6. Ulusal Afinite Teknikleri Kongresi, Aksaray Üniversitesi, 26-29 Mayis 2010, Aksaray P-34 JACK BEAN ÜREAZIN METAL ŞELAT AFİNİTE KROMATOGRAFİSİYLE SAFLAŞTIRILMASI 1 1 2 2 Pınar Tekiner , Işık Perçin , Bahar Ergün , Handan Yavuz , Erol Aksöz 1 1 Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Ankara 2 Hacettepe Üniversitesi, Kimya Bölümü, Ankara Soya fasulyesi modern biyokimyaya çok büyük katkıda bulunan proteinlerin kaynağıdır ve bunların başında da “Üreaz” gelir. Üreaz (üre amidohidrolaz E.C.3.5.1.5.) üreyi NH3 ve CO2’ye hidroliz eder. Pek çok canlıdan elde edilen bu enzim protein içeriği açısından son derece zengin olan ve ülkemizde de yetişen soya fasulyesinde (Glysine max) yüksek oranda bulunmaktadır. Üreaz vücut sıvılarında üre varlığının saptanmasında kullanılan elektrotların yapımında ve hemodiyaliz sonrası diyaliz çözeltisinin rejenerasyonunda tıbbi amaçla kullanılmaktadır. İmmobilize metal iyon afinite kromatografisi (IMAC) terapötik proteinlerin, peptidlerin, nükleik asitlerin, hormonların ve enzimlerin saflaştırılması için yaygın olarak kullanılan bir analitik ayırma yöntemidir. Ayırma bir Lewis asidi ile (elektron çifti alıcı, yani metal iyonu) protein yüzeyindeki bir elektron verici atomun (N, O ve S) etkileşimine dayalıdır. Proteinlerin histidinin imidazol grubu ve daha az oranda sisteinin tiyol grubu ile triptofanın indol grubu üzerinden metallerle etkileştikleri varsayılmaktadır. Metallerin düşük maliyetleri ve metal şelatlayıcı kapasitesinde azalma olmaksızın sorbentin yüzlerce kez kullanılabilmesi metal afinite separasyonun önemli avantajlarındandır. Bu çalışmada metal komleks oluşturucu ligand histidinin, metakroilamido histidin (MAH) monomeri ile HEMA polimerleştirilerek poli(HEMA-MAH) kriyojel membranlar hazırlanmıştır. Daha sonra metal ligand Cu 2+ iyonları histidin üzerinden kriyojellere bağlanmıştır. Mambran yapısına katılan MAH miktarı elementel analiz ile, bağlanan Cu 2+ miktarı ise atomik absorpsiyon spektrometresi ile belirlenmiştir. Kriyojel membranlar yüzey alanı ölçümleri, SEM, FTIR ve şişme deneyleriyle karakterize edilmiştir. Hazırlanan IMAC adsorbentin üreaz adsorplama özellikleri saf üreaz kullanılarak farklı ortam koşullarında (derişim, pH vb.) incelenmiştir. Daha sonra hazırlanan soya özütünden üreaz saflaştırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Üreazın saflığı SDS-PAGE ile belirlenmiş ve aktivite ölçümleri yapılmıştır. KimyaKongreleri.org