniyle yanık oluşturmaktan kaçınılmalı,süre çok uzun olmamalı,cilt tedavi sonunda kontrol edilmelidir • Kalp pili,işitme cihazı,metalik protez sıklığı artmış olacağı için kısa dalga uygulanırken dikkatli olunmalı Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com