Aralık-1984 İSLAM AHLAKI Süleyman ULUTÜRK ُ ُ َو ِانَ َك لَ َع ٰلى يم ٍ خل ٍق ع َ۪ظ Muhterem Müslümanlar! Cenabı Hak biz insanoğlunu maddi ve manevi iki unsurdan halketmiştir. Madde ve mana birbirinden ayrılmayan et ve kemik gibidir. Şu kısacık dünyada insanın saadet içinde olabilmesi ve huzur içinde yaşayabilmesi için. bu iki unsurun dengede olması gerekir. İnsan, maddi yönünün gereği olarak, zaman zaman acıkabilir. Bu açlığını birtakım gıdalarla gidermek ihtiyacını duyar, bu gıdalarla sağlığını sürdürür, hayatını devam ettirir. İnsanın maddi yönü acıktığı gibi, manevi yönü yani ruhu da acıkabilir. Ruhun açlığı ise yine kendi cinsinden olan birtakım manevi gıdalarla giderilir. Elle tutulup gözle görülemeyen bu gıdaların tümüne birden İslam Ahlakı (güzel ahlak) denilir. Allah (c.c.) sevgili Peygamberi, Hz.Muhammedi (a.s.) insanlığı, içinde bulunduğu cehaletten ve keşmekeşlikten kurtarıp güzel ahlaka kavuşturmak üzere gönderdiğini haber veriyor. "Ey Peygamber! Elbette sen, en büyük 1 güzel ahlak üzeresin". (1) Hz. Peygamber de bunu tasdik ediyor "Ben iyi ahlakı tamamlamak için gönderildim. Kıyamette teraziye konan en büyük şey, güzel ahlaktır". (2) Yine Allahu Teala, peygamberde bizlerin takip edeceği çok güzel bir örnek olduğunu haberle mealen şöyle buyuruyor: "Size Allah'ın Rasulünde takip edeceğiniz pek güzel bir örnek vardır". (3) Hz. Peygamber de buna işaretle: «Size kıymetli iki şey bıraktım ki onlara yapıştığınız sürece asla delalete düşmezsiniz. Bunlardan biri Allah'ın Kelamı Kuran, diğeri de benim sünnetim, (ahlakım) dır.» (4) Allah'ın emrettiği, peygamberin tavsiye buyurduğu ve yapılmasından insanların razı ve hoşnut olduğu iyi işler güzel ahlak, Allah'ın haram kıldığı, peygamberin men ettiği, yapılmasından insanların ve toplumun huzursuz olduğu kötü işler de ahlaksızlıktır. Peygamber (s.a.v.) buna işaretle "Sizin en hayırlınız, ahlaken en güzel olanınızdır" (5) buyurur. Güzel ahlak haya ve edepli olmak, az konuşup yerinde konuşmak, özü sözü doğru olmak, herkese iyilik yapmak, herkesin iyiliğini istemek, hata ve günahlardan kaçınmak, vakarlı olmak, kanaat sahibi olmak, verilen nimetin, yapılan iyiliğin değerini bilmek, her işte sabırlı olmak, ne cimri ne de israfçı olmamak, dosta ve düşmana tatlı dilli güler yüzlü olmak, hata ve kusurları affedici olmaktır. İşte olgun insan. İşte İslam ahlakı ve ruhun açlığını gideren ruhun gıdası güzel ahlak. Bu gerçeğe parmak basan Hz. Muhammed (s.a.v.) "Ahlakınızı güzelleştiriniz" (6) buyurur. Çünkü herkes, kendi kendinin kontrolündedir. Bu konuda Allah (c.c.) insana şu öğüdü verir "İnsanları küçümseyip yüz çevirme, yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Çünkü sen ne bastıkça yeri yarabilecek, ne de yüce dağları aşabileceksin". (7) "Ey iman edenler! Bir topluluk bir diğerini alaya almasın. Belki de onlar, kendilerinden daha hayırlıdırlar. Kadınlar da başkalarını alaya almasınlar. Çünkü onlar berikilerden daha hayırlı olabilirler. Kendi kendinize dil uzatmayın. Birbirinizin suçunu da araştırmayın. Kimse kimseyi çekiştirmesin. Allah’tan sakının. Şüphesiz Allah tövbeleri daima kabul edendir. Merhametlidir". (8) Güzel ahlak; insanları birbirlerine yaklaştıracak, birbirine dost edecek güzel iş ve hareketleri tavsiye eder "Ey peygamber, kullarıma söyle, en güzel şekilde konuşsunlar" (9) "Ve insanlarla güzel güzel konuşun" (10) "Onlar ki öfkelerini yenerIer ve insanların kendilerine karşı olan kusurlarını afvederler. (11) Ve öfkelendikleri zamanda bile bağışlarlar". (12) "Güzel ahlaklı insanlar namazlarını huşu ile kılar, lüzumsuz şeylerden uzak dururlar, bunlar, elbette kurtulurlar...". (13) *** 1- Kalem 4. 2- Kimyayı Saadet sh. 376. 3- Ahzab 21. 4- G.k.c. 2 sh. 831. 5- T âc, c. 5 sh. 63. 6-,Kimyayı Saadet sh. 380 7- Lokman: 18,19 Isrâ: 37. 8- Hucurat: 11,12 9- Isrâ: 53 10- Bakara: 83 11- Ali İmran: 134 12- Şûra: 37 13- Mü'minûn: 1,3