müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlik ve müzik yeteneğine
advertisement
The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3176 Number: 41 , p. 417-431, Winter II 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi 20.11.2015 Yayınlanma Tarihi 31.12.2015 MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ GENEL ÖZYETERLİK VE MÜZİK YETENEĞİNE YÖNELİK ÖZYETERLİK ALGILARININ İNCELENMESİ RESEARCH ON GENERAL SELF-EFFICIENCY AND SELF-EFFICIENCY PERCEPTION ON MUSICAL SKILLS OF PRE-SERVICE MUSIC TEACHERS Öğr. Gör. Dr. M. Selin MİLLİ Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Öz Araştırmanın amacı, müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlikleri ile müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinin belirlenerek aralarındaki ilişkinin saptanmasıdır. Ayrıca her iki özyeterlik algıları, cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, mezun olunan lise türü, ekonomik düzey, en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği gibi farklı değişkenler açısından incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmaya dört farklı üniversitenin Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalında okuyan 387 müzik öğretmeni adayı katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Genel Özyeterlik Ölçeği” ve “Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistik yöntemleri ve bağımsız gruplar için t-Testi ile Tek Faktörlü Varyans Analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Adayların genel özyeterliklerinin müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri üzerindeki etkisi Doğrusal Regresyon Analiziyle karşılaştırılmıştır. Araştırmanın bulguları, müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin “mezun olunan lise türü” açısından incelendiğinde güzel sanatlar lisesi mezunları için olumsuz yönde anlamlı bir fark olduğunu göstermiştir. Ayrıca, müzik öğretmeni adaylarının hem genel özyeterlikleri hem de müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri, “tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği” açısından incelenmiş ve her iki özyeterlik düzeyinde de müzik öğretmenliği bölüme devam etme ya da bitirme isteğinde olan adaylar için olumlu yönde anlamlı bir farka ulaşılmıştır. Yine elde edilen bulgular, müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlikleriyle müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri arasında doğrusal bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Genel Özyeterlik, Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik, Müzik, Müzik Eğitimi, Müzik Öğretmeni Adayı 418 Selin MİLLİ Abstract Purpose of the research is to identify general self-efficiency and self-efficiency perception on musical skills of pre-service music teachers and to determine the relation between each other. In addition, both self-efficiency perceptions have been tried to be analyzed in terms of several variants such as gender, age, grade at school, high school type which is graduated from, economical status, dwelling unit where individual has lived for the longest time, education degree of mother and father, and ambition of studying in the same department if they are given a chance. 387 pre-service music teachers, who study in department of musical education at Faculty of Fine Arts from four different universities, have participated in the research. “General Self-Efficiency Scale” and “Scale of Self-Efficiency on Musical Skills” have been used for the purpose of collecting data in the research. Descriptive statistical methods, and t-Test and One-Way Analysis of Variance (ANOVA) for independent groups are used in analysis of the data. Influences of pre-service teachers’ general self-efficiency on self-efficiency of musical skills have been compared by means of Linear Regression Analysis. Findings of the research have shown that there is a considerably negative difference for graduates of fine arts high schools when general self-efficiency of pre-service music teachers has been analyzed in terms of “high school type which is graduated from”. Furthermore, both general selfefficiency and self-efficiency on musical skills of pre-service music teachers have been analyzed in terms of “ambition of studying in the same department if they are given a chance” and at both self-efficiency level, a significant positive difference has been reached for pre-service teachers, who are eager for continuing to study or finish music teaching department. Besides, findings obtained from the research have shown that there is a linear relationship between general self-efficiency and self-efficiency on musical skills of pre-service music teachers. Keywords: General Self-efficiency, Self-efficiency on Musical Skills, Music, Music Teaching, Pre-Service Music Teacher 1.GİRİŞ Eğitim, bireylerin ve dolayısıyla toplumların çağın özelliklerine uygun olarak değişim ve gelişimlerinde rol oynayan önemli bir süreçtir. Yalnızca zihinsel sürece ağırlık veren eğitim yerine, öğrenilen bilgileri kullanırken sosyal ilişkilerde de başarılı olmayı hedefleyen çağdaş eğitimin amacı ise bireyin çok yönlü yetiştirilmesidir. Bu amaç çerçevesinde bireylerde yaratıcı düşüncenin gelişmesi sanat eğitiminin önemini karşımıza çıkarır. Sanat eğitimi her şeyden önce duyuların eğitimidir (İpşiroğlu, 1994). Sanat eğitiminin bir dalı olan müzik eğitimi ise müziksel davranış kazandırma veya müziksel davranış değişikliği oluşturma süreci biçiminde tanımlanabilir (Uçan, 1994: 14). Müzik eğitiminde, işitme eğitimi, çalgı ve ses eğitimiyle psiko-motor davranışların, teorik müzik bilgilerinin edinilmesi ve müzik formasyon bilgilerinin kazanılması sürecinde ise bilişsel davranışların oluşumu hedeflenir (Bilgin, 1984: 56). İnsanın bulunduğu, insan davranışlarının söz konusu olduğu tüm alanlar gibi müzikal olaylar ve müzikologların söz konusu olduğu tüm durumlar da psikolojinin çalışma alanına girer (Bilgin, 1984). Dolayısıyla hem bireysel hem de sosyal bir değişim sürecini içeren müzik eğitiminde de durum aynıdır. Müzik eğitimi ve öğretimi sürecinin niteliğinde etkin rol oynayan öğrenci, öğretim araçları ve öğretim programı gibi ana unsurların yanı sıra diğer bir önemli unsur da bu eğitimi gerçekleştirecek olan müzik öğretmenidir (Sun, 1996: 89). Bireyi belirlenen amaçlara ulaştırma konusunda son derece önemli bir göreve sahip olan öğretmenlerin ya da öğretmen adaylarının özyeterlik algıları da önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Özyeterlik, bi- Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterlik Ve Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algılarının İncele… 419 reylerin muhtemel durumlarla başa çıkabilmek için gerekli olan eylemleri ne kadar iyi yapabildiklerine dair yargılarıdır (Bandura, 1982). Özyeterlik bireyin seçeceği etkinlikleri, bir etkinlikte harcayacağı çabayı, bir zorlukla karşılaştığında göstereceği sebat süresini, kaygı ya da güven duygusunu etkiler (Ersanlı, 2005: 397). Özyeterlik, yetenekli olmaya değil, ama kişinin kendi kaynaklarına güvenmesine karşılık gelir. Bir durumla baş etmede yeterli becerileri olan, ancak özyeterliği düşük olan kişi, söz konusu becerilerini harekete geçiremeyecektir (Yıldırım ve İlhan, 2010: 2). Bandura, bilişsel olarak öğrenilenlerin davranışa dönüştürülebilmesi için bireyin fiziksel ve psikomotor özelliklerinin uygun olmasının yanında; yeterli isteğe ve başarabileceği inancına yani özyeterlik kapasitesine sahip olması gerektiğini vurgulamaktadır (aktaran Ersanlı, 2005: 401). Senemoğlu (2005: 230), özyeterliği, bireyin gelecekte karşılaşabileceği güç durumların üstesinden gelmede ne derecede başarılı olabileceğine ilişkin kendi hakkındaki yargısı, inancı biçiminde tanımlarken, bireyin gelecekte öğretmenlik mesleğini seçmesi durumunda özyeterliğin önemli bir etken olduğunu belirtir. İnsanlar farklı alanlarda farklı derecelerde özyeterlik inançları geliştirirler. Bu farklılıklar, niçin benzer beceri düzeyi olan bireylerin, farklı performans gösterebildiklerini ve niçin bir bireyin beceri düzeyinde bir değişiklik olmaksızın, farklı koşullar altında farklı performans gösterebildiğini açıklama konusunda yardımcıdır (Driscoll, 2012: 357). Karmaşık öğrenme ve performansa dayanan müzik eğitimindeki hedef davranışların kazanılma sürecinde de güdü, öğrenme ve gelişim gibi alanlarda oldukça önemli yeri olan özyeterlik inançlarının gizli bir değişken olduğu bilinir (Özmenteş ve Özmenteş, 2008 a; 2008 b). Özyeterliğin beceri merkezli bir özellik olması, yeteneğe dayanan birçok alanda olduğu gibi bireylerin müzik alanında da bir özyeterlik inancına sahip olduğunu düşündürür (Özmenteş, 2014: 142). Müzikal özyeterlik, müzisyenin müzik yeteneğine ya da müzikte belirgin bir amaca ulaşma kapasitesine ilişkin geliştirdiği inanç ve özyeterliğin müzikteki yansıması olarak kabul edilir (Stipek, 1998; aktaran Özmenteş, 2014: 142). Dolayısıyla, bireyin sahip olduğu müziksel özelliklere atfen geliştirdiği algılar toplamı olan müzik özyeterliği, müzikal kimliğin önemli bir belirleyicisi olarak değerlendirilebilir (Özmenteş, 2014: 142). Buradan hareketle performansa dayanan bir alanda kendilerini yetiştirmek zorunda olan müzik öğretmeni adaylarının özyeterlik algılarının başarılarında önemli bir etken olduğu söylenebilir. Müzik eğitimi ve özyeterlik konularında yapılan akademik çalışmalar ve sonuçları konunun önemi bakımından ipuçları vermektedir. McPherson ve McCormick (2006) tarafından yapılan “Müzik Performansı ve Özyeterlik” başlıklı çalışmada özyeterliğin müzikal performans üzerindeki etkisi araştırılmış ve özyeterliğin müzikal performans üzerinde önemli bir etken olduğu sonucuna ulaşmıştır. Özmenteş (2014), mesleki müzik eğitimi alan öğrencilerin müzik özyeterlikleri, benlik saygıları ve bireysel özellikleri arasındaki ilişkiyi incelendiği çalışmasında, müzik özyeterliği ile benlik saygısı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişi olduğu sonucuna ulaşmıştır. Yine Özmenteş ve Özmenteş’in (2008 b) çalgı eğitiminde müzik yeteneğine yönelik özyeterlik ve kişisel özellikler arasındaki ilişkinin incelendiği araştırmada, müzik öğretmeni adayları ile konservatuar öğrencilerinin müzik yeteneğine yönelik özyeterlik düzeylerinin cinsiyete, günlük çalgı çalma süresine, çalgı deneyimlerine ve okumakta olduğu okula göre önemli farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Şeker’in (2014) müzik öğret- 420 Selin MİLLİ meni adaylarının akademik özyeterlik düzeyleri ile çalgı çalmaya yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmasında, adayların akademik özyeterlik düzeyi arttıkça çalgı çalmaya ilişkin tutumlarının da arttığı ifade edilmiştir. Yağcı ve Aksoy’un (2015) müzik öğretmeni adaylarının akademik özyeterlikleri ile öğretmenlik özyeterlikleri arasındaki ilişkinin incelendiği çalışmalarında, bu iki özyeterlik arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna karşın, Akbulut’un (2006) müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin özyeterlik inançlarının ölçüldüğü çalışmada, müzik öğretmen adaylarının sınıf düzeyi ve cinsiyet değişkenleri bakımından, müzik dersine ilişkin özyeterlik inanç düzeylerinde ve söz konusu bu değişkenler açısından müzik öğretmeni adaylarının müzik dersine ilişkin derse öğrenci katılımı sağlama, öğretimsel stratejileri kullanma ve sınıf yönetimi boyutlarında özyeterlik inanç düzeylerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmadığı belirtilmiştir. Küçük (2011), müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algıları, özel yetenek sınavı başarıları ve akademik başarıları arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmasında, öğrencilerin müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algısı ile özel yetenek sınavı başarıları ve akademik başarı arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı sonucuna ulaşmıştır. Yukarıda belirtilen araştırmalarla birlikte, genel anlamda, müzik öğretmeninin hem sınıf içi müzik eğitimi sürecinde hem de sınıf dışında göstereceği performansa dayalı müzikal etkinliklerde mevcut yeteneğini kullanması ve karşılaştıkları zorluklarla baş edebilme durumlarında özyeterlik algısının etken bir faktör olduğu söylenebilir. Araştırmalar incelendiğinde, geleceğin müzik öğretmeni olacak aday öğretmenlerin genel özyeterlik ve müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algılarının hangi düzeyde olduğu ve bu özyeterlik alanları arasında bir ilişki olup olmadığının araştırılmadığı gö- rülmektedir. Bu nedenle bu araştırma ile müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlik ve müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algı düzeylerinin belirlenmesi, aralarında bir ilişki olup olmadığının açığa çıkarılması amaçlanmıştır. Ayrıca belirlenen değişkelerin genel özyeterlik ve müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algıları üzerinde bir fark yaratıp yaratmadığı saptanmaya çalışılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda, müzik öğretmeni adaylarının; (1) Genel özyeterlikleri ne düzeydedir? (2) Müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri ne düzeydedir? (3) Genel özyeterlikleri; cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, mezun olunan lise türü, ekonomik düzey, en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği gibi değişkenler açısından anlamlı bir fark göstermekte midir? (4) Müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri; cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, mezun olunan lise türü, ekonomik düzey, en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği gibi değişkenler açısından anlamlı bir fark göstermekte midir? (5) Genel özyeterlikleri ile müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? şeklinde belirlenen sorulara yanıt aranmıştır. 2. YÖNTEM 2.1. Araştırmanın Modeli Bu çalışmada, nicel araştırma yöntemlerinden olan genel tarama modellerinden “ilişkisel tarama modeli” kullanılmıştır. Tarama modeli, geçmişte ya da günümüzdeki bir durumu var olduğu şekliyle betimleyen, öğrenmenin gerçekleşmesi ve bireyde istenen davranışların gelişmesi için uygulanan süreçlerin tümüdür. Genel tarama modelinde, çok sayıda elemandan oluşan bir evrende, evren hakkında genel bir yargıya varmak için evrenin tümü ya da ondan alınacak bir grup örnek ya da örneklem üzerinde tarama yapılmaktadır. İlişkisel Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterlik Ve Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algılarının İncele… 421 tarama modeli ise iki ve daha çok sayıdaki değişken arasında birlikte değişimin varlığını belirlemeyi amaçlayan tarama yaklaşımına denir. İlişkisel tarama modelinde, değişkenlerin birlikte değişip değişmediği; değişme varsa bunun nasıl olduğu saptanmaya çalışılır (Karasar, 2011). 2.2. Araştırma Grubu Araştırmaya, 2014-2015 EğitimÖğretim Yılı Güz Döneminde Balıkesir Üniversitesi, Muğla Üniversitesi, Pamukkale Üniversitesi ve Uludağ Üniversitesi’nin Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Anabilim Dalında ve dört farklı sınıf düzeyinde öğrenim gören toplam 387 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırma grubunu oluşturan adayların demografik özelliklerine ilişkin betimsel istatistikler aşağıda yer alan Tablo 1’de verilmiştir. Tablo 1. Araştırma Grubuna İlişkin Betimsel İstatistikler Değişkenler Kategori N Kadın 239 Cinsiyet Erkek 148 18-19 142 Yaş grupları 20-21 141 22 ve üzeri 104 1. Sınıf 119 2. Sınıf 109 Sınıf düzeyi 3. Sınıf 76 4. Sınıf 83 Güzel Sanatlar Lisesi 288 Mezun olunan lise türü Diğer Liseler 99 Düşük 35 Ekonomik düzey Orta 313 Yüksek 39 Köy 10 En uzun süre yaşadığı yerle- İlçe 76 şim birimi İl 157 Büyükşehir 144 İlkokul 92 Ortaokul 56 Anne eğitim düzeyi Lise 135 Üniversite 102 Diğer 2 İlkokul 60 Ortaokul 46 Baba eğitim düzeyi Lise 140 Üniversite 139 Diğer 2 Tekrar şans verilse aynı bö- Evet 304 lümde öğrenim görme isteği Hayır 83 Her bir değişken grubu toplamı 387 % 61,8 38,2 36,7 36,4 26,9 30,7 28,2 19,6 21,4 74,4 25,6 9,0 80,9 10,1 2,6 19,6 40,6 37,2 23,8 14,5 34,9 26,4 0,5 15,5 11,9 36,2 35,9 0,5 78,6 21,4 100,0 422 Selin MİLLİ 2. 3. Veri Toplama Araçları Araştırmada veri toplama aracı olarak “Genel Özyeterlik Ölçeği” ve “Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. 2. 3. 1. Genel Özyeterlik Ölçeği Ölçeğin 23 maddelik özgün formu Sherer ve arkadaşları (1982) tarafından geliştirilmiş, bu haliyle 14 dereceli olan ölçek Sherer ve Adams (1983) tarafından beş dereceli Likert tipi ölçeğe çevrilmiştir. Ölçeğin farklı uyarlama ve revize çalışmaları (Gözüm ve Aksayan, 1999; Magaletta ve Oliver, 1999; Özalp-Türetgen, 2006) yapılmıştır (Yıldırım ve İlhan, 2010). Bu çalışmada ise ölçeğin, Magaletta ve Oliver (1999) tarafından oluşturulan ve Yıldırım ve İlhan (2010) tarafından Türkçeye uyarlaması ile geçerlilik ve güvenirlik çalışması yapılan 17 maddelik formu kullanılmıştır. Ölçek bu haliyle 3 faktörden oluşmaktadır. Yıldırım ve İlhan (2010) bu faktörleri “Başlama”, “Yılmama” ve “Sürdürme ÇabasıIsrar” şeklinde isimlendirmişlerdir. Bununla beraber Türkçeye uyarlama çalışmasını yapan araştırmacılar, ölçeğin 18 yaş ve üstü en az ilkokul mezunu kişilerin genel öz yeterliliklerini ölçmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğuna karar vermişlerdir. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısının .80 olduğu belirtilmiştir. Bu araştırmada veriler alt ölçek ve toplam puanlara göre sınıflandırılmış olup değerlendirmede ise toplam puanlar dikkate alınmıştır. Ölçekte elde edilen puanların yüksek olması, genel özyeterlik inancının arttığını göstermektedir. Ölçek beşli Likert tipi bir ölçektir. Ölçeğin 2, 4, 5, 6, 7, 10, 11, 12, 14, 16 ve 17. maddeleri olumsuz ifade olmaları nedeniyle ters puanlanmıştır. Ölçekte “hiç” ve “çok iyi” yanıtları arasında değişen derecelendirmeler sonucu her sorunun puanı 1 ile 5 arasında değişmektedir. Ölçek toplam 17 maddeden oluştuğu için, ölçek toplam puanı en düşük 17, en yüksek 85 arasındadır. 2.3.2. Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Ölçeği Özmenteş ve Özmenteş (2008) tarafından 45 madde olarak hazırlanan “Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Ölçeği” yapı geçerliği faktör analizi sonuçları doğrultusunda tek faktörde toplanan 20 maddelik son halini almıştır. Cronbach Alpha güvenirlik katsayısının .90 olduğu ölçeğin iki yarı güvenirliği de Spearman Brown formülüne göre hesaplanmıs ve r:.90 olarak bulunmuştur. Toplam 20 maddeden oluşan ölçek 5’li Likert tipi bir ölçektir. Ölçekte elde edilen puanların yüksek olması, müzik yeteneğine yönelik özyeterlik inancının arttığını göstermektedir. Ölçekte “kesinlikle katılmıyorum” ve “kesinlikle katılıyorum” yanıtları arasında değişen derecelendirmeler sonucu her sorunun puanı 1 ile 5 arasında değişmektedir. Ölçeğin 3, 4, 10 ve 14. maddeleri olumsuz olmaları nedeniyle ters puanlanmıştır. Ölçek toplam 20 maddeden oluştuğu için, ölçek toplam puanı en düşük 20, en yüksek 100 arasındadır. 2.3.3. Kişisel Bilgi Formu Müzik öğretmeni adaylarından cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, mezun oldukları lise türü, ekonomik düzey, en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği gibi değişkenlere ilişkin verilerin toplanması amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. 2.4. Verilerin Analizi Balıkesir Üniversitesi, Muğla Üniversitesi, Pamukkale Üniversitesi ve Uludağ Üniversitesi’nin Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Anabilim Dalında dört farklı sınıf düzeyinde öğrenim gören toplam 402 müzik öğretmeni adayından elde edilen veri toplama araçları öncelikle incelenmiştir. İncelenme sonucunda bir kısmı veya tamamı boş bırakılan ve işaretlemelerde belirli bir örüntü oluşturan toplam 15 tanesi elenerek top- Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterlik Ve Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algılarının İncele… 423 lamda 387 tanesi değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada elde edilen veriler istatistik paket programlarından SPSS (Statistical Package of Social Science) Versiyon 16.0 kullanılarak analiz edilmiş ve değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistik yöntemleri ve bağımsız gruplar için tTesti ile Tek Faktörlü Varyans Analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri üzerindeki etkisi doğrusal regresyon analizi yardımıyla karşılaştırılmıştır. Genel özyeterlikleri bağımsız değişken, müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri ise bağımlı değişken olarak alınmıştır. Müzik öğretmeni adaylarının özyeterliklerinin incelenmesi için ölçekteki her bir maddenin aritmetik ortalaması hesaplanarak, aritmetik ortalamalar katılma derecesi olarak belirlenmiştir. Likert Tipi olan ölçek beşli derecelendirme içermektedir. Aralıkların eşit olduğu varsayımına dayalı olarak, aritmetik ortalama puan aralığı katsayısı 0,80 olarak bulunmuştur. Puan aralığı (en büyük değer – en küçük değer) / (derece sayısı), formülüne dayalı olarak hesaplanmıştır (Sümbüloğlu ve Sümbüloğlu, 1993; Tavşancıl, 2005). Ölçekte yer alan maddeler 1’den 5’e kadar puanlanmıştır. Böylece uygulamaya dâhil olan her bir veri toplama aracının, madde puanları toplamından ölçek toplam puanı elde edilmiştir. Aritmetik ortalamaların değerlendirme aralığı ise; (1) 1,00-1,80 “Beni hiç tanımlamıyor”, (2) 1,81-2,60 “Beni biraz tanımlıyor”, (3) 2,61-3,40 “Kararsızım”, (4) 3,414,20 “Beni iyi tanımlıyor”, (5) 4,21-5,00 “Beni çok iyi tanımlıyor” şeklindedir. Ölçekte elde edilebilecek en düşük puan 17, en yüksek puan ise 85’dir ve olumsuz maddelerde bu ifadeler tersine yorumlanmıştır (Gözüm ve Aksayan, 1999). Bu araştırmada uygulanan genel özyeterlik ölçeğinin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı ise .85, olarak bulunmuştur. Müzik Yeteneğine İlişkin Özyeterlik Ölçeğinin analizinde olumlu maddeler için aritmetik ortalamalardan 1.00–1.80 arasındaki ortalama değerlerin “kesinlikle katılmıyorum”, 1.81–2.60 arasında bulunanların “katılmıyorum”, 2.61– 3.40 arasındakilerin “az katılıyorum”, 3.41– 4.20 arasındakilerin “katılıyorum” ve 4.21– 5.00 arasındakilerin “kesinlikle katılıyorum” şeklinde yorumlanırken, olumsuz maddelerde bu ifadeler tersine yorumlanmıştır (Özmenteş ve Özmenteş, 2008). Yapılan analizlerde anlamlılık düzeyi .05 olarak alınmıştır. Bu araştırmada müzik yeteneğine yönelik ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .90 olarak bulunmuştur. 3. BULGULAR Bu bölümde araştırmanın alt problemlerine ilişkin verilerin analizi sonucunda elde edilen bulgular tablolar yardımıyla açıklanmıştır. 3.1. Birinci alt probleme ilişkin bulgular Araştırmanın birinci alt problemi “Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlikleri ne düzeydedir?” şeklinde belirlenmiştir. Bu alt probleme yanıt aramak için müzik öğretmeni adaylarının yanıtları incelenmiş ve betimsel istatistikler, özyeterlik düzeylerinin faktör ortalamaları ve genel ortalaması aşağıda yer alan Tablo 2’de sunulmuştur. Tablo 2. Genel Özyeterlik Algılarına İlişkin Betimsel İstatistikler Genel Özyeterlik Faktörleri N S.S. Düzey X Başlama 387 3,7120 ,71874 Beni iyi tanımlıyor Yılmama 387 3,5793 ,73519 Beni iyi tanımlıyor 424 Selin MİLLİ Sürdürme çabası- ısrar 387 3,4625 ,74146 Beni iyi tanımlıyor Genel Özyeterlik Toplam 387 3,6290 ,60680 Beni iyi tanımlıyor Tablo 2 incelendiğinde, müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlik ölçeğine verdikleri yanıtların genel ortalamasının ( X =3,6290) düzeyinde olduğu görülmektedir. Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlik faktör ortalamalarına bakıldığında, “başlama” faktör ortalamasının ( X =3,7120) en fazla “sürdürme çabasıısrar” faktör ortalamasının ( X =3,4625) ise en az düzeye sahip olduğu tespit edilmiştir. Ancak Tablo 3’de görüldüğü üzere her üç faktör de “beni iyi tanımlıyor” düzeyinde- dir. 3.2. İkinci alt probleme ilişkin bulgular Araştırmanın ikinci alt problemi “Müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri ne düzeydedir?” şeklinde belirlenmiştir. Bu alt probleme yanıt aramak için müzik öğretmeni adaylarının yanıtları incelenmiş ve betimsel istatistikler, özyeterlik düzeylerinin genel ortalaması aşağıda yer alan Tablo 3’de sunulmuştur. Tablo 3. Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algılarına İlişkin Betimsel İstatistikler Müzik Yeteneğine İlişkin Özyeterlik N X S.S. Katılım Düzeyi Genel ortalama 387 3,53 0,629 Katılıyorum Tablo 3 incelendiğinde müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterlik ölçeğine verdikleri yanıtların genel ortalamasının ( X =3,53) düzeyinde olduğu görülmektedir. 3.3. Üçüncü alt probleme ilişkin bulgular Araştırmanın üçüncü alt problemi “Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlikleri; cinsiyet, yaş grubu, sınıf düzeyi, mezun olunan lise türü, ekonomik düzey, en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği gibi değişkenler açısından anlamlı bir fark göstermekte midir?” şeklinde belirlenmiştir. Bu alt probleme yanıt aramak için müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin; cinsiyet, mezun olunan lise türü ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği gibi değişkenler açısından anlamlı bir fark gösterip göstermediğine ilişkin bulgular Tablo 4’te verilmiştir. Tablo 4. Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterliklerinin Cinsiyet, Mezun Olunan Lise Türü ve Şans Değişkenlerine Göre İncelenmesi Değişken Kategori N SS t P X Cinsiyet Kadın 239 3,60 ,5988 -1,192 ,23 Erkek 148 3,68 ,6186 Güzel Sanatlar Lisesi 288 3,59 ,6090 Mezun olunan lise türü -2,173 ,030* Diğer Liseler 99 3,74 ,5886 Tekrar şans verilse aynı Evet 304 3,67 ,5814 2,816 ,005* Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterlik Ve Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algılarının İncele… 425 bölümde öğrenim görme isteği *p<.05 Hayır 83 Tablo 4 incelendiğinde, müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlikleri cinsiyetlerine göre anlamlı bir fark göstermezken, mezun oldukları lise türlerine göre incelendiğinde güzel sanatlar lisesinden mezun olanlar ile diğer liselerden (Anadolu lisesi, lise, meslek lisesi, öğretmen lisesi vb.) mezun olan öğretmen adayları arasında anlamlı bir fark olduğu görülmektedir. Bu farkın kimin lehine olduğunu belirlemek için adayların ortalamalarına bakıldığında, güzel sanatlar lisesinden mezun olan müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin ( X =3,59) diğer liselerden mezun olan 3,46 ,6703 renim görme isteği açısından incelendiğinde ise, aynı bölümde okumak isteyenler ile istemeyenler arasında anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Bu farklılığın kimin lehine olduğunu belirlemek için müzik öğretmeni adaylarının ortalamalarına bakıldığında, aynı bölümde öğrenim görmek isteyen müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin ( X =3,67) istemeyenlere göre ( X =3,46) göre daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin; yaş, sınıf düzeyi, ekonomik düzey, en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi açısından anlamlı bir fark gösterip göstermediğine ilişkin bulgular Tablo 5’te verilmiştir. adaylara ( X =3,74) göre daha az düzeyde olduğu görülmektedir. Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlikleri, onlara tekrar şans verildiğinde aynı bölümde öğ- Tablo 5. Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterliklerinin Yaş Grupları, Sınıf Düzeyi, Ekonomik Düzey, En Uzun Süre Yaşadığı Yerleşim Birimi ve Anne-Baba Eğitimi Değişkenlerine Göre İncelenmesi Kareler Serbestlik Kareler OrtaVaryansın Değişkenler Toplamı Derecesi laması F P Kaynağı (KT) (Sd) (KO) Yaş grupları Gruplar arası ,214 2 ,107 Gruplar içi 141,912 384 En uzun süre yaşadığı yerleşim birimi Toplam Gruplar arası Gruplar içi Toplam Gruplar arası Gruplar içi Toplam Gruplar arası Gruplar içi Toplam 142,126 2,083 140,043 142,126 ,214 141,912 142,126 1,689 140,437 386 3 383 386 2 384 386 3 383 142,126 386 Anne eğitim Gruplar arası 2,999 4 Sınıf düzeyi Ekonomik düzey ,370 ,290 ,748 ,694 ,366 1,899 ,129 ,107 ,370 ,289 ,749 ,563 ,367 1,535 ,205 ,750 2,059 ,086 426 Selin MİLLİ düzeyi Baba eğitim düzeyi Gruplar içi Toplam Gruplar arası Gruplar içi Toplam 139,127 142,126 2,082 140,044 142,126 382 386 4 382 386 ,364 ,520 ,367 1,420 ,227 *p<.05 Tablo 5 incelendiğinde, müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin; yaş (F=.290; p>.05), sınıf düzeyi (F=1,899; p>.05), ekonomik düzey (F=.289; p>.05), en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi (F=1,535; p>.05), anne eğitim düzeyi (F=2.059; p>.05) ve baba eğitim düzeyine (F=1,420; p>.05) göre anlamlı bir fark göstermediği görülmektedir. 3.4. Dördüncü alt probleme ilişkin bulgular Araştırmanın dördüncü alt problemi “Müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri; cinsiyet, yaş grubu, sınıf düzeyi, mezun olunan lise türü, ekonomik düzey, en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği gibi değişkenler açısından anlamlı bir fark göstermekte midir?” şeklinde belirlenmiştir. Bu alt probleme yanıt aramak için müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinin; cinsiyet, mezun olunan lise türü ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği açısından anlamlı bir fark gösterip göstermediğine ilişkin bulgular Tablo 6’da verilmiştir. Tablo 6. Müzik Öğretmeni Adaylarının Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterliklerinin Cinsiyet, Mezun Olunan Lise Türü ve Şans Değişkenlerine Göre İncelenmesi Değişken Kategori N SS t P X Cinsiyet Mezun olunan lise türü Tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği *p<.05 Kadın Erkek Güzel Sanatlar Lisesi Diğer Liseler 239 148 288 99 3,50 3,54 3,51 3,54 ,62981 ,62773 ,62483 ,64188 Evet 304 3,59 ,60377 Hayır 83 3,27 ,65655 -,590 ,556 -,325 ,745 4,196 ,000* Tablo 6 incelendiğinde, müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinde, cinsiyet ve mezun olunan lise türüne göre anlamlı bir fark görülmezken, tekrar şans verildiğinde aynı bölümde öğrenim görme isteği açısından incelendiğinde anlamlı bir farka ulaşılmıştır. Bu farkın kimin lehine olduğunu belirlemek için müzik öğretmeni adaylarının ortalamalarına bakıldığında aynı bölümde öğrenim görmek isteyen ( X =3,59) müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinin istemeyenlere ( X =3,27) göre daha yüksek düzeyde olduğu görülmektedir. Müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinin; yaş grubu, sınıf düzeyi, ekonomik düzey, en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyine göre anlamlı bir fark gösterip göstermediğine ilişkin bulgular Tablo 7’de verilmiştir. Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterlik Ve Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algılarının İncele… 427 Tablo 7. Müzik Öğretmeni Adaylarının Müzik Yeteneğine İlişkin Özyeterliklerinin Yaş Grupları, Sınıf Düzeyi, Ekonomik Düzey, En Uzun Süre Yaşadığı Yerleşim Birimi ve Anne-Baba Eğitimi Değişkenlerine Göre İncelenmesi Kareler Serbestlik Kareler OrtaVaryansın Değişkenler Toplamı Derecesi laması F P Kaynağı (KT) (Sd) (KO) Yaş grupları Gruplar arası 1,030 2 ,515 1,306 ,272 Gruplar içi 151,437 384 ,394 Sınıf düzeyi Ekonomik zey dü- En uzun süre yaşadığı yerleşim birimi Anne eğitim düzeyi Baba eğitim düzeyi Toplam Gruplar arası Gruplar içi Toplam Gruplar arası Gruplar içi Toplam Gruplar arası Gruplar içi Toplam 152,467 ,853 151,613 152,467 ,238 152,229 152,467 ,891 151,576 386 3 383 386 2 384 386 3 383 152,467 386 Gruplar arası Gruplar içi Toplam Gruplar arası Gruplar içi Toplam 3,045 149,422 152,467 1,574 150,893 152,467 4 382 386 4 382 386 ,284 ,396 ,719 ,541 ,119 ,396 ,300 ,741 ,751 ,522 ,761 ,391 1,946 ,102 ,394 ,395 ,996 ,409 ,297 ,396 *p<.05 Tablo 7 incelendiğinde, müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinin; yaş (F=1,306; p>.05), sınıf düzeyi (F=,719; p>.05), ekonomik düzey (F=,300; p>.05), en uzun süre yaşadığı yerleşim birimi (F=.751; p>.05), anne eğitim düzeyi (F=1,946; p>.05) ve baba eğitim düzeyine (F=.996; p>.05) göre anlamlı bir fark göstermediği belirlenmiştir. 3.5. Beşinci alt probleme ilişkin bulgular Araştırmanın beşinci alt problemi müzik öğretmeni adaylarının “Genel özyeterlikleri ile müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?” şeklinde belirlenmiştir. Bu alt probleme yanıt aramak için müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin, müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerini ne kadar etkilediğini ortaya çıkartmak amacıyla yapılan doğrusal regresyon analizi sonuçları aşağıdaki Tablo 8’de verilmiştir. 428 Selin MİLLİ Tablo 8. Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterlikleri İle Müzik Yeteneğine İlişkin Özyeterlik Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Değişkenler B Standart HataB Sabit 1,703 ,170 Genel özyeterlik ,502 ,046 R=.485 R2=.235 p=.00 F=118,168 Tablo 8’de görüldüğü üzere, müzik öğretmeni adaylarının “genel özyeterlikleri”nin bağımsız değişken, “müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri”nin ise bağımlı değişken olarak kullanıldığı regresyon analizi sonuçlarına göre bağımlı değişkenin açıklanma düzeyi istatistiksel olarak anlamlıdır (R=.485, R2 =.235, p<.05). Elde edilen bulgulara göre, müzik öğretmen adaylarının genel özyeterliklerinin müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerini yordama gücü % 23,5’tir. Buradan, genel özyeterliğinin, müzik yeteneğine yönelik özyeterlik üzerinde düşük de olsa bir etkisinin olduğu ve onun yordayıcısı olduğu söylenebilir. 4. TARTIŞMA VE SONUÇ Bu araştırmada müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlikleri ile müzik yeteneğine yönelik özyeterlikleri belirlenerek aralarındaki ilişki saptanmış ve her iki özyeterlik algıları, cinsiyet, yaş grubu, sınıf düzeyi, mezun olunan lise türü, ekonomik düzey, en uzun süre yaşanan yerleşim birimi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi ve tekrar şans verilse aynı bölümde öğrenim görme isteği gibi değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırma sonucunda, müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlik ölçeğine verdikleri yanıtların genel ortalamasının “beni iyi tanımlıyor” düzeyinde olduğu görülürken, adayların müzik yeteneğine yönelik özyeterlik ölçeğine verdikleri yanıtların genel ortalamasının “katılıyorum” düzeyinde olduğu görülmektedir. Müzik özyeterliğine yönelik elde edilen sonucun, Küçük’ün (2011) müzik öğretmenliği ana bilim dalında öğrenim gören öğrencilerin Β ,485 T 10,026 10,871 P ,000 ,000 müzik yeteneklerine ilişkin özyeterlik algıları ile özel yetenek sınavı başarıları ve akademik başarıları arasındaki ilişkinin saptanması amacıyla hazırlanan araştırmadaki, öğrencilerin müzik yeteneğine ilişkin özyeterlik algılarının “iyi” düzeyde ifade edildiği sonucuyla örtüştüğü görülmektedir. Yapılan bu araştırma ile bireyin özyeterlik algısına ilişkin bireysel ve çevresel faktörlerden cinsiyet, yaş grubu, sınıf düzeyi, ekonomik düzey, en uzun süre yaşanılan yerleşim birimi ve anne-baba eğitimi gibi farklı etkenler ele alınmıştır. Ancak elde edilen sonuçlara göre hem genel özyeterlik düzeylerinde hem de müzik yeteneğine yönelik özyeterlik düzeylerinde anlamlı bir fark bulunamamıştır. Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin cinsiyete göre bir fark göstermediği bulgusu bazı araştırmalarla (Ekinci, 2013; Uysal ve Kösemen, 2013; Yıldırım ve İlhan, 2010) tutarlılık göstermektedir. Müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algısının cinsiyete göre bir fark göstermediği bulgusu ise Özmenteş'in (2014) araştırmasındaki müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algısının cinsiyete göre farklılaştığı ve erkek öğrencilerin müzik özyeterliğinin kadın öğrencilere göre daha yüksek düzeyde olduğu bulgusuyla örtüşmemektedir. İki araştırmada değişik bulgulara ulaşılmasının nedeni olarak çalışılan örneklem grubunun farklı olması gösterilebilir. Çalışmanın bir diğer sonucuna göre, müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterliklerinin yaşa göre fark göstermediği bulgusu yapılan diğer araştırmalarla (Yıldırım ve İlhan, 2010; Uysal ve Kösemen, 2013) Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterlik Ve Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algılarının İncele… 429 örtüşmekteyken, sınıf düzeyine göre bir fark göstermediği bulgusu ise Ekinci (2013) tarafından yapılan araştırmayla tutarlılık göstermektedir. Eldeki araştırma sonucunda adayların müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algılarının yaşa ve sınıf düzeyine göre farklılık göstermediği belirlenmiştir. Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlik algıları mezun oldukları lise türlerine göre incelendiğinde güzel sanatlar lisesi mezunları ile diğer lise türlerinden (Anadolu lisesi, genel lise, ticaret lisesi, meslek lisesi vb.) mezun olanlar arasında anlamlı bir fark olduğu ve bu farkın güzel sanatlar lisesi mezunları açısından olumsuz yönde olduğu gözlenmiştir. Müzik öğretmeni adaylarının müzik yeteneğine yönelik özyeterlik düzeylerinde ise mezun olunan lise türüne göre anlamlı bir fark olmadığı bulgusu elde edilmiştir. Elde edilen sonuç, lisans öğrenimine müzik öğretmenliği bölümünde devam eden, diğer lise türlerinden mezun adaylara göre lise eğitimi süresince ağırlıklı olarak müzik eğitimi alan dolayısıyla müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinin daha yüksek çıkması beklenen güzel sanatlar lisesi öğrencilerinin konuya ilişkin problemleri olduğunu düşündürmektedir. Bu amaçla güzel sanatlar lisesi müzik bölümünde okuyan öğrencilerin genel ve alana ilişkin özyeterlik düzeylerinin tespiti ve geliştirilmesi konusunda çalışmaların yapılmasına ihtiyaç olduğu söylenebilir. Müzik öğretmeni adaylarının hem genel özyeterlik hem de müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algıları sosyoekonomik düzey değişkenlerinden, ekonomik gelir düzeyi ve anne-baba eğitimine göre anlamlı bir fark göstermemiştir. Yine müzik öğretmeni adaylarının genel ve müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinin en uzun süre yaşadığı yerleşim birimine göre anlamlı bir fark göstermediği saptanmıştır. Müzik öğretmeni adaylarının hem genel özyeterlik algıları hem de müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algılarına ilişkin düzeyleri tekrar şans verildiğinde aynı bölümde öğrenim görme isteğine göre incelenmiş ve aralarında anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Bu farkın, her iki özyeterlik düzeyinde de okuduğu bölüme devam etme ya da bitirme isteğinde olan, amaca ulaşma beklentisi dolayısıyla da güdülenmesi yüksek müzik öğretmeni adayları açısından olumlu yönde geliştiği görülmüştür. Buradan hareketle müzik öğretmeni adayının üniversite tercihini bilinçli bir şekilde yapmasının ve lisans programında tercih ettiği bölümde okumasının adayların özyeterlikleri üzerinde olumlu etkisinden söz edilebilir. Araştırmada elde edilen bulgular sonucunda, genel öz yeterliğin müzik yeteneğine yönelik öz yeterliği üzerinde düşük de olsa bir etkisinin olduğu ve onun yordayıcısı olduğu görülmektedir. Bir başka ifade ile müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlikleri arttıkça müzik yeteneğine yönelik özyeterliklerinin de arttığı söylenebilir. KAYNAKÇA Akbulut, E. (2006). Müzik Öğretmeni Adaylarının Mesleklerine İlişkin Özyeterlik İnançları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24-33. Bandura, A. (1982). Self-Efficacy Mechanism in Humanagency. American Psychologist, 32(2), 122–147. Bilgin, N. (1984). Müzik İletişim Ekolojisi Ve Müzik Tüketim Alanının Programlanması, 1. Ulusal Müzik Bilimleri Sempozyumu Bildirileri, (s.55-61). Dokuz Eylül Üniversitesi: Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları. Driscoll, M. P. (2012). Öğretim Süreçleri Ve Öğrenme Psikolojisi, (Çev: Ö. F. Tutkun, S. Okay, E. Şahin), Ankara: 430 Selin MİLLİ Anı yayıncılık. Ekinci, H. (2013). Öğretmen Adaylarının Özyeterlik Algıları: Müzik, Resim Ve Beden Eğitimi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/3, p.189-196. 10.05.2015 tarihinde http://www.turkishstudies.net/Mak aleler/1339480834_12Ekinci%20Hatice189196.pdf adresinden alınmıştır. Ersanlı, K. (2005). Davranışlarımız: Gelişim Ve Öğrenme, Samsun: Eser Ofset Matbaacılık. Gözüm, S. ve Aksayan, S. (1999). Öz Etkinlik-Yeterlik Ölçeği’nin Türkçe Formunun Güvenilirlik ve Geçerliliği, Erzurum Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokul Dergisi, Cilt 2, Sayı1, 21- 34. 21.04.2015 tarihinde http://e- dergi.atauni.edu.tr/ataunihem/article/v iewFile/1025000042/1025000031 adresinden alınmıştır. İpşiroğlu, N. (1994). Duyu Algılarının Eğitimi, Türkiye Sanal Eğitim Bilimleri Kütüphanesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, 16.05.2015 tarihinde http://www.egitim.aku.edu.tr/ipsir oglu2.htm adresinden alınmıştır. Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Küçük, D. (2011). Müzik Öğretmeni Adaylarının Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algıları Özel Yetenek Sınavı Başarıları Ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişki, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 171-181. Magaletta P.R. and Oliver J.M (1999). The Hope Construct, Will, And Ways: Their Relations With Self- Efficacy, Optimism, And Ge- neral Well-Being. J Clin Psychol, 55: 539-551. Mcpherson G. E. and Mccormick, J. (2006). Self Efficacy And Music Performance. Psychology Of Music, 34, 322-336. 20.10.2015 tarihinde http://www.researchgate.net/profile /Gary_Mcpherson2/publication/247 733298_ Selfefficacy_and_music_performance/links /0a85e52f8aaeed795d000000.pdf adresinden alınmıştır. Özalp Türetgen İ. (2005). Kendini Ayarlama, Öz Etkinlik Ve Dominantlık Özellikleriyle Birlikte Cinsiyet Değişkenlerinin Lider Olarak Algılanmadaki Etkisini Deneysel Ve Alan Çalışmalarında İncelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Özmenteş, G. ve Özmenteş, S. (2008 a). Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi, 1. Ulusal Ölçme Ve Değerlendirme Kongresi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi. Özmenteş, G. ve Özmenteş, S. (2008 b) Çalgı Eğitiminde Müzik Yeteneğine İlişkin Özyeterlik Ve Kişisel Özellikler Arasındaki İlişkiler, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 24. Özmenteş, G. (2014). Mesleki Müzik Eğitimi Alan Öğrencilerin Müzik Özyeterlikleri Benlik Saygıları Ve Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkiler, Eğitim ve Bilim, 39. 171:138-152. Senemoğlu, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya, Ankara: GaziKitapevi. Sun, M. (1996). Eğitsel Müzik Öğretimi, Müzik Öğretimi, (s. 87-105). Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları. Sümbüloğlu, K. ve Sümbüloğlu, V. (1993). Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Özyeterlik Ve Müzik Yeteneğine Yönelik Özyeterlik Algılarının İncele… 431 Biyo İstatistik, Ankara: Özdemir Yayıncılık. Şeker, S. (2014). Müzik Öğretmeni Adaylarının Akademik Özyeterlik Düzeyleri İle Çalgı Çalmaya İlişkin Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, E- Journal of New World Sciences Academmy, 135-149. 07.12.2014 tarihinde http://dergipark.ulakbim.gov.tr/nw safine/article/view/5000062588/0 adresinden alınmıştır. Tavşancıl, E. (2005). Tutum Ölçülmesi Ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Uçan, A. (1994). Müzik Eğitimi; Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları. Uysal, İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen Adaylarının Genel Özyeterlik İnaçlarının İncelenmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Cilt:2, 2,217226.28.04.2015tarihinde,http://www .jret.org/FileUpload/ks281142/File/2 5._ibrahim_uysal_selin kosemen.pdf adresinden alınmıştır. Yağcı, U. ve Aksoy V. (2015). Müzik Öğretmeni Adaylarının Akademik Özyeterlikleri İlÖretmenlik Özyeterlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Mehmet Akif ErsoyÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 89-104. 15.05.2015 tarihinde https://edergi.mehmetakif.edu.tr/in dex.php/efd/article/viewFile/1138/8 12 adresinden alınmıştır. Yıldırım, F. ve İlhan, Ö.İ. (2010). Genel Özyeterlik Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması, Türk Psikiyatri Dergisi, 21, (4), 301308. 01.12.2014 tarihinde http://www.turkpsikiyatri.com/PD F/C21S4/301-308.pdf adresinden alınmıştır. 432 Selin MİLLİ
