1 KONULAR 2 ORAN Aynı cinsten iki çokluğun karşılaştırılmasına ORAN denir. Örneğin: hasanın yaşının alinin yaşına oranı 3/5 tir denildiğinde Hasan 3 , Ali 5 Hasan 6 , Ali 10 Hasan 9 , Ali 15 Hasan 12 , Ali 20 yaşında olabilir. DİKKAT Oran her zaman BİRİMSİZDİR 3 ORANTI İki veya daha çok oranın eşitliğine ORANTI denir. a c b d b ile c içler a ile d dışlardır 4 ORANTININ ÖZELLİKLERİ İçler çarpımı , dışlar çarpımına eşittir. İçler yer değiştirebilir. Dışlar yer değiştirebilir. 5 Oranların tersleri alınabilir. 6 Bir orantının her iki tarafına aynı sayı eklenebilir veya çıkarılabilir. 7 ORANTI ÇEŞİTLERİ • DOĞRU ORNTI • TERS ORANTI • BİLEŞİK ORANTI 8 DOĞRU ORANTI Aynı birimle ifade edilen iki çokluktan , biri artarken diğeri de artıyor veya biri azalırken diğeri de azalıyorsa bu iki çokluk DOĞRU ORANTILIDIR denir. y Burada X ile y doğru orantılıdır. x 9 TERS ORANTI Aynı birimle ifade edilmiş iki çokluktan biri artarken diğeri azalıyor veya biri azalırken diğeri artıyorsa bu iki çokluk TERS ORANTILIDIR denir. y Burada x ile y ters orantılıdır denir. X 10 BİLEŞİK ORANTI Ters orantı ve doğru orantının birleşimine BİLEŞİK ORANTI denir a sayısı b ile doğru c ile ters orantılı ise a b k c dir 11 ARİTMETİK ORTALAMA n tane sayının aritmetik ortalaması, sayıların toplamının sayı adedine (n) bölümüdür. a1,a2,a3,...an sayılarının aritmetik ortalaması; Aritmetik ortalama a1 a2 a3 ... an n 12 GEOMETRİK ORTALAMA n tane sayının geometrik ortalaması, sayıların çarpımının n. dereceden köküne eşittir. a1,a2,a3,...an sayılarının geometrik ortalaması; Geometrik ortalama n a1.a2.a3 ...an 13 KAZANIMLAR Birbirine oranı verilen iki çokluktan biri verildiğinde diğerini bulur. Oranda çokluklardan birinin 1 olması durumunda diğerinin alacağı değeri belirler. Gerçek yaşam durumlarını, tabloları veya doğru grafiklerini inceleyerek iki çokluğun orantılı olup olmadığına karar verir. 14 Doğru orantılı iki çokluk arasındaki ilişkiyi tablo veya denklem olarak ifade eder. Doğru orantılı iki çokluğa ait orantı sabitini belirler ve yorumlar. Gerçek yaşam durumlarını ve tabloları inceleyerek iki çokluğun ters orantılı olup olmadığına karar verir. Doğru ve ters orantıyla ilgili problemleri çözer. 15 KAYNAKÇA www.meb.gov.tr Talim ve terbiye kurulu başkanlığı Çeşitli yayınların konu anlatımlı kitapları. 16 HAZIRLAYAN Abdullah KARADENİZ 110404063 İlköğretim matematik öğretmenliği bölümü Abdullah_edremit@hotmail.com 2/A (GECE) 17