12-14 YAŞ GRUBU BAYAN YÜZÜCÜLERDE 8 HAFTALIK AEROBİK

12-14 YAŞ GRUBU BAYAN YÜZÜCÜLERDE 8
HAFTALIK AEROBİK ANTRENMAN PROGRAMININ
SOLUNUM VE DOLAŞIM PARAMETRELERİNE
ETKİSİ
Meltem Kılıçaslan Kalkan, Gaziantep Üniversitesi,Beden Eğitimi ve Spor AD.
Önder Dağlıoğlu, Gaziantep Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor AD.
AMAÇ
Bu Çalışmada Amaç; 12-14 yaş grubu bayan
yüzücülerde 8 haftalık aerobik antrenman
programının bazı solunum ve dolaşım parametreleri
üzerine etkisini ortaya koyabilmek ve antrenman
planlaması üzerine antrenörler ve sporculara
önerilerde bulunabilmektir.
GİRİŞ
Yüzme, dünyadaki popüler ve sağlık açısından önemli
olimpik sporlardan biridir. Yüzme sporu ile ilgili
performansa ilişkin bilimsel araştırmalar büyük önem
taşımaktadır. Çocuklar spor aracılığıyla sosyal ilişkilerini
düzenlerken, kendine güvenme, rekabet, güdülenme ve
kontrol gibi özelliklerini de geliştirmektedir (1).
GİRİŞ
Yaşam boyu spor alışkanlığının kazandırılması ancak
çocukluk çağında yapılacak egzersizler ile mümkündür.
Bu yüzden çocukluk döneminde yapılacak
egzersizlerin spor olgusunun yerleşmesinde büyük bir
önemi vardır. Çocukların motor yetenekleri, genel
fiziki parametreleri ve fiziksel gelişimlerini
inceleyebilmek için değişik testlerin uygulanması
gerekmektedir (2).
GİRİŞ
İnsanın aerobik kapasitesinin temel göstergesi olarak
kabul edilen solunum sistemi yaşamımızın temel
unsurudur. Solunum sisteminin verimli olması kişinin
etkinliğini artırır. Aerobik egzersizlerden özellikle
dayanıklılık egzersizlerinin 10 yaşına kadar bir
etkisinin olmadığı bildirilmektedir. Adolesan
dönemde, yani büyüme ve gelişmenin hızla arttığı
dönemde yapılan egzersizlerin daha da olumlu
sonuçları olmaktadır (3).
GİRİŞ
Aerobik egzersizler; çocuğun büyümesinde,
olgunlaşmasında, bilişsel gelişmesinde ve
sosyalleşmesinde önemli rol oynamaktadır. Gelişim
aşamasında bulunan çocuklarda sağlıklı büyümenin ve
kemik gelişiminin desteklenmesi için aerobik
egzersizler sıklıkla önerilmektedir (2).
YÖNTEM
Çalışmaya, 12-14 yaş arasında sağlıklı ve düzenli
antrenman yapan 22 bayan yüzücü gönüllü olarak
katıldı. Deney ve kontrol grubu olarak iki farklı grup
oluşturulup deney grubuna 8 hafta boyunca haftada 3
gün aerobik antrenman programı uygulandı. Her iki
grup normal yüzme antrenmanlarına devam etti.
YÖNTEM
Deneklere antrenmana başlamadan önce ve antrenman
bittikten sonra, dolaşım parametreleri olarak, istirahat
kalp atım sayısı (İKAS), sistolik kan basıncı (SKB),
diastolik kan basıncı (DKB) ölçümleri; solunum
parametreleri olarak vital kapasite (VC), zorlu vital
kapasite (FVC), zorlu ekpirasyon volümü (FEV1) ve
zorlu ekspirasyon oranı (FEV1%) ölçümleri yapıldı.
YÖNTEM
Solunum parametreleri M.E.C. Pocket Spiro USB-100,
dolaşım parametreleri Omron M6 Comfort cihazı ile
ölçüldü. Elde edilen veriler SPSS for Windows 16.0 paket
programında analiz edildi. Grupların kendi içindeki analizi
için Paired Samples T testi kullanıldı.
YÖNTEM
Aerobik antrenman protokolü: 8 haftalık
antrenman periyodu haftada 3 gün olmak üzere
planlandı. Antrenmanları haricinde fiziksel
olarak yüksek efor harcamaları gereken
aktivitelerde bulunmamaları gerektiği deneklere
anlatıldı.
Aerobik antrenman öncesi 10 dk ısınma amaçlı
egzersizler yaptırıldı. Aerobik antrenman olarak
maksimal kalp atım sayısının %30 şiddetinde 3 dk’lık
jog, ardından %70 şiddetinde 3 dk’lık 4 kez
koşulmasını içeren aerobik interval antrenman
yaptırıldı (4,5). Deneklerin %70 antrenman şiddetini
belirlemede etken olan hedef kalp atım sayısı kalp
atım rezervine göre belirlendi (6).
• Hedef Kalp Atım Sayısı = (MKAS - İKAS) x 0.70 +
İKAS (MKAS = 220 - yaş)
• (MKAS: Maksimum kalp atım sayısı, İKAS: İstirahat
kalp atım sayısı)
BULGULAR
Tablo 1. Deney grubunun ön test-son test analizi
Tablo 1’de deney grubuna uygulanan aerobik antrenman programı sonrasında İKAS, SKB, DKB, VC, FVC,
FEV1 ve FEV1% değerlerinde anlamlılık bulundu (p<0.05).
Ön Test
Son Test
Ort ± SS
Ort ± SS
Yaş (yıl)
12 .56 ± 0.53
Boy (cm)
Değişken
df
t
p
12 .56 ± 0.53
10
-
-
148.23 ± 4.36
148.23 ± 4.36
10
-
-
Ağırlık (kg)
40.42 ± 3.42
40.42 ± 3.42
10
-
-
İKAS (atıdk)
82.28 ± 5.22
79.59 ± 5.36
10
2.34
0.034*
SKB (mmHg)
107.12 ± 2.23
105.72 ± 2.14
10
1.12
0.146
DKB (mmHg)
71.93 ± 5.12
68.12 ± 4.54
10
1.05
0.129
VC (lt)
2.26 ± 0.21
2.39 ± 0.23
10
-1.62
0.219
FVC (lt)
2.44 ± 0.29
2.55 ± 0.12
10
-2.41
0.034*
FEV1 (lt)
2.10 ± 0.24
2.27 ± 0.27
10
-4.78
0.022*
FEV1% (%)
87.21 ± 3.06
87.71 ± 1.52
10
-1.12
0.152*
Kontrol grubunun dolaşım parametrelerinde İKAS değerinde p<0.05 düzeyinde anlamlılık
bulundu. SKB ve DKB değerlerinde anlamlılık bulunmadı (p>0.05). Kontrol grubunun
solunum parametrelerinde FVC ve FEV1 değerlerinde anlamlılık bulundu (p<0.05). VC ve
FEV1% değerinde ise anlamlılık bulunmadı (p>0.05).
TARTIŞMA
Yapılan
egzersizin
tipine
göre
solunum
fonksiyonlarındaki artış oranı değişmektedir. Anatomik
ve fizyolojik değişiklikler birincil olarak daha fazla
sayıda alveolün açılmasına olanak sağlar. Daha sonra
ikincil olarak göğüs kafesinde belirgin bir genişleme
olur. Göğüs kafesindeki bu genişleme ve gelişme,
gelişme çağındaki bireyler için çok önemlidir (7).
Yaptığımız çalışmada deney grubuna uygulanan aerobik
antrenman programı sonrasında İKAS, SKB, DKB, VC,
FVC, FEV1 ve FEV1% değerlerinde anlamlılık bulundu
(p<0.05). Kontrol grubunun dolaşım parametrelerinde
İKAS değerinde p<0.05 düzeyinde anlamlılık bulundu.
SKB ve DKB değerlerinde anlamlılık bulunmadı (p>0.05).
Kontrol grubunun solunum parametrelerinde FVC ve
FEV1 değerlerinde anlamlılık bulundu (p<0.05). VC ve
FEV1% değerinde ise anlamlılık bulunmadı (p>0.05).
Sporcular üzerinde yapılan birçok araştırmada düşük
nabız yaygın bir bulgudur. Çalışmamızda her iki
grupta da aerobik egzersiz ile kalp atım sayılarında
anlamlı düşüşler elde edilmiştir ve bu sonucun, kalbin
sol ventrikülünde meydana gelen hipertrofiye bağlı
olduğu düşünülmektedir.
Çalışmamızda deney grubunda aerobik egzersiz ile
sistolik kan basıncında ve diastolik kan basıncında
anlamlı düşüşler elde edilmiştir ve bu sonucun,
egzersiz esnasındaki kan damarlarına binen basıncın
artmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Çalışmamızda 8 haftalık aerobik antrenman programının deney
grubundaki etkilerine bakıldığında, yüzme antrenmanı ile birlikte
uygulanan aerobik antrenmanının solunum parametreleri
üzerine pozitif yönde etkisi olduğu ortaya çıkmaktadır.Yüzme
sporu yatay pozisyonda yapıldığından, akciğerlerinin üst kısmına
da hava girmektedir. Bu sayede, diğer branşlara göre vital
kapasite yüzücülerde daha fazla gelişmiştir (8). Haftada 3 kez
aerobik antrenman ve düzenli yüzme antrenmanı yapan deney
grubunun, sadece yüzme antrenmanı yapan kontrol grubuna
göre solunum parametrelerinin daha büyük ölçüde geliştiği
söylenebilir.
SONUÇ
Sonuç: Araştırmamızın sonucunda yüzücülere
uygulanan aerobik antrenman programının solunum
ve dolaşım parametreleri üzerinde olumlu etkisi
olduğu düşünülmektedir. Düzenli olarak yapılan
aerobik antrenmanların solunum ve dolaşım
parametrelerini pozitif yönde artıracağı söylenebilir.
KAYNAKLAR
1-Sevim Y. [Knowledge of training]. AntrenmanBilgisi. 1. Baskı. Ankara: Nobel Yayın
Dağıtım;2002. p.193-4.
2-Brooke-Wavell K, Stensel DJ. Exercise and children’s bone health. J Fam Health
Care 2008;18(6):205-8.
3-Rowland WT, Vanderburg P, CunninghamL. Body size and growth of maximal
aerobic power in children. A longitudinal (analyzes). Pediatr Exerc Sci 1997;9(3):26274.
4-Helgerud J, Engen LC, Wisloff U, Hoff J. Aerobic endurance training improves
soccer performance. Medicine ScienceSports Exercise, 2001,11(33):1925-1931.
5-Sevimli D. Farklı Yaş Gruplarındaki Çocuklarda Aerobik Egzersizin Kardiopulmoner
Sistem Üzerine Etkilerinin İncelenmesi.1999, Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri
Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 101, Adana (Yrd. Doç. Dr. Fuat Koçyiğit).
6-Tamer K. Sporda Fiziksel Fizyolojik Performansın Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi,
Türkerler Kitabevi, Ankara, 1995,48-163.
7-Prokop L. Spor Hekimliğine Giriş, 3rd Baskı. Bayer Türk Kimya Sanayi Ltd. Şti.,
İstanbul, 1983: s.48
8-Bjurström RL, Schoene RB. Control of ventilation in elite synchronized swimmers. J
Appl Physiol 1987;63(3):1019- 24.
TEŞEKKÜR EDERİM
Meltem Kılıçaslan Kalkan
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR
YÜKSEKOKULU