SÖZLÜK Aç› Aç›ortay Alan Aksiyom Analitik Düzlem Analitik Geometri Apsis Ayk›r› Do¤rular : : : : : : : : A bafllang›ç noktalar› ortak olan iki ›fl›n›n birleflimi. bir aç›y› iki efl aç›y› ay›ran ›fl›n. bir yüzeyin ölçümü. do¤rulu¤unu ispatlamadan kabul etti¤imiz önerme. koordinat eksenleri ile belirtilmifl düzlem. geometride koordinat sistemlerinin ve cebirsel yöntemlerin kullan›ld›¤› matematik dal›. bir noktan›n koordinatlar›n› belirten s›ral› ikililerin birinci bilefleni. bir düzlem içinde bulunmayan do¤rular. B : karfl›l›kl› aç›lar› eflit veya karfl›l›kl› kenarlar› orant›l› olan geometrik flekiller. : bir vektörü belirten s›ral› ikililerden herhangi biri. : iki kümenin elemanlar› aras›nda bir elemana karfl› bir eleman al›narak yap›lan Benzerlik Bileflen Bire bir eflleme karfl›laflt›rma. Birim Birim çember Birim kare Birim vektör Boyut Bölge Bütünler aç› : : : : : : : hesaplamada, saymada ve ölçmede temel olarak al›nan de¤er. merkezi orijin ve yar›çap› 1 birim olan çember. bir kenar› 1 birim olan kare. uzunlu¤u 1 birim olan vektör. geometrik olarak uzunluk, alan ve hacim fikrini yaratan kavram. koordinat eksenlerinin analitik düzlemde ay›rd›¤› çeyrek düzlemlerin her biri. ölçüleri toplam› 180 derece olan iki aç›dan her biri. Cavalieri prensibi Çak›fl›k do¤rular Çap Çember Çeflitkenar üçgen Çevre Çokgensel bölge : : : : : : : C-Ç farkl› cisimlerin hacimlerinin eflit olmas›n› sa¤layan bir prensip. en az iki ortak noktas› bulunan do¤rular. çemberde en uzun kirifl. düzlemde sabit bir noktadan eflit uzakl›kta bulunan noktalar kümesi. kenar uzunluklar› farkl› üçgen. bir kapal› bir e¤ri parças›n›n uzunlu¤u olan pozitif say›. bir çokgen ile iç bölgesinin birleflimi. Derece Denklem D›fl aç› Dik aç› Dik do¤rular Dik düzlemler Dik kenar Diklik merkezi Do¤ru Do¤ru parças› Dönel yüzey Düzgün çokgen Düzlem Düzlemsel noktalar : : : : : : : : : : : : : : D aç› ölçme birimi. eflitlik yüklemi ile yap›lan aç›k say› önermeleri. bir çokgende herhangi bir iç aç›n›n bütünleyeni. ölçüsü 90 derece olan aç›. 90 derecelik aç› oluflturan iki do¤ru. ölçek aç›s›n›n ölçüsü 90 derece olan düzlemler. bir dik üçgende dik aç›y› oluflturan kenarlardan her biri. üçgende yüksekliklerin kesiflti¤i nokta. her iki ucundan s›n›rs›z olan düz çizgi. iki ucu da s›n›rl› olan düz çizgi. bir e¤rinin,bir do¤ru etraf›ndan dönmesiyle oluflan yüzey. kenar uzunluklar› ve aç›lar› efl olan çokgen. s›n›rs›z büyüklükteki düz yüzey. ayn› düzlemde bulunan noktalar. E¤im E¤im aç›s› Eksen Efl Eflit Eflitlik Eflitsizlik Eflkenar üçgen : : : : : : : : E düzlemde bir do¤runun x ekseni ile pozitif yönde yapt›¤› aç›n›n tanjant›. düzlemde bir do¤runun x ekseni ile pozitif yönde yapt›¤› aç›. koordinat düzlemlerini oluflturan say› do¤rular›ndan her biri. her bak›mdan t›pat›p ayn›. belli bir bak›mdan birbirinden fazla yada eksik olmayan. iki veya daha çok fleyin eflit olma durumu. <, >, ≤ ve ≥ yüklemlerinin birisi ile elde edilen say› önermeleri. kenar uzunluklar› efl olan üçgen. 148 Genifl aç›l› üçgen : Geometrik orta : Geometrik yer : Grafik : G bir iç aç›s› 90 dereceden büyük olan üçgen. iki pozitif reel say›n›n çarp›m›n›n karekökü. ayn› özelli¤e sahip noktalar kümesi. bir ba¤›nt›ya analitik düzlemde karfl›l›k gelen noktalar kümesi. Hacim Hipotenüs Hipotez Hüküm H bir cismin uzayda kaplad›¤› yer. bir dik üçgende en uzun kenar. p⇒q fleklindeki bir teoremin” p” önermesi. p⇒q fleklindeki bir teoremin”q” önermesi. : : : : I-‹ Ifl›n : do¤ru üzerinde al›nan bir nokta ile bu noktan›n bir taraf›nda kalan tüm noktalar›n birleflimi. ‹kili : iki nesnenin oluflturdu¤u bir eleman. ‹kizkenar üçgen : iki kenar› efl olan üçgen. ‹spat : bir önermenin,daha önce do¤ru oldu¤unu bildi¤imiz önermelerden yararlanarak do¤rulu¤unun gösterilmesi. Kenar : Kenarortay : Kesen : Kesik koni : Kirifl : Komflu aç›lar : Koni : yüzey . Kartezyen (dik) Koordinat sistemi: Koordinat : Küp : Küre : K bir fleklin s›n›rlar›n› belirleyen do¤ru parçalar›ndan her biri. bir üçgende bir kenar›n orta noktas›n› karfl› köfleye birlefltiren do¤ru parças›. çemberi iki noktada kesen do¤ru. bir koniyi kesen ve tabana paralel olan bir düzlemle taban aras›nda kalan koni parças›. bir e¤rinin farkl› iki noktas›n› birlefltiren do¤ru parças›. köfleleri ile birer kenar› ortak olan iç bölgeleri ayr›k olan iki aç›. bir noktadan geçen bir do¤runun, kapal› bir e¤riye dayanarak hareket ettirilmesiyle oluflan bafllang›ç noktas›nda birbirine dik iki say› do¤rusunun oluflturdu¤u sistem. analitik düzlemde bir noktaya karfl›l›k gelen s›ral› ikili. boyutlar› ayn› olan dikdörtgenler prizmas›. uzayda sabit bir noktadan ayn› uzakl›kta bulunan noktalar kümesi. L Lineer (do¤rusal) Bileflim : iki veya daha çok vektörün reel say›lar ile çarp›l›p toplanmas›. Lineer denklem : bilinmeyenleri 1.dereceden olan denklemler. Lineer denklem Sistemi : iki veya daha fazla lineer denklemin oluflturdu¤u sistem. Merkez aç› Mutlak de¤er M : köflesi çember merkezinde olan aç›. : say› do¤rusu üzerinde bir say›n›n bafllang›ç noktas›na olan uzakl›¤›. Nokta Norm Normal N : düflünebildi¤iniz en küçük iz (tan›ms›z terim). : bir vektörün boyu veya uzunlu¤u. : bir e¤rinin te¤etine de¤me noktas›nda dik olan do¤ru. Oran Orant› Ordinat Orijin Orta dikme Orta nokta Ölçek aç›s› : : : : : : : O-Ö ayn› cinsten iki çokluktan birinin di¤erine bölümü. iki oran›n eflitli¤i. Bir noktan›n koordinatlar›n› belirten s›ral› ikililerin ikinci bilefleni. koordinat eksenlerinin kesim noktas›. bir do¤ru parças›na orta noktas›nda dik olan do¤ru. bir do¤ru parças›n›n uç noktalar›ndan eflit uzakl›kta bulunan noktas›. iki düzlem aras›ndaki aç›. 149 Paralel do¤rular Paralel düzlemler Piramit yüzey. Prizma Silindir yüzey. Taban P : ayn› düzlemde arakesitleri bofl küme olan do¤rular. : arakesitleri bofl olan düzlemler. : bir noktadan geçen ve bir çokgene dayanarak hareket eden bir do¤runun oluflturdu¤u : bir do¤runun bir çokgene dayanarak kendisine paralel kaymas› ile oluflan yüzey. S : bir do¤runun kapal› bir e¤riye dayanarak kendisine paralel hareket etmesi ile oluflan T : bir vektör uzay›nda lineer ba¤›ms›z olan ve her vektörün bunlar›n lineer bileflim fleklinde yaz›labildi¤i vektörler kümesi. : ölçüsü 360 derece olan aç›. : tan›mlamadan alg›lad›¤›m›z terim. : bir dik üçgende bir dar aç›n›n karfl›s›ndaki dik kenar uzunlu¤unun komflu dik kenar Tam aç› Tan›ms›z terim Tanjant uzunlu¤una oran›. Te¤et do¤rusu Te¤et çemberler Teorem Terim : : : : Uzakl›k Uzay Üçgen U-Ü : iki noktay› birlefltiren do¤ru parças›n›n uzunlu¤u. : düflünebildi¤imiz bütün noktalar›n kümesi. : do¤rusal olmayan üç noktay› ikifler ikifler birlefltiren do¤ru parçalar›n›n birleflimi. Vektör V : denk yönlü do¤ru parçalar›n›n ay›rd›¤› denklik s›n›flar›ndan her birisi. Yönlü do¤ru parças› parças›. Yükseklik : Z›t ›fl›n : Z›t vektörler : bir e¤ri ile bir tek ortak noktas› olan do¤ru. bir ortak noktas› olan çemberler. ispat› yap›labilen önerme. özel anlam› olan kelime veya kelime gruplar›. : Y-Z uç noktalar›ndan biri bafllang›ç noktas› di¤eri bitim noktas› olarak tan›mlanan do¤ru bir üçgende bir köfleden karfl› kenara indirilen dikme uzunluk. bafllang›ç noktalar› ortak yönleri z›t olan ›fl›nlar. do¤rultular› ayn› olan yönleri farkl› olan iki vektör. 150 SEMBOLLER ⇒ ⇔ ∀ ∈ ∅ ∉ ⊂ ∩ ∪ = ≠ < > ≤ ≥ ≡ ∼ ⊥ // [AB [AB] |AB| Va ha nA ise ancak ve ancak her eleman› bofl küme eleman› de¤il alt küme kesiflim birleflim eflit eflit de¤il küçük büyük küçük veya eflit büyük veya eflit efl benzer dik paralel AB ›fl›n› AB do¤ru parças› AB do¤ru parças›n›n uzunlu¤u a kenar›na ait kenarortay uzunlu¤u m(ëA) A aç›s›n›n ölçüsü AéBC ABC aç›s› A¿BC ABC üçgeni A(A¿BC) r ABC üçgeninin alan› AB a kenar›na ait yükseklik uzunlu¤u A aç›s›na ait aç›ortay uzunlu¤u yar›çap |x| AB yönlü do¤ru parças› x reel say›s›n›n multak de¤eri ÂA A vektörü |ÂA| ya da ||ÂA|| A(x,y) ∆ {Âe1, Âe2} A vektörünün normu (uzunlu¤u) A noktas›n›n koordinatlar› ax2+bx+c=0 denkleminde b2–4ac nin de¤eri (diskriminant) veya lineer denklem sisteminde kat say›lar determinant› R2 nin standart taban› ( ( Âe1 = (1,0) ve Âe2 = (0,1) ) ) 151 KAYNAKÇA MEB Devlet kitaplar› serisi 1. Geometri 1 2. Geometri 2 3. Geometri 3 4. Analitik Geometri 152