Anayasa, siyasal güçlerin özgürce uzlaşmasını garanti

/. Uluslararası Anayasa Hukuku Sempozyumu 22-24 Nisan 'da Meclis 'te yapıldı
"Anayasa, siyasal güçlerin özgürce
uzlaşmasını garanti etmelidir"
O
Arınç: "Toplumun istek ve arzuları anayasalara yansıtılmalıdır"
Türkiye Büyük Millet Meclisi Baş­
kanlığı, Anayasa hukuku konusunda ilk
kez uluslararası bir sempozyum düzen­
ledi. Ulusal Egemenlik Haftası çer­
çevesinde geniş bir katılım ve tartışma
ortamı içerisinde 22-24 Nisan tarihleri
arasında gerçekleştirilen sempozyumda,
Türk ve yabancı bilim adamları ile
siyasetçiler Anayasa hukukunu masaya
yatırdılar.
TBMM Başkanı Bülent Arınç, sem­
pozyumun açılışında yaptığı konuşmada,
Anayasa'nın dayandığı
oydaşmanın
sürekli incelenmesi, gözden geçirilmesi
ve yenilenmesi gerektiğini belirterek,
"Anayasa, siyasal güçlerin özgürce uz­
laşmasını garanti etmelidir" dedi.
Meclis Başkanı Bülent Arınç, Ana­
yasaların uzun süre geçerli olma amacını
taşıdıklarını, bununla birlikte yürürlüğe
girdiği tarihte varolan toplumsal koşul­
ların zaman içinde gelişmesiyle bu yeni
koşullara uyumlu hale getirilmeleri
gerektiğini söyledi.
Arınç, yeni toplumsal gelişmelere,
Avrupa normları standartlarına, Avrupa
İnsan Haklan Sözleşmesi kurallarına
uyum sağlayabilmek; hukukun üstün­
lüğünü geçerli kılma hedefi ve demok­
rasiyi, daha güvenceli bir özgürlükler
sistemi ile daha da güçlendirme düşün­
cesinin, Anayasa'da köklü değişiklikler
yapma konusunda yönlendirici olduğunu
ifade etti. Arınç, şöyle devam etti:
''Anayasa'nın dayandığı oydaşma,
rızaya bağlı sözleşme sürekli incelen­
meli, gözden geçirilmeli ve yenilenmeli.
Anayasa, siyasal güçlerin özgürce uzlaş­
masını garanti etmelidir. Anayasa'yı
oluşturan temel hukuk kuralları, pozitif
normların üzerindeki hukuku ifade eden
temel hakkaniyet isteklerini içermelidir.
Yasamanın kendi çıkardığı kanunları
değiştirmesi mümkündür. Bununla bir­
likte bunu yaparken, Anayasa'ya bağlılık
yanında hukuka bağlılık ilkesine de
tabidir. Buradaki hukuk, pozitif norm­
ların üzerindeki hukuku ifade etmek­
tedir. Pozitif normların üstündeki hukuk.
Federal Almanya Anayasa Mahkemesi
tarafından aşırı haksız uygulamalar için
kanunların kötüye kullanıldığı dönem­
lere bir tepki olarak yaratılmış ve bundan
dolayı Meclisin çıkardığı kanunların da
temel hakkaniyet kurallarına tahammül
edilmez derecede aykırı olmayacağını
kabul eder.
Hukuka bağlılık, Anayasa'nın kendisi
hakkaniyet taleplerini içerdiği sürece
çıkarılan kanunlar için pratik değil, sadece
teorik bir önem taşıyacak. Çünkü,
Anayasaya bağlılıkla hukuka bağlılık yer­
ine getirilmiş olacaktır. Bu aykırılık
durumunda pozitif normların üstündeki
hukuk, Anayasa'nın bile önüne geçecektir."
Hukukun sadece varolan düzeni koru­
mak için üstyapı olarak değil, özgürlük ve
adalete daha da yakınlaşabilmek için bir
ilke ve bireye yapılacak saldırılara karşı
güvence olarak anlaşıldığı sürece kabul
görmesi gerektiğini belirten Arınç, bunun
için koşulun gerçekten geniş bir uzlaş­
maya dayanan ve aynı zamanda geleceğe
yönelik bir politika için serbest bir hareket
alanı bırakan anayasanın varlığını gerek­
tirdiğini işaret etti.
Toplumsal bir uzlaşma belgesi olan
anayasaların, ulusun isteklerine ve top­
lumsal dinamizme uygun olarak biçimlendirilmelcri gerektiğini
kaydeden
Arınç, bu nedenle Anayasa'da en kap­
samlısı 1995 yılında olmak üzere yapılan
değişikliklerle bazı iyileştirmeler gerçek­
leştirildiğini, Anayasa'nın daha güvenceli
bir özgürlükler sistemine kavuşturularak,
insan özgürlüğüne ve evrensel hukuk an­
layışının oluşturduğu değerlere uyumlu
hale getirilmeye çalışıldığını bildirdi.
T B M M Başkanı A r ı n ç . Anayasa
reformu çalışmalarının, Türkiye'nin taraf
olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
normları ve bu normların yarattığı
demokratik ortam kapsamında düzen­
lenip gerçekleştirildiğini ifade etti.
Bülent A r ı n ç , yapılan ve planlanan
reformlarla demokrasi ve insan hakları
standartlarının yükseltilmesinin amaç­
landığını kaydetti. A r ı n ç , gerçekleş­
tirilen ve gerçekleştirilmesi planlanan
reformların, demokrasiyi güçlendirme,
insan haklan standardını yükseltme, Av­
rupa İnsan Hakları Sözleşmesi nonnları
ışığında Anayasayı iyileştirme amacına
yönelik olduğunu söyledi.
TBMM Başkanı olduğun günden bu
yana Meclis çalışmalarını vc mekanlarını
halka ve sivil toplum kuruluşlarına açtık­
larını belirten Arınç, bu amaçla çeşitli
etkinlikler düzenlendiğini ifade ederek
konuşmasını "TBMM sizindir, milletimizindir" diyerek tamamladı.
TBMM Başkanı Başdanışmanı Prof.
Dr. Zafer Gören de Anayasal denetim
sistemi kusursuz çalışan ve anayasa
mahkemelerinin otoritesinin güçlü ol­
duğu ülkelerin daha avantajlı olduğunu
belirterek, "Çünkü Anayasa Mah­
kemesinin parlamentonun bir anayasa
reformu işlemini girişmesine gerek kal­
maksızın verdiği kararlarla sorunlara
çözüm bulması daha kolaydır" dedi.
Sempozyumun
açılışına
Devlet
Bakanı Beşir Atalay, Anayasa Mah­
kemesi Başkanı Mustafa Bumin, Cum­
hurbaşkanlığı Genel Sekreteri Kemal
Nehrozoğlu, ABD'nın Ankara Büyükel­
çisi R o b e r t Pearson ile milletvekilleri,
hukukçular ile yabancı parlamenterler
katıldı.
TBMM BÜLTENİ
9