Този анализ е направен в следствие на проведено анкетиране
advertisement
2007CB16IPO008 CCİ Nolu İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde mali yardım alan 2007CB16IPO0082013-3-008 Nolu ‘AGROCOMP- Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması’ projesi. 2007CB16IPO008-2013-3-008-3 Nolu ‘Araştırma, değerlendirme, analizler ve tasarım amaçlı danışmaların verilmesi’ Anlaşması. POMORİYE BELEDİYESİ’NDE VE PINARHİSAR BELEDİYESİ’NDE KOMPOSTLAŞTIRMA SÜRECİNİN ETKİSİNİN SINIRÖTESİ DEĞERLENDİRİLMESİ Yükleyici: Pomoriye ‘Evropa i nie’ Derneği Yüklenici: Bulgar-Avusturya Danışma Şirketi A.Ş. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 1 ÖNSÖZ Mevcut sınırötesi değerlendirilmesi Pomoriye Belediyesi ve Pınarhisar Belediyesi’nde geliştirilmiş kompostlaştırma sürecinin değerlendirilmelerinin neticesidir. kirleme seviyesinin İki değerlendirme, üzerinde etkisinin Bulgaristan Cumhuriyeti Pomoriye Belediyesi ve Türkiye Cumhuriyeti Pınarhisar Belediyesi’nin yürüttüğü ‘Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması’ projesi kapsamında iki hedef bölgesindeki paralel araştırmalar ve Gözetleme Gruplarının faaliyetlerinin analizine dayanarak yapıldı. ‘Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması’ projesi 2007CB16IPO008 CCİ Nolu İPA Bulgaristan-Türkiye Sınırötesi İşbirliği Programı üzerinden AB tarafından finanse edilip Pomoriye şehri ‘Evropa i nie’ Derneği (ana partneri olarak) ve Pınarhisar kasabası Ziraat Odası tarafından gerçekleştirilir. Mevcut raporun amacı kompostaştırma sürecinin hazırlanması, hedef bölgelerinde etkililiğinin nihai değerlendirilmesinin kirleme seviyesi ile ilgili kompostlaştırma sürecinin avantajları, doğa ve çevre üzerinde beklenen uzun vadeli etkileşimidir. Belge ‘Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması’ projesinin etkililiği ve başarısına genel değerlendirme yapacak. Mevcut değerlendirmenin tabanını oluşturan araştırmalar dış danışmanları tarafından gerçekleştirilirken özetlenmiş sınırötesi değerlendirmesi ise BulgarAvusturya Danışma Şirketi A.Ş.’in danışmanlar ekibi tarafından yapıldı. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 2 PROJE AMAÇLARI ‘Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması’ projesinin genel amacı ortak doğa kaynaklarının etkili kullanılması yoluyla sınırötesi bölgesinde yaşam kalitesinin yükseltilmesidir. Proje kompostlaştırmayı atık miktarları ile mücadele ve sınırötesi bölgesinde iklim değişimleri üzerinde etkileşim aleti olarak teşvik eder. .Projenin spesifik amaçları şu: • Tarım atıkları kompostlaştırılmasının teşviki yoluyla tarımın çevre üzerindeki olumsuz etkisinin azaltılması; • Sınırötesi bölgesinde tarım atıkları yönetilmesi ve çevreye dost davranışın geliştirilmesine yönelik ortak planının geliştirilmesi yoluyla iklim değişiminin çevre yüzerindeki etkisinin azaltılması. METODOLOJİ Nihai sınırötesi değerlendirmesinin yapılmasını faaliyetin gerçekleştirilmesi için yeni metodoloji önerdiği, iki hedef bölgesinden çıkan doldurulmuş anketlerin neticelerini özetleyip karşılaştırıp analiz ettiği, kompostlaştırmanın ve projenin gerçekleştirilmesinin etkisinin özetlenmiş analizi ve sınırötesi değerlendirmesini yaptığı Bulgar-Avusturya Danışma Şirketi A.Ş.’in danışmanlar ekibi yüstlenmiş oldu. Mevcut raporun amacı kompostlaştırma sürecinin etkililiğinin, kompostlaştırmanın hedef bölgelerinde kirletme seviyesi üzerinde etkisinin ve doğa ile çevre üzerindeki uzun vadeli etkisinin genel değerlendirilmesinin hazırlanmasıdır. İki hedef bölgesi olan Pomoriye belediyesi ve Pınarhisar belediyesi’nde de tarım yerel ekonomide önemli rol oynar. Bunun neticeinde çok sayıda tarım atıkları oluşturulur. Biyobozunur tarım atıklarının kompostlaştırılması biyobozunur atıkların yönetilmesi için tanıtılması ve dağıtılması gerekli olan doğru ve sorumlu bir çözümdür. Proje kapsamında çiftçiler arasında kompostlaştırmanın avantajları hakkında bilgilendirme seviyesinin yükseltilmesini ve oluşturulan tarım atıklarına karşı sorumlu ve çevreye dost davranışı teşvik etmesini amaçlayan bir sürü etkinlikler gerçekleştirildi. Proje amaçları için iki hedef bölgesinde büyük miktarda tarım atıkları oluşturan çiftilerin araştırılması be belirlenmesi yapılıp onların kendi biyobozunur atıklarını kompostlaştırma motivasyonu ve bilgilendirilmesi tespit edildi. Pomoriye ve Pınarhisar iki hedef belediyesinde kompostlaştırma platformlarının monte edilecek çiftliklerin seçilme metodolojisi geliştirildi. Bu metodolojiye dayanarak her bir hedef bölgesinde 6-şar toplam 12 (10 + 2 yedekli) çiftlik Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 3 değerlendikten sonra kompostlaştırma seçildi. gösteri Onlardan platformları en yüksek monte notlar edildi. aldıkları Seçilmiş 10 çiftliğinde olduğu çiftçiler kompostlaştırmanın ana ilkeleri ve gösteri platformlarının çalıştırılması ile ilgili eğitim aldı. İki hedef bölgesinde ilgili belediyede kompostlaştırma sürecini denetleyen Denetleme grupları oluşturuldu. Mevcut raporun amacı Pomoriye ve Pınarhisar belediyelerindeki hedef gruplarına sorma ve Denetleme gruplarının çalışmalarının analizi sonucunda kompostlaştırmanın çevre üzerindeki etkisinin tespit etmesidir. Özellikle projenin yerine getirilmesi etkililiği ve ulaşıldığı başarının genel değerlendirilmesi yapılacak. Bölge kapsamı: bulgaristan Cumhuriyeti Pomoriye Belediyesi ve Burgas Belediyesi, Türkiye Cumhuriyeti Kırklareli İli Pınarhisar Belediyesi . Gerçekleştirme dönemi: Ocak 2015. Hedef grupları: çiftliklerinde kompostlaştırma gösteri platformlarının monte edildiği çiftçiler, çiftçiler, proje çerçevesinde kurulduğu Denetleme grupları üyeleri, yerel ve bölgesel iktidarların temsilcileri, çevreci kurumlar, STÖ-ler, iş dünyasının temsilcileri, iki hedef bölgesinin toplumu Faaliyetin yerine getirilmesi metodolojisi: • İki hedef bölgesinde doldurulmuş çıkış anket formunun neticelerinin özetlenme, kıyaslanma ve analizi; • Kompostlaştırmanın çevre kirlenmesi seviyesinin üzerinde etkisinin özetlenmiş analizi ve değerlendirilmesi; • Projenin genel etkisinin özetlenmiş analizi ve değerlendirilmesi; • Beklenen uzun vadeli etkinin analizi; • İki hedef bölgesi arasındaki işbirliği ve partnerliği ışığında ortak sonuçlar ve tavsiyelerin hazırlanması; • Kompostlaştırma etkisinin nihai sınırötesi analizinin derlenmesi. Yöntem: kameral. Özet, analiz, değerlendirme. Rapor: 2 uzman. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 4 POMORİYE BELEDİYESİNDE VE PINARHİSAR BELEDİYESİNDE GERÇEKLEŞTİRİLMİŞ OLDUĞU ARAŞTIRMALARIN NETİCELERİNİN ÖZETLENME, KIYASLANMA VE ANALİZİ Kasım-Aralık 2014 döneminde iki hdef arazisinde kompostlaştırma sürecinin etkisi ve “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin başarısını tespit etmeyi amaçlayan son araştırmaları yapıldı. Gerçekleştirilmiş olan iki araştırmanın neticeleri özetlenme, kıyaslanma ve analize tabi tutulur. POMORİYE BELEDİYESİNDE YAPILAN ARAŞTIRMANIN ANA SONUÇLARI Pomoriye belediyesinde yaşayan çiftçiler ve diğer ilgilenen insanlar olmak üzere toplam 42 kişi ankete katıldı. 1. Gerçekleştirilmiş araştırmanın amacı kompostlaştırma sürecinin etkisi, yerel seviyede kirlenme aşaması ile ilgili kompostlaştırmanın avantajları ve çevre üzerinde uzun vadeli planda beklenen etkisinin değerlendirilmesinin olduğu gibi “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin genel değerlendirilmesinin yapılmasıdır. 2. Anket katılımcılarından fazlası “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesi kapsamında gerçekleştirilmiş etkinlikler/faaliyetlere katılmış. “. 3. Anket katılımcılarından fazlası kompostlaştırma ve avantajları ile ilgili sunulan bilgilerin miktarı ve kalitesinden memnuyetini ifage eder. 4. Sorulanlardan 2/3’inden fazla projenin gerçekleştirilmesinden sonra depolanmış tarım atıklarının miktarı azaltılmış veya etkilenmiş kanaatindedir. 5. Sorulanlardan 2/3’inden fazla kompostlaştırmanın neticesinde depolanmış tarım atıklarının miktarının azalttığı kanaatindedir. Bu biyobozunur atıkların kompostlaştırmasına büyük bir destek oranını sunar. 6. Sorulanlardan takriben tümü “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin gerçekleştirilmesinin Pomoriye Belediyesinde depolanmış atıkların seviyesi üzerinde önemli etkisi olduğu kanaatindedir. 7. Biyobozunur atıklarla baş etmek için çevreye dost bir yöntem olarak kompostlaştırmaya yönelik kesin bir destek ve güven var. 8. Anket katılımcılarından fazlası biyobozunur atıkların kompostlaştırılmasının çevre üzerinde olumlu etkisi olduğu kanaatindedir. 9. Anket katılımcılarından 1/3’i biyobozunur atıkların kompostlaştırılmasının yoluyla toprak verimliliği artar. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 5 10. Gerçekleştirilmiş proje faaliyetlerinin neticesinde çiftçilerin tarım işlerinden oluşturulmuş atıkları kompostlaştırma hazırlığı ve bilgilendirilmesi arttırılmıştır. 11. Anket katılımcılarından fazlası biyobozunur atıkların kompostlaştırılmasının daha küçük veya daha büyük mertebede çevrenin korunması için yardımcı olduğu kanaatindedir. 12. Katılımcılardan fazlası proje gerçekleştirilmesinden olumlu etkilenmiş olup atıkların yönetilmesi ve çevre korunması yöntemlerine karşı kendi ilişkisi/tutumunu değiştirmiş. 13. Artık proje faydalanıcısı olmadan (kompostlaştırma gösteri kabı almadan) kompostlaştırmaya başlamış anket katılımcıları mevcuttur. 14. Artık bilgilendirilmiş fakat henüz yeterinceye kadar motivasyonu olmayan çiftçilerin biyobozunur tarım atıklarını kompostlaştırmaya başlamasın için ufak bir teşvik gereklidir. 15. Araştırmaya katılanlardan 2/3’inden fazla biyobozunur atıklarını kompostlaştırma denemesi yapmış. 16. Anket katılımcılarından 1/5’i biyobozunur atıklarını kompostlaştırmayı başarılı denemiş. 17. Kompostlaştırma için yüksek seviyeli motivasyon ve hazırlık mevcut olunca erişildiği başarı ise iyi uygulamanın devam edilmesi ve diğer çiftçiler ve aileler arasında tanıtılması için garanti olur. 18. Araştırmaya katılanlardan fazlası yüksek veya orta tahsiline sahip 35 yaşından büyük yüksek eğitim seviyesi olan çiftçilerdir. 19. Kompostlaştırmanın neticesinde tarım atıklarının miktarları azalırken atık toplanma ve taşınması masrafları azalmıştır. 20. Azaltılmış depolanmış tarım atıklarının ve azaltılmış atık toplanma ve taşınması masraflarının küresel anlamda iklim değişimlerine karşıkoymaya dolaylı ve dolaysız katkıda bulunur. PINARHİSAR BELEDİYESİNDE YAPILAN ARAŞTIRMANIN ANA SONUÇLARI 1. Pınarhisar Belediyesinden hedef gruplarının temsilcileri olan çiftçiler ve diğer ilgilenen insanlar olmak üzere 50 kişi ankete katılmış. 2. Gerçekleştirilmiş araştırmanın hedefi kompostlaştırma sürecinin etkisini, yerel seviyede kirlenmeye karşı kompostlaştırmanın avantajlarını ve çevre üzerinde uzun vadeli planda beklenen etkiyi değerlendirmek ve “Tarım Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. Atıklarının 6 Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin etkisi ve başarısına genel değerlendirme yapılmasıdır. 3. “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin gerçekleştirilmesinin olumlu etkisi tartışılmazdır – anket katılımcılarından 98%’i projeye şükür depolanmış tarım atıkları miktarlarının azalmış oldukları kanaatindedir. 4. Takriben bütün anket katılımcıları biyobozunur atıkların kompostlaştırılmasının depolanmış tarım atıklarının miktarları üzerinde çok olumlu etkisi olduğu kanaatindedir. 5. Araştırmaya katılanlardan fazlası biyobozunur atıkların kompostlaştırılmasının çevre ve doğa kaynaklarının korunmasına yardımcı olduğuna inanıyor. 6. Anket katılımcılarından fazlası çevre korunması ve doğa kaynaklarının makul kullanılması hakkında açık ve çevre açısından sorumlu bir tutum sergiliyor. 7. Ankete katılanlardan fazlası biyobozunur atıklarını kompostlaştırmaya denemiş. Onlardan daha inatçı ve kompostlaştırma kurallarına sık uydukları olanları başarıya kavuşmuş. 8. Anket katılımcıları yüksek bilgilendirme seviyesi ve kompostlaştırma arzusu gösterir. 9. Anket katılımcılarından fazlası kompostlaştırma ve kompostun çok taraflı avantajlarını görüyor-hem özel planda hem de çevre ve bölgesi için. 10. Anket katılımcıları çevreci düşünme tarzı ve tutumu ve sürdürülebilir gelişme ilkelerinin anlanmasının yüksek seviyesi gösteriyor. 11. Anket katılımcılarından fazlası proje kapsamında tarım atıklarından faydalanması için tanıtılmış yöntem olan kompostlaştırmanın iyi uygulama olduğu ve projenin bitirilmesinden sonra da uygulanmasına devam edileceği kanaatindedir. 12. Projenin olumlu etkisi ve iyi uygulamalarının sürdürülebilirliği ve dağıtılmasına dolaysız katkı mevcuttur. 13. Kompostlaştırma hakkında yüksek bilgilendirme seviyesi ve ona karşı güven büyük bir derecede AGROCOMP projesi kapsamında gerçekleştirilmiş kamu etkinlikleri ve bilgilendirme faaliyetlerinin neticesindedir. 14. Tarım atıklarının kompostlaştırılması hakkında bilgilendirme seviyesinin arttırılması için en büyük rolü bilgilendirme günleri oynar. 15. Ankete katılanlardan fazlası ilk ve orta tahsiline sahip, 35 yaşından yaşlı erkek çiftçilerdir. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 7 16. Çiftçiler ve hedef gruplarının temsilcileri arasında yüksek motivasyon derecesi ve kompostlaştırmaya ve biyobozunur atıkların oluşturulması, yönetilmesi ve faydalanmasına karşı sorumlu bir davranışa hazırlık mevcut. 17. Kompostlaştırmanın neticesinde tarım atıklarının miktarları azalmış, atık toplanması ve atık taşınması masrafları da azalmış ve bunun neticesinde dolaylı ve dolaysız yöntemde küresel anlamda iklim değişimlerine direniş sağlanır. POMORİYE BELEDİYESİ VE PINARHİSAR BELEDİYESİNDE ARAŞTIRMALARDAN ÖZETLENMİŞ ANALİZİ İki hedef belediyesinde gerçekleştirilmiş araştırmalardan bilgileri ve sonuçları özetlenip kıyaslanıp analiz edildi. Sınırötesi bölgesi ile ilgili yapılmış araştırmaların sonuçları aşağıda gösterilmiştir: 1. Sınırötesi bölgesindeki Kompostlaştırılmasının anket katılımcılarından Ortaklaşa fazlası Tanıtılması” “Tarım projesi Atıklarının kapsamındaki etkinlikler/faaliyetlere katılmış. Buradan şu sonuç çıkarılabilir: Kompostlaştırma ile ilgili büyük bilgilendirme derecesi ve güven seviyesi büyük bir derecede proje kapsamında gerçekleştirilmiş bilgilendirme faaliyetleri ve kamu etkinliklerinin neticesindedir. 2. Sınırötesi bölgesindeki sorulan kişilerden fazlası, projenin gerçekleşmesinden sonra depolanmış tarım atıklarının seviyesinin azaldığı kanaatindedir. 3. Sınırötesi bölgesindeki sorulan kişilerden fazlası kompostlaştırmanın neticesinde depolanmış tarım atıklarının miktarının azaldığı kanaatindedir. 4. İki hedef bölgesi olan Pomoriye belediyesi ve Pınarhisar Belediyesi’nde biyobozunur atıklarıyla çevreye dost baş etme bir yöntemi olarak kompostlaştırmaya karşı destek ve güven mevcuttur. 5. İki hedef bölgesindeki çiftçiler ve ilgilenen taraflar biyobozunur atıkların kompostlaştırılmasının çevre üzerinde etkisi ile ilgili avantajlarının hem özel hem de küresel planda farkındadır. 6. Analiz edilmiş proje faaliyetleri neticesinde çiftçilerin tarım atıklarının kompostlaştırma hazırlığı ve bilgilendirilmesi arttırılmıştır. 7. Gerçekleştirilmiş proje faaliyetleri neticesinde iki hedef bölgesindeki çiftçilerin ve diğer ilgilenen tarafların düşünme tarzında ve davranışında değişme sağlanmış ve sürdürülebilir kalkınma ilkelerine uygun olarak çevreye mutabık yaşama ihtiyacı bilincine varılmıştır. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 8 8. Sınırötesi bölgesinde anket katılımcılarından fazlası çevre korunması ve doğa kaynaklarının makul kullanılması konusunda açık ve sorumlu bir tutum sergiliyor. 9. İki hedef bölgesinde de projeden dolaysız faydalanıcı olmadan (kompostlaştırma gösteri kabı almadan) kompostlaştırmaya başlamış çiftçiler ve diğer ilgilenen şahıslar var. 10. İki hedef bölgesinde de başarılı kompostlaştırma gösteri süreci mevcuttur. 11. Sınırötesi bölgesinde kompostlaştırma hazırlığı ve yüksek motivasyon seviyesi mevcut olurken kavuşulduğu başarı ise iyi uygulamanın devam edilmesi ve diğer çiftçiler ve aileler arasında tanıtılması için garantidir. 12. İki araştırmaya katılanlardan fazlası 35 yaşından yaşlı erkek çiftçilerdir. 13. İki hedef bölgesinde kompostlaştırmanın neticesinde tarım atıklarının miktarlarının olduğu gibi atık toplanma ve taşınma masraflarının azaldığı hesaplanır. Bu küresel anlamda iklim değişimleriyle mücadeleye dolaylı ve dolaysız katkıda bulunur. POMORİYE BELEDİYESİ VE PİNARHİSAR BELEDİYESİ’NDE KİRLENME DERECESİ ÜZERİNDEKİ KOMPOSTLAŞTIRMANIN ETKİSİNİN ÖZETLENMİŞ ANALİZİ VE SINIRÖTESİ DEĞERLENDİRİLMESİ İki hedef belediyesinde önceden seçilmiş 10 çiftlikte 10 tane kompostlaştırma gösteri platformu kurulup monte edilmiştir. İki denetleme grubu seçilmiş çiftliklerde kompostlaştırma sürecini devamlı olarak takip edip denetleyip kavuşulduğu başarıyı tartışırlar. İki Denetleme grubunun faaliyetinin analizinden şu sonuçlar çıkarılabilir: Çiftliklerinde kompostlaştırma platformları monte edildiği çiftçiler kapları amacına uygun kullanırken onlar için iyi sahip olarak çaba harcıyor. Bütün çiftçiler kompostlaştırma sürecinde önemli ilerleme kaydedip toprağın yeni tarım sezon hazırlanması ve işletilmesinde hazır ürünü toprak verimliliğinin yükseltilmesi için kullanabilir. işlerinde kullanabildiklerinden memnuniyetini açıklayıp Bütün çiftçiler atıklarını tarım çevre korumasına katkıda bulunduklarından dolayı memnun olur. İki denetleme grubu üyeleri kompostlaştırma sayesinde tarım atıklarının miktarları azalırken atık toplanma ve taşınma masraflarının da azaldığı kanaatindedir. Bunun neticesinde dolaylı ve dolaysız bir şekilde iklimin küresel anlamda değişimleriyle mücadele edilir. Buna ek olarak gerçekleştirilmiş iki araştırmanın neticeleri de ilave edilebilir. Sınırötesi bölgesinde ankete katılanlardan fazlasına göre kompostlaştırma sayesinde depolanan tarım atıklarının miktarları azalıyor. Elbette bu netice Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 9 sadece 10 pilot çiftliklerinin kompostlaştırdıkları tarım atıklarının sayesinde değil. İki araştırmanın analizine göre iki hedef bölgesinde anket katılımcılarından 2/3’i tarım atıklarını kompostlaştırma denemesi yapmış. Onlardan bazıları başarıya kavuşmuş diğerleri ise daha az ölçüde.Başka bir gerçek var bu konuda: Anket katılımcılarından fazlası tarım faaliyetleri neticesinde meydana gelen biyobozunur atıklarından faydalanmak için çaba harcadıklarından dolayı depolanacak atıkların miktarlarının azalmasına katkıda bulunmuş. Sera gazları azalması somut olayda gerçekleştirilmiş biyobozunur atıkların depolanması yerine kompostlaştırılması yoluyla sera gazlarının yüzde azalması anlamına gelir. Emisyonları denetlemeye tabi tutulan sera gazları şu: • Karbon dioksit - СО2; • Metan - CH4; • Dinitrik oksit - N2О; • Sera gazlarının öncüleri - NOx, CO и NMVOCs; • Kükürt dioksit- SO2. Çeşitli sera gazları, ortak emisyonlarının milyonlarca ton karbon dioksit (CO2) eşdeğerinde belirtilmiş olurken kendi küresel ısındırma potansiyeli üzerinden tartılmıştır. Tarım sektörünün sera gazları emisyonları tarım ürünleri üretilmesi ve işlenmesi, toprakların gübrelenmesi ve hayvansal atıkların işletilmesi faaliyetleri ve süreçleri neticesinde meydana gelir. Sektörde metan gazının en büyük kaynağı tarım hayvanlarının enterik mayalanması oluşturur – sektör emisyonlarından 21,3%’i. N önemli N2O emisyonları tarım topraklarından oluşturulur. 2011 senesinde onların payı 57,6% olur. Anızlarda bitkisel atıkların yanmasında belirli miktarlar sera gazları salınır. Bunlar CO и NOx sera gazlarının öncülleridir. Atıklar sektöründe sera gazları emisyonları katı atıkların toplanması, depolanması ve işlenmesi ve evsel ve sanayi suların işletilmesi sonucunda meydana gelir. Katı atıklar çöp sahalarında depolanması, geri dönüşümü, imha edilmesi veya enerji üretilmesi amacıyla yanması yoluyla işletilebilir. Bu sektörde sera gazlarının emisyonları sadece depolanmış katı atıkların çürüme süreçlerinden belirlenir. Depolanmış katı atıklar СН4 ‘i organik içeriğinin anaerob ve aerob ayrışması sonucunda salıyor (biyobozunur atıklar, tarım atıkları dahil). Bunun için sera gazları emisyonlarının azalmasında biyobozunur atıkların kompostlaştırılmasının rolü önemlidir. Ve tam olarak yanma, toplanma, taşınma, işletilme ve depolanmasında. Atıkların kompostlaştırılması neticesinde depolanma miktarlarının azalması atık toplanması ve taşınması masraflarını düşürüp sera gazları emisyonlarının azalmasına katkıda bulunur ve küresel anlamda iklim değişimleri ile mücadeleye dolaylı ve dolaysız bir şekilde katkıda bulunur. Atıkların depolanmasında metan ve diğer zararlı emisyonlar meydana gelir. Bu Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 10 depolanmış biyobozunur atıkların hacminin azalması yoluyla düşürülebilir.Depoda katı evsel atıkların geri dönüşüme uygun atıkları ve biyobozunur atıklar ile karıştırılması etkili kullanılmasına imkan vermez. Bununla beraber uzun ve orta vadeli planda kaynak israfı olurken faydalar da kaçırılır. Kompostlaştırmanın uygulanmasının projenin sonundan sonra da devam edeceği ve tanıtılıp çoğalacağı ifade edilen inanç inisiyatifin sürdürülebilirliğine bir katkı olup uzun vadeli etkisi için garantidir. AGROCOMP PROJESİ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ ETKİSİNİN SINIRÖTESİ DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÖZETLENMİŞ ANALİZİ Sınırötesi bölgesinde anket katılımcılarından fazlası “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesi kapsamındaki etkinlikler ve faaliyetlere katıldıklarını bildirir. Kompostlaştırma konusunda yüksek bilgi sahipliği seviyesi ve ona karşı gösteren güven büyük bir ölçüde proje kapsamında gerçekleştirilen kamu etkinlikleri ve bilgilendirme günlerinin sayesinde olduğunu kabul edebiliriz. Pomoriye Belediyesi ve Pınarhisar Belediyesi’nde sorulan kişilerden fazlasının projenin gerçekleştirilmesinden sonra depolanmış atıkların seviyesinin azaldığı kanaatinde olması büyük önem taşıyor. Onlara göre kompostlştırma konusunda sunulan bilgiler ayrıntılı, kaliteli, uygun ve erişilebilirmiş. İki hedef bölgesi için en çok faydalı araştırmalara katılanlardan fazlasının katıldıkları bilgilendirme günleri ve seminer olur. Diğer proje faaliyetlerinin etkisi de küçümsenmemeli-ilk araştırmaların neticelerinin sunulurken çiftçilerin belirlendikleri ve iki Denetleme grubunun kurulduğu Yuvarlak masa. Kompostlaştırma gösteri platformunu alan direkt faydalanıcı olan çiftçiler araştırmaya katılıp tarım atıklarından faydalanması amaçları için kompostlaştırmanın pilot uygulanmasında tecrübesini paylaşmış. Projenin gerçekleştirilmesinin en büyük etkisi çiftçilerin ve diğer ilgilenen şahısların davranışında ve düşünme tarzında kaydedilen değişim, daha az atık oluşturmaya bilinçli ihtiyaç, atıklardan azami şekilde faydalanması, doğa kaynaklarına sahip çıkmak ve çevre üzerinde kendi olumsuz etkisini azaltmaya çaba harcamaktır. Araştırmalara katılanlardan fazlası proje kapsamında bilgilendirme ve gösteri günlerinin olumlu etkisine sahip oldukları kanaatindedir, çünkü bu gidişle insanlar daha fazla bilgiye sahip olur ve bu onların atıklara karşı davranışının değişmesine kadar getirir. Diğerleri ise insanların atıklarını çevreye uygun olarak kompostlaştırmaya başladıklarından dolayı etkisini olumlu olduğu kanaatinde. Başka kalanlar ise kompostlaştırmaya başlıyor. Ankete katılanlar AGROCOMP projesi sayesinde tarım atıkları ve kompostlaştırılmasının avantajları konusunda daha fazla bilgilendirilmiş olduklarını itiraf eder. Bu durum onlara atıkları oluşturmasına daha akıllı olmalarına yardımcı olur. Projenin gerçekleştirilmesi sayesinde katılımcılardan az olmayan bir kısmı artık biyobozunur Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 11 atıklarını yakmasına ve izinli olmayan yerlere atmasına son verdiklerini bildirir. Bu olumlu bir olupbitendir. İnisiyatifin ileri geliştirilmesi için gelecekte tanıtılması ve dağıtılması lazım olan bir iyi uygulama olduğu kanaati önemlidir. “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin gerçekleştirilmesinin faydası ve hedef gruplarının düşünme tarzı ile davranışında değişmesi için etkisi tartışılmaz olur. Proje sayesinde kısa bir zaman içerisinde depolanmış atıkların miktarları azalmıştır. Kompostlaştırmaya karşı gösteren büyük ilgi ve çok taraflı faydaları sayesinde orta ve uzun vadeli planda bu etkinin güçlendirilmesi ve sınırötesi bölgesinde kirleme derecesi üzerinde daha büyük etkisinde bulunması beklenir. SINIRÖTESİ BÖLGESİNDE DOĞA KAYNAKLARI VE ÇEVRE ÜZERİNDE ANTROPOJENİK ETKİSİNİN AZALTILMASINA YÖNELİK İŞBİRLİĞİ, TEDBİRLER VE ÇABALAR. “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin iki hedef bölgesi olan Pomoriye Belediyesi ve Pınarhisar Belediyesi’nde tarım sosyo-ekonomik gelişmede önde gelen rol oynayan öncelikli bir sektör olur. Tarım faaliyetinden oluşturulmuş hayvansal ve bitkisel atıklar kompostlaştırmaya uygundur. Bunun neticesinde ekonomik, fiziksel, kimyasal, biyolojik ve çevresel avantajlar sağlanır: • Sağlam meyve ve sebze yetişmesine yardımcı olur; • Bahçe ve ev atıklarını azaltır; • Atık depolarından maddeleri saptırır – gıda kalıntıları ve avludaki çöp depo atıklarından 20%’den 30%’ına kadar oluşturur; • Atıkları toprağa cok faydalı malzeme ve toprak iyileştiricisine dönüştürür. • Kompost ilavesinin etkisi anında olup toprak yapısının üzerinde çok uzun vadeli olumlu etkisi var. Toprak contalanmayınca ve su muhafaza yeteneğini artırır. Bunun neticesinde sulama için azalmış masraflar var; • Toprağın PH seviyesini optimize ve stabilize eder; • Toprağın canlı bileşenini sağlar; • Çok bitki hastalıkları kompostta ve onun üzerinden toprakta bulunan mikroorganizmalardan etkilenebilir ; • Yabani otların yayılması azalır; • Kompostun toprağa mulç veya toprak iyileştiricisi olarak ilave edilmesi toprağı ilkbaharda daha çabuk ısıtır; Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 12 • Toprağın erozyonla mücadelesini destekliyor; • Toprağın uçucu organik bileşikler, ağır metaller ve pestisit ile herbisitler gibi toksik kimyasallar gibi kirletici maddeler ile birleşmesine ve onları parçalamasına yardımcı olur; • Kompostlaştırma süreci bozar, bazen koruyucul maddeleri, pestisitler ve kirlenmiş topraklardaki poliklorlu ve klorlu olmayan karbondioksitleri tamamen yok eder; • Suni gübre ve pestisitlerin kullanılma ihtiyacını azaltır; • Ekonomik avantajlar ekinlerin sulanmasına toksik ziraat kimyasallarının kullanılmasına ihtiyacının azalması ve toprağın konvansiyonel sağlamlaşması; • Kompost artık piyasa malıdır, yani iş yapılması için gerçek bir olanak mevcut; • Atık depolarının ömrünü uzatır; • Depodaki atıklar azalırken metan dahil sera gazları emisyonları da azalır • Kompost toprağın özelliklerini ve onun besleyici ortam olarak özelliklerini iyileştirmek için eşsiz yeteneğine sahip: fiziksel (yapı olarak), kimyasal göstergeler (besin ortamı) ve biyolojik özellikler.Kompostun kullanılmasından gerçek avantajları çok taraflı ve uzun vadeli olup onda bulunan canlı organik maddenin bulunmasına bağlıdır. Yukarıda tarif edilen kanıtlar kompostlaştırmanın arkamızda bıraktığımız karbon izinin azalmasına yönelik bir yöntem olarak geniş kullanılmasına sebep olur. İki hedef bölgesinde tarım yerel ekonomik gelişmesi için kilit rolüne sahip olurken bunun neticesinde iri miktarlarda atıklar oluşturulur. Projenin başlangıcında yapılan ilk araştırmalar, atıkları baş etmek tarzları olan yanma ve izinli olmayan çöp alanlarına atılması büyük ölçüde çevre üzerinde olumsuz izi arttırır. “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin gerçekleştirilmesinden sonra biyobozunur atıklardan faydalanması eğilimi kuvvetli bir şekilde artmış ve bu sevindirici bir olupbitendir. Halkın sürdürülebilir gelişmenin ilkilerine uygun düşünme tarzı ve davranışında önemli değişmesi mevcut. Anlatıldığının ışığında iki hedef bölgesinde çevre üzerinde olumsuz antropojenik etkinin azalmasına yönelik ortak tedbirlerin alınması ve çabaların harcalanması gerekir: • İki hedef belediyesinde yerel kamu idaresinin, yetkili devlet kurumlarının, branş teşkilatları, sivil toplum sektörü ve diğer ilgilenen tarafların temsilcileri içerecek Tarım Konseyi ve Çevre Koruma Konseyi kurulsun. Böylece kurulmuş organlar acil güncel sorunlar tartışılacak en az üç ayda bir toplantılar düzenlemeli. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 13 • Çiftçilerin ihtiyaçlarını temsil edip politikaların oluşturulması ve karar verilmesinde onların menfaatlerini korurken yerel seviyede Tarım Konseylerine katılacak iki hedef bölgesinin çiftçilerinin temsilcileri belirlensin. • Özellikle tarım atıklarının yönetilmesi ve onlardan faydalanmasıyla ilgili uygulanabilen politikaların iyileştirilmesi için yerel ve devlet iktidarının yardımı sorulsun. • Çiftçiler tarım toprağının amacına uygun kullanılmaması ve kimyasal gübreler ve pestisitlerin mantık dışı kullanılmasının çevre ve doğa kaynakları üzerinde verdikleri zararları ile tanıştırılsın. • Sürdürülebilir tarım uygulanması teşvik edilsin. • Tarımdan daha az miktarda atık oluşturulması teşvik edilsin ve artık oluşturulan atık çevreye dost bir şekilde yönetilsin. • İki hedef bölgesinde çiftçiler bedelsiz kompostlaştırma kaplarının verilmesi için imkanlar aransın. • Kompost yığını veya eski yaramaz eşyaların kullanılması yoluyla “kendin yap “ ilkesine uyarak özel kompostlaştırma kapları kullanılmadan tarım atıklarının kompostlaştırılması imkanları tanıtılsın. • “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesi çerçevesinde monte edilen kompostlaştırma gösteri platformları ve ulaşılan neticeler diğer çiftçilerin de eğitileceği örnek ve iyi eğitim uygulaması olarak kullanılsın. Bu gidişle olumlu etkisi çoğalacak. • Spesifik hedef grubu olarak bijolojik üreticiler seçilirken çiftçilerin arasında kompostlaştırmanın avantajları, esas ilkeleri ve kurallarının tanıtılacağı bilgilendirme kampanyalarının gerçekleştirilmesi. İklim değişimleri, karbon dioksit salınımları, • İklim değişimleri, depoda biriktirilmiş karbon dioksit salınımları, metan gazı ve diğer sera gazları ve atık miktarlarının oluşturdukları olası çevre zararları ve insanoğlunun önündeki tehditleri anlatan bilgilendirme kampanyalarının düzenlenmesi.İklim değişimlerini azaltmak amacıyla herbir çiftçinin atabildiği adımların tanıtılması. • Kompostlaştırma ve avantajları ile tanıştırılması amaçlı çocuklar ve gençler ile çalışmalar- çevreci düşünme tarzı ve davranışın kurulması amacıyla çocuk ile gençlerle atölyeler ve bilgilendirme günlerinin düzenlenmesi Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 14 • “Sahada“ çocukların ve çiftçilerin katılacağı ortak uygulama faaliyetlerinin düzenlenmesi-ortak tarım faaliyetler, tarım atıklarının organize beraber toplanması, biyobozunur tarım atığının yönetilmesinde ortak faaliyetler. • Tecrübe, iyi uygulamalar ve yenilikçi yaklaşımlarının alış verişi amacıyla ortak seminerleri, eğitimleri, workshoplarının düzenlenmesi. Aynı şekilde tarımda iyi çiftçilik uygulamalarında ve tarımda ve tarım atıklarının yönetilmesinde çevreci davranışta güncel noktalar . • Sınır bölgesinde çiftçilerin online veritabanının kurulması ve bakım yapılması, tarım, iyi tarım uygulamaları, sürdürülebilir tarım ve tarım atıklarının çevreye dost yönetilmesinde sınırötesi işbirliği için olanakların sağlanması. • Sürdürülebilir gelişme ilkelerinin tanıtılması ve doğayı, doğa kaynaklarını koruyan ve gelecek nesillere yönelik davanışın teşvik edilmesi. • Zararlı sera gazları emisyonlarını sınırlayan ve iklim değişimlerinin sınırlanmasına katkıda bulunan sürdürülebilir tarım ilkelerinin tanıtılması. • Çiftçilere kaynakların etkili bir şekilde kullanılması ve atıklarınazaltılması konusunda danışmalar verilmesi yoluyla karbon dioksidin düşük seviyeleri ve atıklar miktarlarının azaltılması. • Kirletmenin azaltılması ve kaynakların kullanılmasının yanısıra atık miktarlarının minimize edilmesi, sınırötesi seviyesinde kaynak verimliliğinin teşvik edilmesi. • İki sınırötesi ülkesinin düşük seviyeli karbon ekonomilerine dönüştürülmesine katkıda bulunacak kaynakların sürdürülebilir kullanılması, verimlilik ve temiz teknolojiler. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 15 SONUÇ Sonuç olarak tarım atıkları kompostlaştırılmasının oluşturulmuş biyobozunur atıkları baş etmek için çevreye dost bir yöntem olup iklim değişimleri ile mücadeleye ve çevre üzerinde bıraktığımız çevresel izin azaltılmasına yardımcı olduğunu özetleyebiliriz. Projenin gerçekleştirilmesinden kaynaklayan etki hem bireysel planda – tarım masraflarının azaltılması ve verimliliğinin artırılması yoluyla olduğu gibi hem de global anlamda. Ortak inisiyatifinden en büyük fayda toplumun düşünme tarzında ve davranışında değişmenin sağlanması ve doğaya uyumlu yaşayıp doğa kaynaklarına sahip çıkmak bilinçli bir ihtiyaç olarak benimsenmesidir. “Tarım Atıklarının Kompostlaştırılmasının Ortaklaşa Tanıtılması” projesinin gerçekleştirilmesinin bütünsel olumlu etkisi açıkça görünür olurken çevre ve kirletme seviyesi için beklenen faydalar daha açık şekilde daha uzun vadeli planda hesaplanacak. Kurulmuş ve monte edilmiş kompostlaştırma gösteri platformları, tanıtılması ve yayılmasının projenin olumlu etkisini güçlendirecek iyi bir uygulamadır. Fakat biyobozunur atıkların kompostlaştırılmasının devam eden tanıtılması ve uygulanmasında yerel ve bölgesel iktidarın uğraştırılması inisiyatifin başarısı ve her bir çiftliğin ve evin ihtiyacı haline getirilmesi için önemli bir önkoşuldur. MEVCUT YAYIN İPA BULGARİSTAN-TÜRKİYE SINIRÖTESİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ÜZERİNDEN AVRUPA BİRLİĞİ DESTEĞİ İLE YAPILMIŞTIR. YAYIN İÇERİĞİNDEN SADECE ‘EVROPA İ NİE’ DERNEĞİ SORUMLU OLURKEN YAYIN AVRUPA BİRLİĞİ VEYA PROGRAM İDARE KURUMUNUN GÖRÜŞLERİNİ HİÇ BİR ŞEKİLDE YANSITMAZ. PROJE 2007CB16IPO008 CCİ NOLU İPA BULGARİSTAN-TÜRKİYE SINIRÖTESİ İŞBİRLİĞİ PROGRAMI ÜZERİNDEN AB TARAFINDAN ORTAKLAŞA FİNANSE EDİLİR. Mevcut proje Türkiye Pınarhisar Ziraat Odası partnerliğinde Bulgaristan ‘Evropa i nie’ Derneği tarafından gerçekleştirilip 2007CB16IPO008 CCİ Nolu 2007-2013 İPA Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı çerçevesinde AB tarafından mali destek alır. 16
