Pulmoner Arteriyel Hipertansiyon

Say›: 1
Ekim - Aral›k
Pulmoner
Arteriyel
A
Hipertansiyon
H
Editörlerden
Er
Erken
Tan› Konulmas›
Gereken Y›k›c› Bir Hastal›k
Olgularla
P
Pulmoner
A
Arteriyel
H
Hipertansiyon
(PAH)
Ko
Kompleks
Bir Ba¤ Dokusu
Hastalı¤ı:
Ha
S
Skleroderma
(Sistemik Skleroz)
(S
Son
S
Çal›flmalardan
Ç
Özetler
Ö
2007
De¤erli Meslektafllar›m›z,
Pulmoner Arteriyel Hipertansiyon (PAH) bülteninin ilk say›s›n›
sizlere sunmaktan mutluluk duyuyoruz.
Pulmoner arteriyel hipertansiyon çok önemli sonuçlar› olan bir
hastal›kt›r. Hastalar›n yaklafl›k yar›s› tan›dan sonra 2.8 y›l içinde
ölmektedir. Bu hastal›¤›n bafll›ca semptomu olan dispne, ço¤unlukla
baflka hastal›klarla iliflkilendirilmekte ve bu durum tan›da önemli
gecikmelere yol açmaktad›r. Erken tan› ve erken tedavi bu hastal›kta
hayat kurtar›c› olabilir. Bu nedenle özellikle egzersizle ortaya ç›kan
dispnesi olan hastalarda bunun nedenini araflt›r›rken PAH'tan flüphe
edilmelidir. PAH flüphesi olan hastalarda Doppler ekokardiyografi
pulmoner hipertansiyonun belirlenmesi aç›s›ndan tarama testi
olarak önerilmektedir. Son y›llarda gerek hastal›¤a iliflkin bilgilerimizin
artmas› gerekse tedavi alan›nda yaflanan geliflmeler erken tan›n›n
önemini daha da art›rm›flt›r.
PAH bülteninin bafll›ca amac›, bu y›k›c› hastal›k konusunda
fark›ndal›¤›n artmas›na katk›da bulunmak, bu alandaki deneyimleri
paylaflmak ve son geliflmeleri sunmakt›r.
Bültenin birinci say›s›nda, yüksek morbidite ve mortaliteye sahip
pulmoner arteriyel hipertansiyona geçmiflten bugüne uzanan genel
bir bak›fl sunuyoruz. Ard›ndan, önemli komplikasyonlar›ndan biri
PAH olan sistemik sklerozu (skleroderma) ana hatlar›yla ele al›yoruz.
Ayr›ca, “Olgularla PAH” köflemizde, t›bbi öyküden takibe kadar
uzanan bir bütünlük içinde bir primer pulmoner hipertansiyon
olgusunu sizlerle paylafl›yoruz. ‹zleyen bölümlerde PAH konusunda
yeni yay›nlanm›fl iki literatürün özetlerini bulabilirsiniz. Son bölümde
ise Türkiye'de bir ilk olan Sistemik Skleroz Veritaban› Oluflturma
Çal›flmas› (S‹SVOÇ) hakk›nda özet bilgiyi dikkatinize sunuyoruz.
Vakasını bizlerle paylafltı¤ı için Prof. Dr. Gülseren Karabıyıklıo¤lu’na
ve Dr. Z. Pınar Önen’e teflekkür ederiz.
Gelecek say›da farkl› konular ve olgular ile yeniden buluflmak
dile¤iyle…
S‹SVOÇ - Sistemik
S
Skleroz Veritabanı
O
Oluflturma
Ç
Çalıflması
Teflekkürler
Editörler: Prof. Dr. Murat ‹NANÇ (‹.Ü. ‹stanbul Tıp Fakültesi, Romatoloji), Prof. Dr. Serdar KÜÇÜKO⁄LU
(‹.Ü. Kardiyoloji Enstitüsü), Prof. Dr. Nesrin MO⁄ULKOÇ (Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pulmonoloji), Prof.
Dr. Rana OLGUNTÜRK (Gazi Ünversitesi Tıp Fakültesi, Pediyatrik Kardiyoloji)
Genel Yay›n Yönetmeni: Dr. Haluk DÜLGER
Actelion’un yay›n› olan “PAH Bülteni”argos|cortex iletiflim taraf›ndan haz›rlanmaktad›r.
argos|cortex iletiflim hizmetleri Manolyalı Sokak No: 22, 34330 Levent, ‹stanbul
t: (0212) 325 32 32 f: (0212) 324 55 56
*Editörler soyadlar›na göre alfabetik olarak dizilmifltir.
ISSN 1307-8348
2
Pulmoner Arteriyel
Hipertansiyon:
Erken Tan› Gerektiren
Y›k›c› Bir Hastal›k
Geçmifle Bak›fl
‹nsanlarda pulmoner arteriyel bas›nc›n do¤rudan
ölçülebilmesinden önceki 100 y›ldan uzun dönemde
pulmoner arteriyoskleroz, kronik pulmoner arteriyel
hipertansiyonun (PAH) temel morfolojik özelli¤i olarak
kabul edilmifltir. 1891 y›l›nda Alman hekim Ernst von
Ronberg otopside pulmoner vasküler lezyonlar›n
etiyolojisini saptayamad›¤›nda, bu durumu pulmoner
vasküler skleroz olarak adland›rd›. 1901 y›l›nda Buenos
Aires Üniversitesi'nden Dr. Abel Ayerza, pulmoner
arter sklerozuyla iliflkili kronik siyanoz, dispne ve
polisitemiden oluflan bir sendrom üzerine ders
vermifltir; daha sonra bu durum Ayerza hastal›¤›
olarak adland›r›ld›.1
Yaklafl›k 30 y›l sonra ‹ngiliz hekim Oscar Brener,
Ayerza hastal›¤› olarak adland›r›lan klinik tablonun
pulmoner hastal›¤a sekonder kalp yetmezli¤i tablosu
oldu¤u sonucuna vard› ve patolojik bulgular› kronik
pulmoner hastal›k, orta derecede pulmoner
ateroskleroz ve sa¤ ventrikül hipertrofisinin morfolojik
kan›tlar› olarak yorumlad›. Ancak, Dr. Brener pulmoner
vasküler hastal›k ile sa¤ ventrikül hipertrofisi aras›ndaki
ba¤lant›y› görememiflti. Hastal›¤›n histopatolojisinin
a盤a ç›kar›labilmesi için yar›m yüzy›l geçmesi gerekti
ve pulmoner vasküler lezyonlar ile sa¤ ventrikül
hipertrofisi aras›ndaki iliflki aç›kça anlafl›ld›.
Postmortem incelemeler, hayvanlarda ve insanlarda
yap›lan fizyoloji çal›flmalar› hastal›k sürecine iliflkin
bilgiler sa¤lamaya bafllad›.1
1960'lar›n sonlar›na do¤ru, kilo vermek için kullan›lan
bir ifltah bask›lay›c› olan aminoreks ile iliflkili pulmoner
hipertansiyon epidemisi, primer pulmoner
hipertansiyonla iliflkili morfolojik ve fizyolojik bilgilerin
gelifliminde bir dönüm noktas› oldu. Aminorekse
ba¤l› pulmoner hipertansiyon nedeniyle ölen
hastalardaki pulmoner vasküler lezyonlar idiyopatik
pulmoner hipertansiyondakilerle ayn›yd›.1
Aminoreks epidemisi nedeniyle, Dünya Sa¤l›k Örgütü
1973 y›l›nda Cenevre'de bir grup uzman› bir araya
getirerek bir toplant› düzenledi. Bu toplant›da güncel
bilgi durumunun de¤erlendirilmesi ve standardize bir
klinik ve patolojik terminoloji oluflturulmas›n›n yan›
s›ra bu ender hastal›¤a iliflkin verilerin toplanabilmesi
amacıyla uluslararas› bir kay›t sisteminin kurulmas›
için ça¤r› yap›ld›.1
Uluslararas› bir sistem kurulamamakla birlikte, ABD
Ulusal Sa¤l›k Enstitüleri'ne (NIH) ba¤l› Ulusal Kalp,
Akci¤er ve Kan Enstitüsü 1981-1987 y›llar› aras›nda
çeflitli bileflenlerden oluflan bir kay›t sistemini
Tablo 1. Pulmoner Hipertansiyon (PH) Klinik
S›n›fland›rmas› (Venedik 2003)1,2
1. Pulmoner arteriyel hipertansiyon (PAH)
1.1.‹diyopatik PAH (‹PAH)
1.2. Ailesel PAH
1.3. Afla¤›daki durumlarla iliflkili PAH:
1.3.1. Ba¤ dokusu hastal›¤ı
1.3.2. Konjenital sistemik pulmoner
flantlar
1.3.3. Portal hipertansiyon
1.3.4. HIV infeksiyonu
1.3.5. ‹laçlar ve toksinler
1.3.6. Di¤er (tiroid bozukluklar›, glikojen
depo hastal›klar›, Gaucher
hastal›¤›, herediter hemorajik
telanjiektazi, hemoglobinopatiler,
miyeloproliferatif bozukluklar,
splenektomi)
1.4. Venöz ya da kapiller tutulumla
iliflkili PAH
1.4.1. Pulmoner veno-oklüzif
hastal›k (PVOD)
1.4.2. Pulmoner kapiller
hemanjiyomatoz (PCH)
1.5. Yenido¤an›n persistan pulmoner
hipertansiyonu (PPHN)
2. Sol kalp hastal›¤›yla birlikte PH
2.1. Sol atriyal ya da ventriküler kalp hastal›¤›
2.2. Sol valvüler kalp hastal›¤›
3. Akci¤er hastal›¤› ve/veya hipoksemi ile
birlikte PH
3.1. KOAH
3.2. Interstisyel akci¤er hastal›¤›
3.3. Uykuda solunum bozuklu¤u
3.4. Alveoler hipoventilasyon bozukluklar›
3.5. Kronik olarak yüksek irtifaya maruz
kalmak
3.6. Geliflimsel anomaliler
4. Kronik tromboembolik ve/veya embolik
hastal›¤a ba¤l› PH
4.1. Proksimal pulmoner arterlerin
tromboembolik obstrüksiyonu
4.2. Distal pulmoner arterlerin
tromboembolik obstrüksiyonu
4.3. Trombotik olmayan pulmoner
embolizm (tümor, parazitler, yabanc›
cisim)
5. Çeflitli
Sarkoidoz, histiositoz X,
lenfanjiyomiyomatoz, pulmoner damarlar›n
dıfltan basısı (adenopati, tümör, fibrozan
mediastinit)
gerçeklefltirdi. Elde edilen sonuçlar, hastal›¤›n klinik,
patofizyolojik ve morfolojik özelliklerinin ortaya
konmas› aç›s›ndan beklenenin üzerinde yarar sa¤lad›
ve yap›lacak klinik çal›flmalar için önemli bir zemin
hazırladı.1
1998 y›l›nda Fransa'n›n Evian kentinde düzenlenen
ikinci WHO toplant›s›nda eski terminolojiyle primer
pulmoner hipertansiyon s›n›rlar›n›n ötesine geçilerek
tüm pulmoner hipertansif hastal›klar›n s›n›flamas›
yap›ld›.1
Fransa'daki toplant›n›n ard›ndan geçen k›sa sürede
hastal›¤a iliflkin bilgilerde önemli geliflmeler olmas›
nedeniyle, 2003 y›l›nda Venedik'te III. Dünya Pulmoner
Arteriyel Hipertansiyon Sempozyumu gerçeklefltirildi.
Bu toplant›da hastal›kla ilgili birçok alandaki son
geliflmelerin sunulmas›n›n yan› s›ra Evian tan›
s›n›flamas› da gözden geçirildi (Tablo 1).1,2
PAH'a Genel Bak›fl
Pulmoner vasküler dirençte yükselmeyle karakterize
olan PAH, sa¤ kalp yetmezli¤i ve ölüme yol açan
y›k›c› bir hastal›kt›r. ‹diyopatik PAH'›n (‹-PAH) toplum
genelindeki insidans› milyonda 1-2 olgudur. ‹-PAH
kad›nlarda daha s›k görülür (2.7'ye 1 oran›nda) ve
medyan ortaya ç›k›fl yafl› yirmili-otuzlu yafllard›r. Ailesel
PAH, kromozom 2q33 ile genetik geçifl gösteren
otozomal dominant bir hastal›kt›r ve ‹-PAH olgular›n›n
%6-10 bölümünden sorumlu olabilir. Skleroderma
da PAH ile iliflkili önemli hastal›klardan birisidir.
Skleroderma hastalar›n›n %50'ye varan bölümünde
PAH geliflebilmektedir. Ayr›ca PAH, Tablo 1’de
gösterilen di¤er birçok duruma ba¤l› olarak da ortaya
ç›kabilir.3,4
PAH, pulmoner
vasküler dirençte,
sa¤ kalp yetmezli¤i ve
ölüme yol açan
yükselmeyle
karakterize y›k›c› bir
hastal›kt›r.
Hemodinamik olarak ortalama pulmoner arter
bas›nc›n›n istirahatte 25 mmHg, egzersiz s›ras›nda
30 mmHg'n›n üzerine ç›kmas› fleklinde tan›mlanan
PAH, yüksek morbidite ve mortalite ile iliflkilidir.
‹-PAH'da tan›dan sonra 3 y›lda mortalite oran› yaklafl›k
%50'dir. Di¤er bir deyiflle, semptomlar›n bafllamas›ndan sonra ortalama sa¤kal›m 2-3 y›ld›r.4,5
bu nedenle, aç›klanamayan dispnesi olan hastalarda
kapsaml› bir araflt›rma yap›lmas› gerekmektedir.
Dispneli hastalarda PAH'dan flüphe edildi¤inde, ay›r›c›
tan› için ekokardiyografi çektirilmesi önerilmektedir.6
PAH'ın en s›k görülen semptomu dispnedir, bunu gö¤üs
a¤r›s› ve senkop izlemektedir. Semptomlar›n spesifik
olmamas› nedeniyle, tan› genellikle geç konmakta,
semptomlar ortaya ç›kt›ktan sonra 3 y›la kadar
gecikebilmektedir. Erken ölüm riskinin yüksek olmas›
nedeniyle PAH'da erken tan› büyük önem taflır,
1. Fishman AP. Primary pulmonary hypertension. J Am Coll Cardiol 2004:43:S2-S4.
2. Simonneau G, et al. Clinical classification of pulmonary hypertension. J Am Coll Cardiol
2004;43:5S-12S.
3. Rubin LJ, et al. Bosentan therapy for pulmonary arterial hypertension. N Engl J Med
2002;346:896-903.
4. Levine DJ. Diagnosis and management of pulmonary arterial hypertension: implications
for respiratory care. Respiratory Care 2006;51:368-381.
5. Gaine SP, Rubin LJ. Primary pulmonary hypertension. Lancet 1998; 352: 719-725.
6. Gibbs SJR, et al. Recommendations on the management of pulmonary hypertension in
clinical practice. Heart 2001;86;1-13.
Kaynakça
4
Olgularla Pulmoner Arteriyel A.Ü., 50 yafl›nda, ev han›m›
Sigara, ek hastal›k ve ilaç kullan›m öyküsü yok.
Hipertansiyon (PAH)
fi‹KAYETLER‹
Befl y›ld›r giderek artan nefes darl›¤›
Bafllang›çta merdiven ç›kamama, ev ifllerini yapamama ve çabuk yorulma
Efl zamanl› aç›klayamad›¤› s›k›nt› hali ve çarp›nt›
Antidepresan tedavi bafllanm›fl
Hasta sürekli yorgun ve nefes darl›¤› nedeniyle ev içinde ifllerini yapam›yor
Son 1 y›lda kar›nda flifllik flikayeti
Birçok mide ve haz›ms›zl›k ilac› kullan›yor
2 ay önce ifltah olmaks›z›n kilo art›fl›, kar›nda ve bacaklarda flifllik bafll›yor
F‹Z‹K MUAYENE
Kan bas›nc›:
110/70 mmHg
Nab›z:
120/dk
Solunum say›s›:
18/dk
Pretibial ödem:
++
Boyun venöz dolgunlu¤u: 8 cm
Asit:
+
Hepatomegali:
+
‹kinci kalp sesi:
Sertleflmifl
Triküspit odakta:
Pansistolik üfürüm
LABORATUVAR ‹NCELEMELER‹
Arter Kan Gaz›:
pH
7.47
PaO2
69 mmHg
PaCO2
25 mmHg
SaO2
95 %
HCO3
18 mEq/L
Solunum Fonksiyon Testi:
Hafif tipte restriktif defekt
Difüzyon Testi:
Difüzyon kapasitesi beklenen de¤erinden %20 düflük
Akci¤er Grafisi:
Kardiyo-torasik oran artm›fl
Bilateral pulmoner arterler genifllemifl
EKG:
V1-4 aras›nda T negatifli¤i
Bilgisayarl› Toraks Tomografisi:
Sa¤ ventrikül boyutu artm›fl
Sol ventrikül boyutlar› daralm›fl
Perikard s›v›sı (+)
Ana pulmoner arter çap› genifllemifl (37 mm)
Akci¤er parankim alanlar›nda patoloji yok
EKO:
Sa¤ ventrikül genifllemifl
Sol ventrikül boyutlar› daralm›fl
Minimal perikard s›v›sı
II. dereceden triküspit kaça¤›
Pulmoner arter sistolik bas›nc› 120 mmHg
NEDENE YÖNEL‹K TETK‹KLER
‹mmunolojik incelemeler:
Serolojik de¤erlendirmeler negatif
Viral incelemeler:
Negatif
Konjenital kalp hastal›¤›na yönelik incelemeler:
EKO
Transözofageal EKO ile
ASD (-)
VSD (-)
Patent foramen ovale (-)
Sol ventrikül fonksiyonlar› normal s›n›rlarda
Kapak patolojisi yok
Pulmoner incelemeler:
Bilgisayarl› tomografi (BT)
Solunum fonksiyon testleri
Ventilasyon/perfüzyon sintigrafisi ile patoloji
izlenmedi
Pulmoner emboliyi de¤erlendirmek için yap›lan
incelemeler:
Alt ekstremite Doppler USG
Ventilasyon/perfüzyon sintigrafisi
Pulmoner anjiyo BT ile pulmoner emboli izlenmedi
SA⁄ KALP KATETER‹ZASYONU
Hemodinamik sonuçlar
Sa¤ atrium bas›nc›
10 mmHg
Sa¤ ventrikül bas›nc›
115 mmHg
Sistolik pulmoner arter bas›nc› 105 mmHg
Akut vazoreaktivite testi
Ortalama pulmoner arter bas›nc› 73 mmHg
Diastolik pulmoner arter bas›nc› 45 mmHg
Wedge bas›nc›
8 mmHg
negatif
EGZERS‹Z KAPAS‹TES‹ (6 dk. yürüme testi)
600
500
Metre
400
300
Bosentan 2x125 mg/gün
200
100
Bosentan
2x62,5 mg/gün
0
Ara.05
Oca.06
Mar.06
Haz.06
Eyl.06
Ara.06
Mar.07
Haz.07
4,5
10
4
9
3,5
8
7
3
6
2,5
5
2
4
1,5
3
1
2
NYHA Fonksiyonel s›n›f
Borg skoru
0,5
0
Ara.05
Oca.06
Mar.06
Haz.06
Borg dispne skoru
NYHA Fonksiyonel s›n›f
FONKS‹YONEL SINIF ve D‹SPNE DE⁄ERLEND‹RMES‹
1
0
Eyl.06
Ara.06
Mar.07
Haz.07
Takip süreleri
TEDAV‹ ve TAK‹P
Hasta tan› ald›¤› Aral›k 2005 tarihinde oksijen
deste¤i al›yordu ve bazal 6 dakika yürüme
testleri oksijen deste¤i alt›nda yap›ld›
Hastaya Aral›k 2005 tarihinde Bosentan
2x62.5 mg/gün tedavisi baflland›
4 hafta sonras›nda
Tam kan: N
Karaci¤er fonksiyon testleri: N
6-DYM: 410 metre
Tedavisi Bosentan 2x125 mg/gün fleklinde
düzenlendi
Art›k oksijen deste¤ine ihtiyac› kalmad›
Tan› ve tedavi süresince olan de¤iflikler
grafiklerde özetlenmifltir.
6
Karmaflık Bir
Ba¤ Dokusu Hastal›¤›:
Skleroderma
(Sistemik Skleroz)
Skleroderma ya da daha uygun bir tan›mla
sistemik skleroz daha çok 30-50 yafllar›ndaki
kad›nlarda görülen kompleks bir ba¤ dokusu
hastal›¤›d›r.1
“Sert deri” anlam›n› tafl›yan skleroderma ad›,
hastal›¤›n ön plandaki özelli¤i olan sertleflmifl, parlak
deri nedeniyle verilmifltir. Ancak ba¤ dokusu, damar
sistemi ve ba¤›fl›kl›k sistemini tutan karmafl›k bir
hastal›k oldu¤undan, sistemik skleroz olarak da
adland›r›lmaktad›r. Sistemik skleroz, küçük kan
damarlar›n›n yap›sal ve fonksiyonel anormallikleri,
deri ve iç organlarda fibroz, ba¤›fl›kl›k sistemi
aktivasyonu ve otoimmüniteyle karakterizedir. 2
Hastal›¤›n insidans› ülkeler, hatta etnik gruplar aras›nda
farkl›l›klar göstermektedir. ABD ve Avrupa'da bildirilen
insidans milyonda 4.5 ile 18.7 yeni olgu aras›nda
de¤iflmektedir. 3 Toplumdaki prevalans›n›n ise
milyonda 200-300 oldu¤u tahmin edilmektedir. 2
Patofizyolojinin temel bileflenleri olan progresif
vasküler harabiyet, ekstravasküler fibroz ve
immün/inflamatuvar aktivasyonda transforme edici
büyüme faktörü `, ba¤ dokusu büyüme faktörü,
interlökin 4 ve endotelin gibi sitokinlerin temel bir rol
oynad›¤› düflünülmektedir.1,2
Sistemik sklerozun 2 alt tipi bulunmaktad›r: 2
Yayg›n kutanöz: Deri hastal›¤› gövde ve
proksimal ekstremiteleri tutar.
S›n›rl› kütanöz: Deri tutulumu primer olarak
bafllangݍ evrelerinde parmaklarda, daha
sonraki dönemlerde yüz ve ayaklarda görülür.
Genel deri tutulumunun tipi viseral komplikasyonlar›n
büyük ölçüde öngörülmesini sa¤lar (Tablo 1). 2
Bir süre önce sistemik sklerozun çok kötü bir prognoza
sahip oldu¤u düflünülmekteydi. Akci¤er, kalp ve
böbrek tutulumunun olmad›¤› hastalarda bile 5 y›ll›k
sa¤kal›m %50 civar›ndayd›. Akci¤er ve kalp tutulumu
olan hastalarda 5 y›ll›k sa¤kal›m hastalar›n üçte birinde
söz konusu olabiliyordu. Akut renal hastal›k geliflenlerde ise 6 ay içinde ölüm olas›l›¤› yüksekti. Art›k,
hastalar›n %80-90'›n›n 5 y›l sa¤kalmas› beklenebilmektedir. Yine de renal, kardiyak ve pulmoner
tutulum halen sa¤kal›m› s›n›rlayan majör komplikasyonlard›r. Hastal›¤›n patofizyolojisinin daha iyi
anlafl›lmas› PAH gibi majör komplikasyonlar›n daha
etkin biçimde hedef al›nmas›n› sa¤layan yeni
tedavilerin geliflmesini sa¤lam›flt›r. Son y›llarda, her
ikisi de vazokonstriksiyonu hedef alan endotelin
reseptör antagonisti bosentan ve prostasiklin türevi
epoprostenol gibi etkili yeni tedavilerin kullan›m
alan›na girmesi sistemik skleroz aç›s›ndan önemli
geliflmeler sa¤lam›flt›r.2
Tablo 1. Sistemik Sklerozun alt tipleri2
Yayg›n kutanöz sistemik skleroz
Gövde, kollar›n üst bölümü ve bacaklarda
deri tutulumu
Raynaud fenomeni
Gastrointestinal tutulum
Renal tutulum
‹nterstisyel akci¤er hastal›¤›
Pulmoner hipertansiyon: genellikle
interstisyel akci¤er hastal›¤›yla birliktedir.
Kardiyak tutulum
Anti-Scl 70 antikorlar›: interstisyel
tutulum riski yüksektir
Anti-RNA polimerazlar I, III: renal ve kardiyak
tutulum riski yüksektir
S›n›rl› kutanöz sistemik skleroz
(Eski terminolojiyle CREST sendromu:
kalsinoz, Raynaud fenomeni, özofagus
motilite bozuklu¤u, sklerodaktili
[parmaklar ve yüzle s›n›rl› skleroderma],
telanjiyektazi)
Önce parmaklarda, sonra eller, yüz ve
ayaklarda deri tutulumu
Raynaud fenomeni
Gastrointestinal tutulum
Pulmoner arteriyel hipertansiyon (PAH)
‹nterstisyel akci¤er hastal›¤›
Antisentromer antikorlar: pulmoner
hipertansiyon riskinin artt›¤›n› gösterir
Kaynakça
1. Seibold JR. Improved understanding of pathophysiology of systemic
sclerosis leads to better therapies. PeerView in Review. Available
in: www.peerviewpress.com/q/r284.
2. Gaubitz M. Epidemiology of connective tissue disorders.
Rheumatology 2006;45:3-4.
3. Korn JH. Scleroderma: a treatable disease. Cleveland Clinic Journal of
Medicine 2003;70(11):954-968.
Son Çal›flmalardan Özetler
Pulmoner arteriyel hipertansiyonda
yaflam kalitesi:
Bosentan ile sa¤lanan iyileflme
Keogh AM, McNeil KD, Wlodarczyk J, et al.
J Heart Lung Transplant 2007;26(2):181-187
Pulmoner Hipertansiyon:
Konjenital kalp hastal›¤› ile iliflkili pulmoner arteriyel
hipertansiyon bulunan eriflkinlerde bosentan›n uzun süreli
güvenilirli¤i, tolerabilitesi ve etkinli¤i
Gerhard-Paul Diller, Konstantinos Dimopoulos,
Mehmet G. Kaya, et al.
Heart 2007;93:974-976
Oral dual endotelin reseptör antagonisti bosentan,
pulmoner arteriyel hipertansiyon (PAH) hastalar›nda
semptomlar› ve kardiyak hemodinami¤i iyilefltirmekte
ve klinik kötüleflmeyi yavafllatmaktad›r.
VITAL çal›flmas›nda bosentan›n, WHO Fonksiyonel
S›n›f III ya da IV PAH (idiyopatik ya da ba¤
dokusu hastal›¤›yla iliflkili) hastalar›n›n
yaflam kalitesi üzerindeki etkisi
de¤erlendirilmifltir. Yaflam kalitesini
prospektif olarak de¤erlen-dirmek
için MOS SF-36 (Medical Outcomes
Study Short Form 36) ve AQOL
(Assessment of Quality of Life)
anketleri kullan›lm›flt›r. Di¤er etkinlik
ve güvenilirlik verilerine ek olarak
bafllangݍta, 3. ve 6. aylarda yaflam
kalitesi de¤erlendirmeleri yap›lm›flt›r.
Çal›flmaya kat›lan 177 hastada SF-36 skorlar›
de¤erlendirildi¤inde 3. ayda fiziksel fonksiyonlar
(27.3'ten 34.8'e; p<0.0001), fiziksel rol (16.6'dan
30.9'a; p<0.0001), canl›l›k (35.2'den 41.1'e; p =
0.0003), sosyal fonksiyonlar (48.0'dan 58.6'ya;
p<0.0001), mental sa¤l›k (64.2'den 72.0'a; p=0.005)
ve duygusal rol (44.8'den 58.1'e; p=0.001) alanlar›nda
anlaml› düzelme göstermifltir. Yaflam kalitesindeki
iyileflme tüm etiyolojik alt gruplarda görülmüfl ve
bosentan kullanmay› sürdüren hastalarda devam
etmifltir. 3. ayda AQOL ölçümlerinde gözlenen iyileflme
bafllang›çta Fonksiyonel S›n›f III olan hastalarda da
gözlenmifltir.
Çal›flmada, bosentan›n idiyopatik PAH ya da ba¤
dokusu hastal›klar›yla iliflkili PAH hastalar›nda yaflam
kalitesini anlaml› derecede iyilefltirdi¤i sonucuna
var›lm›flt›r.
Amaç: Konjenital kalp hastal›¤› ile iliflkili pulmoner
arteriyel hipertansiyon veya Eisenmenger sendromu
bulunan hastalarda bosentan›n -oral kullan›lan dual
etkili bir endotelin reseptör antagonisti- uzun süreli
güvenilirli¤i, tolerabilitesi ve etkinli¤inin de¤erlendirilmesi.
Çal›flma Tasar›m›: Retrospektif çal›flma.
Çal›flma Ortam›: Kardiyoloji sevk
merkezi.
Hastalar: Konjenital kalp hastal›¤› ile
iliflkili pulmoner arteriyel
hipertansiyon bulunan ve Royal
Brompton Eriflkin Do¤umsal Kalp
Hastal›klar› Merkezi'nde bosentan ile
tedavi edilen bütün eriflkin hastalar
çal›flmaya dahil edilmifltir.
Parametreler: Oksijen satürasyonu,
fonksiyonel (WHO) s›n›f, 6 dakikal›k yürüyüfl
test mesafesi ve karaci¤er enzimleri analiz edilmifltir.
Bulgular: Ortalama yafl›n (SS) 41 (9) oldu¤u (aral›k:
23-69) konjenital kalp hastal›¤› ile iliflkili pulmoner
arteriyel hipertansiyon bulunan 18 hasta (14 kad›n;
15 Eisenmenger sendromlu hasta) çal›flmaya dahil
edilmifltir. Medyan takip süresi 29 ayd›r (aral›k: 1-39
ay). Takip döneminde bir hasta hayat›n› kaybetmifltir.
Bosentan tedavisi hastalar taraf›ndan iyi tolere
edilmifltir ve karaci¤er transaminazlar›nda herhangi
bir ciddi yükselme gözlenmemifltir. Arteriyel oksijen
satürasyonu takip dönemi boyunca stabil kalm›flt›r.
Ortalama (SS) fonksiyonel s›n›f (p = 0.001) ve 6
dakikal›k yürüyüfl test mesafesi bafllang›ca göre
düzelme göstermifltir (çal›flma bafllang›c›nda, 0- 6 ay,
6-12 ay ve 1-2 y›l aras›nda s›ras›yla 284 (144) m ve
363 (124) m, 380 (91) m ve 408 (114) m; her biri için
p<0.05 ).
Sonuçlar: Bosentan, konjenital kalp hastal›¤› ile iliflkili
pulmoner arteriyel hipertansiyon veya Eisenmenger
sendromu bulunan eriflkin hastalarda güvenilirdir ve
iyi tolere edilmifltir. Bunun yan› s›ra, fonksiyonel s›n›f
ve 6 dakikal›k yürüyüfl test mesafesi düzelme
göstermifl ve bu etki bosentan ile 2 y›ll›k tedavi
süresince korunmufltur.
Protokol haz›rl›klar› 2006 y›l›ndan beri sürmekte olan bu gözlemsel
çal›flman›n amac› ender görülen kronik bir hastal›k olan sistemik skleroz
(skleroderma) konusunda ulusal düzeyde büyük bir veri taban›
oluflturulmas›d›r.
Çal›flma, koordinatörlü¤ünü Prof. Murat ‹nanç'›n yapt›¤› Romatoloji
Araflt›rma ve E¤itim Derne¤i (RAED) Skleroderma Çal›flma Grubu
taraf›ndan planlanm›fl ve yürütülmektedir. Çal›flma protokolü hastalar›n
demografik bilgileri, organ tutulumlar› ve laboratuvar verilerinin yan›s›ra
deri tutulumu skorlamas›, hastal›k aktivitesi, hastal›k fliddeti, fonksiyonel
indeks gibi skleroderma için gelifltirilmifl ölçütleri de içermektedir.
Hasta al›m›na Ocak 2007'de bafllanan ve iki y›l sürmesi planlanan
çal›flmaya Ekim 2007'ye kadar 20'den fazla romatoloji merkezinden
400'e yak›n hasta kaydedilmifltir.
Çal›flman›n ilk sonuçlar› Eylül 2007'de RAED taraf›ndan düzenlenen
Romatoloji 2007 Kongresi’nde (www.romatoloji.org) sunulmufltur
(‹nanç M, Tarano¤lu Ö, Arslan D ve RAED skleroderma çal›flma grubu.
Sistemik skleroz veritaban› oluflturma çal›flmas› (S‹SVOÇ) veritaban›nda
ilk 6 ayda toplanan hastalar›n genel özellikleri. Romatoloji 2007 Kongre
Kitab› s78.).
Bu bildiride de¤erlendirilen 288 hastada dispne oran› %40'›n üzerindedir.
Hastalar›n %20'sinde ekokardiyografi ile pulmoner bas›nç 30 mmHg'nin
üzerinde ölçülmüfltür. HRCT verisi olan 213 hastan›n sadece %40'›nda
patolojik bulgu yoktur. Hastalar›n solunum fonksiyon testleri ve DLCO
de¤erlendirmelerinde anormal test oran› yaklafl›k %40 bulunmufltur.
‹lk veriler sklerodermal› hastalarda solunum, dolafl›m ve gastrointestinal
sistem tutulumlar›n›n ön planda oldu¤unu göstermektedir.
S‹SVOÇ çal›flmas›, birden çok sistemde önemli sorunlara yol açabilen
kronik seyirli bu nadir hastalı¤ın ülkemizdeki özelliklerini ortaya koymakla
kalmay›p, bu konudaki yeni çal›flmalara bafllang›ç olacak bir zemin de
haz›rlamay› hedeflemektedir.
Actelion ‹laç Tic. Ltd. fiti.
Y›ld›zçiçe¤i Sokak I No:21 I Etiler I 34337 I ‹stanbul
Telefon : 0 212 257 77 84 I Fax: 0 212 257 77 39 I
www.actelion.com www.pulmonerhipertansiyon.com
S‹SVOÇ, ulusal
düzeyde sistemik
skleroz ile ilgili genifl
bir veri taban›
oluflturmayı
amaçlayan ilk
çalıflmadır.