Katarakt Nedir?

Katarakt Nedir?
Katarakt, saydam olan göz merceğinin saydamlığını kaybederek görmenin
azalmasıdır. Gözün renkli tabakası irisin arkasında yer alan ve saydam bir yapı
olan göz merceğinin, görme işlevinde önemli bir rolü vardır. Göz merceğinin
saydamlığının azalması, yani katarakt söz konusu olduğunda görme netliği
azalacak, hasta bulanık
görecektir. Kataraktlı gözlerde görme bulanıklığı,
kataraktın derecesine göre, az bulanık görmeden başlayarak sadece ışık görecek
dereceye kadar çok değişik
seviyelerde
olacaktır.
KATARAKT İKİ GÖZDE BİRLİKTE Mİ ORTAYA ÇIKAR ?
Katarakt, çoğunlukla iki gözü de etkileyen bir rahatsızlıktır. Bazen her iki gözde
birlikte başlar ve birlikte ilerleyerek her iki gözün de eşit derecede etkilenmesine
sebep olur. Bazen de katarakt tek gözde başlar. Ancak diğer göz tam görüyorsa
hasta, katarakt ilerleyene kadar o gözün az gördüğünü farketmeyebilir; ya da
hasta görmesinde
bir değişiklik olduğunu farkedince, bunun gözlük
numarasının değişmesine bağlı olduğunu zannederek doktoruna başvuracak ve
muayenede katarakt olduğu ortaya
çıkacaktır.
KATARAKTIN BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Katarakt, göz merceğinin değişik bölgelerinden başlar ve buna göre de hasta
farklı görme şikayetleriyle doktora başvurur. Hastaların tümünde ortak şikayet,
görmenin azalması ve bulanık görmedir. Fakat, hastaların bazısı ışıkta değil, loş
ortamlarda daha iyi gördüklerini belirtirler. Bazısı da görmesinin sürekli bulanık
olmasından ve
giderek daha kötüleştiğinden, bazısı da iyi
okuyamadığından şikayet eder. Bazı katarakt türlerinde görülen tipik bir görme
1/5
Katarakt Nedir?
şikayeti de gözün miyop hale gelmesidir. Bu
hastalar,
eskiye göre yakını daha iyi gördüklerini, hatta kitap-gazete okurken yakın
gözlüklerine gerek duymadan çıplak gözle daha iyi gördüklerini ifade ederler.
Uzak için
hi
permetrop gözlük kullanan hastalarda bu gözlüğe ihtiyaç duyulmadığı görülür. Bu
hastalar muayene edildiklerinde gözlükleri hipermetrop ise gözlük numarasında
düşme, miyop ise numarada yükselme olduğu izlenir. Önceleri, gözlük yardımı
olmaksızın yakını daha iyi gördüğünü farkeden hasta, bu durumdan memnun olur.
Fakat
zamanla görmesinin bulanıklaştığını ve uzak mesafeyi daha kötü görmeye
başladığını anlayınca, doktora başvurmak zorunda kalır.
KATARAKT HANGİ YAŞLARDA GÖRÜLÜR ?
Katarakt genellikle bir yaşlılık hastalığı olarak bilinir. Bu doğrudur, kataraktlı
hastaların %90'ından fazlası 60 yaşın üzerindeki kişilerden oluşur. Fakat,
kataraktın sadece yaşlılarda görüldüğü sanılmamalıdır. Katarakt, daha küçük
oranlarda olmak üzere her yaş grubunda görülebilir. Örneğin yeni doğan
bebeklerde doğuştan katarakt adı
verilen bir katarakt türü
görülebildiği gibi çocuklarda, gençlerde ve orta yaşlılarda katarakta rastlanabilir.
Dolayısıyla, hangi yaş grubunda olursa olsun görme bulanıklığı
veya azalması olan bir hastada, akla gelebilecek hastalıklardan biri kataraktdır. KATARAKTA YOLAÇAN NEDENLER NELERDİR ?
Katarakta yol açan nedenler çok çeşitlidir. Kataraktların %90 gibi büyük çoğunluğu
yaşlılık kataraktı adı verilen ve 60 yaş üzerinde yaşlılığa bağlı olarak oluşan katar
aktlardır. Yaşlılık kataraktında, kataraktın nedenini aramaya gerek yoktur. Ancak
50 yaşın altındaki kişilerde görülen kataraktlarda, altta yatan bir sebep mevcuttur.
Bu
tür
kataraktlar soyaçekimle ilgili olabileceği gibi bazı metabolik bozukluklar, travmatik
nedenler (göze gelen çeşitli fiziksel darbeler) veya kullanılan ilaçlarla (örneğin
kortizonlu ilaçlar) da bağlantılı olabilir.
2/5
Katarakt Nedir?
BEBEKLERDE GÖRÜLEN KATARAKTIN ÖZELLİKLERİ NELERDİR ?
Yeni doğan bebeklerde, doğuştan katarakt adı verilen bir katarakt türü görülebilir.
Doğuştan katarakt, bir veya her iki gözde de görülebilir. Doğuştan katarakt da
genetik olabileceği gibi hamilelik esnasında annenin geçirdiği bazı hastalıklar,
kullandığı bazı ilaçlar, röntgen ışınlarına maruz kalma gibi değişik sebeplere
bağlıdır. Ayrıca,
doğuşta başlangıç halinde olup çocuk yaşta ilerleyen
katarakt çeşitleri de vardır. Doğuştan kataraktların tedavisi, yaşlılık kataraktına
göre farklılık gösterir. Çünkü
doğuştan kataraktlı
bebeklerin hemen hepsinde, zamanında ameliyat edilseler dahi görme tembelliği
kalır. Ayrıca ilk 2 yaş içinde bebeklerde katarakt alındıktan sonra
göziçi merceği yerleştirmenin çeşitli problemlere yolaçabileceği bilindiğinden 2
yaşa kadar olan bebeklerde sadece katarakt alınmakta göziçi merceği
yerleştirilmemektedir. Fakat bu bebeklerde görme tembelliğinin oluşmaması için
gözlük veya kontakt lens kullanması sağlanmalıdır. 2 yaşından sonraki
kataraktlarda ise
göziçi merceği kullanılabilir. Yine de bu konuda göz hekimleri arasında değişik
düşünceler ve tartışmalar halen mevcuttur. Ancak, uygulama ne olursa olsun,
doğuştan
kataraktlı bebeklerin görme dereceleri %100'e çıkmamakta görmelerinde hafif,
orta veya ağır derecede bir zayıflık kalmaktadır.
KATARAKTIN TEDAVİSİ NASIL YAPILIR ?
Katarakt'ın bugün için tek tedavi şekli cerrahidir (ameliyattır). Çocuk veya yaşlı
kataraktlarının ameliyatlarında teknik olarak bazı faklılıklar olmakla birlikte katarakt
ameliyatında yapılan işlem, kataraktın alınıp yerine bir göziçi merceği
yerleştirilmesinden ibarettir.
KATARAKT AMELİYATI
Katarakt ameliyatı çocuklarda genel anestezi ile erişkinlerde ise lokal anestezi ile
3/5
Katarakt Nedir?
yapılmaktadır. Lokal aneztezi enjeksiyonla (iğneyle) veya enjeksiyonsuz (iğnesiz);
damla ile yapılabilir. Günümüzde katarakt ameliyatı, halk arasında ''laserle
katarakt ameliyatı'' olarak bilinen tıbbi adı ''FAKOEMÜLSİFİKASYON'' veya kısaca
''FAKO''
olarak isimlendirilen bir teknikle yapılmaktadır. Bu teknik, halk arasında ''dikişsiz
katarakt ameliyatı'' olarak isimlendirilmektedir. Gerçektende bu teknikte dikiş
gerekmemektedir. Dikişli ameliyat olarak bilinen eski teknikte ise ameliyat yeri
dikiş ile kapatılmakta idi. FAKO ameliyatı, laserle katarakt ameliyatıolarak
bilinmektedir.
Fakat burada kullanılan enerji, gerçekten laser enerjisi olmayıp ultrason (ses
titreşimleri) enerjisidir. Fako tekniğinde katarakt, ultrason enerjisiyle küçük
parçalara ayrılıp
emilerek tümüyle temizlenmekte, ancak kataraktın kapsülü yerinde
bırakılmaktadır. Yerinde bırakılan kapsülün içine de, göziçi merceği
yerleştirilmektedir. Göziçi
mercekleri sert, katlanabilir olmak üzere iki çeşittir. Katlanabilir göziçi mercekleri,
daha küçük bir kesi yerinden göziçine takılabildiği için birtakım üstünlükleri vardır.
Göziçi
mercekleri polimetilmetakrilat, akrilik, silikon gibi değişik materyallerden
üretilmektedir. Bu materyallerin çeşitli avantaj ve dezavantajları mevcuttur.
Cerrah, bunları
4/5
Katarakt Nedir?
ameliyat olacak gözün özelliklerini gözönünde tutarak hangi tür göziçi merceği
kullanacağını önceden planlar veya ameliyat esnasında da duruma göre plan
değişikliği
yapabilir.
5/5