İġ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

MARMARA ÜNİVERSİTESİ
TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ
Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR
Makine Mühendisliği
“Bilginin olduğu yerde bilenler,
aklın olduğu yerde
düşünenler vardır.”
Yusuf Has Hacip
“YÖNETİM, insanlara iliĢkin bir Ģeydir.
GÖREVİ, insanları ortak performansı
baĢarabilir duruma getirmek, onların
güçlü yanlarını etkili kılmak, zayıflıklarını
da
önemli
olmaktan
çıkarmaktır.”
Peter Drucker
YÖNETİM, en genel anlamıyla, baĢkaları
vasıtasıyla iĢ yapmak olarak tanımlanır.
İktisatçılara göre YÖNETİM, emek, sermaye
ve tabii
kaynaklar
ile beraber üretim
faktörlerinden biridir.
Örgüt ve yönetim üzerinde çalıĢan uzmanlar
ise YÖNETİMİ bir yetki devri olarak
tanımlarlar.
Sosyologlar ise yöneticileri örgüte beyinlerini
koyan seçkin kiĢiler olarak görmekte, bu
nedenle yönetimi sınıf ve saygınlık sistemi
olarak nitelendirmektedirler.
GeniĢ bir tanımla YÖNETİM, amaçlara
ulaĢmak için kaynakların organize edildiği ve
gelecekteki
faaliyetlerin
plânlanması
amacıyla
sonuçların
değerlendirildiği
süreçtir.
Sistem kelimesi, Latince "birleĢme", "oluĢma",
"bir
araya
gelme"
anlamını
taĢıyan
systema'dan; o da Yunanca aynı anlamlara
gelen sustema kelimesinden türetilmiĢtir.
Sistem;
- Birbiriyle iliĢki içerisinde olan, birbiriyle
etkileĢen elemanlar topluluğu,
- Ortak bir amacı gerçekleĢtirmek veya
baĢarmak amacıyla bir araya getirilen, ortak
özellikleri
olan,
birbiriyle
etkileĢimli
parçaların bütününe verilen isim.
OHSAS 18001
ISO 9001
ISO 14001
ILO OHS 2001
BS 8800
İngiliz Standardı
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim
Sistemi
Kalite Yönetim Sistemi
Çevre Yönetim Sistemi
ILO İSG Yönetim Sistemi
İş Sağliği ve Güvenliği Yönetim Rehber
Standardı
7
Yönetim sistemi:
KuruluĢların ilkelerini,
prosedürlerini ve faaliyetlerini yönetmeye ve
sürekli
olarak
geliĢtirmeye
yönelik
kanıtlanmıĢ bir çerçevedir.
YÖNETİM SİSTEMLERİ,
"Toplam Kalite Felsefesinin
Uygulamasıdır."
8
1800’lü yılların sonunda Frederick Taylor İngiltere’de “bilimsel
yönetim” tezini ortaya atarak, Amerika’da “sürekli kalite ve
verimlilik geliĢtirme” çalıĢmalarını baĢlattı.
Taylor’un “BİLİMSEL YÖNETİM” yaklaĢımı ile baĢlayan klâsik
yönetim biçimi insanı makinenin bir parçası gibi görüp; "kuruluĢ
için iyi olan her Ģey çalıĢanlar için de iyidir" anlayıĢını
benimsemiĢti.
Daha sonraki yıllarda yapılan çalıĢmalar, kuruluĢlarda öncelikle
insana değer verilmesi sonucunu getirmiĢtir.
‘NEO-KLÂSİK YAKLAġIM’ olarak adlandırılan bu yeni anlayıĢa
göre ise; ‘insan için iyi olan her Ģey kuruluĢ için de iyidir’
yaklaĢımı benimsenmiĢtir.
Bir maden mühendisi olarak özellikle madenlerde
yangın tehlikelerini önleme konusunda çalıĢan
Henry
Fayol
(1841-1925)
1916
yılında
yayımlanan ‘SanayileĢme ve Genel Yönetim’
adlı eserinde yönetimi –halen bugün de geçerli
olan- beĢ fonksiyona ayırarak incelemiĢtir:
1. Plânlama
2. Uygulama
3. Koordinasyon
4. Organizasyon
5. Kontrol


Bu yönetim sistemi döngüsü organizasyonların
üretim sistemlerini iyileĢtirmenin bir yolu olarak
Walter Shewhart (1939) tarafından geliĢtirilmiĢ ve
uygulanmıĢtır.
Daha sonra Deming tarafından geliĢtirilerek PUKÖ
döngüsü
kalite
yönetim
sistemi
olarak
uygulanmıĢtır. Halen kullanılmaktadır.
Günümüzde ise,
Toplam Kalite Yönetimi’ni TS EN ISO 9000 serisi
standartlar ve bu standartlar esas alınarak kurulan
kalite yönetim sistemi olarak algılayanlar
bulunmaktadır.
HÂLBUKİ...
ISO 9001
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
TOPLAM
KALİTE
FELSEFESİ
ANLAY)Ş)
ISO 14.000
ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
ISO 22000
G)DA GÜVENLİĞİ YÖNETİM
SİSTEMİ (ACCP
OHSAS 18.001
İŞ SAĞL)Ğ) ve GÜVENLİĞİ YÖNETİM
SİSTEMİ
... DİĞER YÖNETİM SİSTEMLERİ
Modern kalite kontrol tekniklerini ilk
geliĢtiren - Dr. W. A. SHEWHART
Bu konudaki ünlü kitabı
“THE ECONOMIC CONTROL OF QUALITY
OF MANUFACTURED PRODUCT”
1931 yılında yayımlamıĢtır.
Dr. Shewart’ın bu eserinde ortaya koyduğu
ilkelere
bakıldığında,
“Toplam
Kalite
Yönetimi”nin esas hatları ile belirlendiği
görülmektedir.
O HALDE:
TOPLAM KALİTENİN GERÇEKLEġMESİ
NEDEN YARIM ASIR SÜRMÜġTÜR?
II. Dünya SavaĢı yıllarında Deming’in çabaları ile, kalite
kontrol - proses kontrol alanında verilen “Stanford
Seminerleri” ile yüzlerce mühendis ve kalite yöneticisi
bu bilgilerle tanıĢmıĢtı.
Ancak,
bu bilgiler ne tabana yayılmıĢtı, ne de tepe yönetimine
ulaĢabilmiĢti.
İşte o zaman,
toplam kalite yönetimini
gerçekleştirme işi Japon’lara
kaldı…
1950 yılında Dr. Deming,
Shewhart’tan öğrendiklerini Shewhart’ın öğretebileceğinden bile
daha iyi bir Ģekilde Japonlara öğretti.
• Tepe yönetiminin bu konuya katılmasını Ģart koĢtu.
• Onlara istatistiksel düĢünme alıĢkanlığını kazandırdı.
• Kaliteyi tabana yaymalarını ve insana değer vermelerini
öğütledi.
1954 yılında, Dr. Juran ise,
Japonlara kalitenin bir “sistem”, meselesi olduğunu, önce
sistemin iyileĢtirilmesi gerektiğini öğretti.
Sistemin, yönetimin sorumluluğu olduğunu gösterdi.
Kalite’nin de diğer Ģirket hedefleri gibi mutlaka plânlanmasını
önerdi.
Yine 1957 yılında Dr. Drucker
Japonlara “amaçlara yönelik yönetim”i
anlattı. ġirket mensuplarının hedeflerde
birleĢmelerini,
bir
bütünlük
içinde
davranmalarını önerdi.
1957 yılında Dr. Feigenbaum
“Toplam Kalite Kontrol” ifadesini ilk defa
Japonlara öğretti. Kapsamlı bir kalite
güvence sistemi’nin çok önemli olduğunu
anlattı.
JAPONLAR
Kalite konusunu
tüm ülkeye yaydılar,
yeni kavram ve yöntemlerle
yoğurdular.
Sonuçta,
TOPLAM KALİTE
FELSEFESİNİ
oluĢturdular.
“Kötü bir süreç, iĢin gerçek yapılma
zamanının on katı fazla zamanda çalıĢır. İyi
süreçte ise zaman kayıpları yok edilmiĢtir.”
[Bill Gates’in "Düşünce Hızında İş" isimli kitabından alıntıdır.]
Ürünler, insanlar tarafından değil, süreçler
tarafından üretilir.
“İnsanları suçlamayınız süreçleri
sorgulayınız.”
Kaliteyi güvence altına almak bir sistem
meselesidir. Kalite yönetimini esas alan bir
sistem kurulmalıdır.
Faaliyetler, vizyon, misyon ve hedeflere
göre tasarlanmalı ve yerine getirilmelidir.
“Yönetici, sistemin ne olduğunu bilmeli ve
çalıĢanlarına öğretmelidir.”
W. Edwards DEMING
Okuma Parçası:
Misyon Kavramı
Fr: mission
Tr: ulugörev, özgörev, amaç, görev
Kısaca, kurumun varlık nedenidir.
Bir kimse kurum veya kuruluĢun var oluĢ nedeni. Bir
kimsenin, kurumun veya kuruluĢun yapması beklenen
görevi’dir (TDK Sözlüğü).
Misyon üstlenmek, özel bir görevi üstüne almak. / TDK
Bu amaç için temel sorular:
NE yapmamız gerekiyor/bekleniyor?
Bunları KİM için yapıyoruz?
Hangi yöntem, yaklaĢım ve değerler ile NASIL üretiyoruz?
Nasıl çalıĢıyoruz?
Bunları NEDEN yapıyoruz? Neden varız?
Dr. Yakup Keskin. Stratejik Plan Misyon – Vizyon, İlkeler ve Değerler
Okuma Parçası:
Misyon Kavramı - Örnekler
3M: ÇözümlenmemiĢ sorunları yaratıcı bir biçimde çözmek.
Hewlett-Packard: İnsanlığın mutluluğu ve geliĢmesi için teknolojik
yardımlarda bulunmak.
Merck: İnsan yaĢamını korumak ve geliĢtirmek
Sony: İnsanlık yararına teknolojiyi geliĢtirmek ve uygulamak.
Wal-Mart: Sıradan halka, zenginlerin aldığı Ģeyleri satın alma fırsatı
vermek.
Walt Disney: İnsanları mutlu etmek.
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Kurumu (Dairesi)
USA, National Aeronautics and Space Administration
To understand and protect our home planet,
To explore the Universe and search for life,
To inspire the next generation of explorers… as only NASA can.
Kanada Madencilik Enstitüsü
Canadian Institute of Mining (CIM):
The core purpose of CIM is to serve minerals,
materials and petroleum industries and professionals around the world.
Dr. Yakup Keskin. Stratejik Plan Misyon – Vizyon, İlkeler ve Değerler
22
Okuma Parçası:
Vizyon Kavramı:
Vizyon, bir iĢletme ya da kurumun gelecekte ulaĢmak
istediği yeri, varmak istediği durumu ifade eder.
Vizyon, iĢletme ya da kurumun bir hedefe odaklanmasını
ve bu hedefe yönelmesini sağlayan amaçtır.
•
•
•
•
Bugünden, yarını tahayyül etmektir.
Geçmişten geleceğe kurulan bir köprüdür.
Hayal etmek geleceği planlamaktır.
Planlama, geleceği hayal etmektir.
Soruları:
İdeal geleceğimiz nedir?
ÇalıĢanlar ve yararlanıcılar tarafından nasıl algılanmak
isteniyor?
İdari ve siyasi otoriteler nasıl bir gelecek öngörüyor?
Dr. Yakup Keskin. Stratejik Plan Misyon – Vizyon, İlkeler ve Değerler
Kaliteli bir yönetim, kaliteli (bilgili, yetenekli) insanlarla
mümkündür.
KiĢilerin eğitimini ve kendilerini geliĢtirmelerini sağlayan
programlar oluĢturmak ve iĢ baĢı eğitimlerini
kurumsallaĢtırmak gerekir.
Çağımız, öğrenen organizasyonların çağıdır.
Öğrenen organizasyonlar;
Bireylerın öğrenmesine ortam hazırlayan,
Bireylerin öğrenmesinden yararlanarak,
bilgisini, anlayışını ve çevresini zaman
geliĢtirebilen organizasyonlardır.
içinde
Eğer ilerle e ol azsa, i sa
geriler. Edward GIBBON
Üreti ve hiz et siste i i sürekli
olarak ve so suza kadar iyileştiri .
Edwards DEMING
KAİZEN, herkesin katılı ı ı ö göre sürekli geliş eyi ifade
etmektedir. Kaizen felsefesi; çalış a, sosyal ve aile yaşa ı ı
sürekli geliş eye tâbi ol ası demektir.”
Masaaki İMAİ
KAİZEN Japoncada
sürekli geliş e/gelişi
a la ı a
gelmektedir. Geliş e bir defaya mahsus olduğu da elde edilen
kaza ı lar da bir defaya mahsustur.
Yapıl ası gereken hiç dur aksızı
sürdür ektir.
bu geliş e perfor a sı ı
Hiç bir sistem kusursuz ve üke
el değildir. Dikkat edilmesi
gereken so uçlar değil süreçlerdir. Süreçler başarılı şekilde
iyileştirilirse başarılı so uçlar alı ır.
BENCHMARKING (KIYASLAMA)
“Yaptıklarımızın yarısından çoğu baĢkalarını taklitten
oluĢmaktadır. Bu nedenle, iyi modeller seçmek ve onları
büyük bir dikkatle incelemek en önemli noktadır.”
LORD CHESTERFIELD
“Eğer sınıfınızda en iyi olanları (best in class) ve en
iyinin iyisini (best in best) kendinizle kıyaslamıyorsanız,
baĢarısız olmaya mahkumsunuz” demektir.
Benchmarking seçilen konuda “en iyi” olabilmek için
kendi ürünlerini, hizmetlerini ve uygulamalarını,
rakipleri ya da endüstrinin önde gelen diğer Ģirketleri ile
beraber değerlendirerek geliĢme sürecidir.
BENCHMARKING (KIYASLAMA)
Örnek alınacak “referans noktası”nın belirlenmesi anlamına gelen
benchmarking, ‘bir iĢletmenin rekabet gücünü yükseltmek için,
baĢarılı performansa sahip baĢka iĢletmelerin, iĢ yapma tekniklerini
incelemesi, kendi teknikleri ile kıyaslaması ve bu kıyaslamadan elde
ettiği bilgileri kendi iĢletmesinde uygulaması’ anlamına geliyor.
Benchmarking iĢ dünyasında rekabet avantajı sağlar. Benchmarking Ģirket
içi aktiviteleri, prosesleri veya metotları diğer firmalarla karĢılaĢtıran
sürekli bir ölçümdür.
***
Ford’un kurucusu Henry Ford, yürüyen bant sistemiyle üretimi, 1912’de
Chicago’da bir tanıdığını görmek için gittiği mezbahadan esinlenerek
geliĢtirmiĢtir.
1950’li yıllarda Toyota’nın kurucusu, oğlu Eiji Toyoda’yı General Motors,
Ford gibi otomobil devlerini incelemek üzere ABD’ye göndermiĢtir.
Ancak benchmarking kavramı bugünkü anlamı ile ilk kez 1970’lerin sonu
1980’lerin baĢında Xerox iĢletmesinin diğer Japon iĢletmelerinden
öğrenme fikriyle, uygulanmaya baĢlanmıĢtır.
“Hata bulma, çare bul” / Henry FORD
Japonların poka yoke adını verdikleri anlayıĢ, hatayı
baĢtan önlemek için tedbir almak demektir. Poke
yoke ile iĢin baĢında ürün tasarımını, üretim
sürecinde hata ortaya çıkarmayacak ve “hata
geçirmez” bir özellikte yapmaya çalıĢmak anlamına
gelmektedir.
Hataları
önlemek,
onları
sonradan
bulup
düzeltmekten daha kolay, daha ucuz ve daha
güvencelidir. Amaç, hata ayıklamak değil, hata
yapmamayı sağlamaktır.
Jidako
üretimde hataları bulmaya
çalıĢan bir mekanizmaya verilen
isimdir. Bu anlayıĢ kuruluĢta israf ve
savurganlıkları azaltarak etkinliği ve
verimliliği artırmayı amaçlamaktadır.
Amerikalılar son yıllarda bu anlayıĢa
“sıfır hata” adını vermiĢlerdir.
“İyi Ģeyler yalnızca planlanırsa,
kendiliğinden olur." Crosby
kötü
Ģeyler
Japon yönetim kültüründe önem taĢıyan diğer bir ilke
“hoshin” kavramı ile ifade edilmektedir.
Hoshin, plana dayalı bir yönetimi ifade etmektedir.
Japonların bu anlayıĢı son yıllarda yönetim biliminde daha
bilimsel olarak “stratejik yönetim” kavramı ile
incelenmektedir.
İĢlerin planlı yapılması
tercih edilmelidir.
plansız yapılmasına
her zaman
“En kötü plan, plansızlıktan iyidir.”
“Ama, biz bunların
kavramlar
bizim
diyebilirsiniz…
çoğunu biliyoruz. Bu
yabancımız
değil.”
Doğrudur. Bu kavramlar
değerlerin ifadesidir.
bizde
var
olan
Bunlar, elbette doğru
ve
elbette gurur verici Ģeyler...
ANCAK..!
“Kaliteli insan; yukarıya doğru,
kalitesiz insan aĢağıya doğru geliĢir.”
KONFÜÇYÜS
Toplam kalite felsefesini kuruluĢlarında
uygulayacak önderlerin önce kendilerinin
bu felsefeyi benimseyip uygulamaları
ve
Ģu ilkeleri ASLA unutmamaları gerekir...
“Kalite geliĢtirme asla sona
ermeyecek bir yolculuktur.”
Thomas J. PETERS
“KALİTE (iş sağlığı ve güvenliği sisteminin
kurulması), VARACAĞINIZ BİR İSTASYON
DEĞİL, BİR YOLCULUK ġEKLİDİR”.
“KALİTE (iş sağlığı ve güvenliği ile
ilgili çalışmalar), BAġLANGICI BELLİ
OLAN ANCAK BİTİġİ BELLİ OLMAYAN
BİR YOLCULUKTUR.”
“EN UZUN YOL BİLE,
İLK ADIMLA BAġLAR”
OHSAS 18001
ISO 9001
ISO 14001
ILO OHS 2001
BS 8800
İngiliz Standardı
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim
Sistemi
Kalite Yönetim Sistemi
Çevre Yönetim Sistemi
ILO İSG Yönetim Sistemi
İş Sağliği ve Güvenliği Yönetim Rehber
Standardı
35
TS 18001 (OHSAS) STANDARDI
Occupational Health and Safety Assessment Series
İş Sağlığı ve Güvenliği İSG Değerlendirme Serisi
• 1996’da BS 8800 Mesleki Sağlık ve Güvenlik Yönetim
Sistemleri Rehberi
• 1997’de Technical report NPR 5001
• 15 Nisan 1999’da, 13 KuruluĢun katılımıyla British
Standards Institution tarafından OHSAS 18001
olarak,
• 2001 yılında TS 18001 (OHSAS) olarak yayımlandı.
TS 18001 (OHSAS) STANDARDI
İĢ Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili
ilk standart İngiliz Standart
TeĢkilatı (BSI) tarafından BS
8800 olarak 1996 yılında
yayınlanmıĢtır. Bu standart çok
sayıda
İngiliz
kuruluĢunun
katılımı ile İngiliz Standart
TeĢkilatı bünyesinde oluĢturulan
HS/1 teknik Komitesi tarafından
hazırlanmıĢtır.
OHSAS (Occupational Health
and
Safety
Management
Systems)
18001,
İngiliz
Standardları Enstitüsü (BSI)
tarafından yayımlanmıĢ olan
"İġ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ"
standardıdır.
15 Nisan 1999
TS 18001 (OHSAS) STANDARDI
OHSAS 18001;
09 NİSAN 2001'de TSE tarafından Türk standardı olarak
kabul edilmiĢtir. (TS 18001)
Ancak;
OHSAS 18001 iĢ sağlığı ve güvenliği değerlendirme
sistemini uygulamıĢ olmak, tek baĢına yasal gerekliliklerin
yerine getirildiği anlamına gelmemektedir.
OHSAS 18001; ISO 9001 ve ISO 14001 gibi diğer uluslararası
standartlardan farklı olarak bazı ulusal standart
kuruluĢları ve belgelendirme kuruluĢlarının birlikte
çalıĢmasıyla gerçekleĢtirilmiĢtir ve bir ISO standardı
değildir.
TS 18001 (OHSAS) SERİSİ
OHSAS 18001:
İĢ
Sağlığı
Güvenliği
ve
Değerlendirme Serisi –İĢ Sağlığı ve Güvenliği
Yönetim Sistemi Spesifikasyonu (2001)
OHSAS 18002:
İĢ
Yönetim
OHSAS
Sistemi
Rehberi (ġubat 2004)
Sağlığı
ve
Güvenliği
18001
Uygulama
OHSAS 18001
İĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin
Yararları Nelerdir?
•
•
•
•
Zararla sonuçlanabilecek olası tehlikelerin önceden
tespiti ve gerekli önlemlerin alınması,
ÇalıĢanları iĢyerinin olumsuz etkilerinden korur,
rahat ve güvenli bir ortamda çalıĢmalarını sağlar,
İĢ kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle
oluĢabilecek iĢ gücü ve iĢ günü kayıplarının en aza
indirgenmesi, dolayısıyla iĢ veriminde artıĢın
sağlanmasıyla üretimin (ürün ve/veya hizmet)
korunması,
ÇalıĢanların memnuniyeti, müĢteri memnuniyeti ve
üretim maliyetlerinde azalma,
OHSAS 18001
İĢ Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin
Yararları Nelerdir?
•
•
•
•
•
İĢ kazası ve meslek hastalıklarının oldukça yüksek
maliyetlerini en aza indirmek,
ÇalıĢma ortamlarında alınan tedbirlerle, iĢletmeyi tehlikeye
sokabilecek yangın, patlama, makine arızaları ve devre dıĢı
kalmaların ortadan kaldırılması iĢletme güvenliğinin
sağlanması,
Resmi makamlar önünde, organizasyonun iĢ güvenliğine karĢı
duyarlı olduğunun kanıtlanması ve yasal ceza riskinin
azaltılması,
OHSAS 18001, ISO 9001:2000 ve ISO 14001 ile uyumludur,
mevcut kalite sistemi OHSAS 18001’i de içererek var olan alt
yapı geliĢtirilir ve daha kapsamlı hale getirilir.
ÇalıĢanların sağlığını dolayısı ile verimliliği ve üretimi de
artar.
YÖNETİM SİSTEMLERİ
Henry Fayol (1841-1925) 1916 yılında
yayımlanan ‘SanayileĢme ve Genel
Yönetim’ adlı eserinde yönetimi –
halen bugün de geçerli olan- beĢ
fonksiyona ayırarak incelemiĢtir.
Bu sistem organizasyonların üretim
sistemlerini iyileĢtirmenin bir yolu
olarak Walter Shewhart
(1939)
tarafından
geliĢtirilmiĢ
ve
uygulanmıĢtır.
Deming
tarafından
daha
da
geliĢtirilerek uygulanan
PUKÖ
yönetim
döngüsü
bugünkü
sistemlerin de temelidir ve halen
uygulanmaktadır.
•
•
•
•
•
PLÂNLAMA
UYGULAMA
KOORDİNASYON
ORGANİZASYON
KONTROL
PUKÖ Çevrimi
PUKÖ Metodolojisi
 Planla:
Müşteri istekleri ve firma
politikası ile uyumlu prosesleri oluştur.
 Uygula: Süreçleri uygula, yap.
 Kontrol Et: Süreçleri, ürünü/hizmeti izle
– ölç ve rapor et
 Önlem Al: Süreçlerin performansını
sürekli izle ve iyileştirme faaliyetleri
başlat.
PLANLA
İĢ Sağlığı ve Güvenliği açısından amacın
belirlenmesi (neyi baĢarmak istiyoruz, nerede,
ne zaman)
• Mevcut durumu analiz etme
• Hedeflerin belirlenmesi
• Kayıtların analizi
• Tehlikelerin belirlenmesi
• Risk değerlendirme metotlarının belirlenmesi
• Detaylı plan hazırlaması (uygulama planı)
• İç talimatlar hazırlama
PLANLAMA
POLİTİKA
TETKİK
PLANLAMA
UYGULAMA ve İġLETME
PERFORMANS
ÖLÇÜMÜNDEN
GELEN GERİ
BESLEME
UYGULA
• Riskleri değerlendirme
• Risklerin kabul edilebilir olup olmadığına
karar verme
• Kontrol önlemlerinin seçimi ve uygulaması
• Her bölümdeki ilgili kiĢileri bilgilendirme,
eğitme ve katılımını sağlama
• Faaliyet planını izleme ve gerçekleĢtirme
• Uygulama sonuçlarını yakın takip etme
UYGULAMA VE İġLETME
PLANLAMA
TETKİK
UYGULAMA
VE
İġLETME
KONTROL VE DÜZELTİCİ
FAALİYET
PERFORMANS
ÖLÇÜMÜNDEN
GELEN GERİ
BESLEME
KONTROL ET
• Hedef veya hedeflere ulaĢıldı mı?
• İç talimatlar ve yönergeleri
gözden geçirme
• Olası sapmaları tespit etme ve
kaydetme
• İlgili kiĢileri bilgilendirme
KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET
UYGULAMA VE
İġLETME
TETKİK
KONTROL VE
DÜZELTİCİ
FAALİYET
YÖNETİMİN GÖZDEN
GEÇİRMESİ
PERFORMANS
ÖLÇÜMÜNDEN
GELEN GERİ
BESLEME
ÖNLEM AL
• Kalıcı bir denetleme sistemi kurma
• Etkili önlemleri standartlaĢtırma
• Gerekli
sağlama
eğitim
ve
yönlendirmeleri
YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ
KONTROL VE DÜZELTİCİ
FAALİYET
İÇ
FAKTÖRLER
YÖNETİMİN
GÖZDEN
GEÇİRMESİ
POLİTİKA
DIġ
FAKTÖRLER
İSG POLİTİKASI
Yönetimin Gözden Geçirmesi
Performans
Tetkik
POLİTİKA
Planlama
blog.sinand.com
Ölçüm
Girdileri
OHSAS
18001
ISO
14001
ISO
9001
ISO 9000 SERİSİ
STANDARTLAR, müĢteri memnuniyetinin
artırılmasına yönelik olarak kuruluĢların
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİni kurması ve
geliĢtirmesi konusunda rehberlik eden
ve ISO tarafından yayımlanmıĢ olan bir
standartlar bütünüdür.
ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
Günümüzde, KURULUġLARIN sadece kaliteli mal
veya hizmeti ucuza sunmaları yetmemekte,
ürün veya hizmeti üretirken çevreye saygılı
olmaları, iĢ sağlığı ve güvenliği ile ilgili
önlemleri
almaları
ve
SOSYAL
SORUMLULUKLARINI
YERİNE
GETİRMELERİ
beklenmektedir.
ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ; özünde doğal kaynak
kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya
verilen zararların minimum düzeye indirilmesini
amaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan bir
yönetim modelidir.
ISO 22000 GIDA GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
1 Eylül 2005’te yayımlanan ISO 22000 GIDA
GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ standardı; dünya
çapında güvenli gıda üretim zinciri oluĢturmak
amacıyla oluĢturulmuĢ, uluslararası bir standarttır.
ISO 22000 GIDA GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ; HACCP
sisteminin prensiplerini ve uygulama basamaklarını
tamamlamakta, ISO 9001 ile uyum oluĢturmaktadır.
Bu sayede kuruluĢlar hem güvenli gıda üretimini
sağlamakta hem de kurumsallaĢma süreçlerini
hızlandırarak geliĢimlerine destek vermektedir.
OTOMOTİV KALİTE YÖNETİM SİSTEMLERİ
ISO/TS 16949 Kalite Yönetim
Sistemleri – Otomotiv Üretimi
ve
İlgili
Servis
Parça
Organizasyonlarında
ISO
9001:2008’in
uygulanması
için
Özel
Gereklilikler
standardı.
International Automotive Task Force /IATF
Uluslararası Otomotiv KuruluĢları İĢbirliği
IATF’nin Amacı:
 Uluslararası kalite sistem gereklilikleri konusunda
uzlaĢma sağlanması (otomotiv)
 Belgelendirme için politika ve prosedür geliĢtirilmesi
 Uygun eğitim sağlanması
IAOB / International Automotive Oversight Bureau
Uluslararası Otomotiv Organizasyonu Kurulu
 Belgelendirme sürecini yönetmek amacıyla kuruldu
 Üyeler: Daimler/Chrysler, Ford, General Motors,
AIAG
ISO TS 16949 Farklı Noktaları ve ISO 9001 Değisikliklerinin TS Standardına Yansıması, Fırat İNCELİ, BSI Eurasia, Şubat 2011
International Automotive Task Force
IATF Members
Authoring Organization of ISO/TS 16949 includes:
•
Vehicle manufacturers: BMW, DaimlerChrysler,
FIAT, Ford Motor, GM, PSA, Renault, Volkswagen
•
Industry trade organizations: AIAG, ANFIA,
FIEV, SMMT, VDA
•
Guest members: JAMA
Kaynak: ISO/TS 16949:2002, ASQ Presentation
IAOB / International Automotive Oversight Bureau
Uluslararası Otomotiv Organizasyonu Kurulu
IAOB’nin Amacı:
1. 16949 belgelendirme sürecini uygulamak ve
yönetmek
2. IATF Avrupa ile beraber idare etmek ve eĢgüdüm
sağlamak
3. Küresel tutarlılık için daha ileri destek vermek
4. Merkezi veri tabanı geliĢtirmek ve bunu sürdürmek
ISO TS 16949 Farklı Noktaları ve ISO 9001 Değisikliklerinin TS Standardına Yansıması, Fırat İNCELİ, BSI Eurasia, Şubat 2011
16949’un Beklenen Faydaları
•
•
•
•
•
•
•
Tedarikçi geliĢiminde tutarlılık
Çok katlı üçüncü parti belgelendirmede azalma
Ortak dil
Farklılıklarda azalma
Artan verimlilik
İleri ürün/proses kalitesi
Küresel bir kaynak olduğu için ek güven
ISO/TS 16949:2009
•
•
•
Kalite Yönetim Sistemi
Otomotiv tedarikçileri için
ISO 9001:2008’in uygulaması için özel gereklilikler
ISO TS 16949 Farklı Noktaları ve ISO 9001 Değisikliklerinin TS Standardına Yansıması, Fırat
İNCELİ, BSI Eurasia ฀ubat 2011
62
16949’da Kalite ile ilgili Gereklilikler
ISO TS 16949 Farklı Noktaları ve ISO 9001 Değisikliklerinin TS Standardına Yansıması, Fırat İNCELİ, BSI Eurasia, Şubat 2011
16949’da Sistem Dokümantasyon Modeli
ISO TS 16949 Farklı Noktaları ve ISO 9001 Değisikliklerinin TS Standardına Yansıması, Fırat İNCELİ, BSI Eurasia, Şubat 2011
Eight Principles
1. Customer focus
2. Leadership
3. Involvement of people
4. Process approach
5. System approach to management
6. Continual Improvement
7. Factual approach to decision making
8. Mutually beneficial supplier relationships
Kaynak: ISO/TS 16949:2002, ASQ Presentation.
Continual Improvement Cycle
C
U
S
T
O
M
E
R
R
E
Q
U
I
R
E
M
E
N
T
S
Management
Responsibility
Resource
Management
Inputs
C.I.
Product
Realization
Kaynak: ISO/TS 16949:2002, ASQ Presentation.
Measurement,
Analysis
& Improvement
Product
Outputs
C
U
S
T
O
M
E
R
S
A
T
I
S
F
A
C
T
I
O
N
Automotive Specific Terminology
•
Adds sector terminology
– Control plan
– Design responsible org.
– Error proofing
– Laboratory
– Laboratory scope
– Outsourcing
– Predictive maintenance
– Premium freight
– Remote location &
“site”
– Special characteristics
Kaynak: ISO/TS 16949:2002, ASQ Presentation.
• Modifies ISO terms
– Continual
improvement
– Manufacturing
QS-9000
(Procedure Based)
TS-16949:2002
(Process Based)
Procedures Are:
Processes Are:
 Issued
 Managed
 Driven by task completion
 May be completed by different
departments with different
objectives
 Are segmented
 Satisfy the standard
 Define the sequence of steps
to perform a task
 Static
Kaynak: ISO/TS 16949:2002, ASQ Presentation.
 Driven by desired output
 May be completed by different
departments with the same
objectives
 Flow to conclusion
 Satisfy the stakeholders
 Transform inputs into outputs
 Dynamic
The Process Approach
Purpose
Objectives
Inputs
• Stakeholder Wants & Needs
• Specifications
• Schedule/Timing
• Market Data
• Industry Trends
• Economic Conditions
Kaynak: ISO/TS 16949:2002, ASQ Presentation.
Process
Risks
Outputs
• Products
• Information
Results
HAVACILIK SEKTÖRÜ KALİTE YÖNETİM
SİSTEMLERİ
AS/EN 9100 STANDARDI 1997’de Amerikan
Havacılık Kalite Grubu (AAQG), Uluslararası
Havacılık Kalite Grubu (IAQG) ve havacılık
sektörünün
lider
Ģirketleri
tarafından,
havacılığın tüm alanlarında üstün teknoloji
standartlarını
teĢvik
etmek
üzere
geliĢtirilmiĢtir. AS/EN 9100 esasen ISO
9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi’nin havacılık
endüstrisine uygulanmasıdır.
TIBBİ CİHAZLAR İÇİN KALİTE
YÖNETİM SİSTEMİ
EN
ISO
13485:2003
TIBBİ
CİHAZLAR İÇİN KALİTE YÖNETİM
SİSTEMİ
standardı,
ISO
9001:2000
standardı
temel
alınarak oluĢturulmuĢ, tıbbi
cihazlar için özel Ģartlar içeren
uluslararası bir standarddır.
LABORATUARLAR AKREDİTASYONU
ISO
17025
Deney
ve
Kalibrasyon
Laboratuarlarının Yeterliliği İçin Genel ġartlar
standardı.
ISO 27001 BİLGİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM
SİSTEMİne sahip olmak, kurumların yüzde yüz
güvenlik seviyesine sahip oldukları anlamına gelmez.
Zaten, yüzde yüz güvenlik seviyesine ulaĢmak
mümkün değildir.
SOSYAL SORUMLULUK YÖNETİM SİSTEMİ
SA 8000 Nedir?
SA 8000'in açılımı "Social Accountability 8000 = Sosyal
Sorumluluk 8000"dir. Bu standart; mal ve hizmet
üretiminde etik kurallara uyumu garanti altına almaktadır.
SA 8000 dünyanın her yerinde, her sanayi kolunda, her
büyüklükte kuruluĢa uygulanabilmektedir.
SA 8000:2001 standardına uygun çalıĢan bir kuruluĢta, sağlık
ve güvenlik koĢulları, çalıĢanlarının yaĢlarının çalıĢmaya
uygunluğu, ırk, cinsiyet, din gibi sosyal ayrımlara dayalı iĢ
koĢullarında ve ücret koĢullarında farklılık gözetilmediği,
çalıĢma ve mesai saatlerinin uygunluğu, ücretin yeterliliği,
örgütlenme ve toplu sözleĢme hakkı sistemli olarak güvence
altına alınmıĢ demektir.
ISO 10002 - MÜġTERİ MEMNUNİYETİ YÖNETİM SİSTEMİ
BS 25999 - İġ SÜREKLİLİĞİ VE YÖNETİM SİSTEMİ
Aksaklıkların
risklerini
minimize
etmek
amacıyla İġ SÜREKLİLİĞİ YÖNETİMİ (BCM
Business Contiunity Management) için BS
25999 standardı geliĢtirilmiĢtir.
İġ SÜREKLİLİĞİ; türü ve nedeni ne olursa olsun,
herhangi bir kesinti ya da yıkım durumunda,
kuruluĢun
kritik
iĢ
fonksiyonlarına
(faaliyetlerine) devam etmesini sağlayan bir
metodolojidir.
PAS - 99 ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMLERİ
PAS - 99 ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMLERİ; kalite,
çevre ve iĢ sağlığı ve güvenliği vb. konulardaki
yönetim sistemlerinin tek bir çatı altında
toplanarak bir bütünlük içinde yönetilmesi
amacıyla kurulan sistemlerdir.
PAS (Publicly Available Specifications) 99, ISO
GUIDE 72’nin (Guidelines for the justification and
development of management system standards)
(Yönetim Sistemi Standartları Yazma Kılavuzunun)
altı genel Ģartını temel alan dünyanın ilk ENTEGRE
YÖNETİM SİSTEMİ standardıdır.
ÜST YÖNETİMİN DESTEĞİ
Hiç bir sistem üst yönetimin
desteği olmadan kurulamaz,
kurulsa bile sürdürülemez.
O nedenle, Yönetim Sistemi
kurulmadan önce, SİSTEMİN
ÖNEMİ VE ÜST YÖNETİMİN
SORUMLULUKLARI konusunda
üst yönetimin ayrıntılı bir
biçimde
bilgilendirilmesi
gereklidir.
ÇALIġANLARIN KATILIMI
Yönetim Sistemi sadece bir kaç
kiĢinin (yönetim temsilcisi, proje
ekibi,
vb.)
omuzlarına
yüklenerek gerçekleĢtirilecek bir
olgu değildir.
KuruluĢtaki
tüm
çalıĢanlara
sistemin birlikte yürütüleceğinin
(yönetileceğinin)
anlatılması,
dolayısıyla,
ÇALIġANLARIN
SİSTEMİN
İÇİNE
ÇEKİLMESİ
önemlidir.
EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİ
Eğitimin
ihtiyaçlara
cevap verecek ve uygun
bir
zamanlamayla
gerçekleĢtirilecek
biçimde
belirlenmesi
gereklidir.
Üst
yönetim
için
‘EĞİTİM’
değil,
‘BİLGİLENDİRME’
toplantıları yapılabilir.
DOKÜMANLARIN HAZIRLANMASI
Dokümanlar,
rafları
süslemek
için
değil,
sistemin
uygulanmasını
sağlamak
amacıyla
hazırlanmaktadır.
O
nedenle,
kuruluĢun
yapısına
ve ihtiyacına
uygun
dokümanlar
belirlenmeli, BASİT, KOLAY
ve
ANLAġILIR
OLMASI
sağlanmalıdır.
SİSTEMİN ÇALIġMASI
Sistemin çalıĢması
büyük
engel
faaliyetidir.
konusundaki, en
BELGELENDİRME
Çünkü bir çok kuruluĢ ‘BELGE’yi alınca
her Ģeyin bittiğini düĢünmektedir.
Hâlbuki, alınan belge sistemin varlığını
göstermektedir. Sistemin çalıĢması ondan
sonra yapılacak çalıĢmalara bağlıdır.