C. Senatosu B : 29 Bu Ihal ihraç (güçlüklerine ve döviz gelir

C. Senatosu
B : 29
Bu Ihal ihraç (güçlüklerine ve döviz gelir­
lerinin azalmasına giderek ithalât daralması­
na,, bu da daiha çok dış yardıma muhtacolmaya, gereği kadar yardım alınmazsa yatırım­
ların azalmasına ve kalkınma hızının düşme­
sine müncer olmaktadır.
ihraiç güçlükleri doğunca ve ithalât da kı­
sılmayınca develüasyon sadece iç ekonomik
nedenlerin baskısıyla yapılmıyor.
Duş ödemelerin zamanında yapılmaması ve
yavaşlaması sonucu dış alacaklıların baskısı
ile yapılmış bir ameliye olarak meydana çıkı­
yor.
Devalüasyon konusuna girmeden önce arz
edelim ki, 1971 'bütçesinde tahmin edilen ge­
lir yekûnu yukarıda arz olunan ve senelerin
tecrübesiyle öğrenilen nedenlerle tahakkuk etmiyecektir.
Bu bütçe de değirleri gibi büyük açıklarla
kapanacaktır.
Bu konularda ayrıntılara girmek bâzı öğüt­
lerde bulunmak A. P. iktidarı döneminde
fayda sağlamaz olmuştur.
Söylenen sözler gösterilen kanıtlar kös din­
lemişlere davul sesi gibi gelmektedir.
Bu itilbarla bütçenin sayısal ilişkileri üze­
rinde bu kadarla yetineceğiz ve bu 'bütçenin
(bütçe açığından) öte (bütçe çıkmazı illetiyle
miâlûî hantal bünyeli kalkınma sağlamıyan)
tüketici bir Ikamu maliyesi belgesi olduğunu
söylemekle yetineceğiz.
iSaym senatörler, şimdi devalüasyon ve dış
ticaret Sorunlarına değinme zamanı geldi­
ğime kaani oluyorum.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi 1970 Ağus­
tosunda yapılan son develüasyon dış ticarette
müspet sonuçlar elde etmek maksadiyle ve
iç etkenler yüzünden başvurulan bir ameliye
olmaktan çok - dış alacaklıların ve yardım
veren ülke ve kurumların (baskısı) sonucu
(katlanılmak durumunda kalman ağır bir bo­
yun eğmedir.
1970 develüasyonu, yakın geçmişte A. P.
iktidardarınca uygulanan politikalar yüzün­
den iktisadi durumumuzun özellikle, fiyatlar
ve ihracat problemimizin nasıl dar jboğazlara
ve çıkmazlara sokulduğunu resmen tescil eden
'bir ameliye ve A. P. iktidarının ülke ekonomi­
ne ödettiği ve ödeteceği yüksek bedelli bir fa­
turadır.
— 27
27 . 1 . 1971
0:1
A. P. iktidarının, kendi elleriyle şekerden
gasa, basmadan benzine, çimentoya kadar sayı­
sız emtia fiyatları artışları getiren politikalarda
ısrar etmeleri, bu fiyat artışlarının zorunlu
yansımaları, açık finansman yoliyle malî güç
kazanmak huyuna bunca yeni vergilere rağ­
men devam edilmesi, açık bütçe, dış yardı­
ma dayalı dış ticaret rejimi, teşvik tedbir­
leri adı altında çarçur edilen ic ve dış kay­
naklar kısır dengesi develüasyonu, palyatif
bir tedbir olmaktan öteye hiçibir önemli etki
yapmıyacak soyut parasal bir işlem olarak
kalmaya daha şimdiden mahkûm etmiş gibidir.
Bir taraftan fiyat artışlarından ve bunu
doğuran talep yüksekliğinden bahsedeceksiniz
öte yandan getirdiğiniz boyda bir bütçe, tü­
ketim ve masrafçılıkta eşine raslanmıyan 1971
in hantal bütçesi ile bizzat talebi artırdığı­
nızın farkında olmıyacaiksınız..
Bunu anlamak mümkün değildir.
Nerde kaldı ki, bu kanıta bizzat develüasyonıtnun ithal malalrmda husule getireceği
yükselmelerin zincirleme sirayet yoliyle bü­
tün emtia fiyatlarını etkilemesi1 ve binnefis
devalüasyonun ihraoaatı zorlaştıracak bir et­
ken olması kaçınılmazlığı eklenmek gerekir.
Develüasyonu yüzeysel olmaya mahkûm
eden bu nedenlerden daha önemli bir sorun
şudur; bu ülkenin temel meseleleri talep yük­
sekliği değil arz yetmezliği, üretim eksikli­
ğidir.
Bu soruna bundan önceki bölümde de
değinmiş ve ülke ekonomisinin içine düştüğü
(enflasyonlu durgunluğu) belirtmiştirk.
Fakat develüasyonu başka bir açıdan de­
ğerlendirdiğimiz takdirde de varılacak sonuç
yine menfi olacaktır.
Diyelim iki, bütün talepleri yok ettiniz, ilhracedeceğiniz ürünler neler olacaktır? Sanayi
mamulleri mi? Var mı böyle bir potansiyeli­
niz? Varsa bunlar dünya piyasalarında hara­
retle aranan mallar mıdır? Bu takdirde cins­
lerini ve miktarlarını lütfeder misiniz? özel­
likte bu mamullerin fiyatları uluslararası pi­
yasada benzerleri malların fiyatlarından deve­
lüasyon oranı kadar yüksek midir?
Muhtemel cevaplarınızla zihinleri karıştırır­
sınız diye hemen belirtelim ki, bugünkü ihracat
bileşiğinizde sanayi ürünlerinin oranı % 14 - %