4. Bilim Nedir?
advertisement
ARAŞTIRMA YÖNTEM ve TEKNİKLERİ Öğr. Gör. Dr. O. İnanç GÜNEY ADANA MYO 4. Bilim Nedir? Bilim sözü Latince'de bilmek anlamına gelen (scire) kelimesinden üretilmiş bir kavramdır. • "Bilim sistemli ve organize edilmiş bir bilgiler bütünü ve teknik yöntemdir" bilgilerdir. (Arlı, M - Arseven, A.) • "Bilim geçerliliği kabul edilmiş sistemli bilgiler bütünüdür. " (Arseven, A.) • "Bilim düzenlenmiş bilgiler topluluğudur" (Sümbüloğlu, K) • "Bilim doğrulanabilir nesnel ve mantıksal özellikleri olan düzenlenmiş anlamlı bilgilerdir"(Sümbüloğlu, K.) • "Bilim, düzenlenmiş, sistematik, geçerliliği kabul edilmiş bilgilerdir. " (Karasar, N.) 5. Bilimin Özellikleri • Olgusaldır. • Mantıksaldır. • Nesnel’dir(Objektif). • Genelleyicidir. • Bilim seçicidir. • Temel inançlara dayanır. 6. Bilim Dalları • Bilim dalları TÜBİTAK tarafından Frascati Kılavuzu’na (2002) dayanılarak şu şekilde sınıflandırılmaktadır. Doğa Bilimleri Matematik ve Bilgisayar Bilimleri . Fiziki Bilimler . Kimya Bilimleri . Dünya ve İlişkili Çevre Bilimleri . Biyoloji Bilimleri . Genetik Mühendislik ve Teknoloji Tıbbi Bilimler Tarımsal Bilimler Sosyal Bilimler Beşeri Bilimler . İnşaat Mühendisliği . Elektrik Mühendisliği . Elektronik . Diğer Mühendislik Bilimleri .Temel Tıp . Klinik Tıp . Sağlık Bilimleri . Tarım .Ormancılık . Balıkçılık ve İlişkili Bilimler .Veterinerlik .Psikoloji . Tarih . Diğer Beşeri Bilimler .Ekonomi . Eğitim Bilimleri . Diğer Sosyal Bilimler 7. Bilimselliğin Ölçütleri (a)Gözlenebilirlik (b)Ölçülebilirlik (c) İletilebilirlik (d) Tekrarlanabilirlik (e) Sağdanabilirlik Gözlenebilirlik: • Bilimsel bilgi görgül (emprical) olandır. Görgül, gözleme dayalı olandır. Bilimsel bilginin görgül olması, gözlemler yoluyla bilginin doğruluğunun ya da yanlışlığının kanıtlanabilir olması demektir. Ölçülebilirlik: • Ölçme; herhangi bir değişkenin niteliğini,niceliğini ya da derecesini saptama ve sayısal olarak belirtme işidir. Ölçme, gözlemleri, bu gözlemlerdeki farklılıkları yansıtacak şekilde sayılarla temsil etme, sayılara dönüştürme işlemidir. İletilebilirlik • Aktarılmak istenenin tam olarak anlaşılmasını, ifade edilmek istenenden başkasının anlaşılmamasını içerir. • İfadelerin iletilebilir olmasını sağlamanın yolu ise, işevuruk tanımlar kullanmaktır. • İşevuruk tanım, soyut ve öznel olan kavramların anlaşılabilmesi için somut ifadeler kullanılmasıdır. Tekrarlanabilirlik Yapılan gözlemler ve alınan ölçümler, benzeri bir eğitimden geçmiş, aynı araç-gereç ve teknik imkanları kullanan diğer kişilerce de tekrar edilebilmelidir. Bilimsel çalışmalar, başkaları tarafından da tekrarlanabildiğinde, kişiye bağımlı ve öznel olma durumundan uzaklaşır, nesneye bağımlı hale gelir. Bu durum da güvenirliğin yüksek olması demektir. Sağdanabilirlik/ SInanabilirlik/ Test Edilebilirlik: • Hipotezlerin ya da olaylar arasında var olduğu düşünülen ilişkilerin doğruluğu araştırılabilmeli, sınanabilir nitelikte olmalıdır. Diğer bir deyişle sonuçların, öne sürülen hipotezi ve iddia edilen ilişkileri destekleyip desteklemediği gösterilebilmelidir. Bunun için de uygun analiz teknikleri kullanılmalıdır. 8. Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar • Araştırma yöntemlerinin belirli bir mantıksal düzen ve kalıp içerisinde yürütülmesi doğaldır. Gerçeği aramada ve evreni araştırmada izlenen yollar hızla daha güvenilir hale gelmiştir. Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar GÖZLEM: Genel olarak bilgi toplamak ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Ancak duyularımız yardımıyla bilgi elde ederiz ve böylece gözlem yapmış oluruz. OLGU: Gözlem konusu olan olay ve oluşumlardır. Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar HİPOTEZ: Gözlemlere ilişkin var olan gerçeklerin ifade edilmesidir, ispatlanması gereken yargı cümleleridir. Toplanan verilere dayalı olarak oluşan kanı ve yargılara hipotez adı verilir. Hipotez araştırmalarla test edilir. TEORİ: Olaylar ve olgulara dayanan sistematik bilimsel açıklamadır. Ortaya konulan teori gözlemlerimizi organize eder.
