TBMM B: 39 12 . 12 . 1986 O : 2

T. B. M. M.
B: 39
-2. 1984'ten bu yana dış borçlarımızın yine arta­
rak toplam 21 milyar 273 milyon dolardan 1986 Ha­
ziran sonunda 28 milyar 189 milyon dolara yüksel­
mesi de aynı şekilde tenkit konusu yapılmaktadır.
BAŞKAN — Sayın sözcü, süreniz dolmuştur; to­
parlanmasını rica edeceğim.
H. MÜKERREM HİÇ (Devamla) — Peki efen­
dim, töşekkür ederim.
Ancak bu yükselmenin yüzde 50 civarındaki bir
kısmı, 1984'ten itibaren doların diğer dövizlere kıyas­
la dünya piyasalarında değer kaybetmesiyle ilgilidir.
3. Ağırlığı daha çok bu yıllara ve önümüzdeki
birkaç yıla binen ve geniş ölçüde 1980'den bu yana;
yani eskiden alınmış dış borçlarla ilgili anapara tak­
sit ve faiz ödemelerinde ciddî bir güçlükle karşılaşma­
dığımızı da burada bilhassa kaydetmek isterim. Nite­
kim, 1986'da faiz olarak 1 milyar 850 milyon dolar,
anapara taksidi olarak da 2 milyar 270 milyon dolar
olmak üzere toplam 4 milyar 120 milyon dolarlık bir
ödeme, ihracatımızdaki çok az düşmeye rağmen yapı­
labilmiştir.
1987'de gene ihracatımızda turizm net gelirlerinde
ve işçi döviz gelirlerinde beklenen ve hedeflenen artış­
lar sayesinde 2 milyar dolarlık faiz ödemesi yapıla­
cak ve buna rağmen carî işlem açığı 970 milyon do­
lara düşürülebilecektir. 2 milyar 750 milyon dolar ana­
para taksit ödemesi ise, sermaye hareketleriyle ve ko­
laylıkla sağlanabilecektir.
M. TURAN BAYEZtT (Kahramanmaraş) — Sa­
yın konuşmacı, gözlüğünüzü ne zaman değiştirdiniz
efendim?
AYHAN UYSAL (Çanakkale) — Ciddi ol, ciddi...
H. MÜKERREM HİÇ (Devamla) — Son olarak
şunu önemle belirtmek isterim ki, 1980 ve özellikle
1984 yılından bu yana ihracatımız ve döviz gelirleri­
mizdeki artışlar sonucunda aldığımız dış borçları öde­
yebilir hale gelmiş bulunuyoruz. Bunu 1980 yılından
ve özellikle 1984'ten bu yana uygulanan doğru yönde­
ki döviz kuru ve dış ticaret politikalarına borçluyuz.
Dış borçlarımızın gayri safi millî hâsılaya oranı 1980
öncesine kıyasla artmakla beraber, pek çok gelişen ül­
ke ve özellikle Latin Amerika ülkelerine kıyasla çok
daha düşüktür. Buna mukabil dış borç ödeme kabili­
yetimiz teessüs ettiği için dış itibarımız artmış ve do­
layısıyla eski yıllara kıyasla borç alabilme imkânları­
mız gelişmiştir. Daha fazla dış borç ise, büyüme hı­
zında, yatırımlarda, ihracatta ve döviz gelirlerinde artıslarla beraber yürütülmüştür.
12 . 12 . 1986
O: 2
Teşekkür eder, hepinizi saygıyla selamlarım.
(ANAP sıralarından alkışlar).
BAŞKAN — Teşekkür ederiz efendim.
Sayın Barış Can, buyurun efendim.
SHP GRUBU ADINA H. BARIŞ CAN (Sinop)
— Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Hazine ve Dış
Ticaret Müsteşarlığı bütçesi üzerinde yapacağımız ko­
nuşma için huzurlarınızdayım; SHP Grubu adına yü­
ce kurulu saygıyla selamlarız.
Bu arada, Anavatan Partisi Grup Sözcüsü Sayın
Hiç'in konuşmalarından da oldukça yararlandık, ken­
dilerine de teşekkür ederiz; tabiî olumsuz anlamda.
Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; tam bir yıl ön­
ce, 12 Aralık 1985'te, burada yine, Hazine ve Dış Ti­
caret Müsteşarlığının 1986 yılı bütçesinin görüşmeleri
sürdürülürken, SHP Grubu olarak dile getirdiğimiz
endişelerimiz ve bunlara Başbakan Yardımcısı Sayın
Kaya Erdem'in verdiği yanıtları bir kez daha hatır­
latarak, 1987 yılı Hazine bütçesinin değerlendirmesine
geçmek istiyorum. Bunu yapalım ki, nereden nereye
gelmişiz ve nereye gitmekteyiz sorusuna daha açık ce­
vaplar bulabilelim.
Geçen yılki konuşmamızda, 1986 malî yılı bütçesi­
nin bir borç bütçesi olduğunu vurgularken, sadece Ha­
zine bütçesinden ödenecek borç faizlerinin - iç + dış :
1,3 trilyon olacağını ve Hazinenin 1986 yılında bu
borç ödemelerinin finansmanı için yeniden 2,1 trilyon
TL. borçlanacağını, bu nedenle borç faizi ödemeleri­
nin yükseleceğini söylemiştik, öte yandan, dış borç
ödemelerinin 1986'da 4 milyar dolara ulaşacağını ve
toplam dış borç yükünün artacağını, dış borç yükü
içinde de kısa vadeli borçlanmanın zorunlu olarak ar­
tacağı iddiasında bulunmuştuk.
Bunu yaparken somut verilerden hareket et­
miştik ve «Bu ağır borç yükü altında ezileceksiniz ve
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını banknot mat­
baası gibi kullanmak zorunda kalacaksınız» demiştik.
Artan kısa vadeli dış borç yükü nedeniyle daha faz­
la borçlanmaya gideceğinizi de, ayrıca vurgulamış­
tık.
Sayın milletvekilleri, geçen yıl bir hesap yapmış­
tık. Bütçeden ödenecek faiz yükünü de ayırıp, borç
idaresine dahil edip, bütçeyi değerlendirmiştik. So­
nuçlar şöyleydi: 1986 yılı bütçesinden 1,3 trilyon li­
ralık faiz ödemelerini ayırdığımız zaman, 7 trilyon
254 milyar lira olarak yasalaşmış bütçede, devletin
temel fonksiyonlarına ayrılmış ödenek toplamı 5 tril­
yon 866 milyar lira olmaktadır, öte yandan, 1986 yı­
lında 1,7 trilyon (dış artı iç) borç anapara ödemesiy41 —