BİYOTRANSFORMASYON İLE İZOVALERİK ASİT ÜRETİMİ İÇİN

XIII. Ulusal Kimya Kongresi, Samsun, 1999
S-1044
BİYOTRANSFORMASYON İLE İZOVALERİK ASİT ÜRETİMİ İÇİN
BİYOKATALİZÖR SEÇİMİ
Nursel GÜLSOY*. Hamdi KAPUCU2 ve Ülkü MEHMETOĞLU1
1 Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü 06100 Tandoğan
ANKARA, 2 Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği
Bölümü 58140 SİVAS
İzovalerik asit ilaç ve gıda sanayinde kullamlan bir kimyasaldır. Doğal aroma
büeşiklerinin biyotransformasyon ile üretimi hızla önem kazanmaktadır.
Biyotransformayon ile izovalerik asit üretimi» iki basamaklı tepkime Üe ılımlı reaksiyon
koşullarında gerçekleştiği için, kimyasal yöntemle karşılaştırıldığında daha ekonomik
bir yöntemdir. İlk basamakta izovaler aldehit, izoamil alkolün alkol dehidrojenaz
(ADH) enzimi ile katalizlenmesi sonucu oluşmaktadır, ikinci basamakta ise izovaler
aldehidin aldehit dehidrojenaz (ALDH) üe katalizlenmesi üe izovalerik asit
üretilmektedir. Biyotransformasyon üe izovalerik asit üretimi için öncelikle en uygun
mikroorganizma seçimi amaçlanmıştır. Literatür ışığında izovalerik asit üretimi için
Acetobacter ve Gluconobacter türü mikroorganizmalar seçilmiş ve kültür
koleksiyonlarından temin edilmiştir. Üretimi yapılan bu mikroorganizmalarda hüçre içi
ve membrana bağlı olan ADH ve ALDH enzimlerin aktivite ölçümlerinin
gerçekleştirilmesi amaçlanmış, enzimlerin hücre dışına çıkartılması için maksimum
parçalama hızına sahip ve laboratuvar koşullan için en uygun olan utrasonik prosesör
kullanılmıştır. Hücre parçalanma etkinliğinin ölçülmesi için Petroff-Hausser lamı ile
direkt mikroskobik sayım yöntemi tercih edilerek en uygun utrasonikasyon yöntemi
geliştirilmiştir. Mikroorganizmalar için protein derişimi, Brandfort yöntemi ve
aktiviteler, demir üç siyanür yöntemi üe belirlenerek spesifik aktiviteler hesaplanmıştır.
Biyotransformasyon ile izovalerik asit üretimi için ADH enzimi spesifik aktivitesi 0.866
U/mg protein ve ALDH enzim aktivitesi 1.495 U/mg protein olan A. aceti B-469 en
uygun biyokatalizör olarak seçilmiştir.