İKY ve Hukuk

4. BÖLÜM
İnsan Kaynakları Yönetimi
ve
Hukuk
İKY ve Hukuk
İşletmeler, içinde faaliyette bulundukları
ülkenin hukuki düzenlemelerine göre
faaliyetlerini sürdürmek zorundadır.
İşletmeler, belirli bir hukuki statüde
kurulmakta ve faaliyetine başladıktan
sonra da kamu ve özel hukuk alanındaki
çeşitli
yasal
düzenlemelerden
etkilenmektedir.
İKY ve İş Hukuku
Bir işveren ile işgörenleri arasındaki
ilişkiler, İK yöneticilerinin çok iyi bilmek
zorunda oldukları sayısız hukuki kural ve
normlara
İKY’yi etkileyen bu kural ve normlar iş
hukukunun ana konusunu oluşturmaktadır.
İş hukuku, işçi, işveren ve devlet
arasındaki
ilişkileri
düzenleyen
ve
inceleyen bir hukuk dalıdır.
İş Hukukunun Kaynakları
Resmi Kaynaklar
Anayasa
Yasalar
Yürütme kaynakları
Yargı kararları
Uluslararası Kaynaklar
Çok taraflı sözleşmeler ve
anlaşmalar
İki taraflı işgücü sevki
antlaşmaları
Özel Kaynaklar
Toplu iş sözleşmeleri
İş sözleşmesi
İç yönetmelikler
İşyeri uygulamaları
İşverenin yönetim hakkı
İş Hukukunun Temel
Kavramları
İşçi
Çırak
Stajyer
İşveren
Alt işveren
İşveren vekili
İşyeri-işletme
İş Sözleşmesi
İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı
olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren)
da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan
sözleşmedir.
İş sözleşmesi şu unsurları içerir:
– İş görme
– Ücret
– Bağımlılık
İş Sözleşmesi Türleri
Sürekli-Süreksiz İş Sözleşmeleri
Belirli-Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri
Tam Süreli ve Kısmı Süreli İş Sözleşmeleri
Çağrı Üzerine Çalışma
Takım Sözleşmesi
Deneme Süreli İş sözleşmeleri
İşçinin İş Sözleşmesinden Doğan
Sorumlulukları
İş görme borcu
İşverenin talimatına uyma borcu
Sadakat borcu
Rekabet etmeme borcu
İşverenin İş Sözleşmesinden Doğan
Sorumlulukları
Ücret ödeme borcu
İşçiyi koruma ve gözetme borcu
İşverenin eşit davranma borcu
Özlük dosyası düzenleme borcu
Gerekli alet ve malzemeyi verme borcu
Hukuki Açıdan
İşgören Tedarik ve Seçimi
Çok sayıda hukuki düzenleme, işgörenleri
seçme ve işe almada uyulması gereken
kuralları öngörmektedir.
Bu kurallar, işe alımdan önceki aşamalar
(iş ilanları, başvuru formu, görüşme,
testler) için de geçerlidir.
Ayrımcılık
Haksız ayrımcılık, benzer koşullarda bir
şahsa veya gruba, başka bir şahsa veya
gruba göre daha az veya daha fazla
toleranslı muamele edilmesidir.
Makul ve adil olmayan bir şekilde bireyler
veya gruplar arasında ayrım yapmak, hem
ahlaki açıdan hem de yasal açıdan haksız
ayrımcılık olarak nitelendirilmektedir.
Hukuki Açıdan İşin Düzenlenmesi
Çalışma Süreleri
Haftalık normal çalışma
süresi ve denkleştirme
süresi
Telafi çalışması
Gece çalışmaları
Fazla çalışma ve fazla
sürelerle çalışma
Ücretli Tatiller
Hafta tatili
Ulusal bayram ve
genel tatiller
Yıllık ücretli izin
Analık halinde
çalışma ve süt izni
İş Sözleşmesinin Sona Ermesi
Ölüm
Sürenin bitimi
Tarafların anlaşması
Fesih
İş Sözleşmesinin
Haklı Nedenlerle (Derhal) Feshi
İşçi Tarafından
Sağlık nedenleri
Ahlak ve iyi niyet
kurallarına uymayan
haller ve benzerleri
İşveren Tarafından
Sağlık nedenleri
İşçinin ahlak ve iyi
niyet kurallarına aykırı
davranışları
Zorlayıcı nedenler
İşçinin tutuklanması
Toplu İşçi Çıkarma
Toplu işten çıkarma, işverenin ekonomik, teknolojik,
yapısal ve benzeri işletme, işyeri ve işin gerekleri
sonucu İş Kanununun öngördüğü koşullarda belirli
oranda işçiyi işten çıkarmasıdır.
İşyerinde çalışan işçi sayısı:
– 20 ile 100 işçi arasında ise en az 10 işçinin,
– 101 ile 300 işçi arasında ise en az %10 oranında işçinin,
– 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,
işine bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde
son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır.