Hız 3J KONU YERYÜZÜNDE HAREKET 9 -J -2J TEST • 9-1 K 2J KM Zaman t LM Çözümlerİ L 6. Cisimler aynı ivme ile hareket ettiğinden hız-zaman grafiklerindeki eğimler aynıdır. L’den atılan cismin ortalama hızı v0 dan küçüktür. Karşılaşma anında hızlar farklı, yer değiştirmeler farklıdır. ÇÖZÜMLERİ 1. Ba€›ml› de€işken, değiştirdiğimiz değişken sonucu değişendir. J Cismin yere ulaşma süresi bağımlı değişkendir. Hız 3J CEVAP: E K 2J LM -2J sekliği farklı olduğundan yere çarpma hızları eşit olamaz. K 2J KM L -2J CEVAP: C CEVAP: C Zaman t LM -J Hareket süreleri aynı olabilir. Zaman 0 t -JHız 3J L t t KM -J 2. K’nin yerden yüksekliği ile L’nin maksimum yük- J0 2s J J0 4s 3. 7. h = 1 gt2 olup t süresi m’den bağımsızdır. t 2 t -J0 J J0 CEVAP: A t t -J0 J Cisimler aynı süre sonunda eşit hız değişimine uğrar. Bu durumda K’nin fırlatılma hızı 3v olmalıdır. (2J + 3J)t KM = 2 LM = 20 2 20 8. 2s (J + 2J)t 2 4 6 20 t 60 -20 4s -40 2s 5 KM = ’tür. 3 LM 4s Cismin maksimum yüksekliğe çıkış süresi 2 saniye ise vo = 20 m/s’dir. J CEVAP: C 2J 0 Maksimum yükseklikten sonra 4 saniyede J 66 azalışı paraboliktir. Artan eğimli bir parabol olmalıdır. CEVAP: E FİZİK LYS SORU BANKASI h= 5. Jo2 = hmax olup Jo2 = h ise (2 j 0) 2 = 4h 2g 2g 2g K’nin yerden maksimum yüksekliği 5h ise L atıldığı anda yerden 4h yukarıdadır. CEVAP: E 1 20 2 4. Cisim hızlanan bir hareket yaptığından yüksekliğin Y A Y I N D E N İ Z İ 80 ·10·16 = J 0 m yol almıştır. 20 m2ya da4 v – t6 grafiğinden h1 = 60 20J -20 t t 2t 4 6 t 60 20 -40 20 2 J -20 -40 J 2J0 J0 20 60 J0 2t t -J0 Zaman CEVAP: E -2J0 J 2J t t 4s 20 2 20 4 20 6 t 60 -20 -40 J 20 9. Grafiğin altındaki20alan2 hmaks4 dur.6 20 J h1 = 60 -20 h2 = -40 t h1 t 2t h2 A V 2 2jo ·2t 2 Cismin yere düşme süresi yüksekliğe bağlıdır. 1 ’tür. 4 = h iken t ise 4h iken 2t olur. CEVAP: C J A’den atılan V.t yol alır. 2J0 J 3V B’den atılan 3V.2t yol alır. Cevap J0 J0 2t t CEVAP: A t Zaman 2t t 3. h = 1 gt2 -J0 10. I numaralı cisim yere 2t sürede ulaşıyor ise II nu- 2 X = vo·t’dir. maralı -2J0 cisim t sürede maksimum yüksekliğe çıkmıştır. h artarsa t artar. J X artar. J0 2t t J J KL g daha küçük olursa t artar, X artar. Zaman CEVAP: E -J0 t -2J0 t J 4. Zamansız hız denkleminde daha rahat çözebiliriz. CEVAP: E vs2 = v20 + 2gh olup a, m ve hmax sonucu etkilemez. J CEVAP: E J KL t J J TEST • 9-2 h 5. A cismi serbest düşme yaptığında t h= ÇÖZÜMLERİ 1. h = 1 gt2 2 yere çarpma hızı ile 30 m/s’dir. J II numaralı cismin maksimum yüksekliği 2h olduh ğundan maksimum yüksekliğe çıkış süresi §2t olup J hareket süresi 2§2t’dir. J III. numaralıæ10J cisim maksimum yüksekliğe t sürede çıkıp3J iniş süresi 2t’dir. x §3J 2J t1 = 2t t2 = 2§2t J t3 > t2 > t1 3J æ10J 1 2 gt 2 45 = 5t 2 ¡ t = 3 saniye, x 1 4h = g·(2t) 2 olur. 2 §3J 2J J I numaralı cismin hareket zamanı 2t, t3 = 3t 1 6 CEVAP: A B cismi 1 saniye sonra bırakıldığı için yere ulaşma süresi 2 saniyedir. 1 45 = V.2 + . 10 (2) 2 2 Y A Y I N D E N İ Z İ J0 B 67 45 = 2V + 20 25 = 2V ¡ V = 25 2 25 65 + 20 = = VB 2 2 VA 30 60 12 = = = 65 65 13 VB 2 Yere çarpınca CEVAP: E FİZİK LYS SORU BANKASI 2J0 2. Jot ·t J 20 2 20 4 20 -20 6 t 60 -40 6. LN = 1 gt2 = 2h 2 KN arası yatay uzaklık X olsun. 10. X = 20·t Cismin hızı 10 m/s olursa X = 10·2t olur. 1 g·4t2 = 8h olur. 2 V’ye çarpar. 3V .t = d 2 1 V .t 2 = 2 d 1 h1 = g.t 2 2 1 h 2 = g.t 22 2 2J0 h1 hJ2 0 = 1 9 J TEST • 9-3 t 2t CEVAP: C ÇÖZÜMLERİ J0 2t45 metredir. 1. L noktasının yerden yüksekliği t 7. I numaralı cismin maksimum yüksekliği 4h II nu- maralı cismin maksimum yüksekliği h ise hareket süreleri Zaman 1 2 gt t = 3 saniye 02 X = vo·t -2J 45 =-J t1 = 4t ise 0 45 = vo·3 t2 = 2t’dir. vo = 15 m/s X = v1X·2t X = v2X·t J1X 1 = J2X 2 CEVAP: 15 J J 2. Yerden yukarı fırlatılan cisim yavaşlayarak makKL simum yüksekliğe çıkıp inerken t hızlandığından I t olabilir. CEVAP: C J potansiyel enerjisi maksimum Eğik atılan cismin yükseklikte en fazladır. II olabilir. Yukarı düşey atılan cismin EP – t grafiği eğik atışla aynıdır. 8. Cisimlerin maksimum yüksekliği düşey hıza bağlıdır. v1y ≠ v2y CEVAP: A Dolayısı ile süreler farklı menziller aynı v1X ≠ v2X tür. 3. Atılma süratleri aynı olabilir. (Aynı hızla fırlatılan cisimler birbirini 90° ye tamamlayacak şekilde fırlatılırsa menzilleri eşittir.) J h CEVAP: D x 9. Cisim düşeyde 4h yol alıyor. J §3J 2J X = v·t h iken süre t olsun. 4h iken süre 2t olur. A ile E arası X olsun. FİZİK LYS SORU BANKASI 1 =J 3 t2 t CEVAP: V 68 t1 X = V.2t’dir. Cisim 2V ile fırlatılırsa x = 2V.t olur. Süre t olursa düşeyde alınan yol h olur. G’ye çarpar. CEVAP: B Y A Y I N D E N İ Z İ Cisim düşeyde değişen hızla hareket ettiği için alınan yol ortalama hız ile J sürenin çarpımı kadardır. Ortalama hız sabit ivmeli harekette Vilk + Vson 0 + 3 væ10J 3 v olur. = 3J = 2 2 2 h = vort ·t = §3J §3 h ·t ¡ x = 2 2 CEVAP: A 4. Hız vektörleri eşit ise yatay hız vektörleri de eşittir. 8. hmaks = X1 = v·2t X2 = v·t 2g h olur. 2 olur, X = vox·tuçuş Düşey hız bileşenleri aynı olduğundan h1 = h2 dir. tuçuş = CEVAP: E 2Joy g olup yarıya düşer. Bu durumda menzil 5. K L M vox v2v2v voy 2v2v Joy2 X olur. 2 CEVAP: C v Düşey hız hareket süresini etkiler. K’nin 2t olsun. L’nin 2t M’nin t’dir. L’nin yatayda aldığı yol 12 br 12 = 2v·2t vt = 3 2v + 0 ·t L’nin düşeyde aldığı yol ortalama hızdan 2 vt = 3(hmaks) 9. Aynı süratle fakat 90° ye tamamlayacak şekilde atılmalıdır. I ve IV CEVAP: D TEST • 9-4 L cismi t anında Y’dedir. 1. K cisminin de hmaks u 3 birim yatayda hmaks a kadar aldığı yol ÇÖZÜMLERİ J 20 v·t = 3 olup X’tedir. X M’nın hareket zamanı t kadar olup yerdedir. 3 t –10 Yatayda 2v·t = 6 birimdir. T’dedir. CEVAP: C 30·3 = X = 90 m CEVAP: 90 6. I numaralı cismin çıkış süresi t, iniş süresi t olmak üzere hareket zamanı 2t’dir. J1 · cos a·2t = X J1 1 = J2 2 cos a J2 ·t = X 2. v2 = 2gh olup yükseklik h iken yere çarpma hızı v, CEVAP: C süreleri eşittir. Yatayda alınan yollar eşit olduğundan V1cosa = V2 dir. I numaralı cismin maksimum yüksekliğe çıkış süresi t olsun. II numaralı cismin hareket süresi 2t’dir. 1 2 hmax = gt h = 4hmax 2 1 h = g4t 2 2 CEVAP: C Y A Y I N D E N İ Z İ 3. 69 1 80 = gt 2 ¡ 80 = 5t2 ¡ t = 4 saniye 2 B’nin hareket süresi 4 saniye olduğuna göre düşey hızı 20 m/s dir. Hareket süreleri aynı ise yatayda alınan yollarda aynı olduğu için yatay hızları eşittir. 20 m/s 10§13 = VB 30 m/s CEVAP: D FİZİK LYS SORU BANKASI 7. Cisimler aynı anda O noktasına düştüklerine göre yükseklik 4h iken 2v’dir. CEVAP: B J 20 t X t 3 J0 10 20 t 4. a değiştirildiğinden a açısı bağımsız değişkendir. 9. Bağımsız değişken değiştirdiğimiz değişkendir. J0 t K L J0 a t K aa x 2x O J0 L Jy ay 2J M J0 t Jy 3h h N a M t x h2 N a t h1 2x 2t me süresi eşittir. Cismin düşeyde hız-zaman grafiği h1 1 J çizilip h1 ve h2 bulunur. = h2 3 J0 X 45° 6. Bağımsız-Jdeğişken, deneyde değiştirdiğimiz değiş0 gt kendir. 10 30 m/s 30 m/s 45° 3 30 m/s t J K Y L J X daha önce çarpar.g 3J J0X 45° 45° J0 CEVAP: B J J0Y J0X kE Yere çarpma sürati v2 = vo2 + 2gh’dir. 7. J0 olduğundang Y Y’nin sürati, X’in süratinden büyük daha büyük süratle yere çarpar. 2J0 X t t K Y O K L J0 m x a O 2x t h1 J0 h2 2Jy M t L x Jy N 2x CEVAP: D Jy 2J0 M3h t h HX J t 2t İp cisim O’da iken kesilirse cisim M’den aşağıda bir yere çarpar. 40 m/s H J -10 tJ x 30 m/s J 45° 45° g h J 30 m/s 2t 4t 3J vy = voy2J –0gt J0X40 -30 = X Y – 10t = 70 g J10t 0 t = 7 saniye J1 CEVAP: E t J g -J -3J g sıfırdır. 1. Cismin maksimum yükseklikte hızı 0 = v2 –2gH 3J v2 = 2gH t Y A Y I N H J kE K x 9v2 = 2g(h + H) dir. v0x = 30 ise v0y’de 30 olmalıdır. J2 ÇÖZÜMLERİ t 2t 4tg J -3J g J0 h Cisim yere düşerken düştüğü yükseklik t g J1 30 m/s h açının 45° olması vox = voy anlag ile v arasındaki -J mına gelir. J TESTJ • 9-5 KE CEVAP: D J J Y J0 OL arasında iken ip kesilirse cisim M’ye çarpabilir. 8. h J Cismin kütlesi 2J0 J0 t 3h t X t Jy 2x CEVAP: B 40 m/s FİZİK LYS SORU BANKASI 2x LM = Xh olsun. 3 KL 10 = 4h olur. t x h2 10. J 70 x J0 a J0 45° g J çıkarken J t pozitif, t Aşağı inerken yönü yukarı yönü J 0Y 3J h1 2Jy negatiftir. Aşağı doğru hızlanan yukarı doğru yat x x Jy t J0 h2 yapar. vaşlayan hareket 3h h a t CEVAP: D 2x 2x t Cismin K’den L’ye gelme süresi ile L’den O’ya gel- 20 J J 2Jy Cisim L’ye çarptığında yön değiştirir. Yere doğru hareketi pozitif seçersek aşağı doğru inerken 4h yol alır. Süre 2t olur. Yukarı çıkarken h kadar yol alır t süre geçer. 1 h = gt2 2 45° J0X CEVAP: E 5. t h1 L J J J K J D E N İ Z İ J J L tJ h -J J0 2t 4t J0X t g -3J 3J CEVAP: D J0X J0 J1 g J0 g X Y J0 kE 2. K J 8. II. cisim daha önce yere ulaşır. Yere çarpma sürati L vs2 = vo2 + 2gh olduğundan aynıdır. J CEVAP: C x J K ve L’dekiH süratler eşit olup hızı farklıdır. İvme her J yerde aynı olup g kadardır. DüşeyJyer değiştirmeler aynıdır. J t 2t 4t h J0X -J g J0 t CEVAP: E 9. Yer çekimi kuvvetinin ve ivmesinin yönü daima yere doğrudur. 3 olasılıkta da hatalı düşünmüş olabilirler. -3J 3. Yer çekimi olmasa idi cisim L’ye çarpardı. voy·t = LN 3J CEVAP: E Yani voy·t = x + y olup hız zaman grafiğinin altındaki alan y’dir. CEVAP: B J1 TEST • 9-6 g J0 4. Cisme etki eden ivmenin sıfır olduğu g bir nokta yokJ J2 ÇÖZÜMLERİ L kuvvet mg’dir. K cisme etki eden net tur. L noktasında L’de hızı gsıfırdır. J 1. İvme kütleden bağımsız olup g kadardır. Net kuv- CEVAP: A x vet ağırlık olup eşit değildir. Dv = g · ¢t olup eşittir. 5. Eğik atılan cismin maksimum yükseklikte hızı sıfır CEVAP: C değildir. J0X 2. g J İvme her yerde g’dir. -10 CEVAP: C g g a = h – x’tir. J2 olduğundan hmax artar. 2g g Menzil yorumlanamaz. Yere çarpma sürati V0 kadardır, değişmez. CEVAP: A 7. Yere çarpma sürati vs2 = vo2 + 2gh ise ilk hızı 2vo olursa yere çarpma hızı artar. Ortalama hız artar t azalır. A arttığı için B azalır. A + B = h olup h sabit ise A artar. CEVAP: C CEVAP: E hmax = Voy2 a Alanın tamamı h kadardır. Sabit süratle giden aracın aldığı yol x kadardır. J1 6. a artarsa J0 t x 71 Y A Y I N D E N İ Z İ 3. X = 2 j0 · sin 2a g 2 J0 a = 45 ise x = g CEVAP: C 4. İvme sabit olduğundan KE - a grafiği olabilir. CEVAP: B FİZİK LYS SORU BANKASI J0 J0 t x -10 3J g h 45° 45° J0X J J0Y 2J0 X 5. 11. Cisimlerin hareket zamanları farklı olduğunda kar- J0XY şılaşamazlar. gJ0 Cisimlerin sürati hakkında bir yorum yapılamaz. J1 g CEVAP: B J2 g İvme sabit olup cisim hızlanan hareket yapar, sürat artar. Hız vektörü ile ivme vektörü arasındaki açı azalır. TEST • 9-7 ÇÖZÜMLERİ 1. Eğik atışdax düşey hız değişkendir. Yatay hız vektö- CEVAP: C J H kE rü ve yer çekimi ivmesi sabittir. J CEVAP: D J t 6. L ve M’deki0 ivme vektörü aynı Jyönlü hız vektörü farklı atıldığı noktaya göre konum vektörüt aynıdır. J 2t 4t h CEVAP: D -J t 2. Uçağın hızı araçların hızından büyük olduğundan uçağın hizasının gerisinde kalan arabaların içine düşmez. M, N ve P arabasının içine düşebilir. -3J 3J CEVAP: D 7. İvmenin yönü daima yere doğrudur. Yani 2 yönündedir. CEVAP: E 3. Sabit değişken ¬ yatay hız veya ivme olabilir. 8. Cismin menzilinin Jazalması gerekir. Bu da 2 şekilde olur. CEVAP: E L K a) Hareket süresi azaltılmalı yani hJ azaltılmalı. b) Cismin masadan fırlama hızı azaltılmalıdır, bu da cismin bırakıldığı yüksekliğin azaltılması ile olanaklıdır. 4. Gök taşı Dünya’ya düşerken çekim ivmesi artar. Hava direnci artar. (fr = mg) CEVAP: E CEVAP: C J0X 5. g 9. CisminJ0 sabit ivmeli hareket yapmadığına göre hava sürtünmesi vardır. Grafiğin II. şekilde olması için havasız ortamda serbest bırakılması gerekir. CEVAP: C 72 10. FİZİK LYS SORU BANKASI J0 Y A Y I N J1 J0 g g Yörünge yaklaşık parabol şeklindedir. J2 g Hız vektörü ile ivme vektörü arasındaki açı 0 ile 180° arasında olup açı 0 ve 180° olamaz. CEVAP: E D E N İ Z İ CEVAP: Parabol J0 K aa L a J0 J0 6. İvme sabittir. Hız düzgün artar. Yükseklik parabolik a şekilde azalır. N a M CEVAP: C J 0X g J1 g J2 g 7. Cisim sabit ivme ile hızlanır yere çarpınca yön de- 2. Cisim hava ortamında önce hızlanır (azalan ivme ğiştirir ve yavaşlar. ile). Cisim limit hıza ulaşınca sabit hızla hareket eder. Yavaşlayamaz. J CEVAP: D t 0 3. Hava sürtünmesinin olduğu yerde sürtünme katsa- yısı, havanın yoğunluğu ve cismin şekline bağlıdır. Cisim aşağı düşerken sivri olan kısım da aşağıdaysa havayı yararak hareket eder. Bu da sürtünme katsayısını azaltır. Cisimlerin farklı limit hıza ulaşmasının nedeni sürtünme katsayısıdır. CEVAP: E J0 K aa L a J0 N a a CEVAP: C J0 4. Cisim yavaşlayarak limit hıza ulaştığına göre limit M hızdan daha büyük hızla aşağı doğru fırlatılmıştır. KN ve LM arasındaki hareket aynıdır. tKN = tLm dir. CEVAP: D 5. I numaralı cismin Vox > Voy olduğundan b < 45 ol- CEVAP: D J malıdır. II. numaralı cismin Voy > Vox olduğundan a > 45’tir. J0 9. Cisim tekrar kişinin eline düşer. v -J0 v CEVAP: E t t 6. Paraşütçü t1 anında limit hıza ulaşılıyor. t2 anında yavaşlamaya başladığına göre paraşütü açmıştır. t3 anında yeniden limit hıza ulaşarak yere vK hızıyla çarpmıştır. Araba içinde bulunan bütün cisimlerin hızı arabanın hızına eşittir. Cisim arabaya göre yukarı düşey atış yaparken yere göre eğik atış yapar. CEVAP: E CEVAP: D 7. Limit hız, hava sürtünmesi, cismin ağırlığı, cisim- 10. Bütün atış problemlerinde ivme sabittir. Yönü daima yere doğrudur. K L m CEVAP: E CEVAP: C M O TEST • 9-8 1. le–hava arasındaki sürtünme katsayısına bağlıdır. 8. Cisim yukarı çıkarken aşağı doğru ağırlık ve sür- tünme kuvveti, aşağı inerken ağırlık aşağı, sürtünme kuvveti yukarı doğrudur. Yavaşlama ivmesi daha büyüktür. ÇÖZÜMLERİ I -10 -J0 x Y A Y I N t t J t II h Cisimlerin ivmesi aynı olduğundan hız-zaman grafiğinin eğimi aynı olmalıdır. I numaralı cismin sürati artar. II numaralı cismin sürati azalır. CEVAP: C J0X 73 Bu durumda tiniş > tçıkış J J0 D E N İ Z İ 8. Cisim aşağı inerken limit hıza ulaşabilir. CEVAP: E 9. fr = k.A.v2 olduğundan limit hız durumunda mg = fr’dır. Cisimlerin kütlesi aynı olduğundan yüzey alanı büyük olan cismin limit hızı daha küçüktür. CEVAP: A FİZİK LYS SORU BANKASI J0