Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Temmuz 2012

Ekonomik Görünüm ve Tahminler:
Temmuz 2012
11.07.2012
İÇ TALEPTE SINIRLI CANLANMA
Zümrüt İmamoğlu* ve Barış Soybilgen†
Yönetici Özeti
Mayıs ayında Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) Nisan
Tablo1. Betam’ın büyüme ve cari açık
tahminleri
ayına göre yüzde 1,1 artarken ihracat miktar
2012
2. Çeyrek
Tahmin
endeksi ise yüzde 0,5 azaldı. İthalat miktar endeksi
ise yüzde 6,2 oranında arttı. İthalattaki yüksek
artış net ihracatın büyümeye katkısını düşürüyor.
Tüketim ve yatırım malı ithalatındaki artış ise iç
talepte canlanma sinyali veriyor. Mayıs rakamları
ikinci çeyrekte büyümenin birinci çeyrekteki
yüzde
0,4’lük
daralmayı
telafi
edeceğini
gösteriyor. 2012 2. çeyrekte GSYH’ın yılın ilk
çeyreğine göre yüzde 0,6 oranında büyüyeceğini
GSYH büyüme (reel, %)
(bir önceki çeyreğe göre, mea*)
0,6
GSYH büyüme (reel, %) (geçen yılın
aynı çeyreğine göre, tea**)
2,3
Cari Açık (GSYH’a oran yıllık, %)
8,5
Kaynak: Betam. *mea: mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış. **tea: takvim etkilerinden arındırılmış.
tahmin ediyoruz. Bu tahmine göre 2. çeyrekte
2. çeyreğe daha olumlu başladık
yıldan yıla büyüme oranını yüzde 2,3 olarak
hesaplıyoruz.
2. çeyreğe dair yeni veriler iç talebin canlandığını
Ekonomideki yavaşlamayı takiben 2. çeyrekte dış
ticaret açığı ve cari açık hızla azalmaya devam
ediyor. Mayıs ayında dış ticaret açığı 1,6 milyar
dolar gerileyerek 8,6 milyar dolara indi. Cari açık
ise 2 milyar dolar azalarak 5,8 milyar dolara
geriledi. 2. çeyrek sonu itibariyla cari açığın
GSYH’a
oranının
9,3’ten
8,5’e
düşeceğini
öngörüyoruz.
gösteriyor. İkinci çeyrekte büyüme GSYH’ta
birinci
çeyrekte
meydana
gelen
yüzde
0,4
daralmayı telafi edecek. Canlanma hem yatırım
hem de tüketim harcamalarına yansıyor. İmalat
cephesinde dayanıksız tüketim malları ve yatırım
malları imalatı artarken, ithalatta da hem tüketim
hem yatırım mallarında Mayıs ayında yüksek
artışlar var. İthalattaki artışa paralel olarak özel
tüketim vergisi (ÖTV)’de artış gösteriyor.
* Dr. Zümrüt İmamoğlu, Betam, Uzman Araştırmacı.
zumrut.imamoglu@bahcesehir.edu.tr
†
Barış Soybilgen, Betam, Araştırma Görevlisi
baris.soybilgen@bahcesehir.edu.tr
Diğer yandan canlanmanın ne kadar süreceği
henüz belirsiz. Kapasite kullanım oranında (KKO)
Mayısı takiben Haziran ayında da düşüş gözlendi.
www.betam.bahcesehir.edu.tr
1
Reel kesim güven endeksi ise giderek bozuluyor.
Yatırım karışık sinyaller veriyor
İhracatta Mayıs ayında küçük bir düşüş var. İkinci
çeyrekte net ihracat hala pozitif katkı yapsa da
2012 ikinci çeyrekte özel yatırım harcamlarını
ithalattaki yüksek artış net ihracatın büyümeye
ölçmek için kullandığımız ekonomik göstergeler
katkısını düşürdü. 2. çeyrekteki canlanmanın yılın
karışık sinyaller veriyor. Kapasite kullanım oranı
takip eden çeyreklerine yansıyıp yansımayacağı da
(KKO) Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında
henüz netleşmiş değil.
sırasıyla yüzde 0,4, yüzde 1,1 ve yüzde 1,4 düştü.
Reel kesim güven endeksi (RKGE) de yine ikinci
İkinci çeyrekteki canlanma politika yapıcılar
çeyrekte sürekli bir düşüş eğilimindeydi. RKGE
açısından genişlemeci politikalar için beklemede
Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında sırasıyla yüzde
kalma sinyali veriyor. Ancak bu canlanmaya
0,7, yüzde 1,7 ve yüzde 3,5 azaldı. Hem reel kesim
rağmen baz etkisiyle yıllık büyüme oldukça düşük
güven
kalabilir. İç talepte canlılık net ihracat katkısını
oranındaki düşüş sanayi üretim endeksinde bir
azaltabilir. Betam’ın 2. çeyrek için büyüme
düşüş beklentisi yaratıyor. Buna karşılık SÜE
tahmini ithalattaki yüksek artışı takiben yüzde
Nisan ayında yüzde 0,9, Mayıs ayında ise yüzde
1,0’den yüzde 0,6’ya düştü. Buna göre geçen yılın
1,1 arttı. SÜE’i artarken KKO’nın düşmesi reel
aynı çeyreğine göre büyüme oranını da yüzde 2,3
kesimin yatırım yaptığını gösteriyor olabilir ama
olarak hesaplıyoruz.
yatırım malı ithalatı da çok dalgalı bir seyir
endeksi
hem
de
kapasite
kullanım
izliyor. Nisan ayındaki yüzde 11,7’lük büyük bir
düşüş gösterdikten sonra Mayıs ayında yüzde 10,6
Mayıs ayında tüketim canlandı
artarak güçlü bir toparlanma gösterdi. Genel
Mayıs ayı verileri özel tüketim harcamalarında
olarak 2012 2. çeyrekte özel yatırım malı
gözle görülür bir canlanmayı işaret ediyor.Tüketim
harcamaları büyük bir belirsizlik gösteriyor.
malı ithalatı Mayıs ayında çok büyük bir artış
gösterdi ve bir önceki aya göre yüzde 18,1 arttı.
İthalatta Mayıs ayında büyük sıçrama
Dayanıksız ve dayanıklı tüketim malı imalatı da
yine Mayıs ayında sırasıyla yüzde 4,4 ve yüzde 1,9
Şekil 2 TÜİK’in açıkladığı mevsim ve takvim
arttı. İthalattaki artışa paralel olarak ÖTV gelirleri
etkisinden arındırılmış ihracat ve ithalat miktar
de Mayıs ayında yüzde 5,4’lük bir artış gösterdi.
endekslerini gösteriyor. Mayıs 2012’de bir önceki
Son olarak tüketici güven endeksi de Mayıs ayında
aya göre ihracat miktar endeksi yüzde 0,6
bir önceki aya göre yüzde 0,9 arttı. Bu gelişmeler
azalırken, ithalat miktar endeksi ise yüzde 6,3 arttı.
ışığında
ikinci
İthalattaki bu artış net ihracatın büyümeye olan
çeyrekte büyümeye pozitif katkı yapacağını
pozitif katkısını büyük oranda sınırlayacak gibi
düşünüyoruz.
görünüyor.
özel
tüketim
harcamalarının
www.betam.bahcesehir.edu.tr
2
Cari açık düşmeye devam ediyor
Mayıs ayında geçen yıl 10,2 milyar dolarken bu
yıl 8,5 milyar dolara düşen dış ticaret açığına
paralel olarak cari açık da düştü. Mayıs ayında cari
açık 5,8 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Böylece 12 aylık cari açık toplamı 2 milyar dolar
daha azaldı. Azalmanın en önemli nedeni ithalat
azalırken ihracatın artması oldu. Yaz aylarında
cari açıkta düşüşün devam etmesini bekliyoruz.
İkinci çeyrekte iç talepteki canlanma ve ithalatın
Mayıs ayında artmasıyla ikinci çeyrek sonu cari
açığın GSYH’a oranı tahminimizi ise yüzde
8,3’ten yüzde 8,5’e yükseltiyoruz.
www.betam.bahcesehir.edu.tr
3
Tablo 2. Ekonomik göstergelerin aydan aya ve çeyrekten çeyreğe değişimleri (Reel ve MEA)
2011 1.
Çeyrek
2012 2.
Çeyrek
**
3,5
9,9
6,3
**
1,1
2,8
0,1
9,7
**
1,4
4,7
1,3
-5,9
18,1
**
-5,1
2,9
-0,6
9,8
-11,7
10,6
**
7,3
-1,3
Sanayi Üretim Endeksi (SÜE)
0,7
0,9
0,9
1,1
**
-1,3
2,2
Dayanıksız tüketim malı imalatı
-1,1
2,4
0,4
4,4
**
0,0
3,8
Dayanıklı tüketim malı imalatı
2,2
-0,8
1,0
1,9
**
-2,9
2,2
Ara malı imalatı
-0,2
-0,1
1,9
1,3
**
0,2
2,4
Yatırım malı imalatı
0,5
-3,2
2,6
4,5
**
-4,5
2,8
Kapasite Kullanım Oranı (KKO)
-1,0
0,2
-0,4
-1,1
-1,4
0,3
-1,9
Dayanıksız tüketim malı imalatı
-0,8
0,4
0,3
-0,3
-0,1
0,8
0,1
Dayanıklı tüketim malı imalatı
1,5
0,6
0,3
-2,3
-0,9
0,4
-0,6
Ara malı imalatı
-0,8
-1,5
0,0
-0,3
-0,6
-1,2
-1,6
Yatırım malı imalatı
-1,9
0,8
0,0
-1,5
-2,8
-0,7
-2,0
İmalat Sipariş Endeksi
1,4
1,5
-0,2
**
**
2,3
1,3
Yurtiçi İmalat Sipariş
1,6
1,7
0,8
**
**
2,2
2,5
Yurtdışı İmalat Sipariş
1,9
0,6
-2,4
**
**
2,5
-1,4
Tüketici Güven E. (TUIK)
0,5
0,2
-2,8
0,9
**
1,2
-2,1
Reel Kesim Güven E.
3,5
2,0
-0,7
-1,7
-3,5
-0,2
-0,6
17,4
-1,6
-5,4
-3,0
5,6
5,4
-1,8
Özel tüketim vergisi (ÖTV)
1,9
5,0
-2,2
5,4
**
-5,1
4,4
Binek otomobil üretimi
0,5
-10,1
-3,4
5,8
**
-8,5
-7,4
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
İhracat
5,3
1,0
7,7
-0,6
İthalat
0,0
3,3
-2,4
Ara malı ithalatı
-1,5
0,5
Tüketim malı ithalatı
-1,7
Yatırım malı ithalatı
Ekonomik Göstergeler
Haziran
Beklenti Göstergeleri
Finansal Göstergeler
İMKB 100
Diğerleri
Kaynak: TUIK, TCMB, IMKB, BETAM.
www.betam.bahcesehir.edu.tr
4
Şekil 1: Kapasite kullanım oranı ve sanayi
üretim endeksi (mea)
85
80
135
220.0
130
210.0
200.0
125
190.0
120
75
70
180.0
115
170.0
110
160.0
150.0
105
65
Jan-12
May-12
Sep-11
Jan-11
May-11
Sep-10
Jan-10
May-10
Sep-09
Jan-09
May-09
Sep-08
Jan-08
May-08
May-12
Sep-11
Jan-12
May-11
Kaynak : TÜİK, Betam (sol taraf KKO ekseni, sağ taraf SÜE
ekseni)
Sep-10
İhracat
SÜE
Jan-11
May-10
Sep-09
Jan-10
May-09
Sep-08
Jan-09
May-08
Sep-07
Sep-07
120.0
Jan-08
Jan-07
130.0
95
May-07
KKO
140.0
100
Jan-07
May-07
60
Şekil 2: İhracat ve ithalat miktar endeksleri
(mea)
İthalat
Kaynak : TÜİK, Betam
Şekil 3: Çari açığın GSYH’a oranı
12.0
10.0
8.0
6.0
4.0
2.0
Haz 2012*
Mar 2012
Ara 2011
Eyl 2011
Haz 2011
Mar 2011
Ara 2010
Eyl 2010
Haz 2010
Mar 2010
Ara 2009
Eyl 2009
Haz 2009
Mar 2009
Ara 2008
Eyl 2008
Haz 2008
Mar 2008
0.0
Kaynak: TCMB, TUIK, Betam
www.betam.bahcesehir.edu.tr
5
Giyim eşyası
Dabaklanmış deri ve mamuller
Ağaç ve mantar ürünleri
Kağıt ve kağıt ürünleri
Kok kömürü, rafine edilmiş
petrol ürünleri
Kimyasal madde ve ürünler
Plastik ve kauçuk ürünleri
Metalik olmayan diğer mineral
ürünler
Ana metal sanayi
Metal eşya sanayi
Makine ve teçhizat
Elektrikli mekina ve cihazlar
Radyo, televizyon, haberleşme
teçhizatı ve cihazları
Motorlu kara taşıtı ve römorklar
Mobilya ve başka yerde
sınıflandırılmamış diğer ürünler
Dabaklanmış deri ve mamuller
Ağaç ve mantar ürünleri
Kağıt ve kağıt ürünleri
Kok kömürü, rafine edilmiş
petrol ürünleri
Kimyasal madde ve ürünler
Plastik ve kauçuk ürünleri
Metalik olmayan diğer mineral
ürünler
Ana metal sanayi
Metal eşya sanayi
Makine ve teçhizat
Elektrikli mekina ve cihazlar
Radyo, televizyon, haberleşme
teçhizatı ve cihazları
Motorlu kara taşıtı ve römorklar
Mobilya ve başka yerde
sınıflandırılmamış diğer ürünler
-10.00%
Giyim eşyası
0.00%
Tekstil ürünleri
10.00%
Tekstil ürünleri
20.00%
Tütün ürünleri
30.00%
Tütün ürünleri
40.00%
Gıda ürünleri ve içecek
50.00%
Gıda ürünleri ve içecek
Şekil 4 : Altkalemlere göre aylık ihracat değişim oranları (mea) (üst şekil Nisan ayını, alt şekil
Mayıs ayını gösteriyor)
50.00%
40.00%
30.00%
20.00%
10.00%
-10.00%
0.00%
-20.00%
-30.00%
Kaynak : TÜİK, Betam
www.betam.bahcesehir.edu.tr
6