Kamu Maliyesi

Eğitim Ekonomisi
Kamu Ekonomisi
Kamu ekonomisinin varlık nedeni nedir?
 Milli ekonomi içinde piyasa ekonomisi
dışında neden ayrı bir kamu ekonomisine
ihtiyaç duyulur?
 Should the goverment own and run the
railways?

Kamu Ekonomisi

Piyasa Başarısızlığı
› Dışsallıklar
› Kamu Malları
› Doğal Tekeller
Tatmin edilmesi halinde toplumun
tümüne yarar sağlayan ihtiyaçlara sosyal
ihtiyaçlar denir.
 Sosyal ihtiyaçlar toplumsal mal ve hizmet
üretimi ile tatmin edilir.
 Devlet anlayışında yaşanan değişimler
kamu hizmetlerinin sunumunda etkili
olmuştur.
 Devlet yapmış olduğu kamu hizmetlerini
vergiler yolu ile finanse eder.

Toplumsal (Kollektif )Mal ve Hizmetler
 Yarı Toplumsal Mal ve Hizmetler
 Özel Mal ve Hizmetler
 Erdemli Mal ve Hizmetler

Toplumsal ihtiyaçları karşılamaya yöneliktirler
 Faydalarının toplum bireyleri arasında
bölünemez ve toplum bireyleri faydasından
yoksun bırakılamaz
 Bireylet tüketimlerinde birbirlerine rakip
değildirler
 Piyasada alınıp satılamazlar
 Üretim ile ilgili kararlar siyasi süreç içinde
alınır.




"...Toplumumuzu hakikat
hedefine, mutluluk hedefine
ulaştırmak için iki orduya
ihtiyaç vardır: Biri vatanın
hayatını kurtaran asker ordusu, 
öteki milletin geleceğini
yoğuran irfan ordusu”
Topluma faydaları toplumsal mal
hizmetlerdeki
gibi,
bireysel
faydaları ise özel mal ve
hizmetlerdeki gibi olan mallar
YTM
yararlananlara
direkt
yararları
yanında,
toplum
üyelerine olan marjinal ya da ek
katkılarıdır.
YTP
nitelik
olarak
piyasa
tarafından üretilebilir ancak;
› Toplum açısından taşıdığı önem
› Toplumsal faydası
› Yeterince
üretilemezler
ise
yaratacakları toplumsal maliyetler
Devlet tarafından da üretilme
nedenidir.
Faydaları toplum bireyleri arasında
bölünebilir
 Piyasa koşulları içinde ve üretici kararı ile
üretilir
 Fiyat mekanizması içinde tüketilir
 Kamu bazen özel ve pazarlanabilir
malları üretimi ile ilgilenmek zorunda
kalabilir,

› Özel sektör doğal tekel veya dışsal fayda
nedeniyle
optimal
düzeyde
üretim
yapamayabilir . Elektrik, su ve doğalgaz
Gerek toplumsal gerekse bireysel açıdan
özellikli ve öncelikli mal ve hizmetler.
 Bedelsiz olarak devlet tarafından sunulur
veyapiyasa fiyatının altında pazarlanır.
 Finansmanı vergiler tarafından karşılanır.
 Kamu sağlık tesisleri,
 sakatların sosyal açıdan
korunmaları,
 yaşlı ve kimsesizlere devlet
tarafından yardım edilmesi.

Dışsallıklar
Bir ekonomik birimin faaliyetleri dolayısıyla
diğer ekonomik birim veya birimler
üzerinde dolaylı olarak görülen olumlu
veya olumsuz etkidir.
 Bir tüketim veya üretim faaliyetine bağlı
olarak diğer üretim veya tüketim faaliyeti
üzerinde ortaya çıkmaktadır.

Dışsallıklar
Externalities create a market failure, that
is, a competitive market does not yield
the socially efficient outcome.
 Alfred Marshall (1842 – 1924)
 Herhangi mal veya hizmet piyasalarında
endüstrilerin yoğunlaşması sonucunda,
endüstriye yeni giren firma, önceki
firmaların ortalama üretim maliyetlerinde
bir azalmaya neden olur

Dışsallıklar
Herhangi bir faaliyet gerçekleştiği zaman
bu faaliyeti gerçekleştiren kişi ve
kuruluşlara olan faydası yanında, diğer
kişi ve kuruluşlara da fayda sağlıyor ise
buna “dışsal ekonomi” denir.
 Dış fayda, dış kazanç
 Dışlanamaz ve fiyatlandırılamaz
 Dış zarar, dış kayıp, dışsal ekonomisizlik

Dışsallık Tipleri
Üreticiden Üreticiye
 Üreticiden Tüketiciye
 Tüketiciden Üreticiye
 Tüketiciden Tüketiciye

Dışsallıklar

Externalities
› External costs of production
 MSC > MC
› External benefits of production
 MSC < MC
› External costs of consumption
 MSB < MB
› External benefits of consumption
 MSB > MB
Dışsallıklar
Devletin dışsal ekonomiye iki yönlü etkisi
olabilir
 1. Devlet bu ürünü bizzat kendi üretebilir
 2. Üretim faaliyetlerine dolaylı etki edebilir

› 1. Pozitif dışsal ekonomilerde, üretimin
devamı için sübvansiyon verebilir
› 2. Negatif dışsal ekonomilerde düzenleyici
vergi önlemini alabilir.
Bir ekonomik birimin faaliyetleri dolayısıyla
diğer ekonomik birim veya birimler
üzerinde dolaylı olarak görülen olumlu
veya olumsuz etkidir.
 Bir tüketim veya üretim faaliyetine bağlı
olarak diğer üretim veya tüketim faaliyeti
üzerinde ortaya çıkmaktadır.

Herhangi bir faaliyet gerçekleştiği zaman
bu faaliyeti gerçekleştiren kişi ve
kuruluşlara olan faydası yanında, diğer
kişi ve kuruluşlara da fayda sağlıyor ise
buna “dışsal ekonomi” denir.
 Dış fayda, dış kazanç
 Dışlanamaz ve fiyatlandırılamaz
 Dış zarar, dış kayıp, dışsal ekonomisizlik

Üreticiden Üreticiye
 Üreticiden Tüketiciye
 Tüketiciden Üreticiye
 Tüketiciden Tüketiciye







Bireylerin kolektif mallardan yararlanma imkânı ile
satın alma gücü arasında doğru orantılı bir iliş-ki
olmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisi-dir?
A) Adil bir gelir dağılımı yaratmaya yönelik talep
B) Bireylerin sadece kendi ihtiyaçlarına yönelik mal ve
hizmet talep etmeleri
C) Bütün bireylerin oy hakkına sahip olmaları ve
ihtiyaçları doğrultusunda mal ve hizmet talep etmeleri
D) Bireylerin farklı ekonomik güçlere sahip olmalarına
karşılık eşit oy hakkına sahip olmaları
E) Sadece belirli bir gelir düzeyindeki kişilerin kamu
mal ve hizmetlerinden yararlanması
Aşağıdakilerden hangisi kamu
hizmetlerinin mali-yetini belirleyen
unsurlardan biri değildir?
 A) Hizmetlerden yararlananların sayısı
 B) Hizmet sunulan alanın genişliği
 C) Sunulan hizmet miktarı
 D) Hizmet üretiminde kullanılan teknoloji
 E) Toplanan vergiler







Erdemli - erdemsiz mallarla ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Belirli kalite koşullarını sağlayan mallar erdemli,
düşük kalitede sunulan kamu malları ise erdemsiz
olarak adlandırılır.
B) Devlet tarafından daha etkin sunulan mallar
erdemli, devlet tarafından etkin sunulamayan mallar
ise erdemsiz mallardır.
C) Toplum tarafından beğenilen kamu malları
erdemli, beğenilmeyen mallar ise erdemsiz mallardır.
D) Erdemli - erdemsiz mallarda devlet müdahalesi
olmadığı takdirde bir kısım mala karşı tercih çarpıklığı
ortaya çıkabilir.
E) Erdemli - erdemsiz mallar ayrımı tamamen kişilerin
öznel tercihleri ile belirlenir.






Dışsallıklarla ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
A) Üretim veya tüketim sürecinde ortaya
çıkabilirler.
B) Kaynak dağılımında etkinliğin
bozulmasına yol açarlar.
C) Neden oldukları fayda ve zararlar piyasa
dışıdır.
D) Pozitif veya negatif olabilirler.
E) Pazarlanabilirler.






Kamu iktisadi teşebbüslerinin yaptıkları harcamalarla
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Mülkiyeti Devlete ait olduğu için yaptıkları
harcamaların konsolide bütçeden yapılan
harcamalardan farkı yoktur.
B) Ürettikleri mal ve hizmetler açısından özel kesimdeki
firmalardan farklı olmadıklarından, yaptıkları
harcamalar hiçbir şekilde kamu harcaması sayılamaz.
C) Bu girişimler başa baş noktasında faaliyet
gösterdiklerinden ek bir harcamadan söz edilemez.
D) Devletin bu girişimler aracılığıyla piyasada ek talep
yaratması hâlinde yaptıkları harcamalar kamu
harcamalarına benzer.
E) Bu girişimler harcama yapmaktan çok mal ve
hizmet ürettiklerinden yaptıkları harcamalar
önemsizdir.






Aşağıdakilerden hangisi kamu kesimini özel
kesimden ayıran özelliklerden biri değildir?
A) Kamusal mal ve hizmet sunulması
B) Sunulacak mallarda arz ve talep
koşullarının belirleyici olması
C) Üretimin bürokrasi aracılığıyla
gerçekleştirilmesi
D) Finansmanının vergilerle yapılması
E) Sunulacak mal ve hizmet miktarının
siyasal karar mekanizmasınca belirlenmesi






Aşağıdakilerden hangisi bir ekonomide dışsal
ekonomiler söz konusu olduğunda ortaya
çıkabilecek sonuçlardan biri değildir?
A) Olumsuz dışsallıklarda fazla üretimin ortaya
çıkması
B) Dışsallıklarda eksik veya fazla üretimin ortaya
çıkması
C) Olumsuz dışsallıklarda marjinal sosyal
maliyetin marjinal özel maliyeti aşması
D) Olumlu dışsallıklarda marjinal sosyal faydanın
marjinal özel faydadan büyük olması
E) Olumsuz dışsallık yaratan firmaların marjinal
sosyal maliyetin marjinal sosyal faydaya eşit
olduğu yerde üretim yapmaları






Kamu hizmetlerinin maliyetleriyle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Devletin girdi talebini artırması girdi fiyatlarının
düşmesine neden olur.
B) Saf kamusal malların sunumunda hizmetten
yararlananların sayısının artması maliyetlerde artışa
yol açar.
C) Yarı kamusal malların sunumunda hizmetten
yararlananların
sayısının
artması
maliyetleri
değiştirmez.
D) Hizmet sunulan alanın genişlemesi toplam maliyeti
azaltır.
E) Hizmet üretim teknolojisi kamu hizmetlerinin maliyet
yapısını doğrudan etkiler.