bölüm 1
advertisement
SOSYOLOJİ NEDİR? SOSYOLOJİ NEDİR? • İnsanın toplum yaşamının, insan grupları ile toplumlarının bilimsel incelenmesi • Kapsam, bireyler arasında geçen karşılaşmalardan küresel toplumsal süreçlere kadar geniş • Kendi yaşamlarımızın bildik özelliklerinin ötesine geçme zorunluluğu • Doğal, kaçınılmaz gördüklerimizden, verili olduğunu sandıklarımızdan uzaklaşma. SOSYOLOJİK İMGELEM • • • • • Bir fincan kahve içmenin anlamları: İçmenin törensel yönünün kahvenin kendisini tüketmekten daha önemli olduğu sembolik değer Sosyal olarak kabul edilmiş uyarıcı içecek Uluslararası ticaretteki en değerli mal 1800lerin sömürgeci yayılma dönemine uzanan köken “markalaşmış” ve “siyasallaşmış” tüketim maddesi SOSYOLOJİK DÜŞÜNCENİN GELİŞİMİ • Olgular, şeylerin oluşunu ve bazen de nasıl meydana geldiğini gösterir. • Teoriler, olguların neden meydana geldiğini göstermede gereklidir. • Teoriler çeşitli görgül durumları açıklamada kullanılabilecek yapılaşmış kuramsal yorumları kapsar. • Teori ile pratiği tamamen birbirinden ayırmak mümkün değildir. İLK KURAMCILAR Auguste Comte (1798-1857) • Fransız devrimi sonrasının çalkantılı döneminde “sosyoloji” terimini ortaya atmıştır. • Yasaların açıklayabildiği toplum bilimine inanmıştır. • Pozitivizm, bilimin yalnızca doğrudan deney yoluyla bilinebilen, gözlenebilir büyüklüklerle ilgilenmesi gerektiğini ileri sürer. • Sosyolojiyi bütün bilimlerin en karmaşığı, gelişim çizgisinin en sonu olarak görür. İLK KURAMCILAR Emile Durkheim (1858-1917) • “Toplumsal olguları şeyler olarak incele!” • Toplumsal olgular, bireylere dışsal olan ve kendi gerçekliklerine sahip olan davranış, düşünce biçimleridir. • Kilit kavramı, mekanik ve organik dayanışma arasında ayrım yapan işbölümüdür. • Hızlı değişim geleneksel yaşamı altüst eder; amaçsızlık ve umutsuzluk duygusu olan anomi ile sonuçlanır. • İntihar tipolojisi çözümlemesi ile ün kazanmıştır. İLK KURAMCILAR Karl Marx (1818-1883) • Yazılarının merkezinde kapitalizm ve sınıf mücadelesi yer alır: kapitalistler ve proletarya • Tarihin Materyalist Yorumu - Ekonomik etkiler toplumsal değişimi yönlendirir. • Toplumsal düzen evrelerin sıralaması: ilkel feodal kapitalist komünist • Son evre kaçınılmaz olarak işçilerin devrimi ile kazanılır. İLK KURAMCILAR Max Weber (1864-1920) • Ekonomik etkileri önemli kabul eder, ancak düşünce ve değerlere de odaklanır. • Eyleme vurgu yapar, yapılara değil! • Protestan Etik kapitalizmin ortaya çıkışına neden olmuştur. • İdeal tip nosyonunu türetmiştir. • Rasyonelleştirme sürecinin ilerlemesini (bilim ve bürokrasi ile) “büyünün bozulması” olarak ifade etmiştir. MODERN KURAMSAL YAKLAŞIMLAR • Sembolik Etkileşimcilik: Küçük çaplı etkileşimlerde bireyler arasındaki sembollerin değiş tokuşu • İşlevselcilik: Topluma bir bütün olarak yoğunlaşır. Merton, fonksiyonları, açık ve örtülü olarak ayırır. • Çatışma Kuramları: Sınıf ve eşitsizlik konularına odaklanır. Marx’ın etkisi görülür. • Düşünmeyi kolaylaştırmanın farklı analiz seviyeleri: mikro sosyoloji ve makro sosyoloji NİÇİN SOSYOLOJİ? • Farklı bakış açılarının değerini bilme imkanı verir. • Politik girişimleri değerlendirmede pratik destek sunar. • Bireysel aydınlanmayı sağlar ve kendimize ait yaşamlarımızı kontrol etmemize yardım eder. • Tasarım, sosyal hizmet, yönetim ve gazetecilik gibi uygulamalı bir meslek sunar.
