6. SINIF ÇALIŞMA KAĞIDI ASAL SAYILAR Kazanım: Asal sayıları özellikleriyle belirler 1’den 16’ya kadar olan doğal sayıların bölenlerini (çarpanlarını) inceleyelim SAYI BÖLENLERİ SAYI 1 den 100 e kadar olan asal sayıları belirlemek için Eratosthenes (Eratosten) kalburu kullanılır. Örnek BÖLENLERİ 1 1 9 1, 3, 9 2 1, 2 10 1, 2, 5, 10 3 1, 3 11 1, 11 4 1, 2, 4 12 1, 2, 3, 4, 6, 12 5 1, 5 13 1, 13 6 1, 2, 3 ,6 14 1, 2, 7, 14 7 1, 7 15 1, 3, 5, 15 8 1, 2, 4, 8 16 1, 2, 4, 8, 16 1 11 21 31 41 51 61 71 81 91 Sadece iki böleni (çarpanı) olan sayılara asal sayılar denir. Bu sayının bölenlerinden biri o sayının kendisi diğeri ise 1’dir 2 12 22 32 42 52 62 72 82 92 3 13 23 33 43 53 63 73 83 93 4 14 24 34 44 54 64 74 84 94 5 15 25 35 45 55 65 75 85 95 6 16 26 36 46 56 66 76 86 96 7 17 27 37 47 57 67 77 87 97 8 18 28 38 48 58 68 78 88 98 9 19 29 39 49 59 69 79 89 99 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Yukarıdaki Eratosten kalburunda: 1 asal değildir üzerini çiz Yani: Sadece 1’e ve kendisine bölünen 1 den büyük sayılara asal sayılar denir 2 asal sayıdır yuvarlak içine al. 2 nin katlarının üzerini çiz O zaman yukarıdaki tabloya baktığımızda: 2, 3, 5 7 ve 11 sayılarının asal sayı olduğu anlaşılır. 3 asal sayıdır yuvarlak içine al. 3 ün katlarının üzerini çiz 5 asal sayıdır yuvarlak içine al. 5 in katlarının üzerini çiz En küçük asal sayı 2 dir 2 den başka çift asal sayı yoktur. 7 asal sayıdır yuvarlak içine al. 7 nin katlarının üzerini çiz Uygulama İçinde asal sayı olan kutucukları işaretleyiniz Üzerini çizmediğin sayıları yuvarlak içine al Yuvarlak içine aldığın sayıları alttaki tabloya doldur 33 38 39 41 1 92 47 53 65 67 86 81 2 12 51 61 71 91 48 9 99 43 14 18 Uygulama Aşağıdaki Soruları çözünüz En küçük asal sayı kaçtır? Kaç tane çift asal sayı vardır? Kaç tane asal rakam vardır? Birler basamağı 0 olan kaç asal sayı vardır? Rakamları aynı iki basamaklı kaç asal sayı vardır? Bulduğunuz bu sayılar 1’den ve kendisinden başka hiçbir sayıya bölünmediği için asal sayılardır. a–b ifadesinin değeri asal sayı olduğuna Ödüllü SORU 5 göre, a – b farkını bulunuz. Yakup AKAR 1