Amaç

T.C.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
PSİKOLOJİ ANABİLİM DALI
WECHSLER HAFIZA ÖLÇEĞİ
(WMS-R)
DİLARA IŞIK, 07010492
Amaç
Testin amacı bellek fonksiyonlarının çeşitli yönlerinin ölçümünü sağlamaktır.
Kaynak
Testte kullanılan araç gereçler 220,00 Amerikan doları karşılığında Psikoloji Derneği’nden
(P.O. Box 9954, San Antonio, Texas 78204-0954) ya da 390 Kanada doları karşılığında
Psikolojik Araştırma Enstitüsü’nden (34 Fleury Street, Montreal, Quebeec H3L 1S9)
edinilebilir.
Tanım
WMS-R’ın modernize edilmiş versiyonunda kullanılan araçlar el kitabı, uyarıcı kartları, kayıt
formu ve çantadan oluşmaktadır. Ölçek 16-74 yaş arasındaki bireyler için geliştirilmiştir. İlk
alttest olan Genel Bilgi ve Yönelim basit oryantasyon sorularını ve ‘Amerika’nın başkanı
kimdir’ gibi bilgi içeren soruları içermektedir. Zihinsel Kontrol alttesti ölçeği alan kişinin sayı
ya da harf dizilerini söylemesini gerektirir. Anlık Bellek alttestinde kişiden kendisine kısa bir
süre gösterilen şekillere bakması ve bunları sırasıyla hatırlaması istenir. Mantıksal Bellek I
sunulan iki sözlü hikayeyle hatırlama yeteneğini test eder. Görsel Çağrışım ÇiftleriI
alttestinde kişiye her çifti farklı renkte 6 model sunulur ve her figürle ilişkili olan uygun rengi
söylemesi istenir. 6 denemeye kadar tüm çiftleri öğrenmiş olması beklenir. Sözel Çağrışım
Çiftleri I testinin uygulaması da benzer şekildedir. Ölçek alan kişi 8 kelime çiftini okur, sonra
her çiftin ilk kelimesi uygulayıcı tarafından kişiye okunur, kişinin ikinci kelimeyi söylemesi
istenir. 6 denemeye kadar tüm kelime çiftlerinin öğrenilmesi beklenir. Görsel Üretim I alt
testinde uygulama yapılan kişi kendisine kısa bir süre gösterilen geometrik şekilleri çizer.
Sayı Dizileri iki bölümden oluşur ve kişinin rakamları ileri ve geriye doğru tekrar etmesi
gerekir. Yukarıda verilen uygulamalardan sonra iki sözel ve iki sözel olmayan alttest
(Mantıksal Bellek II, Görsel Çağrışım Çiftler II, Sözel Çağrışım Çiftleri II ve Görsel Üretim
II) ikinci kez ölçeğin uygulandığı kişiye verilir böylece gecikmeli hatırlama ölçümü alınır.
Uygulama
WMS-R uygulaması için yönerge el kitabındadır.
Uygulama zamanı
Testin uygulaması yaklaşık 45 dakika sürmektedir.
Puanlama
WMS-R el kitabı puanlama için ayrıntılı bilgileri içermektedir.
Yorum
Wechsler alttestlerin 5 tanesi için test tekrar test korelasyon katsayısını, kalan diğer testler için
de iç tutarlılık katsayısını hesaplamıştır. Yaş gruplarına göre ortalama güvenirlik katsayısı .41
ile .90 arasında değişmektedir. Testlerden bazıları, söz konusu testlerin güvenirlik katsayısını
düşürücü bir etki yapabilecek sınırlı puan aralıklarına sahiptir. Ayrıca alt testlerin çoğunda
ikinci uygulamadan alınan puanlar ilk uygulamaya göre artış göstermektedir. Uygulamalar
arasındaki süre 4-6 hafta arasında değişmektedir. WMS-R puanlaması nispeten basit ve
açıktır. Mantıksal Bellek ve Görsel Üretim alttestleri için daha ayrıntılı puanlama yöntemleri
geliştirilmiştir. Wechsler, Mantıksal Bellek ve Görsel Üretim alttestleri için uygulayıcılar
arası güvenirlik katsayısını sırasıyla. 99 ve. 97 olarak rapor etmiştir.
Delis, WMS-R ile California Sözel Öğrenme Testi arasında güçlü bir korelasyon
olduğunu ifade etmiştir. WMS-R da yapılan faktör analizi iki önemli faktörün varlığına işaret
etmektedir: genel bellek ve dikkat/ konsantrasyon. Dikkatin genel zeka ile yüksek ilişki
gösterdiğini de belirtmek gerekir. Oysa bellek WMS-R ölçümüne göre IQdan fazlasıyla
bağımsız görünmektedir. Dikkat/konsantrasyon ve Genel Bellek arasındaki bu farklılık bazı
bellek bozuklarının ayırt edilmesinde yararlı olabilir amneziye karşı demans gibi. Üstelik
WMS-R kullanılarak yapılan klinik çalışmalar testin bellek rahatsızlıklarına karşı duyarlı
olduğunu, Alzheimer, Huntington sendromu, Kosakoff’s, alkolizm, şizofreni ve depresyon
gibi bir dizi hastalıkları içeren öğrenme ve bellek bozukluklarını ayırt edebildiğini
göstermektedir.
WMS orijinal formunun üzerine geliştirilmiş ve standart bir hal almıştır. Buna rağmen
bazı sınırlılıkları vardır. Öncelikle testin uygulanması uzun zaman alır, paralel formu yoktur.
Çocuk ve ergenler için geliştirilmiş olup yaşlılar için (75+) uygun değildir. 50 nin altındaki
puanlar hakkında karar verilmesine izin vermez bunun bir sonucu olarak bazı hastaların
puanları şişirilmiş olabilir. Her şeyden önce test, sözel öğrenmeye yöneliktir. Yeni ‘sözel
olmayan ‘alttestler görsel hafıza/öğrenmenin saf ölçümünü vermez. Ayrıca koklama, dokunsal
hafıza ve önceden öğrenilmiş yeteneklere ilişkin hafızayı göz ardı eder.
Tüm bu sınırlılıklara rağmen ölçek (WMS-R), bellek bozukluklarında hasar tespiti için
kullanılan önemli, hızlı ve ilk basamaktır.
WMS-R el kitabı 16-74 yaşları arasındaki bireyler için normlar içermektedir. Ölçek
Amerikan nüfusunu temsil eden tipik özellikler göz önüne alınarak geniş bir örneklem
üzerinde standardize edilmiştir. Her bir alt testten alınan puanlar toplanarak standart puana
çevrilir, böylece bireyin düzeltilmiş bellek puanı elde edilir. İkinci bir tablo yardımıyla da
yaşa göre düzeltilmiş bellek puanı elde edilir. Puanlar arasındaki farklılıkların incelenmesi
hastaların zayıf ve güçlü yanları hakkında çok değerli bilgiler sağlar. Puanlar arasındaki farkın
anlamlı olup olmadığına karar vermek için (p<.05) uygulayıcı WMS-R el kitabındaki Tablo
14’e bakmalıdır. Alttestler arasındaki karşılaştırmaları kolaylaştırmak için ham puanların
eşdeğer yüzdelikleri WMS-R el kitabında verilmiştir (Tablo C-4, C-5).
Genel Bilgi ve Yönelim alttesti soruları her şeyden önce ölçeğin geri kalan testlerinden elde
ettiği puan ortalamaları kuşkulu olan bireyleri tespit etmek için hazırlanmıştır. Bu alttest için
ham puan frekans dağılımları WMS-R el kitabında bulunan Tablo C-2de verilmiştir.
Son olarak eğitim seviyesinin önemli olduğunu da belirtmek gerekir. Bu nedenle
eğitim süresi hesaba katılması gereken önemli bir faktördür ve elde edilen puanlara karşılık
yapılan değerlendirmeleri etkileyebilir.