haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
17 Eylül 2012
Büyümede Net İhracat Belirleyici Oldu
Açıklanan son büyüme rakamlarıyla birlikte, Türkiye’deki ekonomik büyümenin hız kestiği görülmektedir. Yılın
ikinci çeyreğinde de ilk çeyrekte olduğu gibi net ihracatın büyüme rakamları üzerinde önemli rol oynamaya
devam ettiği görülürken, ikinci çeyrekte altın ihracatında yaşanan sert artış dikkat çekmiştir. Bu bağlamda
çalışmamızın bir bölümümde altın ihracatının büyüme üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Üçüncü
çeyreğe ilişkin öncül göstergelerden sanayi üretimi Temmuz ayında sürpriz bir artış sergilemiştir. Beklentilerden
olumlu gelen sanayi üretimi verisi piyasada oluşan 3 çeyrekte ekonominin büyüme hızının yavaşlamaya devam
edeceği ile ilgili beklentilerden ters bir tablo çizmiştir. Bu haftaki raporumuzda, ikinci çeyrek büyüme verisi
ayrıntılı bir şekilde incelendikten sonra, üçüncü çeyrek büyümesine ilişkin öncül bir gösterge olabilecek sanayi
üretimi Temmuz ayı gerçekleşmeleri de ele alınacaktır.
Grafik 1
15
10
2.9
5
1.8
0
-5
-10
-15
2007Q2
2007Q3
2007Q4
2008Q1
2008Q2
2008Q3
2008Q4
2009Q1
2009Q2
2009Q3
2009Q4
2010Q1
2010Q2
2010Q3
2010Q4
2011Q1
2011Q2
2011Q3
2011Q4
2012 Q1
2012 Q2
-20
Reel GSYİH (y-y,%)
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış GSYİH (çç,%)
Kaynak: TÜİK
2012 yılının ikinci çeyreğinde Gayri Safi Yurtiçi
Hasıla (GSYİH) bir önceki yılın aynı çeyreğine göre
sabit fiyatlarla %2.9 oranında artmıştır. Yılın ikinci
çeyreğinde takvim etkisinden arındırılmış GSYİH
yıllık bazda %3.2’lik artış gösterirken, mevsim ve
takvim etkilerinden arındırılmış GSYİH artışı ise bir
önceki çeyreğe göre %1.8 olmuştur. Bir önceki
çeyrekte -%0.1 olan mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış GSYİH artışının ikinci çeyrekte
toparlandığı dikkat çekmektedir. Açıklanan ikinci
çeyrek verileri ile birlikte, 2011 yılının son
çeyreğinde %8.5 olan yıllıklandırılmış GSYİH
büyümesi ilk çeyrekteki %6.5’in ardından ikinci
çeyrekte %4.5’e kadar gerilemiştir. Yıllık bazda
%3.2 olan ilk çeyrek büyüme rakamı ise %3.3’e
revize edilmiştir.
Büyüme
verileri
harcamalar
yöntemiyle
incelendiğinde, hemen hemen tüm harcama
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
50
bileşenlerinin yıllık artış hızında yılın ikinci
çeyreğinde
yavaşlamanın
devam
ettiği
40
görülmektedir. Yılın ikinci çeyreğinde de ilk
30
çeyrekte olduğu gibi net ihracat büyüme
20
rakamlarında en önemli rolü oynamıştır. İhracatın
yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı
10
çeyreğine göre %19.8 artarak dikkat çekici bir
0
performans yakalamasının yanı sıra aynı dönemde
-10
ithalatın %3.6 oranında daralması ile net ihracat,
büyümeye 5.7 puanlık katkı sağlamıştır. 2010 ve
2011
yıllarında
yakalanan
hızlı
büyüme
Tüketim
Devlet
Yatırım
performansında kilit rol oynayan yerleşik
İhracat
İthalat
GSYİH (%)
Kaynak: TÜİK
hanehalkları tüketiminin yıllık artış hızı ise ilk
çeyreğin ardından ikinci çeyrekte de yavaşlamaya devam etmiştir. Böylece özel tüketimin GSYİH içindeki payı
2008 yılının üçüncü çeyreğinden beri görülen en düşük seviye olan %65.7’ye gerilemiştir. Yatırım harcamalarının
yıllık artış hızının ise son çeyrekte bir önceki çeyreğe göre oldukça yavaşladığı görülürken, yatırım
harcamalarındaki zayıf görünümde, özel yatırımların temel rol oynadığı görülmektedir. 2012 yılının ikinci
çeyreğinde yıllık bazda %7.9 küçülen özel sektör yatırımları büyümeye 1.95 puan negatif katkı yapmıştır. Yatırım
Grafik 2
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
2000-I
2000-IV
2001-III
2002-II
2003-I
2003-IV
2004-III
2005-II
2006-I
2006-IV
2007-III
2008-II
2009-I
2009-IV
2010-III
2011-II
2012-I
performansı açısından öncül olan ara malı ve sermaye malı imalatının yanı sıra kapasite kullanım oranı üçüncü
çeyrekte de yatırımların düşük kalabileceğine işaret etmektedir.
Açıklanan ikinci çeyrek büyüme rakamlarında
Grafik 3
büyümeye 5.7 puanlık katkı sağlayan net ihracat, en
Altın İhracatı (milyon dolar)
5000
dikkat çekici performansı sergilemiştir. İhracatın bu
4000
yüksek performansında altın ihracatı en önemli rolü
3000
oynamıştır. Bu nedenle, çalışmamızın bu
2000
bölümünde altın ihracatının büyüme üzerindeki
etkisi belirlenmeye çalışılacaktır. Öncelikle altın
1000
ihracatının genel seyrine bakıldığında özellikle 2012
0
yılında görülen sert artış dikkat çekmektedir. TÜİK
verilerine göre 2000-2011 yıllarının ilk çeyreğinde
Kaynak: TÜİK
ortalama altın ihracatı 820 milyon dolar
düzeyindeyken, 2012 yılının ilk çeyreğinde 1.9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. Söz konusu yılların ikinci
çeyreğinde ortalama 480 milyon dolar olan altın ihracatı 2012 yılının ikinci çeyreğinde sert şekilde yükselerek
4.8 milyar dolar olmuştur. Altın ihracatı 2012 yılında da daha önceki yıllara benzer bir seyir izleseydi, ilk
çeyrekte %3.3 gerçekleşen büyüme oranının %2.6, %2.9 olan ikinci çeyrek büyüme oranının ise %0.6 olacağı
hesaplanmaktadır. Bu durum altın ihracatındaki artışın büyümeye olumlu katkısını gösterirken, 2011 yılının
üçüncü çeyreği incelendiğinde tersi bir durum dikkat çekmektedir. 2012 yılında büyümeye pozitif katkı yapan
altın ihracatı 2011 yılının üçüncü çeyreğinde büyüme oranını aşağı çekmiştir. 2011 yılının 3. Çeyreğindeki bu
negatif etki 1 puan olarak hesaplanmıştır. Daha açık bir ifade ile hesaplarımız 2011 yılının 3. çeyreğinde, net
altın ihracatının 2000-2010 yılları üçüncü çeyrek ortalamasına benzer bir performans sergilemesi durumunda
2011 yılının 3. çeyreğinde ekonominin %8.4 yerine %9.4 oranında büyüyeceğine işaret etmektedir.
2012 yılı ikinci çeyrek büyüme verilerine iktisadi
faaliyet kolları itibariyle bakıldığında ise, genel
20.0
olarak tüm sektörlerin artış hızında yavaşlama
15.0
olduğu görülmektedir. Sektörel bazda en dikkat
10.0
çekici yavaşlama %0.4’lük sınırlı büyüme ile yılın
5.0
ilk çeyreğinde yıllık bazda %2.7 büyüyen inşaat
0.0
sektöründe
yaşanmıştır.
Böylece
inşaat
sektörünün büyümeye katkısı neredeyse
Tarım
Sanayi
İnşaat
durmuştur (Büyümeye katkı: 0.02 puan). İkinci
Ticaret
Ulaştırma
GSYİH (%)
çeyrekte yıllık bazda %3.4 büyüyen sanayi
Kaynak: TÜİK
sektörü ise 0.88 puan ile büyümeye en yüksek
katkıyı sağlayan sektör olmuştur. İkinci çeyrekte sanayi sektörünün yıllık büyüme hızı %2.8’den %3.4’e
yükselirken, tarım ve ulaştırma sektörlerinde büyüme hız kesmiştir. Tarım ve ulaştırma sektörlerinin yıllık
büyüme hızları yavaşlamaya devam etmesine karşın, genel büyüme performansının üzerinde, sırasıyla %3.5 ve
%3.9 olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 4
25.0
Grafik 5
60.00
55.00
50.00
45.00
40.00
35.00
30.00
Sektörel Büyüme Hızları (%)
PMI Imalat Endeksi
49.9
Kaynak:Reuters
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Üçüncü çeyreğe ilişkin açıklanan son veriler genel
olarak
ekonomide
yavaşlamanın
devam
edeceğine işaret etmektedir. PMI imalat endeksi
50 kritik seviyesinin altında seyretmeye devam
ederken, reel kesim güven endeksinde dört aydır
gerileme görülmektedir. Ancak son açıklanan
sanayi üretimi verisi Temmuz ayında sürpriz bir
artışa işaret ederek diğer göstergelerden farklı bir
tablo çizmiştir. Bu nedenle son açıklanan sanayi
2
üretimi rakamlarının incelenmesi faydalı görünmektedir.
Temmuz ayında sanayi üretimi yıllık bazda %3.4 arttı.
Nis.12
Ara.11
Ağu.11
Nis.11
Ara.10
Nis.10
Ağu.10
Ara.09
Nis.09
Ağu.09
Ara.08
Nis.08
Ağu.08
6.0
4.0
2.0
0.0
-2.0
-4.0
-6.0
-8.0
Ara.07
Nis.07
Ağu.07
Grafik 6
30
20
10
0
-10
-20
-30
Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim
Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ., sağ eksen)
Kaynak: TÜİK
Sanayi üretim endeksi, 2012 yılının Temmuz
ayında sürpriz şekilde %3.4 oranında artmıştır.
Temmuz ayında yıllık bazda artış gösteren sanayi
üretim endeksi, aylık bazda da çalışma gün
sayısında görülen bir günlük artışın etkisiyle %0.2
oranında artış kaydetmiştir. Mevsim ve takvim
etkilerinden arındırılmış endekste ise dikkat çekici
bir artış yaşanmıştır. Geçtiğimiz ay negatif
gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden
arındırılmış endeksin aylık artış hızı, Temmuz
ayında %1.7 ile yılın en sert büyümesini
kaydetmiştir. Ayrıca endeksin Haziran ayı yıllık
artış hızı %2.7’den %3’e revize edilmiştir.
Sanayi üretim endeksi altı gruplarına bakıldığında, dayanıksız tüketim malı imalatının yıllık bazda %9, enerji
imalatının ise %5.6 oranında arttığı görülmektedir. Temmuz ayında dayanıklı tüketim malı ve sermaye malı
imalatı gerilemeye devam ederken, ara malı imalatının yıllık artış hızında ise yavaşlama görülmektedir. Temmuz
ayı sanayi üretimindeki artışta önemli bir katkısı olan imalat sanayi üretimi ise yıllık bazda %3 oranında
artmıştır.
İkinci çeyrek büyüme rakamları ekonominin hız kesmeye devam ettiğini göstermiştir. İkinci çeyrekte yatırım
harcamaları beklentilerin üzerinde yavaşlamış ancak tüketimden net ihracata doğru dengelenme devam
etmiştir. Net ihracat yılın ikinci çeyreğinde büyümeye yüksek oranlı bir katkı sağlarken, altın ihracatının
büyümeye pozitif katkısının ilk çeyreğin ardından ikinci çeyrekte de artarak devam ettiği görülmüştür. Büyüme
oranının beklentilerin altında kalmasına karşın, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış büyümenin 2011
yılının ilk çeyreğinden sonraki en sert yükselişini kaydetmesi önümüzdeki dönem büyüme rakamları açısından
olumlu bir tabloya çizmektedir. Beklentilerden olumlu gelen sanayi üretimi verisi ise piyasada oluşan 3 çeyrekte
ekonominin büyüme hızının yavaşlamaya devam edeceği ile ilgili beklentilerden ters bir tablo çizmiştir. Ayrıca
son dönemde Euro Bölgesi’nde yavaşlama sinyallerinin artmasının yanı sıra TL’de görülen değer kazancı dikkate
alındığında olumlu ihracat performansının önümüzdeki dönemde hız kesmesi mümkün görünürken, sürpriz
şekilde yıllık bazda %3.4 artan sanayi üretimi yeniden iç tüketim kaynaklı büyüme ortamına geçilebileceğinin
sinyalini vermiştir. Bu değerlendirmeler altında, yıl sonuna ilişkin %3.5 oranındaki büyüme beklentimizi
koruyoruz. Açıklanan büyüme rakamlarının da ikinci çeyrekte de büyümenin yavaşlamaya devam ettiğine işaret
etmesi ile Ekim ayında yıllık bazda sert bir şekilde gerilemesini beklediğimiz enflasyon dikkate alındığında,
mevcut görünümde bir bozulma olmadığı takdirde, TCMB’nin daha büyüme odaklı para politikası izleme ihtimali
arttığından, önümüzdeki haftaki toplantısında faiz koridorunun üst bandını 50 baz puan yerine 100 baz puan
indirmesi mümkün olabilir. ECB ve FED’in ekonomiyi desteklemek için attığı adımların ardından piyasalarda
artan risk iştahı ile Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere kaynak girişinin artacağı beklentisi ile TCMB’nin faiz
koridorunun üst sınırı olan borç verme faiz oranında 100 baz puanın üzerinde bir indirime gitmesi de mümkün
olabilir.
3
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (17-21 Eylül 2012)
Tarih
17.09.2012
Ülke
Türkiye
Açıklanacak Veri
19.09.2012
%8.2
%8.0(açıklandı)
Tüketici Güven Endeksi (Ağustos)
92.8
91.1(açıklandı)
-6.3 milyar TL
--
-5.85
-2.00
ABD
New York FED Endeksi (Temmuz)
Euro Bölgesi
Dış Ticaret Dengesi (Temmuz)
14.9 milyar€
--
Cari İşlemler Dengesi (Temmuz)
15.7 milyar€
--
--
--
-137.3 milyar$
-127.0 mlyr$
%2.6
%2.5
Türkiye
PPK Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül)
ABD
Cari İşlemler Dengesi (2.çeyrek 2012)
İngiltere
TÜFE (Ağustos, y-y)
ABD
Konut Başlangıçları (Ağustos)
0.746 milyon
0.769 mlyn
İnşaat İzinleri (Ağustos)
0.811 milyon
0.798 mlyn
4.47 milyon
4.60 mlyn
Haftalık Mortgage Verileri
853.1
--
BOJ Toplantısı ve Faiz Kararı (Eylül)
%0.10
--
-517.4 milyar yen
-809 mlyr yen
Merkezi Yönetim İç Borç Stoku (Ağustos)
382.1 milyar TL
--
Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku (Ağustos)
142.5 milyar TL
--
%0.4
-%0.1
İkinci El Konut Satışları (Ağustos)
Japonya
Dış Ticaret Dengesi (Ağustos)
20.09.2012
Beklenti
İşsizlik Oranı (Haziran)
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Temmuz)
18.09.2012
Önceki
Türkiye
ABD
Öncül Göstergeler (Ağustos)
Philedelphia FED İmalat Endeksi (Eylül)
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
-7.1
-3.5
-24.6
-24.0
PMI İmalat Endeksi (Eylül)
45.1
45.5
PMI Hizmetler Endeksi (Eylül)
47.2
47.5
ÜFE (y-y,%)
%0.9
%1.5
PMI İmalat Endeksi (Eylül)
44.7
45.3
PMI Hizmetler Endeksi (Eylül)
48.3
48.5
PMI İmalat Endeksi (Eylül)
46.0
46.4
PMI Hizmetler Endeksi (Eylül)
49.2
49.4
Tüketici Güven Endeksi (Eylül)
4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç-ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y-y, %)
Reel GSYİH (y-y, %)
15
15.0
10
10.0
5
5.0
2.9
0.0
-5
-5.0
-10
-10.0
-15
-15.0
-20
-20.0
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
0
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Sektör
Payları
(%)
(2012)
2011
II.
Çeyrek
2011
III.
Çeyrek
2011
IV.
Çeyrek
2012
I.
Çeyrek
2012
II.
Çeyrek
Tarım
5.7
6.5
4.9
5.8
5.4
3.5
Sanayi
26.0
9.3
9.5
5.3
2.8
3.4
İnşaat
5.8
13.1
10.3
7.0
2.7
0.4
Ticaret
13.4
13.7
10.6
3.2
0.7
1.2
Ulaş. ve Haber.
15.4
12.1
11.4
6.6
5.1
3.9
Mali Kur.
11.6
9.2
12.9
6.8
4.5
3.6
Konut Sah.
4.7
1.7
1.3
2.3
1.7
1.7
Eğitim
2.1
4.1
6.9
5.4
4.5
4.5
Sağ. İş. ve Sos. Hiz.
1.3
3.3
6.8
7.8
4.9
4.1
Vergi-Süb.
8.7
10.8
10.1
4.8
2.5
1.4
GSYİH
100
9.1
8.4
5.0
3.3
2.9
Sektörler
(Sabit Fiyatlarla)
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
30.0
20.0
Kaynak: TÜİK
10.0
0.0
-10.0
-20.0
Sanayi
Ticaret
2012-I
2012-II
2011-IV
2011-III
2011-I
2011-II
2010-III
İnşaat
2010-IV
2010-I
2010-II
2009-IV
2009-II
Tarım
2009-III
2009-I
-30.0
Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
5
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Harcama Bileşenleri
(Sabit Fiyatlarla)
Sektör
Payları
(%)
2011
II.
Çey.
2011
III.
Çey.
2011
IV.
Çey.
2012
I.
Çey.
2012
II.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har.
67.8
8.3
7.8
3.4
0.2
-0.5
Dev. Nihai Tük. Har.
10.0
9.0
10.3
-4.3
5.5
4.4
10.0
Gay. Safi Ser. Oluş.
25.8
29.0
15.0
1.3
1.5
-7.4
0.0
Kamu Sektörü
3.2
-0.2
0.3
-9.5
2.1
-4.0
Özel Sektör
22.6
35.1
18.2
3.9
1.4
-7.9
Mal ve Hiz. İhracatı
25.8
0.5
10.2
6.6
11.9
19.8
Mal ve Hiz. İthalatı
28.3
18.9
6.8
-5.1
-6.0
-3.6
9.1
8.4
5.0
3.3
2.9
50.0
40.0
30.0
20.0
-10.0
GSYİH
-20.0
-30.0
Sanayi Üretim Endeksi
Yatırım
İhracat
2012-II
2012-I
2011-IV
2011-III
2011-I
2011-II
2010-III
2010-IV
2010-I
Devlet
2010-II
2009-IV
2009-II
Tüketim
Kaynak: TÜİK
Kaynak:TÜİK
2009-III
2009-I
-40.0
İthalat
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
30.0
6.0
20.0
4.0
25
20
15
10.0
2.0
10
0.0
5
0.0
0
-10.0
-4.0
Kaynak: TÜİK
Tem.12
Eyl.11
Şub.12
Nis.11
Kas.10
Haz.10
Oca.10
Ağu.09
Mar.09
Eki.08
May.08
Ara.07
Şub.07
-8.0
Tem.07
-30.0
Eyl.06
-6.0
Nis.06
-20.0
-5
-10
-15
-20
-25
Nis.07
Tem.07
Eki.07
Oca.08
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
-2.0
Kaynak: TCMB
6
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Yıllık Değişim Oranı (%)
Sektörler
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Sermaye Malı İmalati (y-y, %)
2011
2012
3.2
-7.7
-11.0
11.1
Gıda
5.0
2.3
Kimyasal Madde
2.3
5.1
Ana Metal Sanayi
1.0
6.9
Metalik Olm. Diğ. Mineral
5.7
-2.5
Taşıt Araçları
35.1
-7.9
Elektrikli Teçhizat
13.1
-4.4
Giyim
-3.8
3.1
Petrol Ürünleri
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
-10.00
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
Tem.12
Oca.12
Tem.11
Oca.11
Tem.10
Oca.10
Tem.09
Oca.09
Tem.08
Oca.08
Tem.07
Oca.07
Tem.06
Oca.06
Tekstil
Kaynak:TÜİK
Temmuz Ayı
Kaynak: TÜİK
Sanayi Sipariş Endeksi
Sanayi Ciro Endeksi
Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)
Kaynak:TÜİK
Oca.08
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
260.0
240.0
220.0
200.0
180.0
160.0
140.0
120.0
100.0
Oca.08
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
260.0
240.0
220.0
200.0
180.0
160.0
140.0
120.0
100.0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi
Kaynak:TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
Beyaz Eşya Üretimi
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
2100000
1900000
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
1700000
1500000
1300000
1100000
Şub.01
Ağu.01
Şub.02
Ağu.02
Şub.03
Ağu.03
Şub.04
Ağu.04
Şub.05
Ağu.05
Şub.06
Ağu.06
Şub.07
Ağu.07
Şub.08
Ağu.08
Şub.09
Ağu.09
Şub.10
Ağu.10
Şub.11
Ağu.11
Şub.12
Ağu.12
900000
Kaynak: OSD, VakıfBank
700000
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
7
Kapasite Kullanım Oranı
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Kapasite Kullanım Oranı (%)
85
95
80
74.3
75
85
70
75
65
65
60
55
55
45
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik
Verilen İnşaat Ruhsatları
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
130
80,000.0
125
70,000.0
120
60,000.0
115
50,000.0
110
40,000.0
105
30,000.0
100
20,000.0
95
10,000.0
90
0.0
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
60.00
PMI Imalat Endeksi
55.00
50.00
45.00
49.9
40.00
35.00
30.00
Kaynak:Reuters
8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25.0
14
12
10
8
6
4
2
0
20.0
8.88
15.0
7.17
10.0
4.56
5.0
Kaynak: TCMB
-5.0
Şub.04
Ağu.04
Şub.05
Ağu.05
Şub.06
Ağu.06
Şub.07
Ağu.07
Şub.08
Ağu.08
Şub.09
Ağu.09
Şub.10
Ağu.10
Şub.11
Ağu.11
Şub.12
Ağu.12
Şub.04
Ağu.04
Şub.05
Ağu.05
Şub.06
Ağu.06
Şub.07
Ağu.07
Şub.08
Ağu.08
Şub.09
Ağu.09
Şub.10
Ağu.10
Şub.11
Ağu.11
Şub.12
Ağu.12
0.0
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
Yıllık
Eğitim
Aylık
Ev Eşyası
Gıda
35
Enerji
Tüfe
30
25
Ulaştırma
20
Konut
15
Lokanta ve Oteller
10
Giyim ve ayakkabı
5
-1
0
1
2
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
0
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
3
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %)
Tarım
Sanayi
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
İmalat Sanayi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak:TCMB
Oca.12
Ağu.12
Kas.10
Haz.11
Eyl.09
Nis.10
Şub.09
Ara.07
Tem.08
May.07
Eki.06
Mar.06
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
Ağu.05
260
240
220
200
180
160
140
120
100
Oca.05
Nis.06
Ağu.06
Ara.06
Nis.07
Ağu.07
Ara.07
Nis.08
Ağu.08
Ara.08
Nis.09
Ağu.09
Ara.09
Nis.10
Ağu.10
Ara.10
Nis.11
Ağu.11
Ara.11
Nis.12
Ağu.12
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
-5.0
-10.0
Kaynak: Bloomberg
9
İTO Enflasyon Göstergeleri
Türk- İş Mutfak Enflasyonu
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
8
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak:İTO
Kaynak: Türk-İş
Enflasyon Beklentileri
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
9.5
9
8.5
8
7.5
7
6.5
6
5.5
5
Kaynak: TCMB
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
100
90
80
70
60
69.5
50
40
Kaynak: TCMB
10
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücü Durumu
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşgücü Arzı
İşsizlik Oranı (%)
Kaynak: TÜİK
Haz.12
Şub.12
Eki.11
Haz.11
Eki.10
Şub.11
Haz.10
Şub.10
Eki.09
Haz.09
Şub.09
Ara.11
Haz.12
Ara.10
Haz.11
Haz.10
Ara.09
Ara.08
Haz.09
Ara.07
Haz.08
Haz.07
Ara.06
Ara.05
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
İstihdam Oranı
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
53.0
51.0
49.0
47.0
45.0
43.0
41.0
39.0
37.0
35.0
Tarım
Sanayi
İnşaat
Hizmetler (Sağ Eksen)
30.0
54.0
25.0
52.0
20.0
50.0
15.0
48.0
10.0
46.0
5.0
44.0
0.0
42.0
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
İşgücüne Katılma Oranı
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
İşkur İstatistikleri
Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)
İş Arayanların Sayısı
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
Sanayi İstihdam Endeksi
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
11
2012-I
2011-III
2011-I
2010-III
2010-I
2009-III
2009-I
2008-III
2008-I
2007-III
2007-I
2006-I
2005-III
2005-I
Oca.08
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
110
108
106
104
102
100
98
96
94
92
2006-III
Haz.05
Haz.06
8
Eki.08
8.9
İstihdam Edilenler
29,000
28,000
27,000
26,000
25,000
24,000
23,000
22,000
21,000
20,000
19,000
Haz.08
17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş
Endeksleri
5,000
4,500
4,000
3,500
3,000
2,500
2,000
1,500
1,000
125.0
Kaynak: TCMB
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
120.0
115.0
110.0
105.0
100.0
2012-I
2011-III
2011-I
2010-I
2010-III
2009-I
2009-III
2008-I
2008-III
2007-I
2007-III
2006-III
2006-I
2005-I
2005-III
95.0
12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
5000
-10000
0
-12000
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
İhracat
İthalat
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
140
120
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
140
120
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Cari İşlemler Dengesi
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
Sermaye ve Finans Hesabı
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Kaynak: TCMB
13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketim Harcamaları
Tüketici Güven Endeksi
115
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
105
95
85
75
65
Kaynak: TCMB
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: TCMB
CNBC-e Güven Endeksleri
Krediler
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi
Krediler (y-y, %)
CNBC-e Tüketim Endeksi
80.00
250.0
70.00
200.0
60.00
50.00
150.0
40.00
100.0
30.00
20.00
50.0
10.00
0.0
0.00
Kaynak: BDDK
Kaynak: CNBC-e
Bireysel ve Ticari Krediler
Bireysel Krediler (y-y, %)
Ticari Krediler (y-y, %)
155.00
135.00
115.00
95.00
75.00
55.00
35.00
15.00
-5.00
Kaynak: BDDK
14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
350
0.00
-10.00
300
-20.00
-30.00
250
-40.00
200
-50.00
-60.00
150
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri
Faiz Dışı Denge
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
65.00
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
57
45.00
47
25.00
37
27
5.00
17
-15.00
7
-35.00
-3
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
550.0
500.0
400.0
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
160.0
140.0
350.0
450.0
400.0
350.0
300.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
120.0
300.0
100.0
250.0
80.0
200.0
60.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
15
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
TCMB (milyar dolar-sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar dolar)
Özel Sektör (milyar dolar)
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
30
250.0
25
200.0
20
150.0
15
100.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2011
2010
2009
2008
2007
2006
0.0
2005
0
2004
50.0
2003
5
2002
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
10
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Nominal Faiz
35
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
-5
Ara.03
Nis.04
Ağu.04
Ara.04
Nis.05
Ağu.05
Ara.05
Nis.06
Ağu.06
Ara.06
Nis.07
Ağu.07
Ara.07
Nis.08
Ağu.08
Ara.08
Nis.09
Ağu.09
Ara.09
Nis.10
Ağu.10
Ara.10
Nis.11
Ağu.11
Ara.11
Nis.12
Ağu.12
0
0
Ocak 2004
Temmuz 04
Ocak 05
Temmuz 05
Ocak 06
Haziran 06
Aralık 06
Haziran 07
Aralık 07
Haziran 08
Aralık 08
Haziran 09
Aralık 09
Haziran 10
Aralık 10
Haziran 11
Aralık 11
Haziran 12
5
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Para Arzı
M2 (bin TL)
M3 (bin TL)
M1 (bin TL-sağ eksen)
900000000
170000000
150000000
700000000
130000000
500000000
110000000
90000000
300000000
70000000
Ağu.12
Şub.12
Ağu.11
Şub.11
Şub.10
Ağu.10
Ağu.09
Şub.09
Ağu.08
Şub.08
Şub.07
Ağu.07
Ağu.06
50000000
Şub.06
100000000
Kaynak:TCMB
16
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
Cari Denge/GSYİH*
(%)
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
ABD
2.3
1.7
-3.14
0.25
60.6
Euro Bölgesi
-0.5
2.6
0.31
0.75
-24.60
Almanya
1
2.20
5.74
0.75
91
2.40
-2.23
0.75
-25.50
Fransa
0.30
İtalya
-0.90
3.30
-3.19
0.75
86.00
Macaristan
-1.30
6.00
1.09**
6.75
-52.70
Portekiz
-3.30
3.20
-9.98**
0.75
-48.70
İspanya
-1.30
2.70
-4.60**
0.75
-39.70
Yunanistan
-5.50
1.20
-9.98**
0.75
-65.20
İngiltere
-0.50
2.60
-1.92
0.50
-29.00
Japonya
3.20
-0.40
2.05
0.10
40.50
Çin
7.60
2.00
5.15**
6.00
98.20
5.90
5.47
8.00
--
Rusya
4.00
Hindistan
5.50
9.84
-3.27**
8.00
--
Brezilya
0.49
5.24
-2.11
7.50
113.40
G.Afrika
3.00
4.90
-2.82**
5.00
-3.00
-6.35**
5.75
91.10
Türkiye
2.90
8.88
*Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir.
**2010 Verileri Kaynak: Bloomberg
Beklentiler
2012-IMF Beklentisi
(Temmuz 2012)
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon
(y-y,%)
Cari Denge /GSYH
(%)
İşsizlik Oranı
(%)
Borç St./GSYH
(%)
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
Tüm dünya
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
Macaristan
Portekiz
İspanya
Yunanistan
İngiltere
Japonya
Çin
Rusya
Hindistan
Brezilya
G.Afrika
TÜRKİYE
1.4
5.6
3.5
2.0
-0.3
1.0
0.3
-1.9
0.0
-3.3
-1.5
-4.7
0.2
2.4
8.0
4.0
6.1
2.5
2.6
2.3
2.0
6.3
3.98
1.89
1.86
1.91
1.95
1.82
5.00
2.65
1.69
0.80
2.00
0.15
3.50
6.20
8.55
4.96
5.50
8.56
-0.35
1.66
--3.27
0.75
5.18
-1.93
-2.22
3.26
-4.16
-2.14
-7.39
-1.73
2.17
2.27
4.77
-3.23
-3.22
-4.82
-8.78
7.92
--8.16
10.87
5.58
9.93
9.50
11.50
14.43
24.20
19.37
8.26
4.50
4.00
6.00
-6.00
23.81
10.33
107.85
33.64
-106.60
89.96
78.87
89.02
123.36
76.25
112.40
79.04
153.24
88.37
235.83
22.03
8.37
67.57
65.10
39.38
36.04
17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2010
2011
En Son Yayımlanan
2012
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL)
1 098 799
1 294 893
349 630
(2012, 2Ç)
--
GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. %)
9.2
8.5
2.9
(2012, 2Ç)
3.5
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)
13.1
8.9
3.4
(Temmuz 2012)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
72.6
75.4
74.3
(Ağustos 2012)
--
İşsizlik Oranı (%)
11.9
9.8
8.0
(Haziran 2012)
10.4
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %)
6.40
10.45
8.88
(Ağustos 2012)
7.2
ÜFE (y-y. %)
8.87
13.33
4.56
(Ağustos 2012)
--
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
133,885
148,455
150,734
(31.08.2012)
--
M2
587,815
665,642
694,008
(31.08.2012)
--
M3
616,201
700,491
735,222
(31.08.2012)
--
Emisyon
44,368
49,347
53,529
(31.08.2012)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
80,696
78,330
91,787
(07.09.2012)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
1.50
5.0
5.0
(14.09.2012)
--
TRLIBOR O/N
6.54
10.89
5.48
(14.09.2012)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
47,101
77,089
3,856
(Temmuz 2012)
65,000
İthalat
185,544
240,834
12,865
(Temmuz 2012)
İhracat
113,883
134,971
20,755
(Temmuz 2012)
---
Dış Ticaret Açığı
71,661
105,858
7,890
(Temmuz 2012)
93,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
352.8
368.8
382.1
(Temmuz 2012)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
120.5
149.5
142.5
(Temmuz 2012)
--
Kamu Net Borç Stoku
317.6
290.5
289.9
(2012 I. Çeyrek)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2010 Haziran
2011 Haziran
Bütçe Gelirleri
18,448
26,686
24,804
(Haziran 2012)
--
Bütçe Giderleri
23,894
23,597
31,074
(Haziran 2012)
--
Bütçe Dengesi
-5,446
3,089
-6,270
(Haziran 2012)
--
Faiz Dışı Denge
-2,103
4,650
-4,389
(Haziran 2012)
--
18
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
0212‐398 18 98 Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr
Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr
Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr
0212‐398 18 99 Emine Özgü Özen Ekonomist emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 90 Naime Doğan Eriş Araştırmacı naimedogan.eris@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 92 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr
0212‐398 19 02 0212‐398 18 91 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar