00 önsöz_YENI.indd

advertisement
ECONOMICUS
MAKRO İKTİSAT
VE
PARA-BANKA KREDİ
Konu Anlatımlı
Örnekler
Yorumlar
2015
KPSS ve kurum
sınavları için
özgün soru ve konu
anlatımından oluşan
Uyarılar
Pratik Bilgiler
Özgün Sorular ve Açıklamaları
Müfettişlik
TEK KİTAP
Uzmanlık
Denetmenlik
Banka Sınavları
Kontrolörlük
Kaymakamlık
Çıkmış Sorular ve Açıklamaları
DİLEK ERDOĞAN KURUMLU
Hakimlik
Dilek ERDOĞAN KURUMLU
KPSS MAKRO İKTİSAT ve PARA-BANKA-KREDİ
ISBN 978-605-364-624-2
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.
© Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ
SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir
kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da
kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi
Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
4. Baskı: Ağustos 2014, Ankara
Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu
Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan
Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti.
İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A
Yenimahalle/ANKARA
(0312-394 55 90)
Yayıncı Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 13987
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA
Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.net
E-ileti: pegem@pegem.net
SUNU
Değerli adaylar;
Toplumda en değerli beşeri sermayemiz olan sizler, yıllarca girdiğiniz sınavlardan sonra yeni bir
sınavla daha karşı karşıyasınız. Devlet kurumlarına atanmak, özellikle uzman ve müfettiş olabilmek
için önce KPSS barajını geçmeli ve o sınavlara KPSS Alan Bilgisi'nden alacağınız puanlarla başvuru hakkı elde etmelisiniz. Zor bir süreçle karşı karşıyasınız fakat bu sürecin sonunda elde edeceğiniz
mevkileri düşünürseniz bu güçlüklere çok daha rahat katlanabilirsiniz.
Bu çok önemli olan süreçte, Alan Bilgisi'nde biliyoruz ki hepinizin en büyük korkularından biri
"iktisat". Analizleri, formülleri, yorumları... İktisatda her gün yeni birşey keşfeder; engin bir denizde
istediğiniz kadar açılabilirsiniz! Fakat bizim amacımız bu denizde sizi kaybetmek değil güvenli bir
yolla sonuca ulaştırmaktır. Bu amaçla hazırlanan kitabımızda size en pratik ve en kolay test yöntemleriyle iktisadı öğretmek ve her şeyden önemlisi korkulan değil sevilen bir iktisat dersi sunmak hedeflenmiştir. Ayrıca sadece KPSS soruları değil, kurumların müfettişlik ve uzmanlık sınav soruları da
dikkate alınarak KPSS sonrası da kütüphanenizde bulunması gereken bir kitaba dönüştürülmüştür.
KPSS Alan İktisat'ta soru dağılımı;
 Mikro İktisat
 9
 Makro İktisat
 8
 Para - Banka-Kredi
 3
 Uluslararası iktisat
 4
 Büyüme ve Kalkınma
 3
 Türkiye Ekonomisi
 2
 İktisadi Doktrinler Tarihi
 1
Toplam 30 soru gelmiştir. 2014'de ÖSYM 3 soru hariç diğer soruları yayınlamamıştır. Kitaplarımızın sonunda ilan edilen 3 soru ve sizlerden gelen sorulardan hareketle türetilen KPSS 2014 iktisat
benzer sorularımız ve çözümleri yer almaktadır.
Yayında emeği geçen herkese sonsuz teşekkür eder, tüm sınavlarınızda başarılar dileriz.
Dilek ERDOĞAN KURUMLU
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM
Makro İktisada Giriş
KLASİK VE KEYNESYEN YAKLAŞIM ...................................................................3
Makro Ekonominin Performans Göstergeleri .....................................................4
Makro Ekonomik Amaç ve Araçlar .....................................................................5
MAKRO İKTİSATTA TEMEL KAVRAMLAR ............................................................5
Fiyat Endeksleri .................................................................................................5
Nominal ve Reel GSYİH ....................................................................................6
MİLLİ GELİR HESAPLAMALARI ............................................................................7
GSMH ve GSYİH ...............................................................................................7
GSYİH Hesaplama Yöntemleri ..........................................................................7
Potansiyel GSMH...............................................................................................8
Önemli Özdeşlikler ...........................................................................................10
Makro Ekonomik Kuramların Karşılaştırılması .................................................11
TEST-1 KURUM SORULARI ................................................................................12
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ..........................................................16
TEST-2 .................................................................................................................20
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ...........................................................................................23
2. BÖLÜM
Basit Keynesyen Model ve Milli Geliri Belirleyen Faktörler
TÜKETİM HARCAMALARI VE TÜKETİM FONKSİYONU ...................................29
Tüketim Fonksiyonu .........................................................................................29
Tüketim ve Gelir Arasındaki İlişki .....................................................................30
Tüketim Teorileri...............................................................................................31
TASARRUF VE TASARRUF FONKSİYONU ........................................................33
Tasarruf Fonksiyonu.........................................................................................33
Marjinal ve Ortalama Tasarruf Eğilimi ..............................................................34
Marjinal ve Ortalama Tüketim Eğilimi ..............................................................34
YATIRIM VE YATIRIM FONKSİYONLARI ............................................................37
Yatırım Fonksiyonu ..........................................................................................37
Sermayenin Marjinal Verimliliği ........................................................................38
Tobin'in q Teorisi...............................................................................................39
Kredi Tayınlaması ............................................................................................40
KAMU HARCAMALARI ........................................................................................42
NET İHRACAT ......................................................................................................42
TEST-1 KURUM SORULARI ................................................................................45
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ..........................................................49
TEST-2 .................................................................................................................53
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ...........................................................................................56
PEGEM AKADEMİ
vi
3. BÖLÜM
Denge Milli Gelir Düzeyinin Belirlenmesi ve Çarpan Analizi
KEYNESYEN TOPLAM HARCAMALAR YAKLAŞIMI ......................................... 63
TASARRUF-YATIRIM EŞİTLİĞİ YÖNTEMİ ......................................................... 66
Sızıntılar .......................................................................................................... 66
Enjeksiyonlar................................................................................................... 66
DENGE MİLLİ GELİR DÜZEYİNİN DEĞİŞMESİ VE ÇARPAN ANALİZİ ............ 67
Çarpan Analizi................................................................................................. 67
Deflasyonist ve Enflasyonist Açık ................................................................... 69
Otomatik Stabilizatörler ................................................................................... 70
Hızlandıran Prensibi........................................................................................ 70
Ricardo-Barro Hipotezi.................................................................................... 71
Çarpan Sürecinde Aşamalar ........................................................................... 72
TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................... 74
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ......................................................... 78
TEST-2 ................................................................................................................ 82
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .......................................................................................... 85
4. BÖLÜM
Paranın Makro Ekonomideki Rolü
PARA ................................................................................................................... 91
Para Çeşitleri ve Benzerleri ............................................................................ 91
Paranın Evrimi ................................................................................................ 91
Paranın İşlevleri ve Özellikleri ......................................................................... 91
KAYDİ PARA ....................................................................................................... 92
PARA ARZI .......................................................................................................... 93
Para Arzı Tanımları ......................................................................................... 93
PARA TALEBİ ...................................................................................................... 94
Klasik Para Talebi ........................................................................................... 94
Keynesci Para Talebi ...................................................................................... 95
Modern Miktar Kuramı .................................................................................... 95
PARA PİYASASINDA DENGE ............................................................................ 96
Para Talebinin Faiz Esnekliği .......................................................................... 97
Para Talebinin Faiz Esnekliğinde Düşünceler ................................................. 97
TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................... 98
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ....................................................... 100
TEST-2 .............................................................................................................. 102
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ........................................................................................ 104
vii
5. BÖLÜM
IS-LM Analizi
MAL PİYASASINDA DENGE (IS EĞRİSİ).........................................................109
IS Eğrisi.........................................................................................................109
IS Eğrisinde Kaymalar ..................................................................................110
IS Eğrisinin Denklemi ve Eğimi .....................................................................111
PARA PİYASASINDA DENGE (LM EĞRİSİ) .....................................................113
LM Eğrisi .......................................................................................................113
LM Eğrisinde Kaymalar .................................................................................114
LM Eğrisinin Eğimi ........................................................................................114
MAL VE PARA PİYASALARININ BİRLİKTE DENGESİ .....................................115
Dengesizlikler ve Dengesizliklerin Giderilmesi..............................................116
IS-LM Modelinde Dört Uç Durum ..................................................................117
PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ ETKİNLİĞİ ...........................................117
Keynesyen Bölge ..........................................................................................117
Ara Bölge ......................................................................................................118
Klasik Bölge ..................................................................................................119
TEST-1 KURUM SORULARI .............................................................................120
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ.......................................................123
TEST-2 KURUM SORULARI VE DİĞERLERİ...................................................128
TEST-2 KURUM SORULARI VE DİĞERLERİNİN ÇÖZÜMLERİ ......................131
6. BÖLÜM
Toplam Talep-Toplam Arz Analizi
TOPLAM TALEP EĞRİSİ (AD) ......................................................................... 137
Toplam Talep Eğrisinin Negatif Eğimli Olma Nedenleri ................................ 138
Toplam Talep Eğrisinin Eğimi ....................................................................... 139
Toplam Talep Eğrisinin Kayması .................................................................. 139
Talep Yönetimi Politikaları Olarak Maliye ve Para Politikaları ...................... 140
TOPLAM ARZ EĞRİSİ (AS) ............................................................................. 142
Keynesyen Toplam Arz Modeli..................................................................... 143
Klasik Toplam Arz Modeli ............................................................................. 143
Monetarist Toplam Arz Eğrisi ....................................................................... 143
Pozitif Eğimli Toplam Arz Eğrisi ................................................................... 144
Yeni Klasik Toplam Arz Modeli ..................................................................... 145
Neo Keynesyen Toplam Arz Modeli ............................................................. 146
Reel Konjonktür Toplam Arz Modeli ............................................................. 146
PARA VE MALİYE POLİTİKALARI .................................................................... 146
Keynesyen Bölge .......................................................................................... 146
Ara Bölge ...................................................................................................... 147
Klasik Bölge .................................................................................................. 147
TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................. 148
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ....................................................... 153
TEST-2 .............................................................................................................. 159
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ........................................................................................ 162
PEGEM AKADEMİ
PEGEM AKADEMİ
viii
7. BÖLÜM
Açık Ekonomi (IS-LM-BP Analizi)
ÖDEMELER BİLANÇOSU................................................................................ 167
DÖVİZ KURU VE DÖVİZ KURU SİSTEMLERİ ................................................ 168
Sabit Döviz Kuru Sistemi ............................................................................. 169
Esnek Döviz Kuru Sistemi............................................................................ 169
MARSHALL-LERNER KOŞULU VE J EĞRİSİ ................................................. 170
ÖDEMELER BİLANÇOSU DENGESİ .............................................................. 172
BP Eğrisinin Kayması ve Eğimi.................................................................... 172
Açık Ekonomide IS ve LM Eğrisi .................................................................. 173
MUNDELL-FLEMİNG MODELİNDE POLİTİKALARIN ETKİNLİĞİ ........................... 174
Tam Sermaye Hareketliliğinde Para Politikaları ........................................... 174
Tam Sermaye Hareketliliğinde Maliye Politikaları ........................................ 176
Tam Sermaye Hareketsizliğinde Maliye Politikaları ..................................... 177
Tam Sermaye Hareketsizliğinde Para Politikaları ........................................ 178
Kısmî Sermaye Hareketliliğinde Maliye Politikaları ...................................... 179
Kısmî Sermaye Hareketliliğinde Para Politikaları......................................... 181
Sonuç ........................................................................................................... 182
TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................ 183
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ...................................................... 185
TEST-2 ............................................................................................................. 188
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ....................................................................................... 190
8. BÖLÜM
Enflasyon ve İşsizlik
ENFLASYON .................................................................................................... 195
Enflasyon Türleri ve Maliyetleri .................................................................... 196
Para ve Enflasyon İlişkisi ............................................................................. 197
Senyoraj ve Enflasyon Vergisi ..................................................................... 198
Para İkamesi ................................................................................................ 198
Enflasyon ve Vergi ....................................................................................... 199
Laffer Eğrisi .................................................................................................. 199
İŞSİZLİKLE İLGİLİ BAZI GÖSTERGELER VE TAM İSTİHDAM ...................... 200
İşsizlik Oranı ................................................................................................ 200
İşsizlik Türleri ............................................................................................... 201
Doğal İşsizlik Oranı ...................................................................................... 203
Beveridge Eğrisi ........................................................................................... 204
ENFLASYON VE İŞSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ ............................................. 205
Philips Eğrisi ................................................................................................ 205
Histerezis Hipotezi ....................................................................................... 208
Okun Yasası ................................................................................................. 209
PHILIPS EĞRİSİ ANALİZİNE İKTİSAT OKULLARININ BAKIŞI ....................... 209
YAŞAMDAN...................................................................................................... 210
TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................ 211
TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ...................................................... 215
TEST-2 ............................................................................................................. 220
TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ....................................................................................... 222
Download