Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Erişkin Bireylerde Temel ve İleri Yaşam Desteği Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI www.ahmetemreazakli.com Eski Yıllarda… • 16. yüzyılda cansız beden ile soğuk kavramı bütünleştirilmiştir. Bedenin ısındıkça canlanacağına inanılmış, insan vücudu farklı şekilde sıcak hava akımına maruz bırakılmıştır. – Cansız kişinin ağzına duman üflenmesi… – Cansız kişinin battaniyelere sarılması… – Cansız kişinin rektumuna tütün üflenmesi… • Modern yeniden canlandırma yöntemlerinin temelleri ise 1891’de ilk göğüs kompresyonu ile başlamıştır. Bunu 1947’de ilk defibrilasyon ve 1956’da ilk ağızdan ağıza solunum izlemiştir. Akabinde otomatik eksternal defibrilatörler, resüsitasyon komiteleri vb. modern müdahaleye geçiş dönemi yaşanmıştır. • Tüm bu gelişmelere rağmen hala başarı oranı %6’dır. Şahitli ventriküler fibrilasyonda % 46-74! www.ahmetemreazakli.com 1 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Yaşam Bir Haktır! Hepimiz İçin! www.ahmetemreazakli.com Kardiyak Arrest Nedir ? • Kalp, dolaşım sistemi içerisinde bir pompa görevi üstlenmekte ve kanı tüm vücuda pompalamaktadır. • Kalbin kanı pompalayamayacak hale gelmesi durumuna ‘Kardiyak Arrest’ denir. • Kardiyak arresti takiben 1-3 dakika sonunda solunum merkezi de perfüze olamayacağı için solunum da durur. • Hastaların % 25-30’unda ani kardiyak arrestin başlangıç ritmi ventriküler fibrilasyondur. (VF) www.ahmetemreazakli.com 2 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Solunum Arresti Nedir ? • Solunum sisteminin oksijenlenmesidir. • Akciğerlerin bu görevi göremeyecek hale gelmesi durumuna ‘Solunum Arresti’ denir. • Solunum arrestini takiben 3-8 dakika sonrasında kardiyak arrest de gerçekleşecektir. temel görevi, kalbin pompaladığı kanın www.ahmetemreazakli.com Altın Dakikalar! • Geri dönüşsüz hasarların oluşumunu önlemek ve en kısa sürede hastaya müdahale etmek için gerekli zaman dilimine ‘Altın Dakikalar’ denir. • Yalnızca 3-4 dakika ! Belki daha da az ! • TYD 4 dakikanın altında, İYD 8 dakikanın altında başlatılmış olmalıdır. • Her geçen dakikada yaşama oranı % 7-10 azalmaktadır. www.ahmetemreazakli.com 3 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Bazı Kavramlar • K PA : Kardiyopulmoner arrest. • K P R ( C P R ) : Kardiyopulmoner resusitasyon. • K P S R : Kardiyopulmoner serebral resusitasyon. – Spontan kalp atımı, spontan solunum ve beyin fonksiyonlarının tekrar kazandırılma çabasıdır. www.ahmetemreazakli.com TYD – İYD ? • Temel yaşam desteği, ilaç ve ekipman desteği olmaksızın eğitimini almış tüm bireyler tarafından uygulanabilecek kurtarma girişimleridir. • İleri yaşam desteği, eğitimli ve profesyonel sağlık ekibi tarafından uygulanabilen; ilaç ve ekipman destekli kurtarma girişimleridir. www.ahmetemreazakli.com 4 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 TYD • TYD’de kurtarıcı hastanın kalp ve akciğerlerinin görevini üstlenir. Bu süreçte pompalanamayan ve oksijenlenemeyen kanın, kalıcı hasarları önleme amaçlı görevlerini yerine getirmesi sağlanmaya çalışılır. • Arrestlerin nedeni % 82.4 oranında kardiyak etkenlere bağlıdır. www.ahmetemreazakli.com Olay Gelişim Zinciri Dolaşımın durması 15-30 saniye sonra beyin dolaşımının bozulmasına bağlı bilinç kaybı 30-40 saniye sonra pupil dilatasyonu 1-3 dakika sonunda dolaşımın bozulmasına bağlı solunum merkezinin perfüze olamaması Solunumun durması ! • Hipotermi haricinde, kalp durduktan 6 dakika sonra, kalıcı beyin hasarı oluşmaya başlar! – 0-4 dk: Geri dönüşsüz beyin hasarı yok. – 4-6 dk: Beyin hasarı görülebilir. – 6-10 dk: Beyin hasarı olasılığı yüksek. – 10 dk üzeri: Geri dönüşsüz beyin hasarı. www.ahmetemreazakli.com 5 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Yaşam Zinciri • Erken tanıma ve yardım çağrısı – Bir hastada gelişen göğüs ağrısının kardiyak kaynaklı olup olmadığını anlayabilmek ekstra öneme sahiptir. Belirtileri takiben ilk saat içerisinde en az % 21-33 arasında akut myokard iskemisine bağlı olarak kardiyak arrest gelişir. • Erken CPR – VF ritmi ile gelişen ani kardiyak arrestlerde sağkalımı 2-3 kat arttırabilir. – Yalnızca göğüs kompresyonu dahi hayat kurtarıcıdır. • Erken defibrilasyon – Kollaps durumunda ilk 3-5 dakika içerisinde KPR’ye ilave olarak defibrilasyon hayatta kalma şansını % 49-75 arttırır. – Gecikmenin her dakikası hayatta kalma oranını % 10-12 azaltır. • Erken postresüsitasyon bakım www.ahmetemreazakli.com 6 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 TYD-Özet Dikkat Noktaları • Beyin oksijensizliğe 3-5 dakika dayanabilir! • Yanıtsız hasta ? Yardım çağır! Havayolunu aç! Normal solunum faaliyeti yok mu ? 112 30 göğüs kompresyonu 2 kurtarıcı soluk 30 göğüs kompresyonu … • Masaja ne kadar devam edelim ? – – – – Sinüs ritm alana kadar! Enerjimiz bitene kadar ! Değişim yapıyorsak, masajı kesintiye uğratmadan ! Dışardaysak ekip gelene kadar ! www.ahmetemreazakli.com 2015 AHA Güncellemesinde Temel Konular (Eskiden, Şimdi?) • ABC yerini CAB’ye bırakmıştır. (C: Dolaşım, A:Havayolu, B:Solunum) Sorunların nedeni azalan kalp debisidir. Solunum başlangıçta daha önemsizdir. Ayrıca iç çekme tarzındaki solunum hareketleri ve bası nedeniyle akciğerlerin iniş ve kalkışı, fizyolojik yeterliliği sağlamaya bir süre yetmektedir. • Tek kurtarıcı için masaj ve solunum oranı 30:2 olarak belirlenmiştir. (Dakikada en az 100-120 bası yapılmalıdır.) • Kalp masajında bası derinliği en az 5 cm, en fazla 6 cm olarak belirtilmiştir. • Aşırı ventilasyondan kaçınılmalıdır. (Ortalama 6 saniyede 1 ventilasyon önerilir. Her ventilasyon için 6-7 ml/kg tidal hacim yeterlidir.) • Olabildiğince masaja ara verilmemeye çalışılmalıdır! • Her bası sonrası, göğüs kafesinin geriye dönüşüne izin verilmelidir. • Eğer opioid şüpheli bir acil durum mevcutsa, Naloksan olaya dahil edilmelidir. www.ahmetemreazakli.com 7 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Havayolu Açıklığı Önerileri • Servikal travma düşünülüyorsa ‘Jaw Thrust’ manevrası uygulanır. Çene yukarı kaldırılır ve öne itilir. – Eğer havayolu açıklığına rağmen solunum hasta tarafından sağlanamıyorsa sekonder nedenleri ekarte etmeyi unutmayınız! • Havayolunda yabancı cisim ? Ağız boşluğunu parmaklarınızla tarayabilirsiniz. • Anafilaksi ? Ödem ? – Hastada takma diş varsa mutlaka uzaklaştırılmalıdır. • Tıpta yarar / zarar oranı müdahale şeklini belirleyebilir. – Eğer hastada servikal travma var, ancak jaw thrust’a rağmen havayolu açıklığını sağlayamıyorsak; bu durum hastanın hayatını tehdit ediyorsa ‘head thin’ yapabilirsiniz. Çünkü servikal travmadan daha öncelikli olan, hastanın hayatta kalmasıdır. www.ahmetemreazakli.com www.ahmetemreazakli.com 8 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Recovery Position (İyileşme Pozisyonu) • Temel yaşam desteği uygulamasına yanıt alındığında (Spontan solunum + Arterlerden nabız alınması) hastaya iyileşme pozisyonu verilir. • Bu pozisyonun amaçlarına değinirsek: – – – – – • Hasta yan pozisyonda yatacağı için hem solunumu daha rahat sağlar, dil geriye düşerek havayolunu kapamaz; hem de kusma vb. durumlarda aspirasyon önlenmeye çalışılır. Stabil bir pozisyon hedeflenir. Tam laterale yakın bir pozisyon sağlanmalıdır. Pozisyon göğüs kafesine baskı kuracak şekilde solunumu engellememelidir. 30 dakika aynı pozisyonda kalırsa, altta kalan koldaki basıyı önlemek için pozisyon değiştirilmelidir. İyileşme pozisyonuna alınan bir hastanın özellikle solunumu çok dikkatli takip edilmelidir. Tekrarlayan bir kardiyopulmoner arrest oluşabilir! www.ahmetemreazakli.com İYD • D: Defibrilation VF/VT şoklanabilir ritmlerdir. Asistoli ya da nabızsız elektriksel aktivitede masaja devam edilir. • C: Circulation Dolaşım sağlanmasında bası derinliği, sayısı gibi faktörlerde TYD ile fark yoktur. Ekstra olarak ritm değerlendirilmesi ve buna uygun tedavi planlanması söz konusudur. • A: Airway Altın standart endotrakeal entübasyondur. Entübasyon için vakit kaybı 30 saniyeyi aşmamalıdır. Eğer mümkün değilse ek yöntemler değerlendirilmelidir. (Airway-ambu-maske, LMA, fastrach LMA, buji vb.) • B: Breath %100 oksijen eşliğinde solunum desteği sürdürülmelidir. 6-7 ml/kg tidal hacimde ve 6 saniyede 1 solunum şeklinde devam etmelidir. www.ahmetemreazakli.com 9 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Şoklanabilir / Şoklanamaz Ritmler • Öncelikle yanıtlanması gereken soru, neden defibrilasyon ? Verilen şokla beklenen, mevcut elektriksel aktiviteyi kalbin hangi bölümünden çıkıyorsa çıksın susturmak ve oluşacak ritmin fizyolojik olmasını sağlamaktır. • EKG, alan derslerinde daha detaylı olarak incelenecek olsa da bu kısımda da ufak bir özetinden bahsetmek yanlış olmayacaktır: – – – – – Kalp aktif bir elektriksel akvitive ile çalışır. Aktivite ilk olarak SA noddan başlar. (Sinoatriyal düğüm) Ardından atriyum kası liflerine yayılır ve buradan AV nodda depolarizasyon dalgası gecikmeye uğrar. Buradan ileti his demetine geçer. Septumda ayrılır ve sağsol dallara geçer. Sol dal da kendi içinde ikiye ayrılır. İletim kendi içinde purkinje lifleri denen özelleşmiş doku aracılığıyla yayılır. www.ahmetemreazakli.com Kalbin Elektriksel Aktivitesi www.ahmetemreazakli.com 10 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Kalbin Ritmi • Sinüs ritm neden normal ritm olarak değerlendirilir ? Elektriksel aktivitenin, bahsedildiği gibi sinoatriyal noddan başlaması doğalfizyolojik olanıdır. Buna normal kalp ritmi yani sinüs ritmi denir. Eğer bu aktivite sinüs düğümden başlamayıp, farklı bir noktadan başlarsa bu normal bir kalp ritmi olarak değerlendirilmez. www.ahmetemreazakli.com Şoklanabilir Ritmler www.ahmetemreazakli.com 11 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Ventriküler Fibrilasyon • Bütün kalp aritmilerinin en ciddisidir. Sonlandırılmadığı takdirde hızla mortal sonuçlara neden olur. Ventriküler kas lifleri bağımsız bir şekilde kasılmaya başlamıştır. • Ventrikül kası içinde dolaşan elektriksel uyarı önce bir bölümü, ardından bir başka bölümü ve daha sonra bir başkasını derken pek çok uyarı oluşturur. Bu uyarılar kendi kendilerini geri besleyerek pek çok kontrolsüz kasılmaya neden olur. • Pek çok kasılma ve gevşeme birbirini takip ederken kalp asla gerekli pompalama görevini sağlayacak düzeyde kasılamaz. Serebral kan akımının durmasına bağlı olarak 4-5 saniye içinde hastanın bilinci kapanır. QRS gözlenmeyen, dezorganize EKG! www.ahmetemreazakli.com Nabızsız Ventriküler Taşikardi • Bu ritmde uyarının ventrikül kasına yayılması anormal yolla olmaktadır. Hızlı tekrarlayan ventriküler erken vurular söz konusudur. • QRS’ler anormal ve geniştir. • 12 derivasyonun hepsinde geniş ve anormal QRS’ler görülür. • P dalgası görülmez. Ayırtedilebilen T dalgası yoktur. www.ahmetemreazakli.com 12 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Nabızsız Elektriksel Aktivite ve Asistoli NEA NEA NEA ASY Aralıksız masaja devam edilir. Şoklanamaz ritmlerdir. Atropin kullanımı önerilmez! İnce dalgalı VF ile asistoli karıştırılmamalı, iyi ayırtedilmelidir ! www.ahmetemreazakli.com Genel Yaklaşım Önerileri • İleri yaşam desteğinde en önemli nokta şoklanabilir ritmlerde defibrilasyonun en erken zamanda uygulanabilmesidir. Bilinç kaybını başlatan ilk ritm de zaten genelde VF’dir. • Yanıtsız olan hastada hızlı şekilde solunum kontrolü yapılır. Solunum yoksa ya da gasping solunumu mevcutsa derhal kompresyona başlanır. (30:2) Hasta defibrilatöre/monitöre bağlanır. • Eğer şoklanabilir ritm varsa (VF/nVT) derhal 1 şok uygulanır. Ardından hiç beklemeden kompresyonlara devam edilir. (2 dakika!) • Eğer şoklanamaz ritm varsa (ASY/NEA) 30:2 döngüsü devam eder. www.ahmetemreazakli.com 13 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Şoklanabilir Ritmlerde Algoritma • Şoklanabilir ritm var! (VF/nVT) 1. şok Derhal 2 dk 30:2 2. şok Derhal 2 dk 30:2 VF/VT devam ediyorsa Adrenalin 1 mg 3. şok Derhal 2 dk 30:2 + Adrenalin 1 mg + Amiodaron 300 mg 4. şok! • İpuçlarım ! Bir kişi monitör / defi vb. hazırlarken, bağlantı yaparken diğer kişi mutlaka etkin göğüs kompresyonlarına başlamalıdır. Yeniden canlandırma işleminde hayat kurtarıcı temel işlem etkin göğüs kompresyonlarıdır ! Göğüs kompresyonu sonlandırıldı ve şok uygulanacaksa, şokun en kısa sürede uygulanmasını sağlayın. Ve şoku takiben etkin kompresyon derhal devam etsin ! Saniyeler dahi çok önemlidir. Şoktan sonra uzun ara vererek ritmi değerlendirmeye, arter palpe etmeye çalışmayın. Defibrilasyon amacına ulaşsa dahi arteriyel atımlar hemen gelmeyebilir. Siz bu sürede masaja devam edin, asla ara vermeden ! Adrenalin uygulamadan iyi düşünün! Dönen bir ritmi tekrar VF/VT’ye döndürebilirsiniz! Spontan solunumun başladığı bir hastaya Adrenalin uygulamayın ! www.ahmetemreazakli.com Defibrilasyon • ‘Nereye, ne kadar, nasıl’ – Defibrilatörler 2 tiptir: Monofazik ve bifazik. – Monofazikler, şok dalgasını bir yönde gönderirler. Elektrik akımı bir elektrottan diğerine akar. Etkili olması için daha yüksek joul değerlerine ihtiyacımız olur ki bu da yanıklara neden olabilmektedir. – Bifazik defiler ise akımı iki yönde iletirler. Daha düşük şok miktarıyla etkin sonuç alabilmemiz mümkündür. Birinci fazla akım bir elektrottan diğerine akarken, ikinci fazda ters yönde de akar. www.ahmetemreazakli.com 14 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Defibrilasyon • Defibrilasyona; – Bifazik ile 150-200 J – Monofazik ile 360 J enerji seviyesiyle başlanabilir. • İkinci ve sonraki şoklar bifazikte 150-360 J, monofazikte 360 J ile devam eder. • Defibrilasyon esnasında hastaya, hastaya bağlı materyallere (Ambu vb.), hastanın yattığı yatağa/sedyeye temas etmek çok tehlikelidir !!! www.ahmetemreazakli.com Prekordial Thump • Sadece şok uygulanabilir ritmlerin varlığında ve ilk birkaç saniye içerisinde etkin olabilir. • Nabızsız ventriküler taşikardide başarı oranı daha yüksektir! • Sıkıca yapılmış yumruğun ulnar tarafıyla 20 cm yükseklikten sternumun 3’te 1’lik alt kısmına hızla vurulmasıyla gerçekleşir. • Defibrilasyonu ve yardım çağırma etkinliklerini geciktirmemelidir ! www.ahmetemreazakli.com 15 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 OED • Otomatik eksternal defibrilatörler! • Özellikle erken defibrilasyonun sağlanabilmesinde, halkın da kullanımı için tasarlanmıştır. • Ritmi otomatik algılar ve şok verir. • Sağkalımı arttırır. www.ahmetemreazakli.com Resüsitasyonda Havayolu • En iyi, en güvenli, en etkin yöntem Orotrakeal entübasyon ! – Entübe bir hastada ventilasyon için kompresyonlara ara vermeye gerek yoktur. En etkin CPR da zaten kompresyona ara verilmeyen CPR’dır. – Regürjitasyona ve aspirasyona yönelik iyi bir önlemdir. • Ancak! – Doğru yerleşimden emin olunmalıdır! ETCO2 – İşlem güçlüğüyle karşılaşılıyorsa, resüsitasyonun verdirmemelidir. seyrine ara www.ahmetemreazakli.com 16 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 CPR’da Kapnografi • Kapnografi kullanımı endotrakeal entübasyonun doğruluğunda standarttır. • Ayrıca resusitasyon etkinliği için de kriterdir. • ETCO2 < 10 ise kalp masajı etkin değildir! • Entübe hastada dirençli olarak end tidal karbondioksitin 10’un altında seyretmesi, geri dönüşün olanaksız olduğunu gösterir. www.ahmetemreazakli.com Terapotik Hipotermi • 12-24 saat boyunca 32-34 0C’ye kadar soğutma önerilmektedir. • Bu sayede hücre ölümü engellenir. Kalp ve beyin korunmuş olur. www.ahmetemreazakli.com 17 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Kardiyak Arrestte Geri Döndürülebilir Nedenler – 4H • Hipoksi – Endotrakeal tüp yerinde olmalıdır. Mutlaka kapnograf ile karbondioksit çıkışı gözlenmelidir. – Tüp içeri fazla itilirse tek akciğer ventilasyonu (Sağ!) gerçekleşebilir. Tüp seviyesi kontrol edilmelidir. Bilateral solunum sesleri duyulmalıdır. • Hipovolemi – Herhangi bir iç kanama, aktif dış kanamalar, ciddi kan kayıpları özellikle nabızsız elektriksel aktiviteye neden olabilir! – Acil operasyon, intravasküler volümün tamamlanması! • Hiper/Hipo-Kalemi-Metabolik Problemler – Resüsitasyon esnasında mutlaka kan gazı alınmalı, hastanın metabolik durumu sorgulanmalıdır. Asidoz var mı, potasyum düzeyi nedir vb. – Hiperkalemi, hipokalsemi ve kalsiyum kanal blokerlerinin aşırı dozlarında iv kalsiyum klorid önerilir! • Hipotermi – Boğulma olgularında hipotermiden şüphelenebilirsiniz! www.ahmetemreazakli.com Kardiyak Arrestte Geri Döndürülebilir Nedenler – 4T • • • • Tansiyon Pnömotoraks – NEA’nın primer nedenlerindedir. – Derhal iğne dekompresyonu ya da toraks tüpü takılması önerilir. Kardiyak Tamponad – Tanılanması zordur. Resüsitasyonda USG ile tanı konabilir. – Girişimsel tedavisi gerekir. (İğne ile perikardiyosentez ya da açık torakotomi) Toksinler – Mevcutsa antidotlar işe yarayabilir. Tromboz – Tromboembolik ya da mekanik dolaşım obstrüksiyonunun en sık nedeni yaygın pulmoner embolidir. Acil fibrinolitik ajan uygulanması böyle bir şüphede işe yarayacaktır. www.ahmetemreazakli.com 18 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Resüsitasyonda Farmakoloji • İlk seçenek Adrenalin! – Myokardial kontraksiyonu uyarır. – Serebral ve koroner perfüzyonu arttırır. – 3-5 dakika bir 1 mg ! • Antiaritmikler ! – Resüsitasyonda kullanımları sınırlıdır. – İlk 3 şoktan sonra devam eden VT/VF’de Amiodaron 300 mg, 20 ml % 5 dekstroza sulandırılarak önerilir. Tedaviye rağmen devam eden VF/VT’de 150 mg ek doz uygulanır. (Tromboflebit riski nedeniyle santral yolla, yoksa da kalın bir periferik yolla uygulanmalıdır!) – Amiodaron yavaş ve iv sıvı replasmanıyla uygulanmalıdır. (Ani hipotansiyon / bradikardi) – Amiodaron’a alternatif Lidocaine! 1-1.5 mg/kg önerilir. Etkinliği hipokalemi ve hipomagnezemide azalır. • Atropin ! – Asistolinin esas nedeni artmış vagal tonus değil myokardial patoloji olduğundan, rutin Atropin kullanımının yararı tartışmalıdır. – Hemodinamik instabil durumlarda kullanılabilir. • Maksimum 3 mg! • 0.5 mg’ın altındaki dozlarda paradoksal bradikardi! www.ahmetemreazakli.com Bikarbonat Kullanımı • Kardiyak arrestte kombine solunumsal ve metabolik asidoz mevcuttur. – En etkin tedavi: Göğüs kompresyonu + Ventilasyon • Kana verilen sodyum bikarbonat Kanda karbondioksite ayrışır. Mevcut karbondioksit hücre içine girer. Ağırlaşmış hücre içi asidoz + myokard depresyonu ! Azalmış oksijen sunumu ! Artmış sodyum yükü ! • Bikarbonatın rutin kullanımı önerilmez. • Ne zaman, nasıl ? – Sadece yaşamı tehdit eden hiperkaleminin eşlik ettiği kardiyak arrestlerde, trisiklik antidepresanlarla zehirlenmelerde ve ph’ın 7.1’in altına indiği durumlarda ! www.ahmetemreazakli.com 19 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 Sıvı Seçimi • İdeal: İzotonik, Laktatlı Ringer. • Hipovolemik olgularda kolloid solüsyonlar (Voluven vb.) etkin olabilir. • Resüsitasyonda dekstrozlu solüsyonlardan kaçınılmalıdır. Dekstroz intravasküler alanda redüstribüsyona uğrar, hiperglisemiye neden olur. Bu da kardiyak arrest sonrası nörolojik durumu olumsuz etkiler. www.ahmetemreazakli.com İlaç Uygulama Yolları • Periferik kalın damar yolları, mümkünse kalbe en yakın noktalardan açılmalıdır. • En ideal yol santral venöz yoldur. • İntraosseoz (Kemik içi) yol da kullanılabilir yollar arasındadır. Tibial ve humeral bölgelerden uygulanabilir. • Günümüzde endotrakeal yol önerilmemektedir. Kullanılan yüksek hacimde ilaçlarla gaz değişiminin olumsuz etkilenebileceği düşünülmektedir. www.ahmetemreazakli.com 20 Acil Yardım ve Afet Yönetimi Ders Notları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI 12.10.2017 İntraosseoz Yol www.ahmetemreazakli.com Sorusu Olan ? www.ahmetemreazakli.com 42 21