DĠREK GRAFĠLER Öğretim Görevlisi Rad.Dr. GÜRCAN ERBAY TORAKS GRAFĠLERĠ PA AKCĠĞER GRAFĠSĠ Hasta ayakta, yüzü bukiye dönük Median sagittal plan kasete dik Kolla yana alınırken dirsekler öne itilerek skapulaların akciğer üzerine süperpozisyonu önlenir. Omuzlar bukiye doğru bastırılır. Kaset üst seviyesi boyun alt kısmına gelmeli Derin inspiryum(Derin bir nefes alın ve içinizde tutun) Pnömotoraks ön tanısı var ise ekspiryum Nefes alırken hasta omuzlarını kaldırmamalı Işın skapula alt hizasında spinöz çıkıntı noktasına santralize edilmeli Artefakt oluşturabilecek yapılar görüntü alanından uzaklaştırılmalı Film boyutu 35x35 veya 35x43 Film fokus mesafesi(FFM): 180-200 cm PA AKCĠĞER Kalp Trakea, ana bronşlar Hiluslar Akciğer alanları Kardiyo ve kostofrenik sinüsler Diyaframlar Çevre yumuşak doku ve kemikler •1.Trakea •2.Klavikula •3.Skapula •4.Kalp •5.Karina •6.Aortik ark •7.Hiluslar •8.Sol 1. kosta •9.Kardiyofrenik sinus •10.Mide fundus gazı •11.Kostofrenik sinus PA AKC FĠLMĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ DANSĠTE: Vertebral kolon gölgesi kalp gölgesinin arkasında izlenmeli Skapulalar akciğer alanlarının dışında olmalı Yanlış Doğru Klavikulaların medial uçları spinöz proseslerden eşit mesafede olmalı Yeterli inspirasyon yaptırılmalı, 6. ön kosta, 9. arka kosta sayılabilmeli Yetersiz inspirasyon Yeterli inspirasyon Kalp Sağ kontur sağ atrium, sol kontur sol ventrikül Kalp: yan film Ön kontur sağ ventrikül Arka kontur sol ventrikül Hilus Pulmoner arter, ven ve bronşdan oluşur, sol hilus daha yukarıdadır. Akciğerler aynı dansitede, sağ hemidiafram daha yukarıda, ikisi de konveks, net izlenmeli LATERAL AKCĠĞER GRAFĠSĠ Hasta ayaktadır. Yön belirtilmezse sol lateral Ġncelenecek taraf buki ile temas eder. Kollar başın üzerine kaldırılır. Baş hafif öne eğilmelidir. Kasetin üst seviyesi boyun alt kısmına gelmelidir. Derin inspiryum Işın aksilla düzeyine santralize edilmeli Film boyutu 35x35 veya 30x40 FFM:180-200 cm 1.Trakea 2.Torasik vertebra 3.Skapula 4.Kalp 5.Sternum 6.Arkus aorta 7.Hiluslar 8.Arka kostalar 9.Kostofrenik sinüs 10.Kardiofrenik açı APĠKOLORDOTĠK AKCĠĞER GRAFĠSĠ Hasta ayaktadır. Bukiye arkası dönük iken arkaya doğru eğilir, omuzlar hizasında sırt bukiye dayanır, lomber lordoz artar. Derin inspiryum Işın sternumun ortasına santralize edilmeli Eller kalça hizasına alınarak klavikuların apeks üzerinde yer alması sağlanır Film boyutu 35x35, 35x43 Akciğer apekslerindeki ya orta lobdaki patojileri daha iyi görüntülememizi sağlar. Hastaya pozisyon verilemiyorsa tüpe 30 derece kranial açı verilir FFM 180-200 cm STERNUM ANTERĠOR OBLĠK GRAFĠ Sağ anterior oblik pozisyonda (ayakta veya yatarak) alınır. Pron yatar, sol tarafı 25 derece yukarı Sol kol yukarı sağ kol vücudun yanında Kaset üstte supraklavikuler altta ksifoid seviyesinde Işın 5. vertebral kolonun 5-7 cm soluna filme dik olarak santralize edilmeli Film boyutu:24x30 Hasta tetkik sırasında hafif solunum yapar ve ekspojur zamanı uzun tutulursa diğer yapılar silinir FFM 100 cm STERNUM LATERAL GRAFĠ Hasta ayakta tam yan veya yatarak Omuz buki ile temas eder Kollar arkada, eller arkada kenetlenir. Üst sınır supraklavikuler, alt sınır ksifoid Işın sternumun ortasına filme dik olarak santralize edilmeli Ekspiryum 24x30 FFM:100 cm Üst ön kostalar oblik ve üst arka kostalar oblik grafi Hasta ayakta veya yatarak Ön kostalar için pron posterior oblik Arka kostalar için supin anterior oblik Çekilecek taraf kasete yaklaştırılmalı Kasetin ortası 6. torakal vertebra hizasında olmalı O taraf kol grafi alanından uzaklaştırılmalı Ekspiryum sonunda grafi alınır Işın kasetin ortasına dik olarak verilmeli 30x40, 35x43 Klavikula PA Ayakta ya da pron İncelenecek tarafta klavikula kasete paralel olacak şekilde hastaya rotasyon yaptırılır. Baş diğer tarafa çevrilir, kol aşağıda Klavikulanın medial ucu vertebralara superpoze olmamalı Işın omuz ile vertebra kolunun tam ortasında klavikulanın ortasına filme dik olacak şekilde santralize edilmeli Kaudokranial 20 derece açı verilebilir. 18x24 KLAVĠKULA AKSĠYEL GRAFĠ Supin, ayakta veya yatarak AP Çekilecek tarafin klavikulası statifin ortasına yerlestirilir Tüpe 25-30 derece kranial açı verilir Merkezi ışın klavikulanın ortasına verilir. 24x30 FFM 100 cm Klavikula kotlar üzerinde görülmeli Alt kostalar Supin, ayakta veya yatarak Kaset 10. vertebrayı ortalayacak şekilde Santralizasyon kasetin ortasına filme dik Ekspiryum 30x40 STERNOKLAVĠKULER EKLEM PA Pron, ayakta,PA Kaset enine her iki eklemi de icine alacak sekilde sternuma ortalı Merkezi ışın 3. torakal vertebra hizasina dik olarak. 18x24 kaset enine FFM 100 cm Telekardiyografi Röntgen tüpü göğüse 180 cm uzakta iken posterio-anterior çekilen göğüs filmlerine tele denir. Kurallar Ortalama 180 cm uzaklıktan çekilmelidir. Daha yakından çekilirse magnifikasyondan dolayı kalp gölgesi büyük görülür. Ayakta çekilmelidir. Yatarak çekilirse kalp yayılacağından kalp gölgesi olduğundan büyük görülür. Küçük çocuklar kollarından tutularak dikey tutulmalıdır. Derin inspiriyumda çekilmelidir. Ekspiriyumda diyafragma yukarı kalkarak, kalbi de yukarı kaldırır, kalp gölgesini olduğundan büyük gösterir. Çocuklarda rastgele bir zamanda çekilir. Diyafragma üzerindeki kostaların sayısına bakılarak inspiriyum ya da ekspiriyumda oluşuna göre değerlendirilir. Penetrasyon (sertlik) uygun olmalıdır. Ġlk 4 dorsal vertebra görülmelidir. Sert filmlerde daha fazla vertebra görülür. Akciğerdeki hafif patolojiler silinebilir. Akciğer damarlanması azalmış görülür. Yumuşak filmlerde ise normal dokular izlenemez. Akciğer damarlanması artmış izlenir. Çekim simetrik olmalıdır. Trakea orta hatta klavikulalar simetrik olmalıdır. ABDOMEN GRAFĠLERĠ Yatarak Abdomen A-P, Direk üriner Sistem (DÜS) Supin Santral ışın iliak çıkıntılar düzeyinde orta noktaya Erkeklerde gonad koruyucusu 30x40, 35x43 Ayakta Abdomen P-A Hasta ayakta, karın ön yüzü buki standı ile temas eder. Santral ışın alt kosta düzeyinde orta hatta Derin inspiryum 30x30 35x43 DEKUBİTUS GRAFİ Hasta statif önünde sedyede yan yatırılarak ya da masada lateral pozisyonda AP ya da PA Kaset hastanın ön ya da arkasında Hastanın masaya temas eden tarafı desteklenir.Tüm akciğer alanları görüntülenmelidir. Kollar dirsekten fleksiyonda, başın üzerinde, kasetin üst sınırı omuzlardan 3-4 cm yukarıda olmalı Merkezi ısın sternum ortasına dik olarak verilir. 35x43 FFM 100 cm Bu grafide hava sıvı seviyesi araştırılır. Plevral sıvı şüphesi var ise sıvı araştırılan taraf aşağıya, pnömotoraks düşünülüyor ise hava aranan taraf üste getirilmelidir. Sol lateral dekübitus grafisi • Sol lateral yatar.Birkaç dakika beklenir. (hava yukarıda toplanır) Kaset hastaya yakın- R• Alt kostal marjin santral ışın GI perforasyon: Diafragma altında serbest hava