25 Meme R. Sainsbury Çeviri: Tamer Çolakoğlu İÇİNDEKİLER Meme bulgularına yaklaşım 370 Biyopsi 370 Meme apseleri 373 Duktal ektazi ve meme kanal fistülü 373 Meme başı akıntısı ve kanaması 373 Karsinom 374 Eksizyonel biyopsi ve kanser için geniş çıkarma 375 Modifiye radikal (veya Patey) mastektomi 378 Meme yeniden yapılandırma 380 Gelişimsel anomaliler 382 Diğer meme girişimleri 382 Jinekomasti 382 MEME BULGULARINA YAKLAŞIM Değerlendirme 1 Meme yakınmaları tanımlayan hastalara yaklaşımda, bir şema ihtiyacı vardır. (Şekil 25.1). 2 Ağrı dahil meme şişkinliğini, meme dokusunda yoğunlaşmayı, benzer şekilde meme başındaki akıntı, kanama ve içe çökme gibi bulguları değerlendirin. Yaşlı bir kadın yakın zamanlı meme başının içe çökmesi ile gelirse karsinomdan şüphelenin. Memede ağrı ve dolgunluk gibi rahatsızlıklara koruyucu yaklaşım öncesi, tümör veya başka hastalıkların ayırıcı tanısını yapın. Kist sıvısı kanlı veya boşaltma sonrası geride kitle kalıyorsa, açık biyopsi yapın. Kist sıvısının sitolojisi ancak böyle bir durumda (geride kitle kalması, sıvının kanlı olması) haklılık kazanır. 7 Solid bir kitlenin sitoji ile iyi huylu olduğunu gösterin. Hasta 35 yaş üzerindeyse, kitle büyüyor veya ağrılıysa, sitoloji kesin değilse ya da hasta talep ediyorsa, çıkarma önerin. Fibroadenom tanısı kesinleşmiş genç hastalarda, lazer termokoagülasyon veya izlem gibi farklı seçenekleri önerin. 8 Memedeki şüpheli durumlarda, muayene, görüntüleme ve histoloji/sitoloji üçlüsünün tümünü uygulayın. Genellikle otomatik yaylı aletle yapılan çekirdek biyopsi histolojisi yardımcı olabilir. 9 Tanıda herhangi bir şüphe olması durumunda mümkün olduğunca erken bir dönemde açık biyopsi yapın. 10 Kural olarak, açık biyopside histolojik tanı için donmuş kesit (frozen) yerine parafin kesit histolojisinin sonucunu beklemeyi tercih edin. Üçlü değerlendirmeyle net tanı konamayan lezyonlar patoloğu da zorlar. Bu nedenle uygun bir doku örneği gerekir. Şüpheli durumlarda görüntüleme ve sitoloji sonuçları net değilse donmuş kesit bazen yardımcı olabilir. 11 Aile hikayesi olan hastaları değerlendirerek, aydınlatın. Sonrasında düzenli takipleri için bir program oluşturun. 3 Bir memede diğerine göre farklılık var mı? Varsa ve bu yaygın 12 Hipertrofi ve şekil bozukluğu gibi kozmetik sorunları olan bir yumrulaşma (nodülarite) şeklindeyse, ultrason (US) yapın. Eğer US normalse ve hasta genç ise mensturel döngünün başka bir döneminde muayenenizi tekrarlayın. Bu defa da muayene bulgularınız normalse, hastaya rahatlatıcı telkinlerde bulunun. memelerde, eğer o yönde bir eğitiminiz yoksa hastayı bir plastik cerrahi uzmanına yönlendirin. 4 Zor memelerde, 35 yaş üstü bayanlarda muayene sonrası mamografi ve/veya US yapın. 35 yaş altı bayanlarda ise US tercih edin. 5 Şüpheli memede, US lezyonun kist-katı ayrımında duyarlıdır. Solid lezyonlarda sitolojik yayma yapın. Kistleri tamamen boşalttıktan sonra, tekrar muayene ederek arta kalan bir kitle varlığını araştırın. 6 Meme kistleri genelde aniden ortaya çıkarlar ve hasta tarafından fark edilirler. Bunlar her yaşta görülebileceği gibi, sıklıkla menopoz ve öncesi dönemlerde ortaya çıkarlar. Kistin boşaltılması genelde tanıyı doğrular, dahası 'tedavisini' de sağlayarak hastanın endişelerini giderir. 370 ANAHTAR NOKTALAR Dikkat BİYOPSİ ASPİRASYON SİTOLOJİSİ 1 Bu işlem, az bir donanımla yapılabildiği için, ayaktan tanı ve tedavi merkezlerinde, tüm meme kitlelerine uygulanabilir. 2 Deneyimli bir sitolog gereksinimi ve alınan örneğin yeterli kalitede olması için deneyim ve beceri gerektirmesi ise bu işlemin sakıncalarıdır. 3 Boşaltılan örnek sitolojik olarak C0'dan, C5'e kadar sınıflanır. Hiç hücre içermiyorsa (C0), kan ve debris içeriyorsa (C1), iyi huylu epitel hücreleri içeriyorsa (C2), atipik hücreler içeriyorsa (C3), kanser şüphesi olan hücreler içeriyorsa (C4), kanser hücreleri içeriyorsa (C5) şeklinde sınıflandırılırlar. Bu yöntemle yapılan değerlendirmelerin merkezlere göre farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır.