Bölüm 1

MİTOLOJİ I
{
Ders 3 İçerik:
kullanımları:
Sanatsal yaratım süreci içerisinde mitlerin
Prometheus,
Pandora,
Sel:
Zeus,
Hera,
Poseidon; Aphrodite (Venus); Azra Erhat “İşte İnsan”: Kadınla
erkek, Kosmos
Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : (Prometheus, Pandora ve Sel)
Bölüm 2: Olympos Tanrıları : (Zeus ve ayrıca Hera ve Poseidon)
Kaynak:
• Hesiodos Eseri ve Kaynakları; Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat
• Mitologya; Behçet Nectigil
• Antik Yunan’da Mitoloji Masallar ve Söylenceler Rosa Agizza
• Bibliotech Felsefe Sosyal Bilimler Dergisi Ekim/Kasım/Aralık 2008
• University of Wisconsin-Milwaukee Ders İçerikleri
• Mitoloji Sözlüğü; Azra Erhat
• Mitoloji ve İkonografi; Bedrettin Cömert
• Sanatın Mitolojisi; İsmail Gezgin
•Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi – Cilt 1; Mircea Eliade
Öneri:
Atlas Shrugged; Atlas Silkindi; Ayn Rand; Plato Yayıncılık
Strings (2004); Yönetmen: Anders Rønnow Klarlund; Animasyon
{ İlk Irklar Miti: Prometheus ve Pandora
Beş İnsan Irkından bahsedilir; Altın, gümüş, tunç ırklar, kahramanlar ırkı ve demir ırk..
ALTIN IRK
Kronos egemenliğinde yalnız erkeklerden oluşur. Kaygının ve çalışmanın olmadığı bir
çağ. Kronos devrilince altın ırk insanları toprakla örtüldü.
GÜMÜŞ IRK
Zeus bu ırkı tanrılara kurban sunmadıkları ve günahları sebebiyle yok eder.
TUNÇ IRK
Bu şiddete düşkün savaşçı ırkı geride kimse kalmamak üzere birbirlerini yok ettiler.
KAHRAMANLAR IRKI
Bu ırk Thebai ve Troya’da ün kazandılar. Zeus huzurla ölen kahramanlardan geride
kalanları Kutlular Adasına (Elysium) yerleştirdi. Onlara Kronos hükmetti.
DEMİR IRK
Hesiodos bu son ırktan bahsetmemekle birlikte bu çağda doğmuş olmaktan yakınır.
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : (Prometheus, Pandora ve Sel)
PIERO DI COSIMO
Prometheus Miti
1515
Oil on panel
Alte Pinakothek, Munich
Hesiodos’un teogonisinde ayrıca bir Titan’ın oğlu olan ve bazen ilk insanın yaratılmasıyla
ilişkilendirilen Prometheus’un hikayesine de yer verilmiştir.
Ana sahnede, Prometheus çamurdan ilk insanı yaparken gösterilmiştir. Merkezin
sağında Prometheus’a Athena tarafından yol gösterildiği görülüyor. Elinde çaldığı ateşle
Prometheus ve Athena ikilisi aynı sahne içerisinde bu sefer sağ tarafta görülüyor.
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : (Prometheus, Pandora ve Sel)
PIERO DI COSIMO
Prometheus Miti
1515
Oil on panel
Alte Pinakothek, Munich
Hayvanların kurban edildiği ilk zamanlarda, insanların hayvanların en güzel parçalarını
tanrılara vermeleri uygun bulunmaktadır. Hayvandan geri kalanı kendileri için
alabilirlerdi. Prometheus, ölümlülere hayvanın daha iyi parçalarını alabilmek için Zeus’u
kandırmak istedi fakat Zeus bu numaranın farkındaydı. Prometheus’un bu hareketi
Zeus’u insanlara karşı öfkelendirdi. Bu düzenbazlığın cezası olarak insanoğluna hediye
ettiği ateşi geri aldı. Hala insanlara yardım etmek isteyen Prometheus, Zeus’a itaat
etmedi ve ateşi Zeus’tan çalarak ölümlülere geri verdi.
Altın Çağ’dan beri süre gelen vejeteryan beslenmenin de sonu bu mitte görülür.
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : (Prometheus, Pandora ve Sel)
COSSIERS, JAN
Prometeo trayendo el fuego
1637
Oil on panel
Museo Nacional del Prado
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus
MANSHIP, PAUL
Prometheus
1933
Rockefeller Merkezi
New York
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : (Prometheus ve Atlas’ın Cezalandırılması
Arcesilas Ressamı
Prometheu ve Atlas
M.Ö. 555
Prometheus’un işlediği suçu fark eden Zeus, Kronos’un savaşları esnasında Titanlara
yardım eden ve Prometheus’un kardeşi olan Atlas’a yaptığı gibi, Prometheus için de özel
bir ceza hükmü verdi. Herkül tarafından kurtarılıncaya kadar bu işkence devam etti...
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : (Prometheus ve Atlas’ın Cezalandırılması
Hesiodos’un anlatısına göre Prometheus
insanlığa iyilik etmekten ziyade tanrıların
düşmanı haline getirmiştir. İnsanlık bir titanın
hilekarlığı nedeniyle mahkum edilmiştir.
Aiskhylos ilk altın çağ miti yerine ilerleme
izleğiyle Prometheus’u en büyük uygarlaştırıcı
kahraman olarak alır. Yer altında, mağaralarda
yaşayan insanlara bütün meslek ve bilimleri
öğretmiştir. İnsanlığa ateşi vermiş ve onları
ölüm kaygısından kurtarmış. Fakat Aiskhylos
diğer taraftan Zeus’u iyiliğini över durur.
Tiranlığın ezeli ve ebedi kurbanı olan
Prometheus
yücelik
boyutuna
Avrupa
romantizmi ile birlikte yeniden ulaşacaktır.
RUBENS, Peter Paul & rans Snyders
Prometheus Bound
1610-11
Oil on canvas, 243 x 210 cm
Museum of Art, Philadelphia
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : (Prometheus ve Atlas’ın Cezalandırılması
Aiskhylos'un
cesur
Zincire
Vurulmuş
Prometheus oyununda yüce Titanın meydan
okuyuşunu dinleriz:
Çekinmeden
söyleyeyim,
benden
zarar
görmeden; Bana zarar veren her tanrıdan
nefret ederim.
Sanmayın ki ben, Jüpiter'den bir gülücük
kazanmak için;Ruhumu kızların yumuşaklığına
büründürürüm,
Ve
kadın
gibi
ellerimi
kaldırıp
En nefret ettiğim düşmandan bir şey isterim.
Joseph Campbell; İlkel Mitoloji; syf: 270
RUBENS, Peter Paul & rans Snyders
Prometheus Bound
1610-11
Oil on canvas, 243 x 210 cm
Museum of Art, Philadelphia
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus ve Atlas’ın Cezalandırılması
Gustave Moreau
Prometheus
1868
Oil on canvas
205 x 122 cm
Gustave Moreau Museum (Paris, France)
Moreau tüm mitolojik konuları resmederken yapmış
olduğu ufak değişiklikleri bu resminde de yapmıştır.
Moreau,
geleneksel
kartalın
yerine,
bir
betimlemelerde
akbabayı
kullanılan
resmetmiştir.
Prometheus’un kendisi ise bu durum karşısında
sakindir ve kaderini kabul etmiştir. Şüphe yoktur ki
Moreau,
Prometheus’un
yüzüne
özelliklerini
Rönesans resimlerinde görülen İsa portrelerine
benzer şekilde işlemiştir. Ayrıca ilginç olan bir diğer
nokta, Prometheus’un başının üzerinde uçan titrek
ilham alevidir, yaratıcı zekayı temsil etmektedir.
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus ve Atlas’ın Cezalandırılması
Roma Dönemi
Poseidon’un
verimli
ülke
Atlantis’in
yerlilerinden
Klito’yla birleşmesinden Atlas doğdu. Atlas Atlantis’in
tek hakimi oldu. Önceleri erdemli ve bilge bir halk olan
Atlantis’liler,
daha
sonra
açgözlüleştiler
ve
saldırganlaştılar. Zeus bu durumdan hoşlanmayarak
onları cezalandırdı ve Atlantis’i sulara batırdı. Atlas’ı da
sonsuza dek gökleri taşımaya mahkum etti.
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus ve Atlas’ın Cezalandırılması
Lee Lawrie and Rene Paul Chambellan
1936
Fifth Street entrance
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus ve Atlas’ın Cezalandırılması
Lee Lawrie and Rene Paul Chambellan
1936
Fifth Street entrance
Bu heykel, 2001 yılına ait bir
posta pulunda görülmektedir. Bu
pul sadece çeşitli türdeki ağır
yüklü postalar (bulk mail) için
kullanılmaktaydı.
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus // Pandora
Athena, Pandora, Hephaistos
Hesiod bu hikayeyi iki ayrı destanda anlatıyor. Bunlardan biri bildiğimiz gibi “Teogoni” ve diğeri ise
“İşler ve Günler”dir. Her iki versiyonda da bu hikayenin temel özelliklerini tekrarlar: Zeus insanlığı,
Prometheus’un oyunlarında onunla birlikte oldukları için, cezalandırmak üzere Pandora’yı yarattı.
Pandora’nın yaratılması sürecinde, her tanrı kendisinden bir parça verdi ona. Tanrılar tarafından
verilen bu hediyelerle biçimlenen Pandora’nın adı da, yaratılış biçimini ifade etmektedir:
Pan(tüm)+Dora(hediye).
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus // Pandora
Hermes, Ares, Pandora, Venüs, Poseidon, Zeus
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus // Pandora
ROSSETTI, Dante Gabriel
Pandora’yla ilgili söylencenin diğer bölümü, onun
tarafından
Zeus
Prometheus’un
verilişinden
erkek
Hermes
aracılığıyla
kardeşi
Epimetheus’a
sonrasıyla
ilgilidir.
Epimetheus
sözcüğündeki Epi- methus, sonradan aklı başına
gelen
anlamında
Zeus’tan
hiçbir
kullanılmaktadır.
hediye
Epimethus
almaması
ile
ilgili
Prometheus’un tembihlerini unutmuştur. Hem Zeus
tarafından gönderilen hediyeyi geri çevirmekten
korkmuş hem de Pandora’yı çok beğenmiştir. O
dönem korku ve kötülüğün bilinmediği önemdi.
Pandora Epimethus yokken meraklanarak Zeus’un
açma dediği kutuyu açtı. Kutunun içinden tüm
kötülükler
çıktı.
Çömleği
kapattırken
sadece
aldatıcı umudu geri sokabildi. Umut insanların
kendilerini topluca yok etmelerini engelledi ve
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus // Pandora
John William Waterhouse
1898
Private Collection
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Prometheus // Pandora
COUSIN, Jean the Elder
Eva Prima Pandora
c. 1550
Wood, 97 x 150 cm
Musée du Louvre, Paris
Sağ kolunu bir kafatasına dayamış ve sol eliyle küpü tutan Pandora’yı Havva olarak
yorumlamıştır.
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Sel
Lorado Taft
Yaradılış Çeşmesi
Ölümlülerin ilk günlerine dair önemli efsanelerden biri de Büyük Tufan’dır. Bu efsane İncil’de
Yaradılış bölümündeki Nuh Tufanı’yla paralellik göstermektedir. Yunan versiyonunda, Zeus insanlığı
özünde kötü, ahlaksız olarak tanımlar ve dünyayı selle yok edip, yeni bir dünya kuracağını söyler.
Sadece bir çift bu selden kurtulacak ve dünyaya yeni nesiller getirecektir. Biri Prometheus’un oğlu
Deucalion ve karısı Pyrrha’dır. Sel suları geri çekildikten sonra kahin Themis’e bundan sonra ne
yapacaklarını sorarlar ve kahin onlara “Ana tanrıçanın kemiklerini arkanızdan, omuzlarınızın
üstünden, atın” der. Deucalion fark eder ki kahin ana tanrıçanın kemikleri derken, kayaları ve taşları
kastetmektedir. Böylelikle yeni bir insan soyu doğar. Yunanlılarda insanların taştan doğduğu
düşüncesi vardır. Yunancada laas “taş”, laos “halk” anlamına gelmektedir.
{ Bölüm 1: Ölümlülerin İlk Günleri : Sel
Auguste Rodin
Tanrının Eli
1896
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar
Cornelis Van Poelenburgh, Olymposlular
Ares ve Aphrodite merkezde, Athena, Poseidon ve Kronos sağda
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar
Cornelis Van Poelenburgh Olymposlular
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus
Jean-Auguste-Dominique INGRES
Jupiter and Thetis
1811
Zeus
doğa
karşısında
aklın
zaferini
sembolize eder. Uranos ve Kronos’un
kaderine sahip olmamak için, Kronos’u
tahtından indirmek için akıl danıştığı ve
daha sonra karısı olan Metis’i yutar.
Yaratan ve cezalandıran tanrı onunla
inanç dünyasına eklenir.
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus
Kaynak: Mitoloji Sözlüğü; Azra Erkat; Syf: 418
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Ganymedes
Zeus ve Ganymedes
Kırmızı figürlü vazoda ölümlülerin en güzeli Truvalı Ganymedes, Zeus’un kase taşıyıcısı
(saki) olarak gösterilmiştir. Çevrelerinde birkaç Olimpiyalı daha görülmektedir: sağda
Hestia ve Aphrodite, solda Athena ve bir erkek görülmektedir.
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Ganymedes
Zeus ve Ganymedes
İ.Ö. 470
Olimpiya Müzesi
Zeus’un yüzünde bir gülümsemeyle ve sanki
ödülüyle birlikte koşuyormuş gibi görünmektedir.
Diğer
tarafta
Ganymedes,
oldukça
pasif
ve
Olimpos’a taşınıyor. Başındaki şapka onun bir
Truvalı olduğunu anlamamızı sağlar. Ganymedes,
Truva’ya ismini veren Tros’un oğludur. Ayrıca bir
de, üzerinde zafer kazandığı genç bir adama, yaşlı
bir adam tarafından verilen ve alışılagelmiş bir
hediye olan, horozu taşımaktadır.
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Ganymedes
Zeus ve Ganymedes, İ.Ö. 470, Olimpiya Müzesi
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Ganymedes
CORREGGIO
Ganymede
1531-32
Oil on canvas, 163,5 x 70,5 cm
Kunsthistorisches Museum, Vienna
İtalya-Lombardiya’nın Mantua Dükü Gonzaga için
yapılmıştır. Sarayında bir odayı Zeus’un Aşklarına
ayırmak istemiştir. Bu resimde Ganymedes ya Zeus’un
kartalı tarafından veya kendisi bizzat kartala dönüşmüş
olan Zeus tarafından kaçırılırken gösterilmiştir. Zeus
onu
dünyevi
uzaklaştırmıştır.
olan
her
şeyden,
köpeğinden,
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Ganymedes
CELLINI, Benvenuto
Ganymede
1548-50
Bronze,
height 60 cm
Museo Nazionale del Bargello, Florence
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Moira’lar
John Strudwick
1885
Altın Tehdit
Kader tanrıçaları ve Musa’lar Zeus’un kızları olan ikinci
derece tanrıçalardır.
Bir Titan olan ve Uranos ile Gaia’nın kızı, mutlak
adalet tanrıçası olan Themis ile birleşmesinden
Moira’lar (kader tanrıçaları) ortaya çıkmıştır. Bazı
kaynaklar ise Moira’ların gecenin (Nyks) çocukları
olduğunu söylemektedir. Hesiod ise her iki versiyona
da teogonisinde yer vermiştir. Kader tanrıçaları
görevleriyle
Zeus’un
bile
üstündedirler.
İşlevleri dönen bir yumakla sembolize edilir. Bu
nedenle isimleri Klotho (ip eğirici), Lachesis (ölçen)
ve Atropos (adı “dönmeyen” anlamına gelir çünkü
onun kararı yaşamın ipini keser)
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Moira’lar
John Strudwick, 1885, Altın Tehdit
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Musa’lar
Zeus yine dişi bir Titan olan
(hatıra)
birlikte
birliktelikten
dokuz
Mnemosyne’le
olur.
Bu
doğmuştur.
Musa
Musa’lar
sanat ve yaratıcılıkla ilişki tüm
biçimlere
ilham
veren
tanrıçalardır. Hesiod teogoniyi,
ona da yazmasını sağlayacak
olan
ilhamı
veren
Musa’ları
selamlayarak açar. Bugün de bu
inanç
devam
etmektedir.
Sanatçılar bazen “ilham perisini
gerçekten
bahsederler.
bulduklarından”
MANTEGNA, Andrea, Parnassus, 1497, Tempera on canvas,
160 x 192 cm, Musée du Louvre, Paris
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Musa’lar
RAFFAELLO Sanzio, The Parnassus, 1509-10, Fresco,
width at base 670 cm, Stanza della Segnatura, Palazzi Pontifici, Vatican
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Hera
Zeus kız kardeşi Hera’yı kendisine eş
olarak almıştır. Hera bazen evliliğin,
eşliğin ve anneliğin tanrıçası olarak
tanımlanmıştır. Zeus ve Hera birlikte,
savaş tanrısı Ares ve gençlik tanrıçası
Hebe gibi çocuklar üretmişlerdir. Fakat
Zeus’un çok fazla gönül ilişkisi olduğu
anlatılmaktadır. Bu nedenle pek çok
hikayede
kıskanç
Hera
eşi
oynamaktadır. Ama Zeus’un tüm gönül
ilişkilerine
arasında
Homeros
çiçekler
rağmen
gerçek
Hera
bir
ve
tutku
Zeus
vardır.
onların
vücutlarından
açarken
birleşmelerini
İliyada’da anlatmaktadır.
James Barry; Hera & Zeus; 1700
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Hera
Annibale Carracci, La Galleria Farnese: Giove e Giunone, Palazzo Farnese Roma
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Hera
Gustave Moreau; Hera & Zeus
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
Artemisium’un Tanrısı
25 cm
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
Artemisium’un Tanrısı
25 cm
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
Deniz tanrısı olarak Poseidon’un
önemli bir tanrısal konumu vardır. Bu
hikayelerden bir tanesi Poseidon ve
Athena’nın mücadelesi ile ilgilidir.
Attica bölgesinde yeni bir şehir
kurulduğunda, her iki tanrı da bu
şehrin
esas
tanrısı
olmak
istemişlerdir.
Sonuçta
buradaki
insanlara en iyi hediyeyi verenin
tanrı
olacağı
konusunda
anlaşmışlardır. Poseidon üç dişli
mızrağını yere vurmuş ve yerden su
kaynağı fışkırmış; Athena büyüyle
ilk zeytin ağacını yaratmış ve bu
zeytin ağacı en iyi teklif, hediye
olarak
değerlendirilmiştir.
Zeytinyağının
üretimiyle
birlikte
burada yaşayan insanlar daha fazla
ve
uzun
süreli
bolluğa
kavuşabileceklerdi. Bu yeni şehir
zafer
kazanan
tanrıçayı
onurlandırmak üzere Athens (Atina)
ismiyle anılacaktır.
Athena, Poseidon
“Beni Amesis Yaptı”
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
Partheon’un Pediment’inin Nashville,
Tennessee’den Yeniden Oluşturulmuş
Görüntüsü
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
Melos Adasından; Helenistik
Poseidon yeryüzü tanrılarının rakibi olarak
mücadelelerle anılır. Mücadeleleri bilinç ve
bilinçışı mücadelesi gibidir. Onun Medusa
ile ilişkisinden Pegasus olmuştur.
Yeryüzü hareketlerinin ve depremlerin de
tanrısı olan Poseidon “insanın bilinçdışını
harekete geçirmektedir.
Truva’ya bir aldatılma hikayesi nedeniyle
öfkeliydi. Truvalı rahip Lakoon’un tahta atın
bir düzmece olduğunu anlaması nedeniyle,
yılanlarını
gönderip
öldüren de odur.
onu
ve
oğullarını
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
Tunus’tan Roma Dönemine Ait
Bir Döşeme Mozaiği
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
BERNINI, Gian Lorenzo
Neptune and Triton
1620, Marble, height 182,2 cm
Victoria and Albert Museum, London
Vergilius’un Aeneis’inde bir konuyu ele alan
heykel grubu. Poseidon Aeneis’in geçmesi için
denizi
sakinleştirmeye
çalışmaktadır.
Poseidon’un oğlu Triton deniz kabuğundan
borusunu üfleyerek sinyal verir.
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
Amphitrite, Poseidon’un karısı
ve Triton’un annesidir. Konu
Aphrodite’in
andıracak
doğumunu
şekilde
resmedilmiştir.
Aphrodite, Amphitrite’e solmaz
güllerden
yapılmış
bir
tac
vermiş.
POUSSIN, Nicolas, Poseidon’un Zaferi, 1634, Oil on canvas,
114,5 x 146,6 cm, Philadelphia Museum of Art, Philadelphia
{ Bölüm 1: Olimpiyalılar //Zeus//Poseidon
Athena
çocukken
Triton’un
yanında büyümüştür.
Triton kimi zaman bir tanrıya değil
de, birçok deniz yaratığına verilen
ad
olur.
Poseidon
tanrının
alayında yer alır ve çokluk belden
yukarı insan, belden aşağı balık
olarak imgelendirilir.
Arnold Böcklin, Triton and Nereid, 1877, Oskar Reinhart Foundation,
Winterthur, Switzerland
Toprağı sarsıp gümbürdeten Poseidon,
Amphitrite tanrıçayla evlendi
ve onların sevişmelerinden
büyük Triton doğdu, gücü kuvveti sonsuz, o
Triton ki dalgaların dibinde,
anasının ve soylu babasının yanında altından bir
sarayda oturur korkular saçarak çevreye.
{Aphrodite (Venus)
Praxiteles; Knidos (Datça) Aphrodite’i
Romalı yazar Pliny bu heykelin sadece Praxiteles’in yapmış olduğu en
iyi heykel olmakla kalmayıp, aynı zamanda dünyadaki en iyi heykeli
olduğunu söylemektedir.
Pliny, Praxiteles’in Aphrodite imgesini oluştururken, Kos adasında
yaşayan insanlardan bir komisyon oluşturması ve Aphrodite’i o gün
için sık rastlanmayan bir tasvir biçimi olarak tamamen çıplak yapmış
olmasıyla bağlantı kurar. Kos adasında yaşayan insanlar, bu
müstehcen figür karşısında sarsılmış ve yeni, daha mütevazi giyinik bir
heykel istemişlerdir. Fakat Knidos şehri ilk heykeli istemektedir ve bu
heykeli gururla sergilemişlerdir.
{Aphrodite (Venus)
Capua Venüsü
{Aphrodite (Venus)
Milo Venüsü
{Aphrodite (Venus)
Delos’tan Aphrodite ve Pan
Bu heykel grubu, Apollon’un doğum yeri olarak bilinen,
Delos adasında bulunduğunu biliyoruz Delos adası, tarih
içerisinde deniz aşırı tüccarların uğrak yeri olmuştur. Bu
figürün bulunduğu bina, Suriyelilere ait bir ev veya locaydı.
Poseidoniastlar olarak bilinen bu Suriyeliler, zamanın köle
tüccarları olarak bilinmekteydi. Bu yabancıların, binalarını
kendi kültürlerine özgü nesnelerle değil de, Yunan
sanatına özgü nesnelerle dekore etmek istemiş olmaları
ilginçtir.
Bu kompozisyon bilinmeyen bir heykeltıraş tarafından
yapılmıştır. Bu zamana kadar Aphrodite ve Pan’la ilgili
olan bir mit bilinmemektedir. Bu sahne Pan’ı şehvetli,
Aphrodite’i seksüel ve aralarındaki ilişkiyi de kaçınılmaz
olarak göstermektedir.
Fakat bunlarla ilgili bilinen hiçbir efsane yoktur. Aphrodite
ve Pan arasında olanı tahmin etmek zordur. Fakat Pan’ın
aşkla ilgili niyeti epeyce ortadadır. Kesin olmayan
Aphrodite’in tepkisidir; elindeki sandalet davetkâr mı, sinirli
mi veya Pan’ı elindeki bu sandaletle korkutmaya mı
çalışıyor belli değildir.
{Aphrodite (Venus)
Yıkanmaya Hazırlanan Venüs ve Priapos
Venüs’ün
dayandığı
küçük
bir
erkek
figür
bulunmaktadır. Bu figür Venüs’ün ürünü olan, onun
tarafında yaşama getirilmiş olan Priapos’tur.
Priapos:
normalden
tanrısıdır.
Gerhard
kişileştirme
olduğu
büyük
Fink,
fallusuyla,
onun
düşünür.
bereket
Anadolulu
Ahşap
bir
heykelleri,
bostanlara konur ve buralarda aynı zamanda
kuşlara ve hırsızlara karşı korkuluk görevi yapardı.
Onun adından yola çıkan erotik ve sıradan kısa
şiirler olan Priapa son derece müstehcen olup bu
heykelleri, tanrıyı ve onun eylemlerini konu alır.
Ovidius, Priapos’un bir eşeğin anırmasıyla Nymphe
Lotis’e tecavüz etmekten alıkonulduğunu ve ona bu
yüzden eşek kurban edildiğini anlatır.
{Aphrodite (Venus)
Yıkanmaya Hazırlanan Venüs ve Priapus
Pompeii’deki
evlerden
birinde
de
Priapos’un
resmedildiği bir duvar resmi vardır. Potansiyel
erkekliğiyle tanrıyla akrabalığı vardır. (iktidar ve
erkeklik ilişkisini hatırlayalım) Fakat aynı zamanda
kazanç ve bolluğu da sembolize etmektedir.
Türkiye müzelerinde Priapos heykelleri çoktur.
{Aphrodite (Venus)
Botticelli'nin Alegorik Resimlerinde Venus; İftira
ihanet
yalan
şüphe
cehalet
kıskançlık
iftira
pişmanlık
adalet
{Aphrodite (Venus)
Botticelli'nin Alegorik Resimlerinde Venus; İftira
Bu resim esasen, Apelles (İ.Ö. 4.yy) isimli bir sanatçı tarafından yapılan kayıp bir eski Yunan
resmine dayandırılmıştır. Apelles’in bu resmi, Lucian (İ.S. 2.yy) isimli bir yazar tarafından tarif
edilmiştir. Onun bu yazılı betimlemesinden yola çıkan Botticelli, Lucian’ın metniyle mümkün olduğu
kadar uyumlu olacak şekilde konuyu resmetmiştir.
{Aphrodite (Venus)
Botticelli'nin Alegorik Resimlerinde Venus; Primavera, İlkbahar
Sağda batı rüzgarı Zephyros, Chloris isimli bir bakireyi kovalıyor ve Chloris yanındaki figüre,
Flora’ya, dönüşüyor. Flora cömertlik ve çiçeklenmenin kişileştirmesi olan hamile bir tanrıçadır.
Venüs’ün sol tarafında üç güzel görülmektedir. Resmin en solunda Hermes (Mercury), bir başka
deyişle “değneğiyle sisleri dağıtan”, görülmektedir. Hermes, görünüşe göre ruhsal ilhamı sembolize
etmektedir.
{Aphrodite (Venus)
Botticelli'nin Alegorik Resimlerinde Venus; Venüs ve Mars