T.B.M.M. B:38 17.4.1996 0:2 Rize Milletvekili Sayın Şevki Yılmaz'ın Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile ilgili yazılı so­ ru önergesinin cevabıdır Soru : 1. 1995 yaş çay döneminde teslim alınan çay bedellerinin aylardır ödenmeyen kısmını ne zaman ödemeyi planlıyorsunuz? Cevap : 1. Üreticiye olan borcumuzun tamamı ödenmiştir. . Soru : 2. Enflasyonun vatandaşın, alım gücünü erittiği günümüzde, devlet geciken alacakları­ na uyguladığı gecikme zammı gibi, müstahsilin alacağına da, bir aydan fazla geciktirilmesi duru­ munda, gecikme zammı ödemeyi düşünüyor musunuz? Cevap : 2. Yaş çay fiyatı tespit edilirken çeşitli alternatifler dikkate alınmaktadır. Bunlardan birisi üreticiyi enflasyona ezdirmemek için o yılın enflasyon oranını dikkate alarak yapılan fiyat tespitidir. Diğeri, o yılın yaş çay yaprağı maliyeti ve buna ilave edilen makul bir kâr oranıyla tes' pit olunan fiyattır. Yaş çay yaprağı fiyatı tespit olunurken; bunun içerisinde o yıla ait tesis, işçilik, gübreleme, tarla kirası, üretim masrafları gibi masraflar artı bu masraflar toplamına ilave edilen ö yılın cari faizi bulunmaktadır. Bu sebeple, şimdiye kadar, çay parası ödemelerinde ayrıca gecikme zammı ödemesi yapılmamıştır. Ancak, 1996 yılı ödemelerinde üreticinin mağdur olmaması için ge­ rekli her türlü kolaylık sağlanacak ve üreticinin lehine olan her türlü tedbir alınacaktır. Soru: 3. Müstahsilin iradesi dışında, olan ve memnun olmadığı, mecburi budama işlemine son vermeyi düşünüyor musunuz? Cevap : 3. Çay tarım alanlarından kaliteli ürün temin etme amacıyla çay bahçelerinin 5 yıllık süre için her yıl 1/5 oranında gençleştirme budamasına tabi tutulması ve üreticilerin uğradığı gelir kaybının tazmini 15.12.1993 tarih ve 93/5096 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesine göre yürütül­ mektedir. Sözkonusu kararname yürürlükte olduğu sürece kararname gerekleri yerine getirilecektir. Som : 4. Düşünmüyorsanız budama neticesi ödenecek bedelleri artırmak ve bu ödemeleri hız­ landırmak için herhangi bir çalışma yapacak mısınız? Cevap : 4. 15.12.1993 tarih ve 93/5096 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereği çay bahçelerinin her yıl 1/5'inin budanmasından doğacak gelir kaybı üreticilere tazminat olarak ödenmektedir. Bu tazminatın hesaplanmasında üreticinin budadığı çaylık alan miktarı kararname yürürlüğe girmesin­ den önceki son iki yıl içinde sattığı yaş çay miktarı ortalamasının % 70'i ve budama yılı yaş çay fi­ yatı esas alınmaktadır. Gelir kaybı tazminatı ödemeleri ise, yaş çay bedellerinin ödenmesinden ön­ ce yapılmaktadır. Soru : 5. Toprak analizleri yapılarak uygun gübre kullanımı ile verimi artırma yolunda bir ça­ ba sarfedilmesi düşünülüyor mü? Cevap : 5. Çaykur tarafından belli periyotlarda tüm plantasyon sahalarını örnekleyecek toplam analiz çalışmaları sürdürülmekte olup, süreç içerisinde topraklarda oluşan olumsuz gelişmeler iz­ lenmektedir. Yapılan toprak analizleri ve araştırmalara dayanarak uzun yıllar tek yönlü ve aşırı dozda yapılan gübrelemenin neden olduğu toprak asitliğindeki sürekli artışın durdurulması ve bit­ kinin temel besin ihtiyaçlarını karşılayarak verim ve kalitenin artırılması amacına yönelik olarak adı geçen kuruluş tarafından üreticilere 15:5:10: (N:P:K) gübresi önerilmiş ve üretici firmalar tara-" fından da bu gübrenin üretilmesi sağlanmıştır. Soru : 6. Bu uygun gübrenin müstahsile faizsiz ve sübvanse edilerek dağıtılması için herhan­ gi bir çalışma yapılacak mı? Cevap : 6. Bu çay özel gübresi üreticilere bağlı bulundukları Yaş Çay Kooperatifleri aracılı­ ğıyla Devlet tarafından sübvanse edilmek suretiyle sağlanmaktadır. Arz ederim. -565-