FONKSİYONLARDA İŞLEMLER FONKSİYONLARDA İŞLEMLER f:A R , g:B R ve A B olmak üzere, 1. (f g):(A B) R , (f g)(x)=f(x) g(x) 2. (f.g):(A B) R , (f.g)(x)=f(x).g(x) 3. c R olmak üzere, (c.f)(x)=c.f(x) 4. ( f g ):(A B) R , ( f g )(x)= BİR FOKSİYONUN TERSİ f:A B , y=f(x) fonksiyonu bire-bir ve örten fonksiyon olmak üzere, y=f(x) fonksiyonunun tersi; f -1:B A , f -1(y)=x f(x)=y f -1(y)=x (f -1)-1=f f(x) g(x) Örnek: Uygun durumlarda aşağıdaki fonksiyonların ters fonksiyonlarını bulunuz. Örnek: f:R R , f(x)=x-2 g:R R , g(x)=2x2+1 olmak üzere; a) (2g+f)(x)= a) f(x)=x-2 b) (3f-2g)(x)= b) f(x)=2x+1 c) (f.g)(x)= c) f(x)=3-4x d) ( f+g 2g d) f(x)= )(x)= Örnek: 1 3x 4 e) f(x)=x3+3x2+3x NOT: f(x)= Çözüm: {-2,-1,0} ax b -dx b f -1(x)= cx d cx - a Örnek: f(x)= 4x 3 fonksiyonun tersi nedir? x2 Çözüm: Örnek: A={-3,0,1,2} ve B={-3,-1,0,2,3} olmak üzere, f:A R , f(x)= Örnek: Tanım kümesi R-{-3} olan bire-bir ve örten f(x)= x+1 2 g:B R , ise nedir? Çözüm: { 9,0,6 } g(x)=x2 f.g x fonksiyonu için x3 a) f -1(x) nedir? fonksiyonunun görüntü kümesib) f(x) fonksiyonunun değer kümesi nedir? Çözüm: Örnek: f:R-{a} R-{b} ve f(x)= Çözüm: (8) 1 2x 1 ise a.b kaçtır? x4 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER Örnek: f:R R , f(x)= 3 x ve f -1(1)=2 ise a kaçtır? a Örnek: 6 y=f(x) 4 Çözüm: (1) -5 -3 2 -3 Örnek: f:R-{-3} R-{-2} ve f(x)= 1 2x ise x 3 Yukarıdaki grafik y=f(x) fonksiyonuna aittir. f 1 (4) f (2) oranı kaçtır? f 1 (0) f (5) f -1(4) kaça eşittir? Çözüm: ( 11 ) 6 Çözüm: (-1) Örnek: Örnek: f(x)=3x-2 ise f -1(27) kaça eşittir? Çözüm: (5) Çözüm: ( Örnek: f(1-3x)=2x+2 ise f -1(3) kaça eşittir? Örnek: f( 2 x 1 )= Çözüm: ( 1 ) 2 ) x olmak üzere, uygun koşullar x3 altında f(x) nedir? x 1 Çözüm: ( ) x5 Örnek: a R olmak üzere f(2x+a)=3x-1 ve f -1(5)=9 ise a kaçtır? Çözüm: (5) Örnek: Çözüm:( 2 ) FONKSİYONLARDA İŞLEMLER Örnek: Çözüm:( ) Örnek: FONKSİYONLARDA BİLEŞKE İŞLEMİ Çözüm:( A,B ve C boş olmayan birer küme olmak üzere, f:A B , f(x)=z g:B C , g(z)=y ise gof:A C , (gof)(x)=g(f(x))=y kuralı ile tanımlı fonksiyona f ile g nin bileşke fonksiyonu denir. ) Örnek: f(x)=x-2 ve g(x)=2x+1 olmak üzere, a) (gof)(x)= b) (fog)(x)= TERS FONKSİYONUNUN GRAFİĞİ Örnek: f(x)=x2+2 , g(x)=x3-1 ve h(x)=2x2+3x+2 ise (hofog)(1)=? Çözüm: (16) Örnek: f(x)=x-3 ve (fog)(x)=x3+2x-1 ise g(x) nedir? Çözüm: Örnek: g(x)=2x+3 ve (fog)(x)=x2+4x ise f(x) nedir? Çözüm: 3 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER Örnek: f -1(x+1)=g(2x-3) olmak üzere, (fog)(1)=? Çözüm: (3) NOT: I. (fof -1)(x)=(f -1of)(x)=x II. (fog)-1(x)=(g -1of -1)(x) III. (f -1)-1(x)=f(x) Örnek: f(x)=x2+1 ve g(x)= 1 x ise x3 (f-1og)-1(2) kaça eşittir? Çözüm: ( 7 ) 3 Örnek: f(x+1)=2x2+a+1 ve g(x-1)=2x+1 ve (f -1og)(1)=2 ise a kaçtır? Çözüm: (2) Örnek: 4 g(x) 2 -2 1 2 Örnek: f(x) ise f(2)=? Çözüm:(4) Yukarıda f(x) ve g(x) fonksiyonlarının grafikleri verilmiştir. Buna göre, (fog-1)(2)+(fof)(2) toplamı kaça eşittir? Çözüm: (6) Örnek: Örnek: Çözüm: ( Çözüm:(16) ) 4 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER Örnek: Örnek: Çözüm:(7) Çözüm:(0) Örnek: Örnek: Çözüm:(10) Çözüm:(15) 5 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER ALIŞTIRMALAR 4. 1. Çözüm:(A) Çözüm:(A) 2. 5. Çözüm:(D) Çözüm:(D) 3. 6. Çözüm:(B) Çözüm:(C) 6 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER 7. 10. Çözüm:(D) Çözüm:(C) 8. 11. Çözüm:(A) Çözüm:(A) 9. 12. Çözüm:(B) Çözüm:(E) 7 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER 13. 16. Çözüm:(B) Çözüm:(E) 17. 14. Çözüm:(B) Çözüm:(B) 18. 15. Çözüm:(D) Çözüm:(E) 8 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER TEST – 1 9 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER 10 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER TEST – 2 11 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER 12 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER TEST – 3 13 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER 14 FONKSİYONLARDA İŞLEMLER TEST – 4 15