Slayt 1 - Kültegin Ögel

YIKICI
YIKICIDAVRANIM
DAVRANIMBOZUKLUĞU
BOZUKLUĞUBELİRTİLERİ
BELİRTİLERİ
OLAN
ÇOCUKLARDA
RİSK
FAKTÖRLERİNİN
OLAN ÇOCUKLARDA RİSK FAKTÖRLERİNİN
CİNSİYETE
CİNSİYETEGÖRE
GÖREKARŞILAŞTIRILMASI
KARŞILAŞTIRILMASI
Doç. Dr. Kültegin Ögel 1, Uzm. Psk. Ceyda Yılmazçetin Eke 2, Psk. Dan. Sevil Taner
1 Bakırköy Ruh ve sinir Hastalıkları Hastanesi, 2 Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği
2
Davranışsal ve/veya duygusal problemleri olan çocuk ve gençlerin ileriki yaşlarda bu problemleri sergileme eğiliminde olduklarına dair
bilgiler (Dalsgaard, Mortensen, Frydenberg, & Thomsen, 2002) , sorun davranışlara erken müdahale edilmediğinde kronik ve karmaşık
hale dönüşebildiğine işaret etmektedir (Formoso, Gonzales, Aiken,2000).
Kaotik aile yapısı, herhangi bir madde denemek veya temel sosyal becerilerden yoksun olmak gibi gelişimi olumsuz etkileyen risk
faktörlerinin görülme olasılığının cinsiyete göre faklılaşması (Webster-Stratton, 1996) , her iki grubun farklı koruyucu faktörlerden
yararlanabileceklerine işaret edebilir. Bu durumda, cinsiyete uygun müdahaleler geliştirmeye ihtiyaç duyulacaktır. Bu araştırmada belirli
yıkıcı davranım bozukluğu belirtileri sergileyen gençlerin taşıdıkları risk faktörlerinin niteliği ve sayısının cinsiyete göre farklılaşıp
farklılaşmadığı incelenmiştir.
Yöntem:
İlk aşamada Yıkıcı Davranım Bozukluğu-öğretmen formu(YDL-ÖF) ile Dikkat Eksikliği Bozukluğu (DEB) , Hiperaktivite Bozukluğu (HB),
Karşı olma-Karşıt gelme Bozukluğu (KOKGB) ve Davranım Bozukluğu (DB) olmak üzere dört davranım bozukluğundan herhangi birinin
belirtilerini sergilediği tespit edilen 559 öğrenciden 127’sine ulaşılarak çalışma yapılmıştır. 74 soru ile 12 risk faktörü ve 41 soruyla yıkıcı
davranış belirtileri değerlendirilmiştir. Bakırköy, Beşiktaş, Kadıköy, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sarıyer ve Şişli olmak üzere
dokuz ilçeden seçilen anketörler öğrencilerle yüz yüze görüşmeler yaparak anketleri doldurulmuştur. Anketlerin doldurulmasını reddeden
öğrenci olmamıştır.
Bulgular:
Tablo: 1
Şiddet içerikli davranışların ve dikkat eksikliği bozukluğu belirtilerinin sergilenme
riskinin kızlarla kıyaslandığında erkeklerde 3 kat daha fazla olduğu göstermiştir.
Madde kullanım riskinin ise erkeklerde bir kat daha fazla olduğu görülmektedir.
Hiperkativite bozukluğunun belirtilerini sergileme riski, istatistiki açıdan anlamlı
olmamakla beraber kızlarla karşılaştırıldığında erkeklerde daha fazla olduğu
gözlenmiştir.
Yıkıcı davranım bozukluklarından herhangi birinin belirtilerini sergileyen öğrenciler
arasında birden fazla risk faktörü taşıma oranına bakıldığında; toplam risk sayısı
ortalaması sorunlu davranış gösteren çocuklarda 4±2,27 olarak bulunmuştur. Kızlarda
bir arada bulunan risk etkenleri sayısının ortalaması 3±2,62 iken, erkeklerde 4±2,07
olduğu görülmüştür. Cinsiyete göre bir arada bulunan risk etkenleri sayısının ortalama
puanları arasındaki farkın anlamlı olmadığı ortaya çıkmıştır.
Herhangi bir dört yıkıcı davranım bozukluğundan birinin belirtilerini sergileyen
öğrencilerin çoğunlukla 3 ila 5 arasında değişik risk faktörlerini bir arada sergileme
eğilimde oldukları gözükmektedir.
Kızlar ve erkekler arasında toplam risk faktörü sayısının görülme oranlarının arasında
anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Grafik: 1
Tartışma:
Bu araştırmada yıkıcı davranım bozukluklarından herhangi birini sergileyen erkeklerin
kızlara oranla bazı risk faktörlerini daha fazla sahip olma olasılığı taşıdığı bulunmuştur.
Ancak yıkıcı davranım bozukluğu belirtilerini sergileyen erkekler ve kızlar arasında
toplam risk faktörü sayısının görülme oranları arasında bir fark olmadığı görülmüştür.
İletişim: yeniden@yeniden.org.tr
Kaynak
Dalsgaard S, Mortensen P.B, Frydenberg M., Thomsen P.H., (2002). Conduct problems, gender and adult psychiatric outcome of children with attention-deficit
hyperactivity disorder, British Journal Psychiatry, 181:416-21.
Formoso D., Gonzales N.A., Aiken L.S., (2000). Family conflict and children's internalizing and externalizing behavior: protective factors. American Journal of Community
Psychology, 28(2):175-99
Webster-Stratton C., (1996). Early-onset conduct problems: does gender make a difference. Consult Clinical Psychology, 64(3):540-51.