Yeni Yıl - On5yirmi5.Com

On5yirmi5.com
Yeni Yıl
"İslam geleneğinde yeni gün, gün batımı ile başlar. Batıda ise gece 24.00'de yeni gün
başlar."
Yayın Tarihi : 2 Ocak 2016 Cumartesi (oluşturma : 11/3/2017)
Abdurrahman Dilipak Yeniakit gazetesindeki yazısında takvimlerin öyküsünü, nasıl
oluşurulduğunu,ayların isimlerinin nereden geldiğini ve İslam geleneğinde takvimin ne olduğunu
yazıyor.İşte o yazı...
Ve Miladi, Kameri, Gregoryen takvime göre 2016'dayız. Takvim devriminden önce Hicri, Kameri ve
Rumi takvim de kullanılıyordu. Yapılan dini olanla, tarihi, yani "Osmanlı olan"ın yasaklanması oldu.
Yoksa Miladi takvim de Osmanlı da Hıristiyan teb'a tarafından kullanılıyordu. Ay ve gün adları da
değiştirildi. Tabii resmi tatil günleri de. Kilise ve havra merkezli bir tatil anlayışı esas alındı.
Dünyanın sıfır noktası İstanbul'du, o da daha sonra Grevinche taşındı.
Bugün Hicri 21 Rebiülevvel 1437, Rumi 19 Kanunuevvel 1431'dir.
Bugünkü batı kaynaklı takvimlerin temeli 8.YY'da atıldı. Bu takvimler MÖ 46 yılında Jül Sezar
tarafından kullanıma sokulan Jülyen takviminden ilham alınarak şekillendirildi. Jülyen takvimi, son
şekline MS 8 civarında, imparator Agustus döneminde kavuştu.
Takvim gün, hafta, ay, yıl, yüzyıl/asır ve bin yıl şeklinde hesaplanır. Gün ise, saat, dakika, saniye,
salise ve an olarak tanımlanır.
Günler, Pazartesi, Salı (İspanyolca sali), Çarşamba (Ciharşembe), Perşembe (pençşembe), Cuma,
Cumartesi ve Pazar olarak 7 gündür.
Aylar, Ocak, Şubat (Şebat, İbranice), Mart (March, Roma savaş tanrısının adı. Yunanca), Nisan
(Süryanice ve İbranice) Mayıs (May. Yunanca'dan alındı. Roma tanrıçası, büyük hanım.), Haziran
(Kazakça'da mevsim demek. Süryanice Hazuran:sıcak), Temmuz (Tamuz, İbranice, Babil ve Asur
tanrısı), Ağustos (Agustous, Latince, Tanrı KıralOctavianus'un lakabı. MÖ 30-MS 18), Eylül (İbranice
Alul, Aramice), Ekim, Kasım, Aralık..
Kameri aylar şu şekildedir: Muharrem, Sefer, Rebiülevvel, Rebiulahir, Cemaziyelevvel, Cemaziyelahir,
Recep, Şaban, Ramazan, Şevval, Zilkade, Zilhicce.
Rumi aylara gelince: Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Agustos, Eylül, Teşrini evvel, Teşrini sani,
Kanunu evvel, Kanunu sani, Şubat.. Karma takvimdeki batılı ay isimleri aynen korunurken, İslam ve
Osmanlı olanlar ayıklanmıştır.
Aslında ilk takvim reformu kıyafet devrimi ile birlikte Tanzimatta yapıldı. Devrimle başımıza fes
geçirildi. Osmanlı'da Rumi takvime Tanzimatla birlikte geçildi.. Cumhuriyet döneminde takvim
devrimi 26 Aralık 1925'de yapıldı. 1 Mart'ta başlayan mali yıl uygulamasına 1983'e kadar devam
edildi.
Bugünkü Miladi takvimin atası kabul edilen Jüllien takvim Sezar döneminde şekillenmeye başladı.
Sezar ardışık 4 yılın ilk 3'ünü 365, dördüncüsünü 366 yaptı. MÖ 45 yılını ise 85 gün artırdı. Bu
takvim bu şekilde 1600'e kadar kullanıldı. 13. Gregeryus 1582'de 4 Ekim'den 15 Ekim'e atlayarak
yılı 10 gün kısalttı. Artık yılları kaldırdı. Gregoryen takvime göre, 1700, 1800, 1900 normal ve 2000
artık yıl olarak belirlendi.
İslam geleneğinde yeni gün, gün batımı ile başlar. Batıda ise gece 24.00'de yeni gün başlar.
İslam ayları ve haftanın günlerini belirlemiş ve bunların değiştirilmesini haram kılmıştır. Araplarda
daha önce var olan "Nesi ay-yıl" uygulamasını da kaldırmıştır. "Haram aylar" uygulaması ise
sürdürülmüştür.
Bizim geleneğimizde zaman, takvim olarak "Şemsi" ve "Kameri" diye ikiye ayrılır. "Ay ve Güneş
Allah'ın iki ayetidir". Bizde günlük ibadetler Güneş'e, yıllık ibadetler Ay'a göre yapılır.
Zaman mekan üzerindeki eylemin idraki ile ilgili bir konudur..
Aslında Allah zaman içinde zaman yaratandır. Farklı canlıların idrakinde farklı zaman algıları
sözkonusudur. Cennet zamanı, meleklerin, cinlerin zaman algısı farklıdır. İsra zaman ve mekan üstü
bir süreci ifade eder.. Ashabı kehfin zaman algısı dondurulmuştu. Arının ya da karganın zaman algısı
farklıdır. Denizlerin derinlikleri görme kabiliyeti sınırlı canlılar zamanı aceba nasıl algılıyorlar.
Bioritimleri hangi etkene göre zaman algısına dönüşüyor.
Her gün yıldönümüdür ya da zamanın dairesel bir çevirim içinde döndüğünü kim söyledi.. Madem
evren sürekli genişliyor, zaman da genişliyor olmalı değil mi!
Merih, Venüs, Jüpiter yılı nasıl bir yıl, ay ve gün ifade eder aceba. Dünyada, mesela kutuplarda,
ekvatorda gün, ay, mevsimler aynı mı?
Samanyoluna gidelim, orada ay, gün, yıl nasıldır acaba.. Işık hızını aşarsanız zamanda geriye mi
gidersiniz. Ya da zamanda geriye gitmek mümkün mü?
Sahi biz evrenin neresindeyiz?
Ruh gibi zaman konusunda da bize pek az bir şeyler verildi.. Zamanın ne olduğunu, başını-sonunu
bilmiyoruz ama, onu ölçmeye çalışıyoruz.
Sahi eskiden bir Alaturka saatımız vardı. Şimdi hepsi Alafranga.. Ezani saat bizim lehçemizde. Onu
bile Fransızca olarak "Ala Turka" diye telaffuz ettiler. Sahi niye "Alaturka saat" üretmiyoruz. Daha
doğrusu"Ezani saat". Oysa bugünkü digital teknoloji ile bu çok basit.
yazının devamını okumak için...
Bu dökümanı orjinal adreste göster
Yeni Yıl