Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Ağustos 2012

Ekonomik Görünüm ve Tahminler:
Ağustos 2012
15.08.2012
2. ÇEYREKTE SINIRLI CANLANMA
Zümrüt İmamoğlu* ve Barış Soybilgen†
Yönetici Özeti
Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) 2. çeyrekte 1.
çeyreğe göre yüzde 1,4 artarak ilk çeyrekteki
Tablo1. Betam’ın büyüme ve cari açık
tahminleri
2012
2. Çeyrek
Tahmin
1,3’lük kaybını telafi etti. İhracat miktar endeksi 2.
çeyrekte yüzde 11,5 ithalat miktar endeksi ise
yüzde 3,1 oranında arttı. Buna karşın ihracat ve
ithalatta
altın
hariç
artışlar
sınırlı
kaldı.
Göstergelerimiz tüketimde artışa, yatırımlarda ise
azalmaya işaret ediyor. Ekonomi ilk çeyreğe göre
biraz toparlanmış görünse de, büyüme hızı
hükümetin yıl sonu hedefinin oldukça altında
seyrediyor. 2012 2. çeyrekte GSYH’nın yılın ilk
GSYH büyüme (reel, %)
(bir önceki çeyreğe göre, mea*)
1,0
GSYH büyüme (reel, %) (geçen yılın
aynı çeyreğine göre, tea**)
2,0
Cari Açık (GSYH’a oran yıllık, %)
8,3
Kaynak: Betam. *mea: mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış. **tea: takvim etkilerinden arındırılmış.
çeyreğine göre yüzde 1,0 oranında büyüyeceğini
tahmin ediyoruz. Bu tahmine göre 2. çeyrekte bir
İkinci çeyrekte toparlanma
önceki yılın aynı dönemine göre büyüme oranını
2. çeyrek Nisan ve Mayıs aylarında oldukça
yüzde 2,0 olarak hesaplıyoruz.
olumlu başlamıştı. Hem Sanayi Üretim Endeksi
Cari açık hızla azalmaya devam ediyor. 12 aylık
hem de tüketim ve yatırım malı ithalatında
cari açık toplamı ikinci çeyrek sonunda ilk çeyrek
canlanma gözlemlemiştik. Ancak Haziran ayı 2.
sonuna kıyasla 8,6 milyar dolar azalarak 63,3
Çeyreğin sonunda bazı göstergelerde bozulmaya
milyar dolara indi. İlk çeyrek sonunda yüzde 9,3
neden oldu. Haziran’daki düşüşün etkisiyle Sanayi
olan cari açığın GSYH’a oranının 2. çeyrek sonu
Üretim Endeksi’nde çeyreklik değişim yüzde
itibariyla 8,3’e düşeceğini tahmin ediyoruz. Cari
2,2’den 1,4’e geriledi. Yatırım malı imalatı
açıkta gerilemenin üçüncü çeyrekte de devam
neredeyse dururken yatırım malı ithalatı eksiye
etmesini bekliyoruz.
geçti. Reel kesim güven endeksi önceki aylardan
* Dr. Zümrüt İmamoğlu, Betam, Uzman Araştırmacı.
zumrut.imamoglu@bahcesehir.edu.tr
†
Barış Soybilgen, Betam, Araştırma Görevlisi
baris.soybilgen@bahcesehir.edu.tr
daha hızlı bozuldu. Binek otomobil üretimi de
Mayıs ayındaki toparlanmanın Haziran’da tersine
dönmesiyle, ikinci çeyreği düşüşle kapattı.
www.betam.bahcesehir.edu.tr
1
Bu
gelişmelere
rağmen
ekonominin
ikinci
gelirleri de 2. çeyrekte yüzde 4,3 artış gösterdi.
çeyrekte nispeten canlandığını ve ilk çeyrekteki
Buna karşın tüketici güven endeksi bir önceki
yüzde 0,4 daralmayı net ihracat ve tüketimdeki
çeyreğe yüzde 2,2 azaldı. Genel olarak 2012 2.
artışlarla telafi edeceğini düşünüyoruz.
çeyrekte
1.
çeyreğe
göre
özel
tüketim
harcamalarında artış bekliyoruz.
İkinci çeyrekte ne para politikası ne de mali
politikada önemli bir değişiklik olmadı. Mali
Yatırım harcamalarında fren
politika sıkı duruşunu korurken, enflasyonun
Mayıs ve Haziran’da beklenenden daha az artmış
2012 2. çeyrekte bir önceki çeyreğe göre SÜE
olması Merkez Bankası’nın faizlerin bir miktar
yüzde 1,4 artarken, KKO yüzde 2,5 düştü. Özel
gevşemesine
yatırım
izin
vermesini
sağladı.
Ancak
harcamalarını
tahmin
etmek
için
Merkez Bankası büyümeyi canlandırıcı parasal
kullandığımız ekonomik göstergelerinin başında
genişleme yönünde bir sinyal vermiş değil.
gelen yatırım malı ithalatı 2012 2. çeyrekte bir
Amerikan ve Avrupa Merkez Bankaları’nın
önceki çeyreğe göre yüzde 8,8 azaldı. Aynı
miktarsal
zamanda çeyrekten çeyreğe reel kesim güven
genişlemeye
gitmemiş
olması
bu
yöndeki beklentileri de erteledi.
endeksi de yüzde 0,6 düştü. Binek otomobil
üretimindeki düşüş de devam ediyor. Bu çeyrekte
Tüm bu gelişmeler ışığında Betam’ın 2. çeyrek
binek otomobil üretimi yüzde 11,3 düştü. Özel
için büyüme tahmini geçen ayki tahmin olan
yatırım
yüzde 0,6’dan tekrar yüzde 1,0’e çıktı. Bunun
kullandığımız ekonomik göstergeleri genel olarak
başlıca nedeni tüketim göstergelerindeki geçen
incelediğimizde 2012 2. çeyrekte özel yatırım
çeyreğe kıyasla iyileşme. Bunun yanında Haziran
harcamalarında azalma bekliyoruz.
harcamalarını
tahmin
etmek
için
ayında ithalatın altın ithalatına rağmen azalmış
olması ve net ihracatın altın hariç tutulduğunda
Net ihracat GSYH’yı sırtlıyor
dahi pozitif katkı yapıyor olması. Buna göre geçen
yılın aynı çeyreğine göre büyüme oranını da yüzde
Şekil 2 TÜİK’in açıkladığı mevsim ve takvim
2,0 olarak hesaplıyoruz.
etkisinden arındırılmış ihracat ve ithalat miktar
endekslerini gösteriyor. Haziran 2012’de bir
Tüketim harcamaları yükselişte
önceki aya göre ihracat miktar endeksi yüzde 4,5
artarken, ithalat miktar endeksi ise yüzde 1,9
2012 2. Çeyrekte bir önceki çeyreğe göre tüketim
azaldı. 2012 2. çeyrekte ise bir önceki çeyreğe
malı ithalatı yüzde 2,1 arttı. Dayanıksız ve
göre ihracat miktar endeksi yüzde 11,5, ithalat
dayanıklı tüketim malı imalatı yine 2. çeyrekte bir
miktar endeksi de yüzde 3,1 arttı. 2012 2. çeyrekte
önceki çeyreğe göre sırasıyla yüzde 2,1 ve yüzde
yapılan yüksek altın ticaretini düzeltip ihracat ve
0,1 arttı. Bu üç ekonomik gösterge de bir önceki
ithalat kalemlerine baktığımızda ihracatta artış
çeyrekte düşmüştü. Tüketim malı imalatı ve
yüzde 3,3 olurken ithalatta değişim yüzde -0,2
ithalatına paralel olarak özel tüketim vergisi
oluyor. İhracattaki artışa paralel olarak, 2012 2.
www.betam.bahcesehir.edu.tr
2
çeyrekte çeyrekten çeyreğe GSYH büyümesine en
büyük
katkıyı
net
ihracatın
vereceğini
düşünüyoruz.
Cari açık düşmeye devam ediyor
Haziran ayında cari açık geçen yılın aynı ayına
göre 3,5 milyar dolar azaldı. 12 aylık toplamda
azalış 8,3 milyar dolar oldu ve cari açık Haziran
sonunda toplam 63,3 milyar dolara geriledi.
Azalmanın en önemli nedeni ithalattaki azalış
oldu. Üçüncü çeyrekte de cari açığın düşmeye
devam
etmesini
bekliyoruz.
Tüketimdeki
canlanma ve ithalattaki sınırlı artışa paralel olarak
ikinci çeyrek sonu cari açığın GSYH’ya oranı
tahminimizi yüzde 8,3’e düşürüyoruz. İlk çeyrekte
bu oran yüzde 9,3 düzeyindeydi.
www.betam.bahcesehir.edu.tr
3
Tablo 2. Ekonomik göstergelerin aydan aya ve çeyrekten çeyreğe değişimleri (Reel ve MEA)
2012 1.
Çeyrek
2012 2.
Çeyrek
**
3,7
11,5
-1,9
**
1,0
3,1
9,7
-2,6
**
1,3
5,4
-6,3
18,2
-9,6
**
-5,4
2,1
11,4
-13,5
11,4
-24,2
**
6,1
-8,8
Sanayi Üretim Endeksi (SÜE)
0,8
0,7
0,9
-2,0
**
-1,3
1,4
Dayanıksız tüketim malı imalatı
2,4
0,3
4,4
-6,6
**
-0,3
2,1
Dayanıklı tüketim malı imalatı
-0,8
0,9
1,9
-6,4
**
-3,1
0,1
Ara malı imalatı
-0,1
1,8
1,2
-1,2
**
0,0
2,0
Yatırım malı imalatı
-3,7
2,5
4,4
-8,4
**
-5,4
0,1
Kapasite Kullanım Oranı (KKO)
0,2
-0,4
-1,1
-1,4
0,1
0,4
-2,5
Dayanıksız tüketim malı imalatı
0,4
0,3
-0,3
-0,1
0,2
1,1
0,1
Dayanıklı tüketim malı imalatı
0,6
0,2
-2,4
-0,9
0,4
0,5
-1,0
Ara malı imalatı
-1,4
0,0
-0,3
-0,5
0,3
-1,4
-2,0
Yatırım malı imalatı
0,7
-0,0
-1,4
-2,8
-0,4
-0,9
-2,7
İmalat Sipariş Endeksi
0,4
0,1
4,9
**
**
1,6
3,1
Yurtiçi İmalat Sipariş
1,7
0,5
1,7
**
**
1,7
2,6
Yurtdışı İmalat Sipariş
-1,6
-0,4
9,9
**
**
1,3
3,8
Tüketici Güven E. (TUIK)
0,3
-3,0
0,9
-0,4
**
1,1
-2,2
Reel Kesim Güven E.
2,0
-0,7
-1,8
-3,5
-0,5
-0,3
-0,6
-1,6
-5,4
-3,0
5,7
3,6
5,4
-1,7
Özel tüketim vergisi (ÖTV)
5,0
-2,3
5,4
-2,2
**
-5,2
4,3
Binek otomobil üretimi
-10,5
-3,9
5,5
-12,0
**
-9,3
-11,3
Mart
Nisan
Mayıs
İhracat
1,1
7,6
-0,5
4,5
İthalat
3,3
-2,5
6,2
Ara malı ithalatı
0,5
0,1
Tüketim malı ithalatı
1,7
Yatırım malı ithalatı
Ekonomik Göstergeler
Haziran Temmuz
Beklenti Göstergeleri
Finansal Göstergeler
İMKB 100
Diğerleri
Kaynak: TUIK, TCMB, IMKB, BETAM.
www.betam.bahcesehir.edu.tr
4
Şekil 2: İhracat ve ithalat miktar endeksleri
(mea)
Şekil 1: Kapasite kullanım oranı ve sanayi
üretim endeksi (mea)
85
80
135
220.0
130
210.0
200.0
125
190.0
120
75
70
180.0
115
170.0
110
160.0
150.0
105
65
140.0
100
130.0
95
120.0
May-12
Jan-12
Sep-11
May-11
İhracat
SÜE
Jan-11
Sep-10
May-10
Jan-10
Sep-09
May-09
Jan-09
Sep-08
May-08
Jan-08
Sep-07
May-07
KKO
Jan-07
Jan-07
Apr-07
Jul-07
Oct-07
Jan-08
Apr-08
Jul-08
Oct-08
Jan-09
Apr-09
Jul-09
Oct-09
Jan-10
Apr-10
Jul-10
Oct-10
Jan-11
Apr-11
Jul-11
Oct-11
Jan-12
Apr-12
Jul-12
60
İthalat
Kaynak : TÜİK, Betam
Kaynak : TÜİK, Betam (sol taraf KKO ekseni, sağ taraf SÜE
ekseni)
Şekil 3: Çari açığın GSYH’a oranı
12.0
10.0
8.0
6.0
4.0
2.0
Haz 2012*
Mar 2012
Ara 2011
Eyl 2011
Haz 2011
Mar 2011
Ara 2010
Eyl 2010
Haz 2010
Mar 2010
Ara 2009
Eyl 2009
Haz 2009
Mar 2009
Ara 2008
Eyl 2008
Haz 2008
Mar 2008
0.0
Kaynak: TCMB, TUIK, Betam
www.betam.bahcesehir.edu.tr
5
Makine ve teçhizat
Elektrikli mekina ve cihazlar
Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve
cihazları
Motorlu kara taşıtı ve römorklar
Mobilya ve başka yerde sınıflandırılmamış diğer
ürünler
Elektrikli mekina ve cihazlar
Radyo, televizyon, haberleşme
teçhizatı ve cihazları
Motorlu kara taşıtı ve römorklar
Mobilya ve başka yerde
sınıflandırılmamış diğer ürünler
Plastik ve kauçuk ürünleri
Kimyasal madde ve ürünler
Makine ve teçhizat
-12.00%
Metal eşya sanayi
-7.00%
Metal eşya sanayi
-2.00%
Ana metal sanayi
3.00%
Ana metal sanayi
Haziran 2012
Metalik olmayan diğer mineral ürünler
8.00%
Metalik olmayan diğer mineral ürünler
Plastik ve kauçuk ürünleri
Kimyasal madde ve ürünler
Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri
Kağıt ve kağıt ürünleri
Ağaç ve mantar ürünleri
Dabaklanmış deri ve mamuller
Giyim eşyası
Tekstil ürünleri
Tütün ürünleri
Gıda ürünleri ve içecek
40.00%
Kok kömürü, rafine edilmiş petrol
ürünleri
Kağıt ve kağıt ürünleri
Ağaç ve mantar ürünleri
Dabaklanmış deri ve mamuller
Giyim eşyası
Tekstil ürünleri
Tütün ürünleri
Gıda ürünleri ve içecek
Şekil 4 : Altkalemlere göre aylık ihracat değişim oranları (mea)
Mayıs 2012
30.00%
20.00%
10.00%
-10.00%
0.00%
-20.00%
Kaynak : TÜİK, Betam
www.betam.bahcesehir.edu.tr
6