Donanım Aygıtları PC sembolik Gösterim Bilgisayarın işleyiş Yapısı: Bilgisayarın işlediği bütün bilgiler 1-0 sayılarına indirgenir. Bu durumda herhangi bir elektrik devresinin veya bir transistorün yapacağı, iki durumdan (0 veya 1) birine uyar. Yani devre ya kapalıdır, elektrik akımı geçiyordur, ya da açıktır, elektrik akımı geçmiyordur. (Buradaki açık, elektrik devresinin açık olduğu, akım geçmediği anlamna gelmektedir.) Bilgisayarda “bilgiler depolandı” veya “bilgiler işleniyor” dendiğinde, fiziksel olarak bir takım transistörlerin açılmasından veya kapanmasından bahsediliyordur. Bilgiler, bilgisayarda işlenmeden önce ikili sayı sistemine çevrilir. Böylece bilgi elektronik devrelerle gösterilir hale gelmis olur. Bundan sonra bilgi işlenir ve işlenen bilginin sonucu yine bizim anlayacağımız biçimde ekrana yansır. Bilgisayar Türleri: Bilgisayarlar genel olarak şu sınıflara ayrılabilir: Kişisel Bilgisayarlar: İş İstasyonları: Mainframe Bilgisayarlar:Mainframeler Süper Bilgisayarlar: (PC) aynı anda tek bir kullanıcı tarafından kullanılabilen ve masaüstünde duran ya da kullanıcının taşıyabildiği bilgisayardır. Bir iş istasyonu, karmaşık veri analizlerini yapabilen ve mühendislik tasarımları için kullanılan daha güçlu tek kullanıcılı bilgisayardır. tipik olarak çok sayıdaki kullanıcı terminalinin işlemlerini yapabilecek bilgisayarlardır. Mainframe bilgisayarlar, bir şirketin bir bölümu tarafından paylaşılan veritabanlarına ulaşımı sağlayan, raporlar alan ve sisteme giriş çıkışları kontrol eden merkezi bilgisayarlardır. Süper bilgisayarlar, yüksek yoğunluklu ziyaretçisi olan web sitelerinde sunucu bilgisayar olarak, bankacılık işlemlerinde ve üretim hatlarında da sıklıkla kullanılmaktadır. Donanım Ve Yazılım Kavramları: Donanım (Hardware): Bilgisayarın fiziksel ve elektronik yapısını oluşturan aygıtlar ve çevre birimlerinin tümüne donanım denir. Ekran, klavye, fare, kablolar, yazıcı, anakart, bellek, sabit disk, disket, merkezi işlem birimi, v.s donanım parçalarıdır ve ilerleyen bölümlerde ayrıntılarıyla ele alınacaktır. HDD Klavye, Kasa, monitör, Ethernet kartı, modem Yazılım (Software): Bilgisayarları çalıştırmak ve sonuçların elde edilmesi için fiziksel aygıtları yönlendirmek amacıyla yazılan programların tümüne genel olarak bilgisayar yazılımı denir. Kısaca, bilgi işlenmesini sağlayan yöntemler topluluğudur. Bilgisayarın işletim sistemi ve diğer programlar yazılımdır. Uygulama yazılımları (Eta, İşletim sistemleri Programlama dilleri Bazı kavramlar Program : Bilgisayara ne yapması gerektiğini söyleyen bir dizi komuttur. Veri : Bilgisayara yüklenmiş işlenmemiş (ham) bilgiye veri denir. Programlama Dili : Bilgisayarlar işlemlerin kendi anlayacağı dilde (makine dili) açıkça yazılmasını isterler. Bu işlemi programlama dilleri üstlenirler. İşletim Sistemi : Bilgisayarların çalışabilmesi için gereken temel yazılım. İşletim sistemi, bilgisayar donanımının doğrudan denetimi ve yönetiminden, temel sistem işlemlerinden ve uygulama yazılımlarını çalıştırmaktan sorumlu olan sistem yazılımıdır. 2005 yılı itibari ile, en yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri iki ana grupta toplanabilir: Microsoft Windows grubu ve UNIX benzeri işletim sistemlerini içeren grup (Linux, Mac OS vb.) Bilgisayar (Computer) Bilgisayar Sistemi Hardware Software Yazılım (Software) • Hem bilgisayar sistemini oluşturan donanım birimlerinin yönetimini hem de kullanıcıların işlerini yapmak için gerekli olan programlardır. - Sistem yazılımları (System software) - Uygulama yazılımları (Application software) Donanım (Hardware) • Bilgisayarın fiziksel ve elektronik yapısını oluşturan ana birimlerin ve çevre birimlerin tümüne "donanım" denir. - İşlemci, ana kart, ekran kartı, RAM, klavye, fare, yazıcı vb… ! Bilgisayarın donanım yapısı Anakart İşlemci RAM Ekran kartı Sabit disk (HDD) Disket sürücü Ses kartı Ağ kartı (Ethernet) Fax modem CD-ROM/DVD-ROM " Monitör " Klavye " Mouse (fare) " Kamera " Hoparlör-mikrofon " Yazıcı " Tarayıcı " Kesintisiz güç kaynağı " Kasa ANA KART ! Ana kart, fiberglast’tan yapılmış, üzerinde bakır yolların bulunduğu, genellikle koyu yeşil bir levhadır. ! Ana kart üzerinde; ! mikro işlemci, ! bellek, ! genişleme yuvaları, ! BIOS ve ! diğer yardımcı devreler yer alır Yapılan testlerde en iyi performans sağlayan anakart, Sıvı Azot kullanarak, saat hızını 7930MHz'e çıkartmayı başarmışlardır 1GB RAM, microSD yuvası, micro-HDMI portu, USB 2.0 girişi, gibi özellikler bulunuyor Anakart (Mainboard) CPU (Central Processing ! Bilgisayarın program komutlarını bellekten Unit) aldıktan sonra kodlarını çözen ve karşılığı olan işlemleri yerine getiren merkez birimdir. ! Bilgisayarın en önemli öğesidir. ! Bu nedenle beyine benzetilir. ! Bilgisayarın yapabileceği tüm komutları verir. ! Tüm herşeyi ve her birimi yönetir. dördüncü nesil Intel'in 2013 için planladığı en hızlı mobil işlemcisi; Core i7-4930MX İşlemci (CPU) BELLEK BELLEK ROM RAM ROM (Read Only Memory): Silinmez bellektir. Bu bellekten sadece okuma yapılır. Temel sistem bilgilerini içerir. ROM’ların veri okuma kapasitesi RAM’e göre düşüktür. ! Üretimleri esnasında özel bilgiler ile programlanmış hafıza tipleridir. ! ROM chipleri sadece bilgisayarlarda değil birçok elektronik cihazda da kullanılmaktadır. Bilgisayarda kullanılan en küçük bilgi birimi bit’dir 8 Bit 1024 B 1024 KB 1024 MB 1024 GB 1024 TB 1024 PB 1024 EB 1024 ZB > > > > > > > > > 1 Byte 1 Kilobyte 1 Megabyte 1 Gigabyte 1 Terabyte 1 Petabyte 1 Exabyte 1 ZeEabyte 1 YoEabyte SABİT DİSK (HDD) Western Digital 4TB kapasiteli yeni sabit disk ! RPM olarak bilinen sabit disk hızı, RPM ne kadar yüksek olursa o kadar hızlı çalışması anlamına gelmektedir. (Hızlı çalışması daha hızlı bir şekilde veri aktarması demektir) ! Milyonlarca küçük mıknatıstan oluşan sabit diskte yanyana duran bu mıknatısların birbirlerine göre durumları birer "0" ve "1" rakamlarını oluşturmaktadır. ! 1 Gb ' lık diskte 8,589,934,592 (8 milyar 589 milyon 934 bin 592) adet küçük mıknatıs bulunur ve bunların saniyede milyonlarcasının yön değiştirmesiyle veriler okunabilir veya değiştirilebilir. Sabit Disk (Harddisk) RAM (Random Access # Bilgisayarınızda o anda çalışan Memory) # programların, gerekli bilgilerin saklanarak daha sonra gerektiğinde kullanım için alındığı alana RAM denir. DDR3 bellekler için hız rekoru: 3900MHz.Kullanıcılar için 2014'te kullanılmaya başlanması beklenen DDR4 teknolojisine kadar DDR3'lerle 4GHz‘ı yakalıyabiliyor. Akıllı telefonlar için az enerji harcayan MRAM modül Ram Ekran Kartı (VGA) Disket Sürücü (Floppy) Ses Kartı Ağ Kartı (Ethernet) Modem CD – DVD Sürücü Monitör (Dokunmatik Ekran) ! Dokunmatik ekranlar (Touch screens), insan parmağına veya sert bir nesneye karşı duyarlı ekranlardır. ! Çoklu dokunmatik ıps monitörü Bilindiği üzere Microsoft'un yeni nesil işletim sistemi Windows 8, gerçek anlamda dokunmatik kullanım deneyimi vadederek, insanların bilgisayar kullanım alışkanlıklarını değiştirmeye çalışıyor. Monitör CRT LCD Bükülebilir ekranlar PEKİ NE KADAR SAĞLAM ? Katlandığı zaman iki yanının arasında sadece 1 mm mesafe kalacak şekilde tam 100 bin kez katlanan ekranın orta kısmında hiçbir aşınma ya da izin oluşmadığı tespit edilmiş. Testin sonucunda ekranda yaşanan tek sorun %6'lık parlaklık kaybı olmuş. Klavye (Keyboard) Fonksiyon Tuşları Daktilo (harf) Tuşları Yön Tuşları Sayı Tuşları Fare (Mouse) KAMERA ! 50 megapiksel H3DII-50, yaklaşık 35.000 YTL'lik fiyat etiketiyle satışa sunulmuş durumda. Hasselblad'ın gelecek yıl tanıtacağı ve muhtemelen Nisan ayında raflarda yerini alması beklenen 60 megapiksel H3DII-60'ı ise 40.000 YTL'yi geçen bir fiyat etiketine sahip olacak. Hasselblad'dan 50MP'lik H3DII-50 dijital kamera 41 Mp Nokia 808 PureView Yeni Teknolojiler Kamera (Webcam) SUNUM CİHAZI ! Bilgisayardan elde edilen görüntünün daha büyük bir zemine yansıtılması için kullanılan araçlardır. ! Avuç içine sığan bir kutu formunda gelen bu cihaz hem bir fare hem de kablosuz sunum kumandası olarak kullanılabiliyor. Masada dururken fare olarak işlev göre bu cihaz masadan aldığınız an ikinci işlevini yapmaya başlıyor. OYUN KONSOLU # Nintendo Wii’nin ilk tanıtıldığında kablosuz bir alet ile uzatan oyun oynamak için yenilikçi bir fikirdi, Microsoft bunu bir adım öteye taşıyor ve hiç kontrol cihazı olmadan tamamen vücut hareketleriyle oyun oynamamızı ve daha birçok aksiyonu yerine getirmemizi sağlıyor. Hoparlör (Speaker) / Mikrofon ANDROID TV MEDIA OYNATICI ! TV'nizi bir, çok fonksiyonlu akıllı TV, bir medya player, büyük görünümlü bir internet tarayıcısı, bir fotoğraf görüntüleyici, bir oyun çalar, bir müzik çalar, bir büyük ekran e-kitap/e-dergi/gazete okuyucu, bir onlinde video TV'ye dönüştüren TV hdmı girişinize bağlanabilen bir kutudur YAZICI ! Baskı cihazlarından çıktı alınması esnasında yaşanan kağıt israfının önüne geçmek için pek çok firma alternatif yöntemler geliştirmeye çalışıyor. Bu yöntemlerden birisi silinebilir tonerler ile çıktı alınan kağıtları tekrar kullanabilmek. ! Fotokopi cihazı, özel üretilmiş bir toner kullanarak baskı veriyor. Daha sonra gerek kalmadığında yine özel bir renk silici cihaz ile kağıt üzerindeki baskı siliniyor ve kağıt tekrar kullanmaya hazır hale geliyor. Özel toner sadece uyumlu fotokopi cihazlarında kullanılabiliyor ancak kağıt için bir sınırlama yok. ! Bu şekilde bir kağıdı en fazla 5 kez fotokopi cihazında kullanabiliyorsunuz. Cihaz ayrıca toneri silerken tarama da yapıyor ve bilgileriniz silinmeden önce saklanmış oluyor. Toneri silinen kağıt kullanılamıyacak durumdaysa cihaz onu ayrı bir tepsiye biriktiriyor. Yazıcı (Printer) Mini Yazıcı ! Sanallığı, pratik bir şekilde kağıda döküyor. Akıllı telefonlarınız aracılığı ile her türlü haber, hava durumu, bulmaca, özel notlarınız, mesajlarınız ve daha binlerce bilgiyi bu cihazlar aracılığı ile kağıda dökebiliyorsunuz. 3D YAZICI ! Balmumu veya plastik materyallerin mürekkep olarak kullanıldığı 3D yazıcılar genelde bir 3D baskı yazılımı ile kontrol ediliyor ve katman katman model 3D olarak yazdırılıyor. ! Başlangıçta mühendislik uygulamaları alanında sonuçları daha iyi analiz edebilmek adına kullanılan 3 boyutlu yazıcılar artık ev ve ofislerimizi hedefine aldı. ! Boyutları küçülen ve daha karşılanabilir fiyatlara inen 3D yazıcılar, hobi amacıyla ve özellikle çocuklara yönelik baskılar ile tercih edilir hale geldi. Tarayıcı (Scanner) Kesintisiz Güç Kaynağı (UPS) Wi-fi # Kablosuz iletişimde yerini alan bir teknoloji de Wi-Fi (Wireless Fidelity-Kablosuz Bağlılık) teknolojisidir # Standart bir wi-fi adabtörü, açık alanda 305 metre kapalı alanda 122 metre mesafeye kadar çıkabilmektedir. Bu mesafeyi etkileyen etkenler kullanılan antene, bina yapısına ve kullanılan alana(manyetik) göre değişir. ! Dış alanda kullanabilmek için farklı çeşitlerde adaptörler bulmak mümkün bunların çekim mesafesi yaklaşık olarak 1-10 km arasında değişebilmekte. Kasa (Tower) YAZILIM Yazılım bir teknoloji terimidir.Anlamı; Hem bilgisayar sistemini oluşturan donanım parçalarının yönetimini hem de kullanıcıların işlerini yapmak için gerekli olan komutlar topluluğuna yazılım denilmektedir. Kullanıcılar bilgisayarlarda işlerini icra etmek için programlara ihtiyaçları vardır .Tüm bu programlar yazılım olarak adlandırılır A.UYGULAMA YAZILIMLAR 1. Genel Amaçlı Uygulama Yazılımları 2. Özel Amaçlı Uygulama Yazılımları B. SİSTEM YAZILIMLARI 1. İşletim Sistemi Yazılımları 2. Programlama Dilleri 3. Servis Yazılımları A.UYGULAMA YAZILIMLAR Genel Amaçlı Uygulama Yazılımları: Günümüzde bilgisayar sistemleri için çok sayıda genel amaçlı uygulama yazılımı mevcuttur. Bu yazılımlardan kişi ve kurumlarca en yaygın olarak kullanılanları kelime işlem programları, elektronik hesap tablosu programları ve dosya/veri tabanı yönetim sistemleridir. $ Hesap tablosu programları: Bilgisayarı elektronik hesap makinesine dönüştüren programlardır. $ Kelime işlem programları: Bilgisayar ortamda, kelimeler, metinler üzerinde yapılan her türlü düzeltme, ekleme,silme veya taşıma gibi işlemleri kolaylaştıran programlardır $ Dosya yöneticileri ve veri tabanı yönetim sistemleri Büyük miktarlardaki verileri depolayıp bu verilere hızlı bir erişim sağlanmasına ve bu verilerden raporlar hazırlanmasına imkan veren programlardır. 2.Özel Amaçlı Uygulama Yazılımları Özel amaçlı uygulama yazılımları belirli bazı işleri icra etmek için geliştirilen dolayısıyla sınırlı amaçları olan yazılımlardır. Aşağıda belli bazı özel amaçlı yazılım türleri kısaca izah edilmiştir $ Sunum: Bu uygulamalar her türlü grafik, ses ve video görüntülerinin kullanılmasına imkan verir $ Analiz ve karar verme: Karar destek sistemleri bu tür bir yazılımdır. $ Planlama, programlama, koordinasyon ve organizasyon: Finansal planlama, bütçe, masraf ve satış raporları hazırlama, toplantı gündemlerinin hazırlanması ve randevuların ayarlanması gibi işler yine uygulama yazılımları yardımıyla yapılır. $ İletişim,Eğitim ,Raporlama gibi programlarda özel amaçlı yazılımlar kapsama girerler. B. Sistem Yazılımları Sistem yazılımları, uygulama yazılımları ile bilgisayar donanımı arasında aracılık eden yani bilgisayar sisteminin pürüzsüz bir şekilde çalışmasını sağlayan yazılımlardır. Bu kısımda işletim sistemi (Operating System) ve hizmet (Utility) yazılımları mevcuttur. 1. İşletim Sistemi Yazılımları Bir işletim sistemi, bilgisayar sisteminin yapacağı işleri yöneten programlar bütünüdür. Bir işletim sisteminin gerçekleştireceği temel işlemler; 1,Merkezi işlem birimini farklı işlere yönlendirmek, 2.Ana belleği yönetmek, 3. Harici kayıt cihazlarını yönetmek, 4. Giriş/çıkışları kontrol etmek, 5. Bilgisayar sisteminin güvenliği ve kontrolünü sağlamaktır . . Mikrobilgisayar İşletim Sistemleri İşletim Sistemi Macintosh System (MOS) Açıklama MS-DOS IBM uyumlu bilgisayarlarda kullanılan en popüler işletim sistemi. NetWare Mikrobilgisayarlarla oluşturulan yerel alan ağlarında en fazla kullanılan çok kullanıcılı bir işletim sistemi. OS/2 IBM ve IBM uyumlu bilgisayarlarda kullanım için tasarlanmış grafik arayüzlü bir işletim sistemi. UNIX Mikrobilgisayarlar dışındaki bilgisayarlarda da kullanılan çok kullanıcılı popüler bir işletim sistemi. Windows IBM ve IBM uyumlu bilgisayarlarda kullanılan grafik arayüzlü en popüler işletim sistemi. Windows NT Mikrobilgisayar yerel alan ağlarında kullanılan ve gittikçe popüler olan çok kullanıcılı bir işletim sistemi. Apple Macintosh bilgisayarlarda kullanılan simgeye yönelik işletim sistemi. Büyük Bilgisayarların İşletim Sistemleri Bu işletim sistemleri aynı anda bir çok programın çalışmasını, birden fazla işin yapılmasını sağlar ve zaman paylaşımını ve belleğin kullanımını düzenler. İşletim Sistemi AIX AOS, DG COS, UNICOS Açıklama IBM’in UNIX temelli işletim sistemi. Data General minibilgisayarlarında kullanılan işletim sistemleri. Cray süper bilgisayarlarında kullanılan işletim sistemleri. MCP/AS, OS/1100 MVS, VM, VSE Unisys anabilgisayarlarında kullanılan işletim sistemleri. IBM anabilgisayarlarında kullanılan işletim sistemleri. OS/400 IBM AS/400 bilgisayarlarında kullanılan işletim sistemi. PICK Minibilgisayarlarda kullanılan son derece esnek bir işletim sistemi. Minibilgisayarlarda, mikrobilgisayarlarda ve bir kısım anabilgisayarlarda kullanılan portatif bir işletim sistemi ailesi. DEC firmasının VAX minibilgisayar serisinde kullanılan bir UNIX VMS Servis Yazılımları Servis Yazılımı Yedekleme programları Görüntü düzenleme prog. Dosya sıkıştırma prog. Teşhis programları Disk yüzeyini düzenleyici programlar Disk tamir araçları Genişletme programları Dosya transfer prog. Açıklama Disk içeriğini yedeklemek için kullanılan programlar Menü biçimi veya renkleri vb. değiştirmek için kullanılan programlar Kayıt birimlerinde daha az yer tutması için dosyaları sıkıştırmakta ve açmakta kullanılan programlar Yazılımlardaki kusurları ve diğer problemleri ortaya çıkarmak için kullanılan programlar Disk yüzeylerinin en etkin bir şekilde kullanımını sağlayan programlar Kayıp veya hasarlı dosyaları ortaya çıkaran ve onaran, ayrıca disk üzerindeki fiziksel hataları bularak bu kısımlara veri yazılmamasını sağlayan programlar İşletim sistemi menülerine komutlar veya fontlar ekleyen programlar Farklı programlar veya bilgisayar sistemleri arasında dosya transferini kolaylaştıran programlar 4. Kötü Amaçlı Yazılımlar Bilgisayara zarar vermek, programları bozmak, yok etmek yada silmek amacıyla yazılmış programlardır. Bu yazılımlar ; Truva Atları, Ağ Solucanları, Virüsler ve Casus Yazılımlardır a. Truva Atları (Trojanlar): Bilgisayarda faydalı bir iş icra eder gibi görünmekte iken, aslında sisteme zarar vermek amacıyla yazılmışlardır. . Bununla birlikte, yararlı iş yapan bir programın içerisine kötü amaçlı kişiler tarafından Truva yazılımları yerleştirilmesi de mümkündür. b. Virüsler: Dorudan bilgisayara ve yazılımlara zarar vermek için yazılmışlardır. Bir virüsün üç temel karakteristiği bulunur; Kopyalama mekanizması, Aktifleşme kodu ,Amaç. V i r ü s l e r, k e n d i k e n d i l e r i n i kopyalayacak kodlara sahiptir. Kopyalandığı makinede bulaşmak için uygun program ararlar. c. Ağ Solucanları: Ağ bağlantıları vasıtasıyla sistemden sisteme kendini kopyalayabilen programlardır. d. Casus Yazılımlar : Casus yazılımlar Internet bağlantısına sahip bilgisayarlarda, kullanıcının bilgisi dışında başka sitelere bağlantı kurmaya, Internet’ten istem dışı reklamlar indirmeye ve belirli sitelere yönlendirme yapmaya yarayan yazılımlardır. Kötü Amaçlı Programlara Karşı Nasıl Önlem Alınılabilinir? Anti-virüs (Avast,Eset,Norton,Avira)programlar kullanılabilir ancak şu hususlara dikkat edilmelidir; $ $ $ Test sonuçları yüksek olmasına dikkat etmeliyiz. Lisanslı olarak kullanılmalıyız. Gelişen ve değişen virüsleri yakalayabilecek şekilde güncellemeliyiz