Yetişkin Eğitimi - Canik Halk Egitim Merkezi

YETİŞKİN EĞİTİMİ
YETİŞKİN KİMDİR?
Yetişkini ve yetişkinliği; farklı bilim dalları kendi
çalışma alanları ile ilintili olarak değişik şekillerde
tanımlamaktadır.

Hukuk

Sosyoloji

Biyoloji

Tıp
Ancak amaçları ve hedef kitlesi itibari ile yetişkin
eğitimine göre yetişkin kimdir?
YETİŞKİN KİMDİR ?
YETİŞKİN KİMDİR ?
 Benlik algısı gelişmiş,
 Sıkı otoriteden hoşlanmayan,
 Deneyim birikimine sahip,
 Yönetilmekten hoşlanmayan,
 Karşı karşıya kaldığı sorunlara çözüm getirebilecek
öğrenmelere ilgi duyan,
Aynı zamanda yetişkin;
 Dayatmadan hoşlanmayan,
 Davranış değişikliğine direnebilen,
 Zaman zaman zor seçimler yapmak durumunda
kalan,
 Gereksinmelerine göre hareket eden,
YETİŞKİN EĞİTİMİNE GÖRE, YETİŞKİN
Yetişkin eğitimine göre yetişkin; kendi yaşamının
sorumluluğun almaya hazır, kendini yönlendirebilen (öz
yönetim) ve öz denetim sahibi olan kişidir.
Yetişkinlik dönemi tam zamanlı bir işte çalışılan,
evlenip aile kurulan ve kendi hayatını yönlendiren
kararların alındığı dönemdir.
YETİŞKİNLERİN ÖZELLİKLERİ
Acelecidirler
Zaman sıkıntısı vardır
Birikimleri vardır
Çabuk alınabilirler
Çabuk vazgeçebilirler
Karar verici kendileridir
Öğrenen de öğreten de yetişkindir
Yetişkin Eğitimi Nedir ?
Yetişkin eğitimi; örgün eğitimden
ayrı olarak yaşları okul çağı dışına
çıkmış bireylere kişisel, mesleki ve
kendini
geliştirme
amacıyla
pedagojik ve androgojik ilkelere
göre belirli programlar çerçevesinde
yapılan
eğitim
öğretim
faaliyetleridir.
Yetişkin eğitimi en kısa tanımı ile yetişkinlerin
öğrenmelerini kolaylaştırıcı ilke ve uygulamaların
bütününü ifade eder. (İLKELER BÜTÜNÜ) Andragoji
olarak da nitelendirilir.
Andragojik ilkeler 6 temel varsayıma dayanır.
ANDRAGOJİNİN İLKELERİ
1- Öğrenenin Bilme Gereksinimi: Yetişkinler bir şeyi
öğrenmeye başlamadan önce neden öğrenmeleri
gerektiğini bilme gereksinimi duyar. Bir çok yetişkin,
öğrenmenin getireceği yararları ve öğrenememenin
getireceği olumsuz sonuçları araştırarak öğreneme
etkinliğine katılıp katılmayacağına karar verir (Tough
1979)
Bilme gereksiniminde önemli olan bir noktada yetişkinin
şu anda bulunduğu nokta ile varmayı istediği nokta
arasındaki farkı kendi başlarına görmelerini sağlayacak
gerçek veya temsili deneyimler yaşamalarını sağlamaktır.
ANDRAGOJİNİN İLKELERİ
2-
Öğrenenin
Benlik
Algısı:
Yetişkinler
benlik
kavramlarına göre kendi kararlarının ve yaşamlarının
sorumluluğunu
üstlenirler.
Başkaları
tarafından
kendilerini yönlendirme yeteneğine sahip biri olarak
görülme ve ona göre davranılma yönünde derin bir
psikolojik gereksinim duyarlar. Başkalarının kendi
isteklerini onlara dayattığını hissettiklerinde buna iki
şekilde tepki gösterirler
ANDRAGOJİNİN İLKELERİ
 Öfkelenerek eğitim ortamını terk edebilirler. Yetişkin bir
kişinin bağımlı kimliğinin hatırlaması, içinde bulunduğu
döneme has; özerk olma girişimi arasında bir çatışma
yaratır. Yetişkinler bu çatışmanın yarattığı gerginlikten
kurtulmak için etkinlik ortamını terk etme davranışı içine
girerler. Yetişkin eğitimindeki yüksek terk oranlarının
nedenlerinden birinin bu durum olduğu düşünülmektedir.
 Öğretim gibi bağımlı oldukları dönemi kendilerine
hatırlatan bir etkinliğe katıldıklarında o dönemli
kimliklerine geri dönerler ve bağımlı bir kişilik gibi
davranmaya başlarlar.
 Her ikisi de yetişkin eğitimi anlamında istenilen
durumlardan değildir.
ANDRAGOJİNİN İLKELERİ
3- Deneyimin Rolü: Yetişkinler zaman içinde
farklı ve çok sayıda deneyim sahibi olurlar
ve bu deneyimler onların bireysel
farklılıklarını arttırır. Aynı zamanda deneyim
birikimine
sahip
olan
yetişkinler
öğrenmelerini kalıcı ya da anlamlı kılmak
için kendi deneyimlerine başvururlar.
ANDRAGOJİNİN İLKELERİ
4- Öğrenmeye Hazır Olma: Yetişkinler bilmeye
gereksinim duydukları ve gerçek
yaşamdaki
sorunlarını
çözeceğine
inandıkları şeyleri öğrenmeye hazır
olurlar. Ayrıca bir gelişim aşamasından
diğerine
geçmeleri
ile
bağlantılı
durumları da öğrenmeye hazır olurlar.
ANDRAGOJİNİN İLKELERİ
5- Öğrenme Yönelimi: Çocukların öğrenmeleri
konu yönelimli iken yetişkinlerinki sorun,
yaşam ya da görev yönelimlidir. Bu
durumlarda herhangi birine yardım
edeceğini öngördüklerinde öğrenmeye
yönelirler.
Öğrendiklerini
gerçek
yaşamlarına uygulayabildikleri oranda kalıcı
öğrenmeleri gerçekleştirirler.
ANDRAGOJİNİN İLKELERİ
6Motivasyon:
Yetişkinler
dışsal
güdüleyicilere tepki verseler de (terfi,
daha iyi bir iş..)en güçlü güdüleyiciler içsel
baskılardır (iş tatmini, özgüvenin ve
artması vb). İçsel güdüleyiciler yetişkin
öğrenmesinde daha etkilidir.
Yetişkin Eğitimcisi Kimdir?
Yetişkin eğitimcisi; yaşları itibarıyla
örgün eğitim çağı dışına çıkmış ve
mesleki, sosyal kültürel ve kişisel
gelişim alanlarında kendini geliştirme
amacıyla eğitim alanlara androgojik
ilkelere göre bir program dahilinde
planlı bir şekilde eğitim veren kişidir.
YETİŞKİN EĞİTİMCİSİNİN ROLLERİ
-Sabırlılık
-Sürekli gelişme
-Öğrenenleri anlayabilme
-Öğrenmeleri anlayabilme
-Androgojik yaklaşım ( Yetişkinlerin
Öğrenme Özelliklerine Göre, Karşılıklı Anlaşma ve
Yardım Edici Yaklaşım )
-Değişimi anlama ve anlatabilme
-Problem çözme becerisi
YETİŞKİN EĞİTİMCİSİNİN ROLLERİ
 Başlangıç (açıklama- yaşam ilgisi)
Hedef belirleme
Katılımın sağlanması
Eğitim aktiviteleri
Geribildirim
Güvenli ortam
Deneyimler
Dürüstlük
Ders araçları
Ortam özellikleri
YETİŞKİNLER EĞİTİMDEN NE BEKLERLER ?
Eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını isterler.
 Eğitim kendi konularıyla ilgiliyse öğrenmeye hevesli
olurlar.
 Eğitime aktif olarak katılmak isterler.
 Eğitimde değişiklik / çeşitlilik isterler.
 Olumlu geribildirim verilmesini isterler.
Özgün birer birey olarak görülmek isterler.
 Özgüvenlerinin korunmasını isterler.
 Beklenti düzeyleri yüksektir.
 Bireysel gereksinimleri göz önüne alınmalıdır.
YETİŞKİNLER EĞİTİMDEN NE BEKLERLER ?
 Yetişkin, bir eğitim programından var olan
gereksinimlerine ve sorunlarına yanıt vermesini bekler,
 Eğitimde kazandıklarını hemen uygulamaya aktarmak
ister.
 Bu nedenle, eğitimde androgojik yaklaşımda
öğrenme, "konu merkezli" olmaktan çok "sorun
merkezlidir.
 Androgoji, şu andaki sorunu bulma ve çözme işlemidir.
 Eğitimde androgojik yaklaşımın kalbi, "şu anda
neredeyiz" ve "nereye gitmek istiyoruzu bulmaktır.
YETİŞKİNLER EĞİTİMDEN NE BEKLERLER?
 Geleneksel yaklaşımda, öğretmenler geçmişle
ilgili "bilgi bankası" ya da "bilginin kaynağı" gibi
görülürler. Konular halinde gruplanan ve sınıflanan
bilgiler "herhangi bir gün" kullanılmak üzere öğretilir.
 Androgojik yaklaşımda ise, sorun bulma ve
çözme ekipleri vardır ve öğrenme "bugünün
sorunları" üzerinde "bugün çalışarak« sağlanır.
YETİŞKİN EĞİTİMİ İLKELERİ
İhtiyaçların belirlenmesi: Bireylerin
ihtiyaçlarının belirlenmesi ve toplumsal
ihtiyaçların belirlenmesi
Eyleme yönelik olma: Öğrenilenlerin işe
yaraması, kullanılabilir olması
Yararlılık: Verilen bilginin ya da kazandırılan
becerilerin öğrenenin işine yaraması
YETİŞKİN EĞİTİMİ İLKELERİ
 Etkin katılım: Eğitim alanların pasif alıcı değil
anlayan ve uygulayan olabilmesi için etkin
şekilde katılması esastır
 Önceliklerin belirlenmesi: Önem ve önceliğin
iyi belirlenmesi gerekir. Çok önemli olanla çok
acil olan dengelenmelidir
Yerel ve alandaki liderlerden, öncülerden
yararlanılmalıdır.
 Öğrenmelerin izlenmesi ve değerlendirilmesi:
En iyi eğitimi vermek yetmez, ne işe yaradığı ve
kişilerin bunu nasıl kullandığı izlenmeli,
değerlendirilmelidir.
Geri
dönüşüm
sağlanmalıdır.
 İşbirliği: Birden fazla kişi veya kurumla işbirliği
yapılması, ortak çalışmaların yapılması başarı
ve gelişim için şarttır.
YETİŞKİNLERDE ÖĞRENME
Yetişkinler 3 temel süreçte öğrenirler.
1- Örgün eğitim (Formal)
2- Yaygın eğitim (nonformal)
3- Algın (informal)
YETİŞKİNLERDE ÖĞRENME
Yetişkinler Nasıl Öğrenir?
 Yetişkinler en kolay kendilerini güvende hissettikleri
ortamlarda öğrenirler. (GÜVEN ORTAMI)
 Teorik anlatımlardan uzak uygulamalı eğitimlerin ağırlıklı
olduğu bir öğrenme tasarımı ile en kolay öğrenirler.
 Yetişkinlerin gelişim dönemleri dikkate alınarak
planlanmış eğitim öğretim ortamlarında en kolay
öğrenirler.
YETİŞKİNLERİN ÖĞRENME ÖZELLİKLERİ
 Yetişkinler eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını
isterler.
 Gönüllü katılmak isterler.
 Yetişkinler eğitime etkin olarak katılmak isterler.
 Yetişkinler eğitimde tek düzelikten hoşlanmazlar,
değişiklik isterler.
 Yetişkinler yapıcı eleştiri yapılmasını ve olumlu
geribildirim verilmesini isterler.
 Yaşı, katılma nedeni ne olursa olsun bütün yetişkinlerin
ortak beklentisi gereksinimlerinin karşılandığı iyi bir
eğitim almak
YETİŞKİNLER İÇİN EN BAŞARILI ÖĞRENME YOLLARI
10%
OKUMA
20%
DUYMA
30%
GÖRME
50%
DUYMA VE GÖRME
70%
SÖYLEME
90%
YAPMA
YETİŞKİNLERİN ÖĞRENME ENGELLERİ
 Korku (örn; eleştirilmek, gülünç olma, aşağılanma)
içsel etken
 Güven (örn; özgüven eksikliği, sosyal açıdan
yetersiz olma)
 Deneyim (örn; önceki deneyimler (örgün vs),
öğrenilmiş çaresizlik ve isteksizlik)
 Zaman( örn; ev sorumlulukları, çocuklar, çalışma
koşulları)
 Mekan (örn; ışık, temizlik, ısınma) dışsal
BİR YETİŞKİN EĞİTİMCİNİN KENDİSİNE SORMASı
GEREKEN SORULAR
 Yetişkin öğrenenlerin özelliklerini biliyor muyum?
 Yetişkin öğrenenlere yetişkin bireyler olarak yaklaşıyor
muyum?
 Yetişkin öğreneni kendi evindeymiş gibi hissettirebiliyor
muyum?
 Yetişkin öğrenenlerin birbirlerini tanımalarına fırsat
veriyor muyum?
 Etkili iletişim kurabiliyor muyum? (ETKİLİ İLETİŞİM)
BİR YETİŞKİN EĞİTİMCİNİN KENDİSİNE SORMASı
GEREKEN SORULAR
 Yetişkin öğrenenleri tartışmaya teşvik ( bilgi
alışverişi – paylaşım) ediyor muyum?
 Yetişkin öğrenenlerin dikkatini arttırabiliyor
muyum?
 Yetişkin öğrenenleri üretmeye teşvik edebiliyor
muyum?
 Dersi yetişkin öğrenenlerin ihtiyaçlarına göre
düzenleyebiliyor muyum?
YETİŞKİN EĞİTİMİ ORTAMLARINDA
YETİŞKİNLERLE ETKİLİ İLETİŞİM
Yetişkin eğitimi ortamlarında iletişimi olumsuz etkileyen
durumlar;
 Kursiyerlerin adlarını öğrenememek
 Kursiyerlerin dikkatini çekmek için tahtaya, masaya ya da derslikteki
herhangi bir objeye vurmak
 Kursiyerle uygun göz teması süresini kullanmayarak, duvara, ders
notlarına v.s ye bakmak (göz teması önemli)
 Derslikte, kursiyerlerin eğitici ve birbirleri ile iletişimini kısıtlayıcı bir
oturma düzeninin olması (sözlü ve sözsüz iletişimde mimiklerin
önemi)
Yetişkin eğitimi ortamlarında iletişimi olumsuz
etkileyen durumlar;
 Cep telefonunun sesinin açık kalması (araştırmalarda en
büyük iletişim engeli, saygısızlık olarak algılanıyor, iletişime
devam şevkini kırıyor)
 Kursiyerlerin eğitici tarafından yargılandığını ya da yıkıcı
eleştiriye maruz kalabileceklerini hissetmeleri (terk nedeni)
 Kursiyerlerin eğiticinin, deneyimlerine saygı duymadığını
hissetmeleri
YETİŞKİNLERLE İYİ İLETİŞİM KURMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
 Kursiyerlerinizin kendilerini rahat hissetmesini sağlayacak
güvenilir bir eğitim ortamı oluşturun.
 Güvenilir bir eğitim ortamında, yıkıcı eleştiriler,
yargılamalar, beden dili ile bile olsa yetişkini suçlayıcı
davranışlar bulunamaz. (Mobbing çalışması)
 Kendiniz sağlıklı iletişim kurduğunuz gibi, diğer
kursiyerlerin de birbiri ile olumlu tutumlarla iletişim
kurması için liderlik edin.
YETİŞKİNLERLE İYİ İLETİŞİM KURMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
 Cesaret verici el işaretleri kullanın. Örneğin bir kişiye açık
el, avuç içi yukarı dönük bir biçimde işaret edin.
Takdir edin
Başarılarından söz edin
Göremezden gelmeyin 
Yetişkin Eğitiminde
Materyal Kullanımı
NEDEN MATERYAL?
Eğitimde materyal kullanımının amaçları arasında öğrenmeyi
kolaylaştırma ve öğrenmenin kalıcılığını sağlama bulunmaktadır.
Alana çıkmadan önce deneme yapma imkânı verir.
Yetişkin eğitimde materyaller; kurs programına, kazandırılması
hedeflenen tutum ve becerileri öğretmeyi kolaylaştırıcı ve amaca
uygun olarak, çevre imkanları ve güncel olması dikkat edilerek
seçilmelidir.
YETİŞKİN EĞİTİMİNDE MATERYALLERE YÖNELİK
SORUNLAR
 Materyale hiç ulaşamamak
 Materyalin yetişkinlere uygun içerikte olmaması
 Materyallerin yetişkinlerin günlük hayatlarındaki rollerini
ya da görevlerini desteklememesi
 Materyallerin görsellerinin yetişkin eğitimini
desteklememesi
GERI BILDIRIM
UNUTMAYALIM Kİ!
ÖĞRENMENİN YAŞI
YOKTUR...
Teşekkür eder, başarılar dilerim…
Şerif GÜLEROĞLU
Canik Halk Eğitimi Merkezi
Müdürü
2017