TBMM B : 5 1 1 1 . 2 . 2 0 0 4 0 : 1 Dünya tütün üretimi her yıl

T.B.M.M.
B:51
11.2.2004
0:1
Dünya tütün üretimi her yıl ortalama 6 000 000-8 000 000 ton arasında değişmekte. Dünyada
önemli tütün üreticisi ülkeler, Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan ve Brezilya'dır. Bu ül­
keler, dünya üretiminin yüzde 70'inden fazlasını karşılamaktadır; ancak, bu ülkelerin üretimi bizim
ülkemizde üretilen tütün tipi değil, büyük oranda Virginia ve Burley tütünleridir. Dünya tütün
üretim alanı oldukça sabit bir seyir izlemekte, üretim miktan ise, iklime bağlı olarak yıldan yıla
değişebilmektedir.
Ülkemizin ekolojik koşullarına ve sosyal yapısına oldukça uygun bir ürün olan tütün, çeşitli
bölgelerimizde, yıllardır, yaygın şekilde, aile tarımı olarak, üretilmekte, başta ihracat olmak üzere,
istihdam ve ulusal gelir açısından Türk ekonomisine de önemli katkılar yapmaktadır. Türkiye'nin
tütün üretimi son yıllarda 152 000 ton, tütün tüketimi ise 43 000 ton civarındadır.
Sayın milletvekilleri, bu iki rakama dikkat çekmek istiyorum. Türkiye'nin tütün üretimi 152
000 ton, tütün tüketimi ise 43 000 tondur. Ülkemiz, şark tipi tütün yetiştiriciliği yapan ülkelerin
başında yer almakta ve dünyadaki bu tip tütünün yüzde 35- 40'ını üretmektedir. Coğrafik anlamda
dört ayrı tütün üretim bölgesinden söz etmek mümkündür; bunlar, Ege, Marmara, Karadeniz, Doğu
ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleridir.
Ülkemizin önemli tütün ihracatçısı bir ülke olduğunu da biliyoruz. 2003 yılı itibariyle, 70 000
ton tütün ihraç ediyoruz ve 245 000 000 dolarlık da bir ihracat gelirimiz var; toplam tarımsal ürün­
ler ihracatımızın içerisinde de yüzde 8 ile 10 arasında bir paya sahip. Tütün tarımı oldukça emekyoğun bir tarım ve büyük bir istihdam olanağı yarattığını da biliyoruz.
BAŞKAN - Sayın Bakan, bir dakikanızı rica ediyorum.
Değerli arkadaşlar, bakın, biraz önce Sayın Aslanoğlu'nun konuşmasından sonra birçok ar­
kadaşımız bu konuya ilgi gösterdi ve yerinden fikir beyan etti. Sayın Bakan bu konuda önemli açık­
lamalar yapıyor; o bakımdan, arkadaşlarımızın Sayın Bakanı dikkatle dinlemesini rica ediyorum.
Buyurun Sayın Bakan.
MUHARREM KILIÇ (Malatya) - Sayın Bakan tütünden bahsediyor, Malatya'dan bahsetmiyor
ki!.. Malatya'ya gelsin Sayın Bakan.
TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANI SAMİ GÜÇLÜ (Devamla) - Efendim, ben, bu geçen süre
içerisinde iki rakam söyledim, Türkiye'nin yıllık tütün üretiminin 152 000 ton, tüketiminin ise 43
000 ton olduğunu. Evvela, bu rakamlara dikkat ederek konuşmalarımızı sürdürmemiz ve
yorumumuzu yapmamız gerektiğini tekrar hatırlatıyorum.
Malatya yöresine gelince, Doğu Anadolu Bölgesinde yaklaşık 26 000 üreticimiz var. Malatya
İlinin ise 152 köyünde yaklaşık 5 500 dekarlık bir alanda 723 ton üretim yapılıyor; yani, Türkiye'nin
toplam üretimi içerisinde çok az bir payı var ve 7 400 üretici bu ürünle meşgul bu bölgede.
Şimdi, yürürlükteki mevzuata göre, üretici tütünleri, yazılı sözleşme esası veya açık artırma
yöntemiyle alınır ve satılır. Bu iki sistem yürürlüktedir. Söz konusu uygulamaya göre, MalatyaDoğanşehir ve Akçadağ üretim merkezlerinde tütün üretimini yasaklayan kanunî veya idarî bir
tasarruf bulunmamaktadır; ancak, sözleşmedışı üretilen tütünün pazarlanmasında sorun yaşanması
muhtemeldir. Halihazırda, tütün üreticisi, yazılı sözleşme esasına göre veya sözleşme harici tütün
üretebilir. Bir uygulama, bir mevzuat çerçevesi içerisindeki ifadeden bahsediyorum. Sözleşme
harici ve sözleşme fazlası üretilen tütünler, Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası
Düzenleme Kurumunun gözetim ve koordinasyonu altında, tütün satış merkezlerinde açık artırma
yöntemiyle tütün satış merkezlerinin kurulması için gerekli şartların oluşmaması veya ihtiyaç
duyulması halinde ise, kataloga dayalı açık artırmalı satış yöntemiyle, alınıp satılması mümkündür.
Bu sistemin uygulama yeri ve şartları kurumca belirlenmektedir.
Malatya ve yöresinde tütün üretimini yasaklayan ve tütün alım noktalarının kapatılması gibi al­
gılanan olay, Tekel AŞ'nin, bu bölge tütünlerini sigara harmanlarında kullanmaması ve halihazırda
depolarında stok fazlası olduğu için, 4733 sayılı Yasaya istinaden, adı geçen alım noktalarında tütün
üretim ve alım-satım sözleşmesi yapmayacağını beyan etmesinden kaynaklanmaktadır.
-609-