Mamak İlçesi 36486 ada 5 parselde - Avukat Muzaffer Yılmaz Hukuk

et-i
T.C.
ANKARA BÜYÜKŞEHİR
BELEDİYESİ BELEDİYE
MECLİSİ
Karar
N0:2455
10.10.200
6
KARARMamak İlçesi 36486 ada 5 parselde 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğine
ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun 22.09.2006 gün ve 566 sayılı raporu Büyükşehir
Belediye Meclisinin 10.10.2006 tarihli toplantısında okundu.
Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra; Mamak Belediye Meclisinin 07.07.2006
gün ve 462 sayılı karar ile uygun görülen. Misket Mahallesi 36486 ada 5 sayılı parselde yer alan
"Pazar Alam" kuUanımının "Ticaret Alam kullanımına dönüştürülmesine ilişkin plan değişikliği
önerisi, 5216 sayılı yasa gereğince onaylanmak üzere İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığına
gönderildiği,
*Söz konusu parselin Mamak Belediye Meclisinin 19.09.1990 gün ve 295 sayılı kararı
ile onaylanan ıslah imar planında "Pazar Alanı" kullanımına ayrıldığı.
* Mamak Belediyesi Zabıta Müdürlüğünün 30.05.2006 gün ve 1607 sayılı yazısı ile; söz
konusu bölge içinde "farklı yönlerde kurulan birbirine yakın ve bölgenin ihtiyacından fazla semt
pazarı yeri bulunduğu, bölgenin açık semt pazarından ziyade büyük alışveriş, iş merkezi vb. gibi
kullanım alanlarına ihtiyacı olduğu, ayrıca Pazar yerlerinin denetiminin Belediye Zabıtasmca
yapıldığı için Zabıta personelinin büyük çoğunluğunun açık semt Pazar yerlerinde çalıştırılması
zorunluluğunun ortaya çıktığı, bu pazarın loırulması sonucu çıkan çevre kMiliğininde ayrı bir
sorun teşkil ettiği belirtilerek anlatılan nedenlerle 36486 ada 5 sayılı parselde yer alan Pazar
yerinin kaldırılmasının uygun olacağının belirtildiği,
*Zabıta Müdürlüğünün yazısı doğrultusunda Mamak Belediyesi tarafından yapılan plan
değişikliği ile, 36486 ada 5 sayılı parselin "Pazar Alam" olan kullanım kararının değiştirilerek
E=0.70 Hmax=Serbest yapılaşma koşullan ile "Ticaret Alanın kmlanrmma dönüştürüldüğü,
Hususları belirlenmiş olup, söz konusu teklifin "onayıma ilişkin İmar ve Baymdırhk
Komisyonu rapora oylanarak oyçokluğu ile kabul edildi.
Meclis l.BaşkanC
Seyfı SALTOĞLU
KafiŞC^i Bed
iya SÖYLEMEZ
/Katip Yusuf
YALÇ
7
( —\~^)
T.C. ANKARA 13. İDARE MAHKEMESİ
BAŞKANLIGI'NA BİLİRKİŞİ RAPORU
: 2006 / 407
: Bedia Söylemez ve Diğerleri :
Avukat Muzaffer Yılmaz
: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Mamak Belediye
Davalı
Vekili Başkanlığı
: Avukat Sibel Arzu Varol ve Avukat Çiğdem Ergün
Dava Konusu
: Ankara İli, Mamak İlçesi, Misket Mahallesi 36486 ada, 5 nolu parselde
1/1000 ölçekli imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin Mamak
Belediye Meclisimin 07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararı ile anılan kararın
onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin 10.10.2006
gün ve 2455 sayılı kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemidir.
Dava Dosya No
Davacı Davacı
Vekili Davalı
Bilirkişi Sorusu:
Dava konusu imar planı değişikliğinin kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri
yönünden incelenmesidir.
22.06.2007 tarihinde, Hakim Yasin Karababa başkanlığında Mahkeme heyeti ile beraber keşif
mahalline gidilmiştir. Dava dosyasında mevcut belgelerin incelenmesiyle dava konusu yer olduğu
anlaşılan bölge ve çevresinde gerekli incelemeler yapılmış, davacı ve davalıların ileri sürdükleri
konular dinlenmiş, rapor yazımına esas olacak notlar alınmış ve keşif bitirilmiştir.
Bilirkişi Kurulumuz dava konusu işlemi, dava dosyasında sunulan bilgi ve belgelerin, keşif
sırasındaki gözlemlerin ışığı altında incelemiş, değerlendirmelerini yapmıştır. Aşağıda Bilirkişi
Kurulumuzun dava konusu işlem hakkında inceleme, değerlendirme ve sonuç görüşleri
sunulmaktadır.
DOSYA İNCELEMESİ
01.12.2006 - Davacılar Bedia Söylemez, Yasin Demirci ve Mehmet Kahraman Efe Ankara Nöbetçi
İdare Mahkemesi Başkanlığıma verdikleri yürütmeyi durdurma talepli dava dilekçesinde özetle;
-Ankara İli, Mamak İlçesi Misket Mahallesi 36486 ada, 5 nolu parselde yer alan "Pazar
alanı" kullanımı, Mamak Belediye Meclisimin 07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararı ile anılan
kararın onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin 10.10.2006 gün ve 2455
sayılı kararı ile 1/1000 ölçekli imar planında yapılan değişiklik ile "pazar yerini" "ticaret
alanı" kullanımına dönüştürülen kararın hukuka aykırı olduğundan iptaline ve kararın
uygulanması halinde telafisi imkansız zararlara yol açacağından yürütmenin durdurulması
istemli dilekçesinde Davacı iddialarının gerekçesi olarak;
-Yukarıda adı geçen kararın şehircilik ve planlama ilkelerine, kamu yararı ve hizmet
gereklerine aykırı olduğunu,
-"Mamak Belediyesi Zabıta Müdürlüğümün 30.05.2006 gün ve 1607 sayılı yazısı
doğrultusunda Mamak Belediyesi tarafından söz konusu parselde yapılan plan değişikliğiyle,
Pazar alanının ticaret alanı kullanımına E=0.70 hmax:serbest yapılaşma koşulu ile
dönüştürülmesi, oy çokluğu ile kabul edilmiştir". Bu kararın 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi
uyarınca yapılacak Arsa ve Arazi Düzenlenmesi ile İlgili Esaslar Hakkındaki Yönetmelik
hükümlerine aykırı olduğu; Davalı idarelerin söz konusu plan değişikliğiyle bölgenin ticaret
alanı gereksinimini umumi hizmete ayrılmış bir yer olan Pazar yerinden karşılanması kararı
ile söz konusu yasa ve yönetmeliklerine aykırı bir uygulama yaptıkları,
-Davalı idarelerin, söz konusu plan değişikliğine gerekçe gösterdikleri Zabıta Müdürlüğümün
ilgili yazısında belirttiği taleplerin ilgili idarenin görev ve sorumlulukları açısından
bakıldığında plan değişikliği önerisinde bulunma konusunu kapsamadığı ve bu nedenle plan
kararma gerekçe olarak gösterilemeyeceği,
-Davalı idareler tarafından alman plan değişikliği kararının bölgede yapı ve nüfus
yoğunluğunu arttırdığı, kişi başına düşen sosyal donatı alanını azalttığı, plan değişikliği
kararımn kişisel menfaatleri gözettiği, bu durumun idarelere tanınan görev ve yetkileri
kötüye kullanma olarak bir suç teşkil ettiği, sıralanmıştır.
08.01.2007- tarihli dilekçesinde Davalı taraflardan birisi olan Ankara Büyükşehir Belediyesi
Başkanlığı, davacıların iddialarına karşı aşağıda özetle sıralanan konuları savunma olarak
sunmuştur:
-Davacıların plan değişikliği kararma dava açmaları hem süre hem de davacıların kişisel
menfaat kaybı bulunmadığından dolayı, usui yönünden davanın reddedilmesi gerektiği,
-Dava konusu parsel Mamak Belediye Meclisinin 19.09.1990 gün ve 295 sayılı karan ile
onaylanan Islah İmar Planında "Pazar alanı" olarak plan kararı verilmiştir. Adı geçen
parseldeki kullanıma ilişkin Mamak Zabıta Müdürlüğünün 30.05.2006 gün ve 1607 sayılı
yazısı ile "bölge içinde ihtiyaçtan fazla semt pazarı yerinin bulunduğu, bölgede ihtiyaç
duyulanın büyük alışveriş, iş merkezi gibi kullanımlar olduğu dolayısıyla dava konusu
parseldeki Pazar yerinin kaldırılmasının uygun olacağı" belirtilmiş bu talep doğrultusunda
Mamak Belediye Meclisi, ilgili parseldeki kullanım kararını E=0.70 hmax:serbest yapılaşma
koşulu ile ticaret alanı kullanımına dönüştüren kararı oy çokluğuyla almış; Pazar alanı ve
ticaret alanı arasında kullanım kararı açısından yapılan değişikliğin her ikisinin de kamu
hizmetine yönelik olması nedeniyle ve söz konusu plan değişiklinin nüfus artışı ve altyapı
gereksinimine yol açmadığı gerekçesiyle uygun görülen plan değişikliğinin, Ankara Büyük
Şehir Belediyesi Meclisi tarafından 10.10.2006 gün ve 2455 sayılı karar ile onaylandığı,
-3194 sayılı İmar Yasasının 8/b maddesinde yer alan plana itiraz sürecinin kullanılmayarak
doğrudan plan değişikliğinin iptali ve yürütmeyi durdurma istemli dava açılmasının usul
olarak yanlış olduğu,
-Davacının yürütmeyi durdurma kararlı istemi, bu talebin geçerli olması için 2577 sayılı
yasada gerekli şartlar oluşmadığı için ve dava konusu plan değişikliğinde İdarenin yasalar
çerçevesinde hukuka uygun işlem yaptığını, dolayısıyla yürütmeyi durdurma kararının ve
davanın reddi öne sürülmüştür.
2
23.01.2007 - tarihindeki dilekçesinde Davalı Mamak Belediye Başkanlığı, davacıların iddialarına
cevap verdiği dilekçesinde özetle;
-Davacıların dava açma ehliyetinin olmadığını, bu nedenle davanın aktif husumet yönünden
reddedilmesi gerektiğini,
-Ankara İli, Mamak İlçesi Misket Mahallesi 36486 ada, 5 nolu parselin iddia edildiği gibi
"düzenleme ortaklık payından" oluşmadığını, ilgili düzenlemenin "kamu ortaklık payından"
oluşturulduğunu,
-Ankara İli, Mamak İlçesi Misket Mahallesi 36486 ada, 5 nolu parselde yer alan "Pazar alanı"
kullanımı, Mamak Belediye Meclisimin 07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararı ile anılan kararın
onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin 10.10.2006 gün ve 2455 sayılı
karan ile 1/1000 ölçekli imar planında yapılan değişiklik ile "pazar yerini" "ticaret alanı"
kullanımına dönüştüren karar, 10.11.2006-10.12.2006 tarihlerinde ilan edilerek duyurulmuş
olduğu ve plan kararına itiraz olmadığından planın kesinlik kazandığını,
-Planda kullanım kararı değişikliği yapılırken kamu yararı ön planda tutularak bölgede başka
Pazar alanlarının bulunmasından dolayı daha çok bölgede kapalı ve büyük iş merkezlerine
gereksinim duyulması, açık semt pazarlannm çevre kirliliğine neden olması ve bu alanların
denetimi için daha çok personele ihtiyaç duyulması dikkate alınarak plan değişikliğinin
yapıldığını,
-Belediyenin plan kararı değişikliğini ve ilgili tüm işlerini mevzuata uygun yaptığını, bu
nedenle Davacıların işlemin iptali ve yürütmenin durdurulmasına yönelik isteminin yasal
dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle davanın reddedilmesi gerektiğini, ifade etmiştir.
30.01.2007 tarihinde - bilirkişi incelemesine karar verilmiştir.
13.03.2007 -tarihli karşı cevap dilekçesinde Davacı, davalı idarelerin iddalarmı, özetle aşağıdaki
şekilde yanıtlamıştır:
-Davacı, Ankara İli, Mamak İlçesi, Misket Mahallesi 36486 ada, 5 nolu parselde 1/1000
ölçekli imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin Mamak Belediye Meclisimin 07.07.2006
gün ve 462 sayılı karan ile anılan kararın onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye
Meclisimin 10.10.2006 gün ve 2455 sayılı kararının imar mevzuatına, şehircilik ve planlama
ilkelerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine tamamen aykırı olduğundan, Davalı idarelerin
cevap dilekçelerinde belirtmiş oldukları konuların kabul edilemeyeceği,
-Davalı idarelerin iddia ettikleri gibi dava açma ehliyeti ve plana itiraz süreci yönünden dava
konusunun usul açısından reddedilemeyeceği,
-Davalı idareler, "Dava konusu parselde her iki kullanımın da kamu hizmetine yönelik
olduğunu belirtmişlerdir". Mülk sahibinin kişisel çıkarlarına yönelik bir kullanım olan ticaret
alanıyla kamunun kullanımına açık bir alanın aynı amaca hizmet etmediği, dolayısıyla her iki
kullanımın eş değer olmadığı,
-Danıştay 6. Dairesinin 1995/1737 E., 1995/4591 K. Sayılı 16.11.1995 tarihli kararda Pazar
yerlerinin düzenleme ortaklık payından karşılanacağı, aynı dairenin 1998/795 E., 1999/1545
K. Sayılı ve 17.03.1999 tarihli kararında ise, düzenleme
ortaklık payı olarak ayrılan alanların tahsis amaçlan dışında başka bir amaca tahsis
edilemeyeceği ifade edilmiştir. Bundan dolayı Davalı idareler söz konusu plan değişikliği ile
3194 sayılı Yasanın 18. maddesine aykırı işlem yaptıkları,
-Kamusal amaçla kullanılmak kaydıyla ayrılmış bir alanın ticaret kullanımına çevrilmesinin
rant amaçlı olduğundan hareketle,
-Davacı, hukuka aykırı imar uygulamalarının kazanılmış hak olarak, giderilmesi imkansız
zararlara yol açacağından öncelikle yürütmenin durdurulması kararının alınmasını ve plan
değişikliği kararımn iptalini istemiştir.
4.05.2007 - Davalı Mamak Belediye Başkanlığının, Ankara 13.İdare Mahkemesine Davacımn
13.03.2007 tarihli dilekçesine karşılık yazdığı, karşı cevap yazısında;
-Plan değişikliğine konu olan Misket Mahallesi 36486 ada, 5 nolu parselde düzenlemenin
"kamu ortaklık payı" kesintilerinden oluştuğu, bu nedenle Davacının "düzenleme ortaklık
payının" kullanımına ilişkin ileri sürdüğü iddiaların, adı geçen parselde yapılan kullanım
kararı değişikliği için söz konusu olamayacağı,
-Plan değişikliği yapılırken kamu yararının gözetildiği,
-Davacıların davada taraf sıfatının olmadığı, ve
-Davacı tarafından iptali istenen işlemin, mevzuata uygun yapıldığı ve yürütmenin
durdurulması için şartların oluşmadığı gerekçesiyle, Davanın reddini talep etmektedir.
22.06.2007 tarihinde - yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
DEĞERLENDİRME
Ankara İli. Mamak İlçesi Misket Mahallesi 36486 ada. 5 nolu parseli de içeren ıslah imar planı
Mamak Belediye Meclisimin 19.09.1990 tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanmış, söz konusu ıslah
imar planında 36486 ada, 5 nolu parsel "Pazar alanı" olarak belirlenmiştir.
36468 ada, 5 nolu parselin kullanım kararını "pazar yeri"nden "ticaret alanı"na dönüştüren 1/1000
ölçekli plan değişikliği, Mamak Belediye Meclisimin 07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararı ile
onaylanmıştır. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi de anılan kararı 10.10.2006 tarih ve 2455
sayılı kararı ile onaylamıştır.
Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin tanımlara ilişkin 3. maddesinde
"2) Uygulama İmar Planı: (Değişik: 2.9.1999/23804 R.G.) Onaylı halihazır haritalar üzerine
varsa kadastro! durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli
bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar
uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri
ayrıntıları ile gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün olan plandır.
6) Plan Değişikliği: (Değişik: 17 Mart 2001/24345 R.G.) Plan ana kararlarını, sürekliliğini,
bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik
gerekçelere
dayanan, kamu
yararının
zorunlu
kılması
halinde
yapılan plan
düzenlemeleridir." şeklinde tanımlanmıştır. Yönetmelikte de hükme bağlandığı üzere, uygulama
imar planlarında yapılacak değişiklikler, plan hazırlanırken öngörülen ana kullanım kararlarını,
planın bütünselliğini ve sosyal donatı dengesini bozucu nitelikte olamazlar. Eğer uygulama imar
planında bir değişiklik yapılması gerekiyorsa, bu değişikliğin planlama teknikleri, şehircilik ilkeleri
ve kamu yararı açısından zorunlu olduğunun bilimsel olarak bir rapor halinde ortaya konması
gerekmektedir.
Dava konusu uygulama imar planı değişikliğinin gerekçesi ise Mamak Belediye Meclisi'nin
07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararında, 30.05.2006 tarih ve 1607 sayılı Zabıta Müdürlüğümün ilgi
yazısına atıfta bulunularak "....Söz konusu bölge içinde farklı günlerde kurulan, birbirine yakın ve
bölgenin ihtiyacından fala semt pazarı yeri bulunduğu, bölgenin açık semt Pazar yerinden daha
ziyade büyük alışveriş merkezi, iş merkezi vb. kullanım alanlarına ihtiyacı olduğu, ayrıca Pazar
yerlerinin denetiminin Belediye zabıtasınca yapıldığı için zabıta personelinin büyük çoğunluğunun
açık semt Pazar yerlerinde çalıştırılması zorunluluğunun ortaya çıktığı gibi, bu pazarın kurulması
sonucu ortaya çıkan çevre kirliliğinin de ayrı bir sorun teşkil ettiği belirtilerek, izah edile
nedenlerle, 36486 ada 5 parseli teşkil eden Pazar Yerinin kaldırılmasının uygun olduğu
belirtilmiştir." şeklinde açıklanmıştır. Mamak Belediye Meclisinin 1/1000 ölçekli planda değişiklik
yapmasına dayanak sağlayacak ve planı tamamlayıcı nitelikte olması gereken herhangi bir 'plan
raporu' da bulunmamaktadır. Dolayısıyla Zabıta Müdürlüğü'nün hiçbir bilimsel temele dayanmayan
yazısının 1/1000 ölçekli plan değişikliğine esas oluşturması ve bu yolla bir kamu alanının kullanım
kararının değiştirilmesi uygun değildir. Ayrıca yapılan plan değişikliğinin bilimsel gerekçelerinin
yetkin bir şehir plancısı tarafından hazırlanan plan raporu ile açıklanmaması da ilgili mevzuata,
planlama tekniklerine ve şehircilik ilkelerine aykırıdır.
Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin tanımlara ilişkin 3. maddesinde
"7) Sosyal altyapı: Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim,
sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi_yeşil alanlara verilen genel
isimdir." şeklinde tanımlanmıştır. 5215 sayılı 09.09.2004 günlü Belediye Kanununun 'Belediyenin
Yetkileri ve İmtiyazları' başlıklı 15. maddesinde de:
"j) Toptancı ve perakendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, yat limanı ve mezbaha
kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin
vermek." belediyelerin görevleri arasında yer almıştır. Yasa ile Belediyenin görev alanında
tanımlanan pazar yerleri, kentlerin temel gereksinimlerindendir ve bu yönü ile Plan Yapımına Ait
Esaslara Dair Yönetmelikte tanımlanan sosyal altyapı alanı kapsamında irdelenmesi gerekir.
Uygulamada da pazar alanları, bir sosyal altyapı alanı olarak değerlendirildiğinden 3194 Sayılı
İmar Yasasının 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar
Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesinde tanımlanan ve kamu ortaklık payı olarak
adlandırılan "Düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, b'eş, belediye hizmet veya diğer resmi
tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parselleri, düzenlemeye giren parsellerin alanları
oranında pay verilmek suretiyle hisselendirilir." koşulu çerçevesinde elde edilmektedir. Dava
konusu 36486 ada, 5 nolu parsel de Mamak Belediye Meclisi'nin 19.09.1990 tarih ve 295 sayılı
kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ıslah imar planında pazar alanı olarak ayrılmış ve 3194
W-
Sayılı imar Yasasının 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar
Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesi çerçevesinde elde edilen bir kamu alanı olarak bölge
sakinlerinin hizmetine sunulmuştur. Dolayısıyla, 36486 ada, 5 nolu parselde yer alan 'pazar yeri'
kamunun kullanımı için elde edilmiş olan bir sosyal altyapı tesisidir
Yine Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin "İmar Planı Değişikliklerinde Uyulması
Gereken Esaslar" başlığı altında yer alan 27. maddesinde de: "İmar planlarında bulunan sosyal ve
teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan
değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi
için:
2- İmar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin
hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir.... " hükmü
karara bağlanmıştır.
Dava konusu 36468 ada, 5 nolu parselin kullanım kararım "pazar yeri"nden "ticaret alanı"na
dönüştüren ve Mamak Belediye Meclisi'nin 07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararı ile onaylanan
1/1000 ölçekli plan değişikliğinde ise, sosyal altyapı tesisi olan pazar alanı iptal nedeni bilimsel
olarak gerekçelendirilmeden kaldırılmış ve bu pazar alanı yerine eşdeğer yeni bir pazar alanı
önerilmemiştir. Yapılan işlem yönetmeliğin ilgili maddesine ve kamu yararına aykırıdır. Ayrıca
kamu ortaklık payı ile elde edilmiş bu alanının özel mülkiyete konu olan 'ticaret alanı'na
dönüştürülmesi ve bu yolla 18. madde uyarınca düzenlemeye dahil olanların sadece bir bölümüne
rant sağlayıcı yeni yapılaşma hakkının getirilmesi de kamu yararına aykırıdır.
Dava konusu 36468 ada, 5 nolu parselin kullanım kararını "pazar yeri"nden "ticaret alanı"na
dönüştüren Mamak Belediye Meclisi'nin 07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararında 'ticaret alanı' için
yapılaşma koşulu da E=0.70, Hmax= serbest olarak belirlenmiştir. Bu yapılaşma koşulu ile mevcut
onaylı planda inşaat hakkı olmayan açık 'pazar alanı'na yapılaşma hakkı verilerek mevcut yapı
yoğunluğu arttırılmıştır. Plan değişikliği ile kaldırılan 'pazar alanı'na eşdeğer boş alan ve ayrıca ek
olarak yeni yapılaşma koşulları için gerekli ek boş alan ayrılmadan, bölgedeki yapı yoğunluğunun
arttırılması mevzuata aykırıdır.
Pazar alanları işlevleri açısından, özellikle mahalle ölçeğinde, orta ve orta-alt gelir grupları
tarafından yoğun olarak kullanılan önemli hizmet alanlarıdır. Ucuz perakende ticaret olanağı
sağlamalarının yanı sıra, kentsel mekanda yarattıkları 'açık alan' özelliği ile de planlamada tasarım
aracı olarak kullanılmaktadırlar. Dava konusu 36468 ada, 5 nolu parselde yer alan 'pazar alanı' da
bu özelliğe sahip olup, komşu 36487 adada yer alan 'çocuk bahçesi' kullanımı ile bir kamusal açık
alan bütünlüğü sağlamaktadır. Giderek artan biçimde yapı yoğunluğunun plan değişiklikleri ile
sürekli arttırıldığı kentlerimizde, pazar alanı, yeşil alanlar, çocuk bahçeleri vb. kamusal açık
alanların üstlendiği fonksiyonlar çeşitlenmekte ve dolayısıyla önemi de artmaktadır. Bu bağlamda,
afet planlaması çerçevesinde değerlendirildiğinde bu türden açık pazar alanlarının gerektiği zaman
üstlenecekleri fonksiyonlar daha da önem kazanmaktadır. Dolayısıyla zaten sınırlı sayıda olan
kamuya açık alanların yapılaşmaya açılarak azaltılması ve bu yolla kentlerdeki yapı yoğunluğunun
arttırılması yerine, bu türden açık alanların sayılarının daha da arttırılması tüm kentin geleceği için
gerekmektedir. Bu yönüyle de 'pazar alam'nı 'ticaret alanı'na
dönüştüren Mamak Belediye Meclisimin 07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli
plan değişikliği kamu yararına aykırıdır.
SONUÇ
Yukarıda detaylı olarak açıklanan nedenlerden dolayı, dava konusu Ankara İli, Mamak İlçesi, Misket
Mahallesi 36486 ada, 5 nolu parselde 1/1000 ölçekli imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin Mamak
Belediye Meclisimin 07.07.2006 gün ve 462 sayılı kararı ile anılan kararın onanmasına ilişkin Ankara
Büyükşehir Belediye Meclisimin 10.10.2006 gün ve 2455 sayılı kararının şehircilik ilkelerine, planlama
teknik ve esaslarına, imar mevzuatına uygun olmadığı ve bu işlemde kamu yaran bulunmadığı bilirkişi
kurulumuzca tespit edilmiştir. Dolayısıyla söz konusu işlem için yürütmeyi durdurma kararının alınması
somadan telafisi mümkün olmayan durumların önlenmesi açısından ivedilik taşımaktadır.
Karar Yüce Mahkemenizindir. Saygılarımızla. 17.07.2007
L
_ ... r-^JS^JŞ^^A^biAA
Yrd. Doç. DrTNilgün Görer Tamer
Şehir ve Bölge Plancısı
Gazi Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Nihan Özdemir Sönmez
Şehir ve Bölge Plancısı
Gazi Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Özlem Güzey
Şehir ve Bölge Plancısı
Gazi Üniversitesi
7
T.C. A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO :2006/407
DAVACILAR VE YÜRÜTMENİN
DURDURULMASINI İSTEYENLER
:
1- Mehmet Kahraman EFE
2- Yasin DEMİRCİ
3- Hüsamettin ÖZTÜRK
4- Bedia SÖYLEMEZ
VEKİLİ _____________________________ : Av. Muzaffer YILMAZ
Cinnah Cad. 17/15 Çankaya / ANKARA
KARSİ TARAF/(DAVALI) _____________ : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı /
ANKARA
Av. Sibel Arzu VAROL
2- Mamak Belediye Başkanlığı / ANKARA
Av. Çiğdem ERG ÜN
İSTEMİN ÖZETİ ______________________ : Ankara ili Mamak İlçesi 36486 ada 5 sayılı
parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin
07.07.2006 tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye
Meclisinin 10.10.2006 tarih ve 2455 sayılı kararın iptali ve yürütmenin durdurulması istenilmektedir.
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI
SAVUNMASININ ÖZETİ __________ :Usul yönünden, süre aşımı bulunduğu ve davacıların
dava açma ehliyetlerinin, bulunmadığı, esas yönünden ise, dava konusu imar planı ile pazar alanının
ticaret alanına dönüştürülmesinin kamuya yönelik bir kullanım kararı değişikliği olduğu bunun da
planlama ilkelerine uygun olduğu, herhangi bir nüfus artışı ve altyapı gereksinimi getirmediği, dava
konusu işlemin yasal çerçevesinde hukuka uygun olarak tesis edildiği öne sürülerek davanın reddi
gerektiği savunulmaktadır. MAMAK BELEDİYE BAŞKANLIĞI
SAVUNMASININ ÖZETİ ___________ : Usul yönünden, davacıların dava açma ehliyetlerinin
bulunmadığı, esas yönünden ise, plan değişikliği yapılırken kamu yararının ön planda tutulduğu,
taşınmazın bulunduğu bölgede halkın ihtiyacını karşılayacak başka pazar alanlarını bulunması, büyük ve
kapalı iş merkezlerine ihtiyaç duyulması, açık semt pazarlarının çevre kirliliğine sebep vermesi ve bu
alanların denetimi için daha çok personele ihtiyaç duyulması hususlarının dikkate alınması sonucu tesis
edilen dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı öne sürülerek davanın reddi gerektiği
savunulmaktadır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Ankara 13. İdare Mahkemcsi'ncc işin gereği görüşüldü:
Dava. Ankara İli. Mamak İlçesi 36486 ada 5 sayılı parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar
planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin 07.07.2006 tarih ve 462 sayılı kararı ile bu
kararın uygulamasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.10.2006 tarih ve 2455 sayılı
kararın iptali istemiyle açılmıştır.
ESAS NO :2006/407
10.10.2006 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinde planlar, bölge planı, çevre
düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, 5. maddede Uygulama
T.C. A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
imar planı; "...tasdikli olarak halihazır haritalar üzerine, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım
imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarım bunların yoğunluk ve düzenini,
yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını vb. diğer
bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır" şeklinde tanımlanmıştır.
İmar planlan; ülke, bölge ve kent verilerine göre konut, çalışma, ulaşım gibi kentsel işlevler ile
sosyal ve kültürel gereksinimleri varolan yada sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerine
getirmek ve bölge halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin gelişmesi de göz
önünde tutularak hazırlanır ve koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve zamanda yasalarda öngörülen
yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir.
İmar planlarının yargısal denetiminde de, bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın
yer, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amaca, şehircilik ilkeleri, planlama
esasları ve yararı açısından uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Mamak İlçesi 36486 ada 5 nolu parseli de içeren
ıslah imar planının Mamak Belediye Meclisi'nin 19.09.1990 tarih ve 295 kararı ile onaylanarak söz
konusu imar planında 36486 ada 5 nolu parselin pazar alanı >:".2rak belirlendiği, 36486 ada 5 nolu
parselin kullanım kararım pazar yerinden ticare: ılır: dönüştüren 1/1000 ölçekli uygulama değişikliğinin
Mamak Belediye Meclisinin 0~.0~.2006 tarih ve 462 sayılı karan ile kabul edildiği ve bu karann .Ankara
Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 10.10.2006 tarih ve 2455 sayılı kararı ile onaylanması üzerine görülmekte
olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacılar tarafından ileri sürülen iddialar gözönüne alınarak, uyuşmazlığın teknik bilgiyi
gerektirmesi nedeniyle, Mahkememizin 30.01.2007 günlü kararıyla keşif ve bilirkişi incelemesi
yaptırılmasına karar verilmiş, uyuşmazlık konusu alanın kullanım değişikliğinin, çevre parsel ve
adalarla birlikte değerlendirilerek kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri yönünden üst
ölçekli planlara uygunluğunun incelenmesi amacıyla 22.06.2007 tarihinde yapılan keşif ve bilirkişi
incelemesi sonucunda uzman bilirkişi heyetince düzenlenen 07.07.2007 günlü raporda özetle;"Plan
Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin tanımlar başlıklı 3 .maddesinde, "uygulama imar planı",
onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun
olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve
uygulama için gerekli imar uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntılı ile gösteren ve
1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün plan olarak, "plan değişikliği" ise, plan ana kararlarını,
sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve
teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılarn plan düzenlemeleri olarak
tanımlanmış, dava konusu imar planı değişikliği gerekçesinin ise Mamak Belediye Meclisinin
07.07.2006 tarih ve 462 sayılı kararında, 30.05.2006 tarih ve 1607 sayılı Zabıta Müdürlüğü'nün ilgli
yazısına atıfta bulunularak...." Söz konusu bölgede halkın ihtiyacını karşılayacak başka pazar alanlarını
bulunması, büyük ve kapalı iş merkezlerine ihtiyaç duyulması, açık semt pazarlarının çevre kirliliğine
sebep vermesi ve bu alanların denetimi için daha çok personele ihtiyaç duyulması şeklinde açıklandığı,
Mamak Belediye Meclisinin 1/1000 ölçekli planda değişiklik yapmasına dayanak sağlayacak ve planı
tamamlayacı nitelikte olması gereken herhangi bir "plan raporu"nun da bulunmadığı dolayısıyla Zabıta
Müdürüğünün hiçbir
ESAS NO :2006/407
bilimsel temele dayanmayan yazısının 1/1000 öçekli plan değişikliğine esas oluşturması ve bu yolla bir
kamu alanının kullanım kararının değiştirilmesinin uygun olmadığı ayrıca yapılan plan değişikliğinin
bilimsel gerekçelerinin yetkin bir şehir planlayıcısı tarafından hazırlanan plan raporu ile açıklanmaması
da ilgili mevzuata, planlama tekniklerine ve şehircilik ilkelerine aykırık teşkil ettiği belirtilmiştir.
Öte yandan maddede, sosyal alt yapı; sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması
gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen
genel isimdir şeklinde tanımlanmış, 5215 sayılı Belediye Kanun'unun 15.maddesinde de, toptancı ve
parekendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, yat limanı ve mezbaha kurmak, kurdurmak, işletmek,
2
T.C. A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek belediyenin görevleri
arasında yer almış. Kanun ile belediyenin görev alanında tanımlanan pazar yerlerinin, kentlerin temel
gereksinimlerinden olduğu ve bu yönü ile Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte tanımlanan
sosyal altyapı alanı olarak değerlendirildiğinde 3194 sayılı İmar Kanun'unun 18. maddesi Uyarınca
Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesinde
tanımlanan ve kamu ortaklık payı olarak adlandırılan düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, kreş,
belediye hizmet veya diğer resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parselleri,
düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında hisselendirilmesi koşulu çerçevesinde elde edildiği,
dava konusu 36486 ada, 5 nolu parsel de Mamak Belediye Meclisi'nin 19.09.1990 tarih ve 295 sayılı
kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ıslah imar planında pazar alanı olarak ayrıldığı ve 3194 sayılı İmar
Kanun'unun 18. maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında
Yönetmeliğin 12. maddesi çerçevesinde elde edilen bir kamu alanı olarak bölge sakinlerinin hizmetine
sunulduğu dolayısıyla 36486 ada, 5 nolu parselde yer alan "pazar yeri" kamunun kullanımı için elde
edilmiş olan bir sosyal altyapı tesissi olduğu, yine Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 27.
maddesinde, imar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi
veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişikliklerinin zorunluluk olmadıkça yapılmayacağı , zorunlu
hallerde değişiklik yapılabilmesi için; imar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının
kaldırılabilmesi için ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması
suretiyle yapılabileceğinin hükme bağlandığı, dava konusu plan değişikliğinde ise sosyal altyapı tesisi
olan pazar alanı kaldırıldığı ancak bu pazar alanı yerine eşdeğer yeni bir pazar alanının önerilmediği,
yapılan işlemin yönetmeliğin ilgili maddesine ve kamu yararına aykırı olduğu ayrıca kamu ortaklık payı
ile elde edilmiş bu alanın özel mülkiyete konu olan "ticaret alanı"na dönüştürülmesi ve bu yolla
18.madde uyarınca düzenlemeye dahil olanların sadece bir bölümüne rant sağlayıcı yeni yapılaşma
hakkının getirilmesinin de kamu yararına aykırı olduğu, bunun yanında "ticare alanı" için yapılaşma
koşulu da E=0.70 hmax= serbest olarak belirlendiğinden bu yapılaşma koşulu ile mevcut onaylı planda
inşaat hakkı olmayan açık "pazar alanı"na yapılaşma hakkı verilerek mevcut yapı yoğunluğu
arttırıldığından plan değişikliği ile pazar alanına eşdeğer boş alan ayrılmadan yapı yoğunluğunun
artırılmasının da mevzuata aykırı olduğu, zaten sınırlı sayıda olan kamuya açık alanların yapılaşmaya
açılarak azaltılması ve bu yolla kentlerdeki yapı yoğunluğunun arttırılması yerine, bu türden açık
alanların sayılarının daha da artırılması tüm kentin geleceği için gerektiği, bu yönüyle de "pazar alanı"nı
"ticaret alanf'na dönüştüren 1/1000 ölçekli plan değişikliğini kamu yararına aykırı olduğu, bu
sebeplerden dolayı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin
07.07.2006 tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye
Meclisinin 10.10.2006 tarih ve 2455 sayılı kararın, imar
A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO :2006/407
mevzuatına, şehircilik ilke ve esaslarına, planlama tekniklerine ve kamu yararına aykırı olduğu yolunda
görüş belirtilmiş, anılan bilirkişi raporu ile tesbit edilen hususlar Mahkememizce yerinde ve hükme esas
alınacak nitelikte görülmüştür.
Bu durumda, dava dosyası ve bilirkişi raporunun incelenmesinden; Ankara ili, Mamak İlçesi
36486 ada 5 sayılı parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak
Belediye Meclisi'nin 07.07.2006 tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara
Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.10.2006 tarih ve 2455 sayılı karara ilişkin dava konusu işlemde imar
mevzuatına ve hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, açıkça hukuka aykırı olan ve uygulanması halinde giderilmesi güç veya
imkansız zararlara sebebiyet vereceği anlaşılan dava konusu işlemin 2577 sayılı Kanunun 4001 sayılı
Kanunla değişik 27. maddesi hükmü uyarınca teminat aranmaksızın yürütülmesinin
3
T.C. A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
durdurulmasına, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde Ankara Bölge İdare Mahkemesine itiraz yolu
açık olmak üzere 24.07.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Başkan
Bilge APAYDIN
32668
Üye
Yasin KARABABA
94896
H/A 31/07/07
4
Üye
Hasan AKGEDİK
101799
T.C.
»
A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
(Yias
raf-
ESAS
NO
:2006/407 KAR
AR NO:2007/1535
DAVACILAR _________________ : 1-Mehmet Kahraman EFE
2- Yasin DEMİRCİ
3- Hüsamettin ÖZTÜRK
4- Bedia SÖYLEMEZ
VEKİLİ _______________________ : Av. Muzaffer YILMAZ
Cinnah Cad. 17/15 Çankaya / ANKARA
DAVALILAR _________________ : 1 - Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı / ANKARA
Av. Sibel Arzu VAROL 2- Mamak Belediye
Başkanlığı / ANKARA Av. Çiğdem ER GÜN
________: Ankara ili, Mamak İlçesi, 36486 ada. 5 saydı parsele ilişin
DAVANIN OZETI 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin
07.07.2006 tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin
10.10.2006 tarih ve 2455 sayılı kararının; kesinleşmiş ıslah imar planında yapılan bir maddi hatanın düzeltilmesine
yönelik değişiklik yapılmasının gerektiği, bu değişikliğin de yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu ve 3030
sayılı Kanun hükümlerine göre düzenleme yapılmasının öngörüldüğü, yapılan imar planı değişikliğinin 3194 sayılı
İmar Kanununun 18. maddesine aykırı olduğu, bu hususlar göz önüne alınmaksızın tesis edilen dava konusu meclis
kararlarının, hukuka ve mevzuata aykırı olduğu iddialarıyla iptali istenilmektedir.
ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI
SAVUNMASININ ÖZETİ __________ :Usul yönünden, süre aşımı bulunduğu ve davacıların dava
açma ehliyetlerinin bulunmadığı, esas yönünden ise, dava konusu imar planı ile pazar alanının ticaret alanına
dönüştürülmesinin kamuya yönelik bir kullanım kararı değişikliği olduğu, bunun da planlama ilkelerine uygun
olduğu, herhangi bir nüfus artışı ve altyapı gereksinimi getirmediği, dava konusu işlemin yasal çerçevesinde
hukuka uygun olarak tesis edildiği ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
MAMAK BELEDİYE BAŞKANLIĞI
SAVUNMASININ ÖZETİ : Usul yönünden, davacıların dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı, esas yönünden
ise, plan değişikliği yapılırken kamu yararının ön planda tutulduğu, taşınmazın bulunduğu bölgede halkın
ihtiyacını karşılayacak başka pazar alanlarını bulunması, büyük ve kapalı iş merkezlerine ihtiyaç duyulması, açık
semt pazarlarının çevre kirliliğine sebep vermesi ve bu alanların denetimi için daha çok personele ihtiyaç
duyulması hususlarının dikkate alınması sonucu tesis edilen dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı
öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Ankara 13. İdare Mahkemesi'nce dava dosyasının tekemmül ettiği görüldüğünden
yürütmenin durdurulması hakkında karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü; davalı idarelerin usule ilişkin
itirazları yerinde görülmeyerek esasa geçildi:
1
T.C. A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
ESAS
NO
:2006/407 KARAR
NO:2007/1535
Dava, Ankara İli, Mamak İlçesi, 36486 ada, 5 sayılı parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı
değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin 07.07.2006 tarih ve 462 sayılı karan ile bu kararın uygulamasına
ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.10.2006 tarih ve 2455 sayılı kararın iptali istemiyle açılmıştır.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı
İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun'un 13.maddesinin (c) bendinde" Islah imar
planları belediye veya valiliklerce mümkün olduğu kadar fiili durum dikkate alınarak ve yapılanma şartları da
belirlenerek yapılır veya belediye veya valiliklerce Yeminli Özel Teknik Bürolara yaptırılır. En geç (1) ay içinde
belediye meclislerince kabul edilenler belediye meclislerince, büyük şehir yönetiminde ilçe belediye meclislerince
kabul edilenler ilçe belediye meclislerince il idare kurullarınca kabul edilenler valilikçe tasdik edilerek yürürlüğe
girer. Bu plan tescili de (1) ay içinde ivedilikle ve öncelikle yapılır.
İmar planı olan yerlerde mevcut imar planlan gerektiği takdirde ıslah imar planlan şeklinde yeniden
düzenlenir", hükmü kurala bağlanmış, 3290 sayılı Kanun ile Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler
Eklenen 2981 sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin Tanımlar ve Kısaltmalar başlığını taşıyan
4.maddesinin 24.bendinde; ıslah imar planları:"ıslah imar planı düzensiz ve sağlıksız biçimde oluşmuş yapı
topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle, mevcut durumu da dikkate alınarak
dengeli, düzenli ve sağlıklı hale getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılanma şartlarım da
belirleyen imar planıdır" şeklinde tanımlanmış, yine aynı yönetmeliğin 20.maddesinde"ıslah imar planlan
yapılacak yerler"Islah imar planı;
a)Bir yerleşme alanı yada yapı topluluğu niteliği kazanmış gecekondu alanlarında,
b)üzerinde bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış imar mevzuatına aykırı yapılar
bulunan hisseli arsa veya arazilerde,
c)Uzerinde imar planı ve mevzuat hükümlerine aykırı yapılanmalar bulunan ve bu nedenle, uygulama
kabiliyeti kalmamış olan imar planı olan alanlarda,
d)Islah imar planı olabilecek nitelikleri taşımadığı belediye yada valilikçe belirienen, özel parselasyon
planı bulunan alanlarda yapılır" ifadesi ile belirlenmiş, anılan yönetmeliğin 24.maddesinde de 2981 sayılı Yasanın
13.nıaddesine paralel hükmü getirilerek ıslah imar planlarının yürürlük biçimi kurala bağlanmış bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; Islah imar planlarının amacı
sağlıksız ve düzensiz yapılaşmayı mevcut durum dikkate alınarak ıslah etmek olduğundan başka bir amaçla ıslah
imar planı yapılması ve kapsama alınması gereken yapılanmaların bulunduğu bölgelerle bütünleştirilmesi amacına
dönük ıslah imar planı sınırlarının genişletilmesi ya da onanlı ıslah imar planında yapılan maddi hir hatanın ortaya
çıkması durumunda bu hatanın giderilmesine yönelik değişiklik yapılması dışında mevcut ıslah imar planların ıslah
imar planı tadilatı adı altında değişikliğe konu edilmesi mümkün olmayıp, bu planlan geliştiren planların
yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu ve 3030 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yapılması gerekir.
Nitekim, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8. maddesinde planlar, bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar
planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, 5. maddede Uygulama imar planı; "...tasdikli olarak
halihazır haritalar üzerine, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve
çeşitli bölgelerin yapı adalarını bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama
programlarına esas olacak uygulama etaplarını vb. diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır" şeklinde
tanımlanmıştır.
ESAS
NO
:2006/407 KARAR
NO:2007/1535
3194 sayılı İmar Kanununda ifade edildiği üzere, imar planları; ülke, bölge ve kent verilerine göre konut,
çalışma, ulaşım gibi kentsel işlevler ile sosyal ve kültürel gereksinimleri varolan yada sağlanabilecek olanaklar
ölçüsünde en iyi biçimde yerine getirmek ve bölge halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla
kentin gelişmesi de göz önünde tutularak hazırlanır ve koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve zamanda yasalarda
öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir.
İmar planlarının yargısal denetiminde de, bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın yer,
büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amaca, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve yararı
açısından uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Mamak İlçesi 36486 ada 5 nolu parseli de içeren ıslah imar
planının Mamak Belediye Meclisimin 19.09.1990 tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanarak söz konusu imar
planında 36486 ada 5 nolu parselin pazar alanı olarak belirlendiği, 36486 ada 5 nolu parselin kullanım kararını
pazar yerinden ticaret alanına dönüştüren 1/1000 ölçekli uygulama değişikliğinin Mamak Belediye Meclisinin
07.07.2006 tarih ve 462 sayılı kararı ile kabul edildiği ve bu kararın Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin
T.C. A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
10.10.2006 tarih ve 2455 sayılı kararı ile onaylanması üzerine görülmekte olan davanın açıldığı, takip eden süreçte
Mahkememizin 19.09.2007 günlü ara kararı ile dava konusu ada ve parseli kapsayan bölgeye ilişkin 1/5000 ölçekli
nazım imar planının bulunup bulunmadığının sorulması ve varsa aslı veya onaylı bir örneğinin gönderilmesinin
istenilmesi üzerine davalı idare Mamak Belediyesi'nin 15.09.2007 günlü, 2254- 2070703826 sayılı cevabi
yazılarında, ıslah imar planının 2981 sayılı Kanun hükümlerine göre yapıldığı ve bölgeye ilişkin 1/5000 ölçekli
nazım imar planının bulunmadığının bildirildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu olayda; Mamak Belediye Meclisinin 19.09.1990 tarih ve 295 sayılı kararı ile ıslah imar
planının onaylandığı ve söz konusu imar planında 36486 ada 5 nolu parselin pazar alanı olarak belirlendiği, anılan
yerin kullanımına ilişkin değişikliğin 3194 sayılı İmar Kanunun 8-b maddesi uyarınca Mamak Belediye Meclisinin
07.07.2006 tarih ve 462 sayılı kararı ile yapıldığı, dolayısıyla yapılan değişikliğin öncelikle ıslah imar planları
kapsamında irdelenmesi ve bu aşamada hukuka uygun olarak tesis edilmesi halinde yapılan değişikliliklerin bu kez
3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri uyarınca-ele alınarak üst ölçekli plan olan 1/5000 ölçekli nazım imar planına
uygunluğunun aranması gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta ise, Ankara İli, Mamak İlçesi 36486 ada 5 sayılı parsele ilişin olarak yapılan 1/1000
ölçekli ıslah imar planı değişikliğinin maddi bir hatanın düzeltilmesi veya ıslah imar planının sınırlarının
değiştirilmesi amacıyla yapılmadığı anlaşıldığından pazar alanının ticaret alanına dönüştürülmesine ilişkin ıslah
imar planı değişikliğinde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, anılan yerin kullanımına ilişkin değişikliğin 3194 sayılı İmar Kanunun 8-b maddesi uyarınca
tesis edilmesi nedeniyle ve davacılar tarafından ileri sürülen iddialar da gözönüne alınarak, uyuşmazlığın teknik
bilgiyi gerektirmesi nedeniyle Mahkememizin 30.01.2007 günlü kararıyla keşif ve bilirkişi incelemesi
yaptırılmasına karar verilmiş, uyuşmazlık konusu alanın kullanım değişikliğinin, çevre parsel ve adalarla birlikte
değerlendirilerek kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri yönünden üst ölçekli planlara
uygunluğunun incelenmesi amacıyla 22.06.2007 tarihinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda uzman
bilirkişi heyetince düzenlenen 07.07.2007 günlü raporda özetle; "Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin
tanımlar başlıklı 3.maddesinde, "uygulama imar planı", onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu
işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk
ve
ESAS NO
:
2006/407 KARAR
NO:2007/1535
düzenini, yollan ve uygulama için gerekli imar uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntılı ile
gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün plan olarak, "plan değişikliği" ise, plan ana kararlarını,
sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik
gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılarn plan düzenlemeleri olarak tanımlanmış, dava
konusu imar planı değişikliği gerekçesinin ise Mamak Belediye Meclisinin 07.07.2006 tarih ve 462 sayılı
kararında, 30.05.2006 tarih ve 1607 sayılı Zabıta Müdürlüğü'nün ilgli yazısına atıfta bulunularak...." Söz konusu
bölgede halkın ihtiyacını karşılayacak başka pazar alanlarını bulunması, büyük ve kapalı iş merkezlerine ihtiyaç
duyulması, açık semt pazarlarının çevre kirliliğine sebep vermesi ve bu alanların denetimi için daha çok personele
ihtiyaç duyulması şeklinde açıklandığı, Mamak Belediye Meclisinin 1/1000 ölçekli planda değişiklik yapmasına
dayanak sağlayacak ve planı tamamlayacı nitelikte olması gereken herhangi bir "plan raporu"nun da bulunmadığı
dolayısıyla Zabıta Müdürüğünün hiçbir bilimsel temele dayanmayan yazısının 1/1000 öçekli plan değişikliğine
esas oluşturması ve bu yolla bir kamu alanının kullanım kararının değiştirilmesinin uygun olmadığı ayrıca yapılan
plan değişikliğinin bilimsel gerekçelerinin yetkin bir şehir planlayıcısı tarafından hazırlanan plan raporu ile
açıklanmaması da ilgili mevzuata, planlama tekniklerine ve şehircilik ilkelerine aykırık teşkil ettiği yine; sosyal alt
yapı; sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar
ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isimdir şeklinde tanımlanmış, 5215 sayılı Belediye
Kanun'unun 15.maddesinde de, toptancı ve parekendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, yat limanı ve mezbaha
kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek
belediyenin görevleri arasında yer almış, Kanun ile belediyenin görev alanında tanımlanan pazar yerlerinin,
kentlerin temel gereksinimlerinden olduğu ve bu yönü ile Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte
tanımlanan sosyal altyapı alanı olarak değerlendirildiğinde 3194 sayılı İmar Kanun'unun 18. maddesi Uyarınca
Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesinde tanımlanan ve
kamu ortaklık payı olarak adlandırılan düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, kreş, belediye hizmet veya
diğer resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parselleri, düzenlemeye giren parsellerin alanları
oranında hisselendirilmesi koşulu çerçevesinde elde edildiği, dava konusu 36486 ada, 5 nolu parsel de Mamak
Belediye Meclisimin 19.09.1990 tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ıslah imar planında pazar
alanı olarak ayrıldığı ve 3194 sayılı İmar Kanun'unun 18. maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi
İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesi çerçevesinde elde edilen bir kamu alanı olarak bölge
sakinlerinin hizmetine sunulduğu dolayısıyla 36486 ada, 5 nolu parselde yer alan "pazar yeri" kamunun kullanımı
için elde edilmiş olan bir sosyal altyapı tesissi olduğu, yine Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 27.
T.C. A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
maddesinde, imar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin
değiştirilmesine dair plan değişikliklerinin zorunluluk olmadıkça yapılmayacağı , zorunlu hallerde değişiklik
yapılabilmesi için; imar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi için ancak bu tesisin
hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabileceğinin hükme bağlandığı,
dava konusu plan değişikliğinde ise sosyal altyapı tesisi olan pazar alanı kaldırıldığı ancak bu pazar alanı yerine
eşdeğer yeni bir pazar alanının önerilmediği, yapılan işlemin yönetmeliğin ilgili maddesine ve kamu yararına
aykırı olduğu ayrıca kamu ortaklık payı ile elde edilmiş bu alanın özel mülkiyete konu olan "ticaret alanı"na
dönüştürülmesi ve bu yolla 18.madde uyarınca düzenlemeye dahil olanların sadece bir bölümüne rant sağlayıcı
yeni yapılaşma hakkının getirilmesinin de kamu yararına
T.C. A N K A R A 13.
İDARE MAHKEMESİ
ESAS
NO
:2006/407 KARAR
NO:2007/1535
/
aykırı olduğu, bunun yanında "ticare alanı" için yapılaşma koşulu da E=0.70 hmax= serbest olarak
belirlendiğinden bu yapılaşma koşulu ile mevcut onaylı planda inşaat hakkı olmayan açık "pazar alanı"na
yapılaşma hakkı verilerek mevcut yapı yoğunluğu arttırıldığından plan değişikliği ile pazar alanına eşdeğer boş
alan ayrılmadan yapı yoğunluğunun artırılmasının da mevzuata aykırı olduğu, zaten sınırlı sayıda olan kamuya
açık alanların yapılaşmaya açılarak azaltılması ve bu yolla kentlerdeki yapı yoğunluğunun arttırılması yerine, bu
türden açık alanların sayılarının daha da artırılması tüaı kentin geleceği için gerektiği, bu yönüyle de "pazar
alanı"nı "ticaret alanı"na dönüştüren 1/1000 ölçekli plan değişikliğini kamu yararına aykırı olduğu, bu sebeplerden
dolayı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin 07.07.2006 tarih ve
462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.10.2006 tarih ve
2455 sayılı kararın, imar mevzuatına, şehircilik ilke ve esaslarına, planlama tekniklerine ve kamu yararına aykırı
olduğu" yolunda görüş belirtilmiştir. Taraflara tebliğ edilen bilirkişi raporuna karşı yapılan her ne kadar davalı
idarecelerce itiraz bulunumuş ise de, söz konusu raporun kapsamlı ve teknik yönden yeterli bir inceleme sonucu
hazırlandığı kanısına varıldığından itirazlar yerinde görülmeyerek anılan bilirkişi raporu ile tesbit edilen hususların
Mahkememizce hükme esas alınmasına karar verilmiştir.
Bu durumda. Mahkememizce yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda tesbit
edilen hususlar ve yukarıda yapılan açıklamalar ışığında Ankara ili, Mamak İlçesi, 36486 ada 5 sayılı parsele ilişin
1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisi'nin 07.07.2006 tarih ve 462
sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.10.2006 tarih ve 2455
sayılı karara ilişkin dava konusu işlemde bu haliyle de imar mevzuatına ve hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna
varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 1124,60 YTL yargılama
gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 325 YTL'nin davalı idarelerden alınarak davacılara verilmesine,
yürütmenin durdurulması Halikında karar verilmediğinden 19,90.YTL yd harcının ve artan posta ücretinin istemi
halinde davacılara iadesine, kararın tebliğ tarihinden itibaren 3,0 gün -içerisinde Danıştay'da temyiz yolu açık
olmak üzere, 25.10.2007 gününde oybirliği ile karar verildi.
Başkan
Bilge APAYDIN
32668
YARGILAMA
GİDERLERİ
Başvuru Harcı Karar
Harcı Vekalet Harcı
Bilirkişi Ücreti Posta
Gider
1124,60
Toplam YTL
12,20 YTL 12,20
YTL 2,20 YTL
1000,00
YTL 98.00 YTL
Üye
Mehmet KÖSEOĞLU
101841
Üye
Hasan AKGEDİK
101799