Slayt 1 - Hatay Strateji Geliştirme
advertisement
Etik Hazırlayan ve Sunan : Hikmet GÜMÜŞTAŞ 1 Sunum Planı Etik kavramı Etik yasal altyapı Etik İlkeler Kamu Görevlileri Etik Kurulu Bilgi Edinme Kanunu Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu 2 Etik-Ahlak ilişkisi Etik, insanların kurduğu bireysel ve toplumsal, ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları, kuralları, iyi-kötü, doğru-yanlış gibi durumları ahlaksal açıdan araştıran bir felsefe dalıdır ve çoğu zaman ahlak felsefesi olarak adlandırılmaktadır. Ahlak, dini, felsefi, kültürel ve toplumsal etkileşimler sonucu, bireylerin zihinlerine yer etmiş, iyiyi, kötüyü, doğruyu, yanlışı birbirinden ayırt etmeye yarayan değerler ve ilkelerdir. Ahlak ve etik kimi zaman eş anlamlı kullanılsa da aslında ahlak, davranışları “doğru-yanlış”, “iyi-kötü” diye yargılarken başvurduğumuz, zihnimize kazınmış kültürel değer ve ilkelerdir. Etik ise, ilkelerin kararlara 3 uygulanması, davranışlara dönüştürülmesidir. Etik değerler neden önemli? • İnsanları Sadece Ceza İle Yönetirseniz, Onlar Bir Daha Yanlış Yapmazlar; Ancak Şeref Ve Utanma Duygusuna Da Sahip Olmazlar. • İnsanları Erdemle Ve Etik Kurallar İle İdare Ederseniz, O Zaman Onlar Şeref Ve Utanma Duygularına Sahip Olurlar, Hem De Doğruyu Ve İyiyi Yapmaya Çalışırlar (Konfüçyüs) 4 TÜRK KAMU YÖNETİMİNDE ETİK YASAL ALTYAPI Anayasa’nın 10’uncu, 129’uncu ve 137’nci maddesi 5176 Sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 2531 Sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşlere Dair Kanun 3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununu 1156 Sayılı Kanuna Mugayir Tahakkuk ve Tediye Muamelatını İhbar Edenlere İkramiye İtasına Dair Kanun 832 Sayılı Sayıştay Kanunu 2443 Sayılı Devlet Denetleme Kurulu Kurulması Hakkında Kanun 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu 5 KAMU GÖREVLİLERİ ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ İLE BAŞVURU USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK UYARINCA; Kamu görevlileri, görev ve yetkilerini, kendileri, aileleri veya üçüncü kişiler lehine doğrudan veya dolaylı olarak herhangi uygunsuz veya yasal olmayan bir menfaat sağlamak amacıyla kullanamazlar. Kamu görevlileri, makam ve görevleriyle bağdaşmayan herhangi bir muameleye girişemezler veya kanunların öngördükleri dışında her hangi bir ekonomik,ticari veya benzeri başka menfaat sağlayamazlar ya da bunlardan kaynaklanan ödemeleri kabul edemezler. Kamu görevlileri, kendileri, aileleri veya üçüncü kişiler lehine aracılıkta veya tavassutta bulunamazlar, akraba, eş, dost ve hemşehri kayırmacılığı veya siyasal kayırmacılık yapamazlar. Kamu görevlileri, görevlerini yerine getirirken kullandıkları kamu kaynaklarını, kamu bina ve taşıtları ile diğer kamu mallarını, görevleriyle ilgisi olmayacak şekilde kişisel veya özel amaçlar için kullanamaz ve kullandıramazlar. Kamu görevlileri, resmi görevlerinin ifası sırasında ya da bu görevlerin sonucu olarak elde ettikleri resmi veya gizli nitelikteki bilgileri, görevleriyle bağdaşmayacak şekilde, kendilerine doğrudan veya dolaylı olarak ekonomik, siyasal veya sosyal nitelikte bir menfaat elde etmek için kullanamazlar. Kamu görevlileri, doğrudan veya dolaylı olarak, seçim kampanyalarında, birinin seçilmesini sağlamak veya engellemek amacıyla görev yaptığı kurumun kaynaklarını kullanamaz, kullanılmasına yetki veremezler. Kamu görevlileri, görevleri dolayısıyla öğrendikleri sırlar ile ilgililere ve üçüncü kişilere ilişkin gizli kalması gereken bilgileri, 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında bulunanlar hariç, yetkili merciler dışında hiçbir kurum, kuruluş veya kişiye açıklayamazlar; kendilerinin yararına, üçüncü kişilerin yararına veya zararına kullanamazlar. Bu zorunluluk görevden ayrıldıktan sonra da devam eder. 6 KAMU GÖREVLİLERİ ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ İLE BAŞVURU USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK UYARINCA; Kamu yönetiminde etik bağlamında hediye yasağı da Yönetmelik’in 15. maddesinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Buna göre; HEDİYE ALMA YASAĞI KAPSAMI DIŞINDA OLAN DAVRANIŞLAR Görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen, kurum hizmetlerinin hukuka uygun yürütülmesini etkilemeyecek olan ve kamu hizmetine tahsis edilmek, kurumun demirbaş listesine kaydedilmek ve kamuoyuna açıklanmak koşuluyla alınanlar (makam aracı ve belli bir kamu görevlisinin hizmetine tahsis edilmek üzere alınan diğer hediyeler hariç) ile kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlar, Kitap, dergi, makale, kaset, takvim, cd veya buna benzer nitelikte olanlar, Halka açık yarışmalarda, kampanyalarda veya etkinliklerde kazanılan ödül veya hediyeler, Herkese açık konferans, sempozyum, forum, panel, yemek, resepsiyon veya buna benzer etkinliklerde verilen hatıra niteliğindeki hediyeler, Tanıtım amacına yönelik, herkese dağıtılan ve sembolik değeri bulunan reklâm ve el sanatları ürünleri, Finans kurumlarından piyasa koşullarına göre alınan krediler HEDİYE ALMA YASAĞI KAPSAMINDA OLAN DAVRANIŞLAR Görev yapılan kurumla iş, hizmet veya çıkar ilişkisi içinde bulunanlardan alınan karşılama, veda ve kutlama hediyeleri, burs, seyahat, ücretsiz konaklama ve hediye çekleri, Taşınır veya taşınmaz mal veya hizmet satın alırken, satarken veya kiralarken piyasa fiyatına göre makul olmayan bedeller üzerinden yapılan işlemler, Hizmetten yararlananların vereceği her türlü eşya, giysi, takı veya gıda türü hediyeler, Görev yapılan kurumla iş veya hizmet ilişkisi içinde olanlardan alınan borç ve krediler 7 KAMU GÖREVLİLERİ ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ İLE BAŞVURU USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK” ETİK DAVRANIŞ İLKELERİNİ AŞAĞIDAKİ GİBİ BELİRLEMİŞTİR 1- Görevin Yerine Getirilmesinde Kamu Hizmeti Bilinci (md.5) 2- Halka Hizmet Bilinci (md.6) 3- Hizmet Standartlarına Uyma (md.7) 4- Amaç ve Misyona Bağlılık (md. 8) 5- Dürüstlük ve Tarafsızlık (md.9) 6- Saygınlık ve Güvenlik (md.10) 7- Nezaket ve Saygı (md.11) 8- Yetkili Makamlara Bildirim (md.12) 9- Çıkar Çatışmasından Kaçınma (md.13) 10- Görev ve Yetkilerin Menfaat Sağlamak Amacıyla Kullanılmaması (md.14) 11- Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı (md.15) 12- Kamu Malları ve Kaynaklarının Kullanımı (md.16) 13- Savurganlıktan Kaçınma (md.17) 14- Bağlayıcı Açıklamalar ve Gerçek Dışı Beyan (md.18) 15- Bilgi Verme, Saydamlık ve Katılımcılık (md.19) 16- Yöneticilerin Hesap Verme Sorumluluğu (md.20) 17- Eski Kamu Görevlileriyle İlişkiler (md.21) 18- Mal Bildiriminde Bulunma (md.22) 8 ABD KAMU GÖREVLİLERİ ETİK KURALLARI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Anayasa, yasalar ve mevzuata saygı göster ve koru. Tam gün aldığın ücret için tam gün çalış; görevini yerine getirirken en iyiyi yapmaya gayret göster. Görevlerin yerine getirilmesi için en etkin çözüm yollarını bul ve görevi en iyi yapacak kimseleri istihdam et. Kişilerden, siyasal partilerden ve devlet kuruluşlarından önce en üstün ahlak kurallarına ve ülkene itaat göster. Kendine ya da başkalarına özel çıkar sağlayacak şekilde adil olmayan davranışlarda asla bulunma; kamu görevini yaparken kendine veya aile üyelerine önerilen çıkar ve faydaları asla kabul etme. Kamu görevlisi olarak görevini ifa ederken bir devlet kuruluşunu bağlayacak şekilde hiçbir zaman söz verme. Doğrudan ya da dolaylı olarak devlet ile hiçbir ticari ilişki içinde olma Kamu görevini yerine getirirken sahip olduğun gizli bilgileri özel çıkar sağlamak amacıyla asla kullanma. Gördüğün yolsuzluk ve usulsüzlüklerin ortaya çıkmasını sağla Kamu görevinin kamu güveni için önemli olduğunun bilincinde olarak Bu ilkeleri koru ve gözet. 9 BM Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesinde; Kamu Görevlileri İçin Davranış İlkeleri 1) Her Taraf Devlet, yolsuzlukla mücadele amacıyla, hukuk sisteminin temel ilkelerine uygun olarak, kamu görevlileri arasında, diğerlerinin yanı sıra dürüstlüğü, doğruluğu ve sorumluluğu geliştirecektir. 2) Her Taraf Devlet, kendi kurumsal ve hukuk sistemi çerçevesinde, kamu görevlerinin doğru, onurlu ve düzgün bir biçimde yerine getirilmesi için davranış ilke ve standartlarını uygulamaya özellikle çaba sarf edecektir. 3) Her Taraf Devlet, bu madde hükümlerinin uygulanması amacıyla, uygun olan hallerde ve hukuk sisteminin temel ilkelerine uygun olarak, 12 Aralık 1996 tarih ve 51/59 sayılı BM Genel Kurul Kararına Ek Kamu Görevlileri Uluslararası Davranış ilkeleri gibi bölgesel, bölgelerarası ve çok taraflı örgütlerin ilgili çalışmalarını dikkate alacaktır. 4) Her Taraf Devlet, iç hukukunun temel ilkelerine uygun olarak, kamu görevlilerinin görevlerini ifa ederken farkına vardıkları yolsuzluk vak'alarını ilgili makamlara rapor etmelerini kolaylaştıracak önlemleri almayı ve sistemleri kurmayı da değerlendirecektir. 5) Her Taraf Devlet, uygun olan hallerde ve iç hukukunun temel ilkelerine uygun olarak, kamu görevlilerini, diğerlerinin yanı sıra, kamu görevlerinin ifasına ilişkin olarak bir çıkar çatışması yaratabilecek nitelikteki meslek dışı faaliyetlerini, işlerini, yatırımlarını, mal varlıklarını ve aldıkları hediye veya edindikleri faydaları ilgili makamlara bildirmeye zorunlu kılacak önlemleri almaya ve sistemleri kurmaya çaba sarf edecektir. 6) Her Taraf Devlet, bu maddeye uygun olarak tahsis edilen ilke ve standartları ihlal eden kamu görevlilerine karşı, iç hukukunun temel ilkelerine uygun olarak, disiplin 10 önlemlerini veya diğer önlemleri almayı değerlendirecektir. Avrupa Birliği Aday Ülkelerde Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesine İlişkin On İlke 1- Devlet liderleri ve karar vericilerinin yolsuzlukla mücadele hususunda güvenilirliklerinin olması ve açık bir tutum sergilemeleri büyük önem taşımaktadır. 2- Aday ülke AB mevzuatına tam olarak uyum sağlamalıdır. 3- Yolsuzlukla mücadele yasaları önemli olmasına karşın, söz konusu yasaların uygun ve şeffaf yolsuzlukla mücadele birimlerince uygulanması daha fazla önem taşımaktadır. 4- Kamu görevi her vatandaşa açık olmalıdır. 5- Kamu yönetiminde (yargı, emniyet, gümrük, vergi idaresi, sağlık sektörü ve kamu ihaleleri) dürüstlük, hesap verme sorumluluğu ve şeffaflık, denetim ve izleme standartları aracılığıyla güçlendirilmelidir. 6- Rehber ilkeler oluşturulmalı ve uygulama aşamasında gözlemlenmelidir. 7- İhbarda bulunan ve ifade verenlerin korunmasına ilişkin olarak hem kamu sektöründe ve hem de özel sektörde açık kurallar bulunmalıdır. 8- Medya ve eğitim yolu ile toplumun yolsuzluk konusundaki bilinci artırılmalıdır. Yolsuzluğun hoşgörü ile karşılanacak bir fenomen olmadığı ve cezai bir suç olduğu mesajı vurgulanmalıdır. 9- Politikacılarla iş çevresi arasında örtülü bağlantıların kurulmasının önlenmesi amacıyla, siyasi parti finansmanı ve siyasi partilerin dış mali kontrolüne ilişkin açık ve şeffaf kurallar getirilmelidir. Siyasi partilerin karar verme süreci üzerindeki etkileri çok güçlüdür ancak çoğunlukla rüşvete ilişkin yaptırımlardan muaf tutulmaktadırlar. 10- Rehber ilkeler ve dürüst şirketlere ilişkin beyaz listelerin yayımlanması gibi yollarla özel sektörün yolsuz faaliyetlerden kaçınması sağlanmalıdır. 11 Avrupa Konseyi Kamu Görevlileri için Davranış kuralları Kamu görevlileri, görevlerini, kanunlara, kanunlara uygun talimatlara ve meslekleriyle ilgili ahlaki standartlara uygun bir şekilde yerine getirirler. (4/1.madde) Kamu görevlileri siyasi açıdan tarafsız davranmalı ve kamu otoritelerinin yasalara uygun politika, karar ve eylemlerini engellemeye teşebbüs etmemelidirler.(4/2.madde) Kamu görevlileri, yasalara uygun biçimde atanmış ulusal, yerel ve bölgesel otoritelere sadakatle hizmet etmekle görevlidirler.(5/1.madde) Kamu görevlilerinin dürüst, tarafsız ve verimli olmaları ve yalnızca kamusal yararı ve ilgili koşulları dikkate alarak, ustalık, doğruluk ve anlayışla, kendi yeteneklerini en iyi bir şekilde kullanarak, görevlerini ifa etmeleri beklenir.(5/2.madde) Kamu görevlileri hem üstleri, meslektaşları ve alt düzeydeki personel ile olan ilişkilerinde hem de hizmet verdikleri vatandaşlar ile ilişkilerinde nazik ve saygılı olmalıdırlar.(5/3.madde) Görevlerini yerine getirirken kamu görevlileri keyfi bir şekilde herhangi bir kişi, grup ya da kurumun aleyhine davranamazlar ve herkesin haklarını, görevlerini ve yasalara uygun çıkarlarını gözetir ve saygı duyarlar.(6.madde) Karar verme aşamasında, kamu görevlileri, yalnızca ilgili meslekleri göz önünde tutarak yasalara uygun davranmalı ve takdir yetkilerini tarafsız bir şekilde kullanmalıdırlar.(7.madde) Kamu görevlileri şahsi çıkarlarının kamusal pozisyonlarıyla çatışmasına izin vermemelidirler. Fiili, potansiyel veya görünürde olsun bu tip çıkar çatışmalarından kaçınmak kamu görevlilerinin sorumluluğundadır.(8/1.madde) Kamu görevlileri, mevkileri dolayısıyla, kendi şahsi çıkarları için asla uygunsuz ve yasal olmayan menfaat elde etmemelidirler.(8/2.madde) Kamu görevlileri, her zaman vatandaşların kamusal hizmetlerin dürüst, tarafsız ve etkin bir şekilde sunulduğuna olan güven ve inancını sürdürecek şekilde davranmakla yükümlüdürler.(9.madde) Kamu görevlileri, yasalar tarafından başka bir şekilde belirtilmemişse, ilk hiyerarşik üstlerine karşı sorumludurlar.(11.madde) 12 Avrupa Konseyi Kamu Görevlileri için Davranış kuralları 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde Madde - Raporlama Çıkar çatışması Çıkarların beyan edilmesi Kamu hizmeti dışındaki çıkarlar ile uyumsuzluğun olması Siyasi veya kamusal faaliyet Kamu görevlisinin kişisel dokunulmazlığının korunması Hediyeler Yasadışı tekliflere karşı reaksiyon Başkaları tarafından etki altında bırakılmaya karşı hassasiyet Resmi makamın kötüye kullanılması Kamu otoritelerinin sahip olduğu bilgiler Kamusal ve resmi kaynaklar Dürüstlüğün kontrolü Yöneticinin hesap verme zorunluluğu Kamu görevinden ayrılma Eski kamu görevlileri ile ilişkiler Bu Kuralların yaptırımlarının uygulanması 13 Kamu Görevlileri Etik Kurulu Yapısı Başvuru biçimleri ve Usulü Başvuruların Kabulü ve İşleme Konması Resen İnceleme Kararlar üzerine yapılacak işlem 14 Kamu Görevlileri Etik Kurulu Etik Komisyonları, tüm kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında, üst yöneticinin görevlendirmesi ile bir tepe yöneticisi (Bakanlık ve Müsteşarlıklarda Müsteşar Yardımcısı, Bağımsız Başkanlıklarda, Bağımsız İdari Otoritelerde ve Kamu Kurumu Niteliğinde Meslek Kuruluşlarında Başkan Yardımcısı, Bağımsız Genel Müdürlüklerde Genel Müdür Yardımcısı, İllerde Vali Yardımcısı, Belediyelerde Belediye Başkan Yardımcısı, İlçelerde Kaymakam gibi) başkanlığında diğer ilgili birimlerden (Teftiş Kurulu Başkanlığı, İç Denetim Birimi Başkanlığı, Personel Dairesi Başkanlığı, Eğitim Dairesi Başkanlığı, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı v.b.) üyelerin görevlendirilmesi ile oluşturulmuştur. 15 Kamu Görevlileri Etik Kurulu Temel görevleri; Kurumlarında etik kültürünü yerleştirmek ve geliştirmek, Personelin etik davranış ilkeleri konusunda karşılaştıkları sorunlarla ilgili olarak tavsiyelerde ve yönlendirmede bulunmak, Kurumlarındaki etik uygulamaları değerlendirmek olarak belirlenmiştir. 16 Kamu Görevlileri Etik Kurulu MADDE 3.- Kurul, kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları gereken etik davranış ilkelerini hazırlayacağı yönetmeliklerle belirlemek, etik davranış ilkelerinin ihlal edildiği iddiasıyla re'sen veya yapılacak başvurular üzerine gerekli inceleme ve araştırmayı yaparak sonucu ilgili makamlara bildirmek, kamuda etik kültürünü yerleştirmek üzere çalışmalar yapmak veya yaptırmak ve bu konuda yapılacak çalışmalara destek olmakla görevli ve yetkilidir. 17 Kamu Görevlileri Etik Kurulu Çalışma İlkeleri Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilinci Halka hizmet bilinci Hizmet standartlarına uyma Amaç ve misyona bağlılık Dürüstlük ve tarafsızlık Saygınlık ve güven 18 Kamu Görevlileri Etik Kurulu Nezaket ve saygı Yetkili makamlara bildirim Çıkar çatışmasından kaçınma Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı Kamu malları ve kaynaklarının kullanımı 19 Kamu Görevlileri Etik Kurulu Savurganlıktan kaçınma Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı beyan Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık Yöneticilerin hesap verme sorumluluğu Eski kamu görevlileriyle ilişkiler Mal bildiriminde bulunma 20 Bilgi Edinme Kanunu Amaç Kapsam Tanımlar Bilgi Edinme Hakkı ve Bilgi Verme Yükümlülüğü Bilgi edinme hakkı Bilgi verme yükümlülüğü Bilgi Edinme Başvurusu Başvuru usulü İstenecek bilgi veya belgenin niteliği Yayımlanmış veya kamuya açıklanmış bilgi veya belgeler Gizli bilgileri ayırarak bilgi veya belge verme Bilgi veya belgeye erişim Bilgi veya belgeye erişim süreleri Başvuruların cevaplandırılması İtiraz usulü Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Bilgi Edinme Hakkının Sınırları . 21 Bilgi Edinme Kanunu-1 Bilgi Edinme Hakkı başvurusu, İstenen bilgi veya belgelerin bulunduğu kuruma, bir dilekçe ile doğrudan yapılır. Dilekçede, istenen bilgi veya belgeler açıkça belirtilir. Bilgi edinme hakkını kullanmak isteyen TC yurttaşı ise, bilgi istediği konu ile ilgisi olup olmadığına bakılmaz.(Md.4) Başvuru, kişinin kimliğinin ve imzasının veya yazının kimden neşet ettiğinin tespitine yarayacak başka bilgilerin yasal olarak belirlenebilir olması kaydıyla elektronik ortamda veya diğer iletişim araçlarıyla da yapılabilir Madde 6: KİŞİSEL BAŞVURULAR 1- Başvuru sahibinin adı ve soyadı, 2- İmzası (talep yazılı ise),, 3- Posta/İletişim adresi (talep yazılı ise), 4- Vatandaşlık Numarası 5- E-Posta Adresi (Elektronik istenmişse gerekli) TÜZEL BAŞVURULAR Başvuru sahibi tüzel kişi ise diğer bilgilere ek olarak tüzel kişinin ünvanı ve adresi ile yetkili kişinin imzasını ve yetki belgesini içeren dilekçe ile yapılır. 22 Bilgi Edinme Kanunu-2 Bilgi Verme Yükümlülüğü Kurum ve kuruluşlar, bu Kanunda yer alan istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler. Kamu Kurumlarından İstenemeyecek Bilgiler 1- Açıklanması hâlinde devletin emniyetine, diş ilişkilerine, millî savunmasına ve millî güvenliğine açıkça zarar verecek ve niteliği itibarıyla devlet sırrı olan gizlilik dereceli bilgi veya belgeler. 2- Açıklanması ye da zamanından önce açıklanması hâlinde, ülkenin ekonomik çıkarlarına zarar verecek veya haksız rekabet ve kazanca sebep olacak bilgi veya belgeler 3- Sivil ve askerî istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgeler. 4- Kurum ve kuruluşların yetkili birimlerince yürütülen idarî soruşturmalarla ilgili . 5- Açıklanması veya zamanından önce açıklanması hâlinde; suç islenmesine yol açacak, suçların önlenmesi ve sorusturulması ya da suçluların kanunî yollarla yakalanıp kovuşturulmasını tehlikeye düşürecek, yargılama görevinin gereğince yerine getirilmesini engelleyecek, hakkında dava açılmış bir kişinin adil yargılanma hakkını ihlâl edecek, nitelikteki bilgi veya belgeler. 6- Kişinin izin verdiği hâller saklı kalmak üzere, özel hayatın gizliliği kapsamında, açıklanması hâlinde kişinin sağlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, şeref ve haysiyetine, meslekî ve ekonomik değerlerine haksiz müdahale oluşturacak bilgi veya belgeler. 7- Haberleşmenin gizliliği esasını ihlâl edecek bilgi veya belgeler. 8-Kanunlarda ticarî sır olarak nitelenen bilgi veya belgeler ile, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçek veya tüzel kişilerden gizli kalması kaydıyla sağlanan ticarî ve malî bilgiler. 9- Tavsiye ve mütalaa talepleri 10- Kurum ve kuruluşların, kamuoyunu ilgilendirmeyen ve sadece kendi personeli ile kurum içi uygulamalarına ilişkin düzenlemeler hakkındaki bilgi veya belgeler. (Ancak, söz konusu düzenlemeden etkilenen kurum çalışanlarının bilgi edinme hakları saklıdır) 11- Fikir ve sanat eserlerine ilişkin olarak yapılacak bilgi edinme başvuruları hakkında ilgili kanun hükümleri uygulanır. 23 Bilgi Edinme Kanunu-3 Zamanından Önce Bir Bilgi İstenebilir mi ? Belli bir tarihte açıklanacağı, duyurulacağı önceden belirtilmiş olup, zamanından önce açıklanması halinde kamu yararını zedeleyecek veya kişisel menfaat temin etmek için kullanılabilecek bilgi veya belgeler, belirtilen tarihten önce açıklanamaz, erişimi sağlanamaz Daha Önce Açıklanan veya Yayımlanan Bilgiler İstenebilecek midir ? Kurum ve kuruluşlarca yayımlanmış veya kitap, broşür, ilan ve benzeri yollarla kamuya açıklanmış bilgi veya belgeler, bilgi edinme başvurusuna konu olamaz. Ancak, belirtilen yollarla kamuoyuna açıklanmış veya kurum ve kuruluşlarca elektronik ortamda (internette) yayımlanmış kamunun erişimine açık bilgi veya belgelerin ne şekilde, ne zaman ve nerede yayımlandığı veya açıklandığı başvurana bildirilecektir. İstenen Bilgi veya Belgelerin Belirsizliği Halinde Ne Olacaktır ? Başvuru dilekçesi veya formuyla istenen bilgi veya belgeler, yeterince açık ve anlaşılır değilse, kurum ve kuruluşlar başvurunun hangi nedenlerle yeterince açık ve anlaşılır olmadığını başvuru sahibine bildirebilir ve ek bilgiler sunmasını isteyebilir. Bu takdirde on beş günlük süre, belirtilen noksanlıkların tam olarak giderildiği tarihten itibaren baslar 24 Bilgi Edinme Kanunu-4 İstenen Bilgi veya Belge Başka Bir Yerde ise Ne Yapılacaktır ? İstenen bilgi veya belge, başvurulan kurum ve kuruluştan başka bir yerde bulunuyorsa, başvuru dilekçesi veya formu bu kurum ve kurulusun bilgi edinme birimine gönderilir ve durum ilgiliye bildirilir. Bu şekilde yönlendirilen başvurunun bilgi veya belgenin bulunduğu kurum ve kuruluşça alındığı tarihte başvuru yapılmış sayılır. Sürelerin başlangıcında önceki başvuru dikkate alınmaz. Bilgi Edinme Başvurularına Kaç Günde Cevap Verilmelidir? Kuruluş içindeki başka bir birimden sağlanması; başvuru ile ilgili olarak bir başka kurum ve kurulusun görüsünün alınmasının gerekmesi veya başvuru içeriğinin birden fazla kurum ve kurulusu ilgilendirmesi durumlarında bilgi veya belgeye erişim otuz iş günü içinde sağlanır. Bu durumda, sürenin uzatılması ve bunun gerekçesi başvuru sahibine on beş iş günlük sürenin bitiminden önce bildirilir. Başvurular Olumsuz Cevaplanırsa Ne Yapılmalıdır ? Genel olarak devletin güvenliği, suç islenme olasılığı ve özel hayatin gizliliği gibi baslıklarda toplanabilecek olan bu istisnalar dışında her hangi bir bilginin 15 gün içerisinde verilmemesi halinde Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna itirazda bulunulur. Kurulun sekretarya hizmetleri Başbakanlık tarafından yerine getirilecektir. Kişiler olumsuz cevaptan itibaren 15 gün içinde kurula başvurabilirler. Kurul ise kararını en geç 30 gün içerisinde verecektir. Kurula itiraz, başvuru sahibinin idarî 25 yargıya başvurma süresini durdurur. Bilgi Edinme Kanunu-5 Bilgi Edinme Başvurularına Zamanında Cevap Veremeyenlere Verilecek Cezalar: Bilgi edinme hakkının kullanımı kapsamındaki başvurulara ilişkin uygulamalar, kurum ve kuruluş yöneticilerince mevzuat dahilinde denetlenir. Kanunun ve Yönetmeliğin uygulanmasında ihmali, kusuru veya kasti bulunan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında, isledikleri fiillerin genel hükümler çerçevesinde ceza kovuşturması gerektirmesi hususu saklı kalmak kaydıyla, tabi oldukları mevzuatta yer alan disiplin cezaları uygulanır. Buna göre bir bilgi vermede kusurlu memura 657 sayılı Kanunun 125'nci maddesi gereğince ihmal halinde uyarma, kusur halinde kınama, kasıt halinde ise aylıktan kesme cezası verilebilecektir. 15 İş Günü İçinde Cevap Alamayan Başvuru Sahibinin Yapması Gerekenler: 15 günlük süre, iş günü olarak hesaplanmalıdır. Yani Cumartesi ve Pazar günleri 15 günlük sürenin tespitinde dikkate alınmamalıdır. 15 günlük sürenin bitiminde postadaki bir haftalık süreyi de beklemek gerekmektedir. Bu sürenin sonunda hala cevap ulaşmamış ise Bilgi Edinme Başvurusu yapılan kamu kurumunun bilgi edinme birimi aranır ve başvurucuya cevap alınamadığı belirtilir. Eğer kamu kurumu cevap vermeyeceğini söyler veya Kanundaki hiç bir istisnaya girmeyen talebinize olumsuz cevap verir ise bu halde Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna itirazda bulunulur. 26 KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER… 27
