kreatinin klirensi,idrarda kreatinin,koroner risk testi,kordon kanı testi

KREATİNİN KLİRENSİ
Creatinine clearance; Kreatin Klirensi; Cc Cl;
Kandaki kreatinin miktarının ne hızla temizlendiğini gösteren
ve böbrek fonksiyonları hakkında detaylı bilgiler veren bir
testtir. Ölçüm için kan ve idrar örneği gerekir. Kan ve
idrarda kreatinin miktarı ile ve günlük idrar miktarı ile
hesaplanarak bulunan bir değerdir.
Kreatin klirensi yaşla birlikte düşer ( her 10 yılda bir 6,5
ml/min/1,73m2 azalır). Kreatin klirensi böbrek glomerülerinden
kan akışını hesaplamakta da kullanılır (Glomerular Filtration
Rate= GFR) ancak filtre edilen kreatinin in küçük bir kısmı
geri emildiğinden GFR ölçümü olağandan fazla çıkabilir ki bu
durum böbrek hastalıklarında daha fazla olur.
Kreatin klirensi normal değeri:
Erkeklerde: 97-137 ml/dk.
Kadınlarda: 88-128 ml/dk dır.
Kreatin klirensini düşüren hastalıklar nelerdir?
Akut tübüler nekroz,
Mesane tıkanması,
Konjestif kalp yetmezliği,
Susuz kalmak ( dehidratasyon),
İleri böbrek hastalıkları,
Glomerülonefritler,
Böbrek yetmezliği,
Böbrek kan akımının bozulduğu durumlar ( şok, vb),
İdrar çıkışının tıkandığı hastalıklar da kreatin
klirensi düşer.
Aşağıdaki durumlar test sonucunu olumsuz etkiler:
24 saatlik idrar toplama hatası,
Gebelik,
Aşırı egzersiz hesaplamayı bozar.
Referanslar:
Landry DW, Bazari H. Approach to the patient with renal
disease. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Cecil Medicine. 24th
ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 116.
İDRARDA KREATİNİN
24 Saatlik İdrarda Kreatinin;
Kreatinin; Creatinine – urine;
Spot
idrarda
Kreatinin kas metabolizmasının atık maddesidir ve tamamı
böbrekler den atılır. Kan ve idrar kreatinin miktarı böbrek
fonksiyonları hakkında değerli bilgiler verir. İdrarda
kreatinin 24 saatlik idrarda yada anlık idrarda bakılabilir.
Aşağıdaki ilaçlar test sonucunu etkiler, testten önce
kesilmeleri gerekir:
Sefalosporin gurubu antibiyotikler,
Cimetidin,
Cisplatin benzeri kemoterapi ilaçları,
Gentamisin,
Trimetoprim kreatinin seviyesini etkiler.
İdrarda kreatinin testi ne için istenir?
Test böbrek fonksiyonlarını ölmek amacıyla istenir. Böbrek
fonksiyonlrının önemli bir göstergesi olan kreatin klirensi
ölçümü için idrarda kreatin bakılmalıdır.
İdrarda kreatinin normal değeri nedir?
İdrada kreatinin miktarı ( 24 saatlik idrarda ) 500 ila 2000
mg /gün arasında değişir. Sonuç
ilişkilidir.
Kas kitlesine oranla normal değer :
kas
kitlesi
yaş
ile
Erkekler için 14 – 26 mg/kg/gün,
Kadınlar için 11 – 20 mg/kg/gün dür.
idrar kreatinin miktarı tek başına çok anlam ifade etmez, kan
kreatini ile birlikte böbrek fonksiyonlarının ifadesinde
değerlidir. İdrar kreatinin seviyesi birçok hastalıkta
değişir:
Glomerülonefrit,
Aşırı et tüketimi,
Piyelonefrit ( böbrek iltihabı),
Böbrek yetmezliği,
Kas hastalıkları,
Myasteniya gravis,
Dehidratasyon ( susuz kalmak ),
Rabdomyoliz,
İdrar yolu tıkanmaları idrar kreatinin seviyesini
etkiler.
Referansler:
Landry DW, Bazari H. Approach to the patient with renal
disease. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Cecil Medicine. 24th
ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 116.
KORONER RİSK TESTİ
Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner
kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;
Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit
testleridir. Koroner risk testleri koroner kalp hastalıklarına
ne derece yatkın olduğumuzu ortaya koyar. Kolesterol bir yağ
çeşididir ve damar duvarına yapışarak tıkanma ve sertleşmeye
yol açar. Damar sertleşmesi hipertansiyon tıkanmalar ise
enfarktüs ve felçlerle sonuçlanır.
Koroner risk profili hangi testlerden oluşur?
Total kolesterol,
LDL kolesterol (kötü kolesterol),
HDL kolesterol (iyi kolesterol),
VLDL kolesterol,
Trigliserid,
High sensitif CRP.
Kolesterol risk profili ne gösterir?
Kalbinizin koroner arter hastalıklarına ne kadar yakın
olduğunu gösterir. Koroner arter hastalığına yatkınlığınızı
gösterir. Kalp ve diğer damarlarınızın kolesterol ve kan
yağları ile tıkanıp tıkanmadığını damar sertliği,
hipertansiyon, enfaktüs, inme ve felç gelişme riskinizi
gösterir.
Koroner risk profili ne zaman yapılır?
Erişkinler: İlk kolesterol testleri 20 li yaşların başında
yapılmalıdır. Daha sonra 5 yılda bir ve 35 ila 45. Yaşlarda
tam kalp muayenesi ile birlikte değerlendirilmelidir.
Ailesinde hipertansiyon ve koroner arter hastalığı olanların
kolesterol değerlerini daha sık izlemeleri önerilir. Diyabet,
şeker hastalığı, hipertansiyon, felç, yada koroner arter
hastalığı olanların kolesterol değerlerine dikkat etmeleri
gerekir.
Korner risk profili zamanı:
Hiçbir hastalık ve risk taşımayanlar için 20 yaşından
itibaren her 5 yılda bir,
Ailede koroner kalp hastalığı, diyabet, hipertansiyon,
felç, gibi öyküler var ise daha sık,
Kendisinde hipertansiyon, enfarktüs, inme, felç,
koroner kalp hastalığı var ise ve kolesterol düşürücü
ilaç alıyorsa en az yılda bir kolesterol lipit profili
bakılmalıdır.
Çocuklarda ilk
yapılmalıdır?
kolesterol
testi
ne
zaman
Ailede koroner kalp hastalıkları, enfarktüs, beyin kanaması,
hipertansiyon, diyabet var ise 5 yaşından itibaren 5 yılda bir
kolesterol ve lipit profiline bakılmalıdır.
Kolesterol için normal değerler nedir?
• LDL kolesterol: < 130 mg/dL (düşük değerler tercih edilir)
• HDL kolesterol: > 40 – 60 mg/dL (yüksek değerler tercih
edilir)
• Total kolesterol: < 200 mg/dL (düşük değerler tercih edilir)
• Trigliserid: 10 – 150 mg/dL (düşük değerler tercih edilir)
• VLDL: 2 – 30 mg/dL.
Yüksek kolesterol ne anlama gelir?
Yüksek kolesterol ( HDL hariç) sizin kalp hastalıklarına, kalp
krizine, hipertansiyona, beyin kanaması, inme ve felç
geçirmeye yatkın olduğunuzu gösterir. Kalp ve diğer arterlerin
kolesterol nediyle sertleşmeye başladığını tıkanmaya
başladığını gösterir. Bu durumda yaşam şeklinizi
değiştirmeniz, diyet yapmanız ve kolesterol düşürücü ilaçlar
almaya başlamanız gerekebilir.
Kronik hastalıklar, artrit, nefrit, kronik böbrek
yetmezlikleri, tiroit hastalıkları, Hipotiroidi, hipertiroidi
ve karaciğer hastalıkları kolesterol seviyesini arttırabilir.
Artrit alevlenmesine bağlı ise tedaviden 2-3 ay sonra
kolesterol testleri tekrarlanmalıdır. Koroner risk profili
koroner kalp hastalıklarına yatkınlığımızı gösterir ne zaman
enfarktüs yada felç geçireceğinizi göstermez.
Referanslar:
Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High
Blood Cholesterol in Adults. Executive summary of the third
report of the National Cholesterol Education Program (NCEP)
expert panel on detection, evaluation, and treatment of high
blood cholesterol in adults (Adult Treatment Panel III). JAMA.
2001;285:2486-2497. Updated 2004.
Libby P. Lipoprotein disorders and cardiovascular disease. In:
Bonow RO, Mann DL, Zipes DP, Libby P, eds. Braunwald’s Heart
Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 9th ed.
Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 49.
Gennest J, Libby P. Lipoprotein disorders and cardiovascular
disease. In: Bonow RO, Mann DL, Zipes DP, Libby P, eds.
Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular
Medicine. 9th
2011:chap 47.
ed.
Philadelphia,
Pa:
Saunders
Elsevier;
Adult Treatment Panel III (ATP III) of the National
Cholesterol Education Program. Implications of recent clinical
trials for the National Cholesterol Education Program Adult
Treatment Panel III guidelines. Circulation. 2004 Jul 13;
110(2):227-39.
KORDON KANI TESTİ
Cord blood testing;
Bebeğin kordon kanından yapılan testlerdir. Bebeğin sağlık
durumunu görmek için yapılır. Doğumdan hemen sonra kordon kanı
testi yapılacak ise göbek bağı bağlandıktan sonra 25 25 cm
üstten bir bağlama daha yapılıp bu kordon kısmı alınır.
İçindeki kordon kanı alınarak incelenir.
Kordon kanından hangi testler çalışılır?
Alınan kordon kanından
Tam kan sayımı,
Bilirübin,
Kan kültürü (bir enfeksiyon şüphesi varsa),
Kan gazları, oksijen karbondiyoksit ve pH,
Kan şekeri,kan gurubu,
Trombosit sayısı bakılır.
Kordon kanı testinde anormal seviyeler ne anlama
gelir?
Düşük pH : 7,04 – 7,10 arası asidoz anlamına gelir, bebeğin
doğum sırasında yeterli oksijen alamadığının gösterir.
Kültürde üreme olması anne karnında enfeksiyon kaptığını
gösterir. Kordon kanında glikozun yüksek olması annede diyabet
olduğunu gösterir, doğumdan sonra bebekte hipoglisemi
gelişebilir. Bilirübinin yüksek olması enfeksiyon yada kan
uyuşmazlığından olabilir.
Kordon kanında bilirübin yüksekliği sebepleri:
Enfeksiyonlar
Kongenital CMV,
Kongenital hepatit,
Kongenital rubella,
Kongenital toksoplazmoz,
Dubin Johnson sendromu,
Annede sarılık olması,
Annenin sülfa içeren ilaçlar kullanması,
Rh uyuşmazlığı, eritroblastozis fetalis.
Referanslar:
American Academy of Pediatrics Section on Hematology/Oncology,
American Academy of Pediatrics Section on Allergy/Immunology,
Lubin BH, Shearer WT. Cord blood banking for potential future
transplantation.Pediatrics 2007;119(1):165-170.
Carlo WA. The fetus. In: Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB,
Stanton BF, eds. Nelson Textbook of Pediatrics. 19th ed.
Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 90
COOMBS TESTİ
Coombs’ test; Direk coombs; indirek coombs; Direk
antiglobülin testi, İndirek antiglobülin testi;
Coombs testi eritrositlere bağlanarak ömrünü kısaltan,
kansızlığa yol açan antikorların varlığını gösteren testtir.
Coombs testi ne için yapılır?
İki tip coombs testi vardır
1- Direk coombs testi:
Kanda eritrositlere ( kırmızı kan hücresi) yapışmış ve onların
ömrünü kısaltan antikor var mı diye bakılır. Birçok hastalıkta
ve bazı ilaçların kullanımı sırasında kanda eritrositlere
bağlanan antikorlar ortaya çıkar. Bu antikorlar eritrositlere
bağlanarak ömürlerini kısaltır ve kansızlığa sebep olurlar.
Eritrositlerin parçalanması çok hızlı olursa sarılık da
görülür.
2- İndirek coombs testi:
Kanda kendisi değil de başka eritrositler için antikorlar var
mı diye bakılır. Bu antikorlar eritrositlere bağlı değildir
ancak farklı eritrositlere bağlanıp onların parçalanmasına
sebep olurlar. Bu antikorlar özellikle kan gurubu
uyuşmazlıklarında ya da anne karnındaki bebekte kan
uyuşmazlığı sırasında görülür. Annede bebeğin kanına karşı
antikor vardır bu antikorlar bebeğe geçerek kansızlık hatta
ölüme yol açabilir.
Coombs testi normal değeri nedir?
Coombs testi normalde negatif olmalıdır.
Pozitif coombs testi ne anlama gelir?
Pozitif indirek coombs testi anne kanında bebeğin
eritrositlerine karşı antikor var yani kan uyuşmazlığı var
anlamına gelir. Bu duruma Eritroblastozis fetalis yada yeni
doğanın hemolitik hastalığı da denir. Ayrıca:
Otoimmün hemolitik anemiler,
İlaçlara bağlı hemolitik anemiler,
Transfüzyon reaksiyonlarında da indirek coombs pozitif
bulunur.
Pozitif direk coombs testi ne anlama gelir?
Kanınızda ertrositlerin üstüne yapışmış ve onların ömrünü
kısaltan antikorlar var demektir.
Pozitif direk coombs testi neden olur?
Aşağıdaki hastalıklarda eritrositler üstüne antikorlar yapışıp
kansızlığa yol açabilir bu hastalıkların teşhisinde coombs
testi yol gösterir.
Otoimmün hemolitik anemi,
Kronik lenfositik lösemi ve diğer lösemiler,
İlaca bağlı hemolitik anemiler:
Kinidin,
Metil dopa,
Prokainamid, vb,
İnfeksiyöz mononükleozis,
Mycoplazma enfeksiyonları,
Sifiliz,
Sistemik Lupus Eritematozus,
Transfüzyon reaksiyonu sırasında coombs testi pozitif
bulunur.
Coombs testi yaşlı kişilerde herhangi bir hastalık olmadan da
pozitif bulunabilir.
Referanslar:
Powers A, Silberstein LE. Autoimmune hemolytic anemia. In:
Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SS, et al., eds. Hematology:
Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa:
Churchill Livingston Elsevier; 2008: chap 47.
Schrier SL, Price EA. Extrinsic nonimmune hemolytic anemias.
In: Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SS, et al., eds.
Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed.
Philadelphia, Pa: Churchill Livingston Elsevier; 2008: chap
48.
Schwartz RS. Autoimmune and intravascular hemolytic anemias
In: Goldman L, Schafer AI, eds.Cecil Medicine. 24th ed.
Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 163.
KOMPLEMAN
Complement;
Kompleman immün sistemin yardımcı proteinleridir, 9 adet
proteinden oluşur C1 den C9 a dek adlandırılır. İltihabi
reaksiyonlarda yer alır test kanda ve diğer vücut sıvılarında
bakılır.
Total kompleman aktivitesi ( CH50, CH100) kompleman sisteminin
tamamını test etmekte kullanılan laboratuar testleridir. C3 ve
C4 en sık test edilen kompleman proteinleridir.
Kompleman testi neden istenir?
Kompleman testi immün sistemin hastalıklarının takip
edilmesinde özellikle otoimmün hastalıkların alevlenmelerini
tespit ve tedaviye verdikleri cevabı ölçmek için istenir.
Örneğin bir Sistemik Lupus Eritematozus hastasında aktif
dönemde C3- C4 düşük bulunur, tedavi ile seviye yükselir.
Kompleman sistemi vücudun her yerinde aynı değildir örneğin
romatizma da kanda kompleman seviyesi normal hatta yüksek
bulunurken iltihaplı eklem sıvısında çok düşük bulunur. Ağır
enfeksiyonlar sırasında C3 kompleman düşer. C3 alternatif
kompleman sisteminin göstergesidir ve sıtma gibi Paraziter
hastalıklar ve ağır mantar hastalıklarında da düşer.
Kompleman seviyesinin normal değeri nedir?
Total kan kompleman seviyesi : 41 ila 90 hemolitik unit
C1: 16 to 33 mg/dL
C3:
Erkek: 88 ila 252 mg/dL
Kadın: 88 ila 206 mg/dL
C4:
Erkek: 12 ila 72 mg/dL
Kadın: 13 ila 75 mg/dL
Not: normal değerler
gösterebilir.
Kompleman
nelerdir?
laboratuarlar
seviyesini
arasında
arttıran
değişiklik
hastalıklar
Bazı kanserler,
Bazı enfeksiyon hastalıkları,
Ülseratif kolit sırasında kompleman seviyesi artar.
Kompleman seviyesini düşüren hastalıklar:
Siroz,
Glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları,
Herediter anjioödem,
Hepatit,
Böbrek transplant rejeksiyonu,
Lupus nefriti,
Kötü beslenme,
Sistemik Lupus Eritematozus alevlenmeleri sırasında
kompleman düşer.
Kompleman proteinleri iltihabi olaylar sırasında sırayla
aktive olarak birbirlerine yapışır ve zararlı maddelerin
ortadan kaldırılması için immün sistemi harekete geçirirler.
Örneğin: Aktive olmuş kompleman sistemi bakterinin zarını
delerek ölmesini sağlar.
OKUL ÖNCESİ CHECK-UP PROGRAMI
Okul öncesi check-up programı okul çağı çocuklarının
başarılarını ve öğrenme kabiliyetlerini etkileyebilecek en sık
rastlanan problemlerinin arandığı sağlık taramasıdır.
Bu programda öncelikle büyüme gelişmeyi ve öğrenme
kapasitesini etkileyecek metabolizma bozuklukları aranır bu
amaçla özellikle troid fonksiyonları, demir, demir bağlama
kapasitesi, ferritin, böbrek fonksiyonları ve karaciğer
fonksiyonları testleri yapılır. Ayrıca dışkı mikroskopisi ve
parazit araştırması yapılır. Bu araştırmalar dışında aşı ile
önlenebilen hepatit A ve B taraması yapılarak aşı gereksinimi
belirlenir. Bu laboratuar testlerinin yanında çocukların göz
ve KBB muayenelerinden de geçirilmesi esastır.
Okul öncesi sağlık taraması özellikle okula yeni başlayan
çocuklar ile beklenmedik şekilde okul başarısı düşen veya
beklenen okul başarısını gösteremeyen çocuklara yapılmalıdır.
Okul öncesi Check Up programı aşağıdaki laboratuvar testlerini
içerir.
Not : Ücret bilgisi sadece telefon ile verilebilmektedir. 0
216 369 31 88
Testler:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
TAM KAN SAYIMI
TAM İDRAR TAHLİLİ
DIŞKI MİKROSKOPİSİ
KAN GURUBU TAYİNİ
T3
T4
TSH
KAN ŞEKERİ
SERUM DEMİRİ
TOTAL DEMİR BAĞLAMA KAPASİTESİ
FERRİTİN
SGOT
SGPT
ASO
CRP
RF
ÜRE
KREATİNİN
ANTİ HAV TOTAL
HBS AG
ANTİ HBS
PROSTAT CHECK UP
Prostat hastalıkları yaşla birlikte giderek artmaktadır. 50
yaş üstünde erkeklerin çoğunda prostat şikayeti görülür.
Prostat kanserinde erken teşhis hayat kurtarır.
Laboratuar testleriyle prostat kanseri ve hastalıkları tespit
edilebilmektedir. 40 yaş üstü bütün erkeklerin yılda en az bir
kez prostat kontrolünden geçmesi gerekir. Prostat Check Up
programı aşağıdaki laboratuar testlerini kapsar.
Not : Ücret bilgisi sadece telefon ile verilebilmektedir. 0
216 369 31 88
Prostat check up tarama testleri nelerdir?
• Total PSA
• Serbest PSA
KALP SAĞLIĞI VE HİPERTANSİYON
CHECK-UP TARAMA TESTLERİ
Kalp sağlığı açısından risk teşkil eden durumların tespiti ve
risk hesaplamasını içeren testlerdir. Özellikle hipertansiyon
ve buna bağlı risklerin tahminde kan yağları çok önemlidir.
Sigara içen, kilolu yada ailesinde kardiyo vasküler hastalık
öyküsü olan kişilerin yaptırması önerilmektedir.
Not : Ücret bilgisi sadece telefon ile verilebilmektedir. 0
216 369 31 88
Kalp sağlığı hipertansiyon testleri nelerdir?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Lipoprotein a,
Homosistein,
Açlık kan şekeri,
Total kolesterol,
HDL kolesterol,
LDL kolesterol,
VLDL kolesterol,
Trigliserid,
EKG.
TİROİD CHECK UP TARAMASI
Tiroid hastalıkları sinsi seyirli hastalıklardır. Tiroid
hastalıkları çocuk ve gençlerin büyüme ve gelişmesini çok
etkiler. Özellikle okul başarısında düşme ve ergenlikte
karşılaşılan psikolojik bozuklukların altında tiroid
hastalıkları olabilir. Tiroid Check Up programı aşağıdaki
laboratuvar testlerini içermektedir.
Not : Ücret bilgisi sadece telefon ile verilebilmektedir. 0
216 369 31 88
Tiroid check up tarama testleri nelerdir?
•
•
•
•
•
•
•
Total T3,
Total T4,
Serbest T3,
Serbest T4,
TSH,
Anti Tg,
Anti TPO.