sa*lık h*zmetler*nde kal*ten*n ölçülmes


Ölçme, bireylerin, nesnelerin ya da sistemlerin

Değerlendirme, ölçme sonuçlarını bir ölçütle

Ölçme, bir tanımlama işlemidir. Değerlendirme,
belirli özelliklere sahip olup olmadığının, sahipse
sahip oluş derecesinin belirlenerek sonuçların
sembollerle ve özellikle sayı sembolleriyle ifade
edilmesidir.
kıyaslayarak ölçülen nitelik hakkında bir karara
varma sürecidir.
bir yargılama işlemidir ve ölçme sonucunun bir
ölçütle karşılaştırılmasına dayanır.
Hakkında konuştuğunuz şeyi ölçebildiğiniz ve
onu sayılarla ifade edebildiğiniz zaman, onun
hakkında bir şeyler biliyorsunuzdur;
fakat onu ölçemediğinizde,
sayılarla ifade edemediğinizde bilginiz
zayıf ya da yetersizdir.
Lord Kelvin



Hedeflere Ulaşma
Problemlerin Ortaya Çıkarılması
Sürecin Anlaşılması

Ölçme, 4 operasyonel kalite süreci ve stratejik
yönetim için temeldir:
◦ Kalite kontrolü için ölçme, geri bildirim ve problemler
konusunda erken uyarı sağlar.
◦ Operasyonel kalite planlama için ölçme, müşteri
ihtiyaçlarını, ürün ve süreç yeterliliklerini sayısal hale
getirir.
◦ Kalite iyileştirme için ölçme, insanları motive edebilir,
iyileştirme fırsatlarını önceliklendirebilir ve nedenleri
teşhis etmeye yardım edebilir.
◦ Stratejik kalite yönetimi için ölçme, amaçları belirlemek
için girdi sağlar ve daha sonra performansın gözden
geçirilmesi için veri sunar.






Kanılara göre değil, gerçeklere göre yönetmemize yardım
eder.
Bize nasıl yaptığımızı söyler ve iyileştirmeler yapmak için
bizi motive eder.
Sürekli iyileştirmeyi mümkün kılar, dürtü ya da içgüdüler
yerine bilgiye dayalı olarak iyileştirme önceliklerini
belirlememize imkân vererek karar vermeyi aydınlatır.
Performans hakkında personel arasındaki düşünce
farklılıklarını çözümler.
Bilgi/kanıt sağlar. Bir puantaj cetveli (scorecard) olmadan
kazanıyor musunuz yoksa kaybediyor musunuz
bilemezsiniz.
Kazanmanın kanıtı gurur ve kutlamaları tetikler;
problemlerin kanıtı iyileştirme girişimlerini ateşler.








Doğruluk
Faydalılık
İlgililik
Kanıta dayalılık
Güvenirlik ya da tekrarlanabilirlik
Geçerlik
Yapılabilirlik
Kolay yorumlanabilirlik

Avedis Donabedian
Yapı
Süreç
Sonuç
Hizmetin hangi
koşullar altında
sunulduğu
Sağlık bakım
hizmetlerini
oluşturan
faaliyetler
Bireyler/topluml
ardaki, sağlık
hizmetlerine
atfedilebilen
değişiklikler

Yapısal Ölçüler
◦ Doktorların, hemşirelerin ve sistemin doğasında bulunan
özelliklerle; personel, bina ve donanımın ve tıbbi bakım
sunumuyla ilgili politikaların yeterliliğiyle ilgilidir.
◦ Doktorun uzmanlık alanı, hastanenin mülkiyeti,
akreditasyon statüsü, vb.
◦ Yapısal ölçüler kuralları, düzenlemeleri, akreditasyonu
inceler.

Süreç Ölçüleri
◦ Hastalara sunulan hizmetlerle (koruma, teşhis, tedavi, vs.)
veya tıbbi tavsiye üzerine hastaların kendilerinin ne
yaptığıyla; sağlık profesyonellerinin insanlara ne
yaptığıyla ya da doktor veya başka bir sağlık profesyoneli
ile hastanın karşılaşmasıyla ilgilidir.
◦ Süreç ölçüleri, hizmet sunucularının önleme, tarama,
teşhis, fiziksel ve psikolojik tedavi ve rehabilitasyon
yoluyla hedeflerine nasıl ulaştıklarını ölçer.

Sonuç Ölçüleri
◦ Özellikle sağlıkları bakımından insanlara ne olduğu ile
ilgilidir ve hastanın daha sonraki sağlık statüsüne veya
sağlık statüsünde gözlenen değişikliklere işaret eder.
◦ Sonuç ölçüleri, yapısal ortamda gerçekleştirilen süreç
girişimlerinin kısa ve uzun dönemli sonuçlarını inceler.



İlgilenilen konunun belirlenmesi.
Ölçünün geliştirilmesi.
Veri toplama sisteminin tasarlanması.






Hastanın doktoru röntgen tetkiki isteminde
bulunur.
Radyoloji bölümü röntgen çekimini
programlar.
Hasta radyoloji bölümüne geldiğinde kayıt
yaptırır.
Röntgen filmi çekilir.
Radyoloji uzmanı röntgen filmini yorumlar.
Radyoloji uzmanı hastanın doktoruna röntgen
sonuçları ile ilgili bilgi verir.
Radyoloji hizmetleri için kalite boyutları ve performans soruları








Radyoloji yöneticisinin bölüm için performans
ölçülerini seçerken dikkate alacağı faktörler:
Ölçü, devlet düzenlemelerini ya da akreditasyon
standartlarını karşılamak için mi gereklidir?
Bu ölçüde, geri ödeme iyi performans ile bağlantılı
mıdır?
Bu ölçüde, kuruluşun performansı halka ulaşıyor mu
(duyuruluyor mu)?
Ölçü, hizmetin, kuruluşun iyileştirme amaçlarından
biri ile bağlantılı bir yönünü değerlendiriyor mu?
Ölçü, hizmetin, bölümün iyileştirme amaçlarından biri
ile bağlantılı bir yönünü değerlendiriyor mu?
Bu ölçüde performansı iyileştirmeyi amaçlayan
girişimlerin, bundan etkilenecek doktorlar ve
çalışanlar tarafından desteklenmesi olası mıdır?
Kaynaklar, ölçüm sonuçlarını toplamak, raporlamak
ve analiz etmek için uygun mudur?




Mutlak sayı
Yüzde
Ortalama
Oran

Yardımcı cihaz kullanımının
hastaların düşmesi üzerindeki
etkisinin hesaplanması



Yönetsel dosyalar
Hasta kayıtları
Çeşitli iş bilgileri ve klinik bilgiler

Veri toplama sisteminin tasarlanmasını
tamamlamak için yöneticinin veri toplama ile
ilgili olarak ne, kim, ne zaman, nasıl
konularında karar vermesi gerekir:
◦ Ne: Ölçülecek nüfusu ifade eder. Payda’da,
ölçülecek nüfusun bir örneği mi yoksa nüfusun
tamamı mı yer alacaktır?
◦ Kim: Veri toplayacak kişileri ifade eder. Yönetici
performans ölçümü için gereken bütün veriyi
toplayacak mıdır? Çalışanlardan bazı verileri
toplamaları istenecek midir? Kuruluştaki bilişim
uzmanlarının yönetsel veri tabanlarından veri
çekmeleri istenecek midir?
◦ Ne zaman: Veri toplama ve raporlama sıklığını ifade
eder. Hangi sıklıkla bilgi toplanacaktır? Performans
ölçüm sonuçları ne sıklıkta raporlanacaktır? Farklı
veri toplama ve raporlama aralıklarının maliyet
açısından etkileri nelerdir?
◦ Nasıl: Veri toplamak için kullanılan süreci ifade
eder. Performans ölçümü amacıyla bilgiye erişmek
için; anketler, gözlemler, elektronik veri tabanı
sorguları ve kâğıt belgelerin gözden geçirilmesini
içeren çeşitli yöntemler kullanılır.
1.
2.
3.
Finansal başarı kazanmak için hissedarlarımıza
nasıl görünmeliyiz? (finansal perspektif).
Vizyonumuzu gerçekleştirmek için
müşterilerimize nasıl görünmeliyiz? (müşteri
perspektifi).
Hissedarlarımızı ve müşterilerimizi memnun
edebilmek için hangi işletme süreçlerinde
mükemmelliğe ulaşmamız gerekir? (iç işletme
süreçleri perspektifi).
4.
Vizyonumuza ulaşmak için değişim ve iyileştirme
yeteneklerimizi nasıl sürdürmeliyiz? (yenilik ve
öğrenme perspektifi).

Bu perspektiflerle ilgili genel ölçüler:
1.
Finansal perspektifle ilgili ölçüler: Yatırımın
2.
Müşteri perspektifiyle ilgili ölçüler: Tatmin,
3.
İç işletme süreçleri perspektifiyle ilgili ölçüler:
4.
Yenilik ve öğrenme perspektifiyle ilgili ölçüler:
kârlılığı ve ekonomik katma değer.
sadakat, pazar ve müşteri payı.
Kalite, tepki süresi, maliyet ve yeni ürün sunumu.
Personelin tatmini ve mevcut bilgi sisteminin
ulaşılabilirliği.





Klinik prodüktivite ve verimlilik.
Karşılıklı saygı ve çeşitlilik.
Sosyal taahhüt.
Dış çevre değerlendirmesi.
Hasta özellikleri.


Neye göre iyileştirme?
Bir işletmenin, sürekli olarak ve bilinçli bir
şekilde, kendi dallarında ve sektörlerinde en
iyi (başarılı) olan işletmelerin belirli işleri nasıl
yaptıklarını araştırması, incelemesi, kendi
usulleri ile karşılaştırarak sonuç çıkarması,
çıkardığı bu sonuçları bir uygulama planı
çerçevesinde uygulayarak daha yüksek bir
başarı düzeyine ulaşma çabaları.

Sağlık hizmetlerinde kıyaslama
◦ Örgütsel performansı değerlendirmede, anahtar iş
süreçlerinin sonuçlarını ölçme ve performansı en iyi
olanlar ile karşılaştırma ile ilgili sürekli ve işbirlikçi
bir disiplin olarak tanımlanmaktadır.

Kıyaslama tekniğinin özellikleri:
◦ Süreklilik gerektiren sistematik bir çalışmadır.
◦ Çift yönlü (karşılıklı) bir bilgi alışverişi ve çıkar
sağlamayı amaçlar.
◦ Yalnızca diğer örgütlerin elde ettiği sonuçlarla
değil, bu sonuçların nasıl elde edildiği ile ilgilenir.
◦ Yalnızca “rakiplerle karşılaştırma yapma” anlamına
gelmemekte; örgüt içi, sektörel ve genel anlamda
çok yönlü araştırma ve karşılaştırmalara olanak
tanımaktadır.
◦ Bir kopyalama ve taklit aracı değildir, bir uyarlama
faaliyetidir.
◦ Tüm sektörlerde uygulanabilen bir tekniktir.

Seçilen ortağa göre kıyaslama
◦
◦
◦
◦
◦
İşletme içi kıyaslama
İşletme dışı (sektörel) kıyaslama
Sektör dışı kıyaslama
Jenerik (genel) kıyaslama
Küresel kıyaslama

İşletmenin odaklandığı noktaya göre
kıyaslama
◦ Fonksiyonel kıyaslama
◦ Süreç kıyaslama
◦ Örgütsel performansa dayalı kıyaslama

İlişkinin amacına göre kıyaslama
◦ Stratejik kıyaslama
◦ Rekabetçi kıyaslama
◦ İşbirliğine dayalı kıyaslama

Kıyaslama sürecinin aşamaları:
Kıyaslama konularının belirlenmesi.
Kıyaslama yapılacak işletmelerin belirlenmesi.
Veri toplama yöntemini belirlemek ve veri toplamak.
Kıyaslama yapmak ve farkları bulmak.
Performans hedefi belirlemek ve uygulama planı
hazırlamak.
◦ Uygulamak, sonuç almak ve yeniden kıyaslama
yapmak.
◦
◦
◦
◦
◦