Kardiyopulmoner Resüsitasyon Dr.Sedat Yıldız Kanıtların Değerlendirilmesi - 1 • Kanıt ve öneri – %25’inin class I, – %68’inin class II, – %7’sinin class III www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Kanıtların Değerlendirilmesi - 2 • Kanıt düzeyleri, – %1’i A düzeyinde, – %15’i B-R (randomize çalışmalar dayanan), – %15’i B-NR düzeyinde (nonrandomize çalışmalar dayanan), – %46’si C-LD (limited data – sınırlı veri), – %23’ünün C-EO (expert opinion – uzman görüşü) www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Etik Konular • Ekstrakorporeal resüsitasyon • Arrest sırasındaki prognostik faktörler • Preterm infantlarda prognostik skorların kanıt derecelendirmesi • Çocuk ve erişkinlerde kardiyak arrest sonrası prognoz tahmini • Kardiyak arrest sonrası organ transplantasyonu www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız • Sağkalım zincirindeki değişiklik – Hastane içi arrestler – Hastane dışı kardiyak arrestler • Hastane dışı arrestler: Arrestin tanınması, yardım çağırılması, KPR’ye başlanması… • Hastane içi arrestler: Hastane içinde yaratılan farkındalık, bölümler arası uyumlu çalışma… www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Yeni Zincir www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Temel Yaşam Desteği (Sağlık Profesyoneli Olmayanlar) - 1 • Acil yanıt sisteminin aktivasyonu (mobil cihazlar sayesinde kurtarıcının hastanın başından ayrılması şart değildir). • Nefes almayan veya normal nefes almayan (gasping vb) bir hasta için acil yanıt sisteminin aktivasyonu gereklidir. • Tek kurtarıcı için A-B-C yerine C-A-B. • Tek kurtarıcı göğüs kompresyonlarına öncelikle başlamalıdır (30:2 oranında). • Kompresyonlara olabildiğince az ara verilmelidir, abartılı ventilasyondan kaçınılmalıdır. • Önerilen göğüs kompresyon hızı 100-120/dk’dır (eski kılavuzdan farklı olarak). • Göğüs kompresyon derinliği 5 cm olmalıdır, kompresyon sırasında 6 cm geçilmemelidir (eski kılavuzdan farklı olarak). • Olası opioid ilişkili acil durumlarda, eğitimli halktan kurtarıcılar için naloksan uygulaması düşünülebilir (intramuskuler / intranazal). www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Temel Yaşam Desteği (Sağlık Profesyoneli Olmayanlar) - 2 • Otomatik eksternal defibrilatör (AED) kullanımının etkin KPR ile birlikte sağkalımı artırdığı bilinmektedir. Evlerde AED kullanımıyla ilgili kanıtlar belirsizken, topluma açık yerlerde AED kullanımı özendirilmelidir. • Acil yanıt sisteminde görev alan dispatcherlar, hastanın cevapsızlığını değerlendirmek üzere kurtarıcıları yönlendirebilmelidir. • Eğitimsiz halktan kurtarıcılar, diğer kurtarıcılar olay yerine gelinceye kadar hands-only CPR yapmalıdırlar. • Eğer halktan kurtarıcılar, kurtarıcı nefes verebileceklerse; 30:2 oranında ventilasyon uygulayabilirler. • Halktan kurtarıcı eğer ilkyardım konusunda eğitim aldılarsa, kurtarıcı nefes vererek temel yaşam desteği uygulamalıdırlar. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Temel Yaşam Desteği (Sağlık Profesyonelleri) - 1 • Yüksek kaliteli resüsitasyon (kompresyon derinliği, frekansı, abartılı ventilasyondan kaçınma) ana hedeftir. • Kompresyon hızı 100-120/dk, derinliği 5 cm’dir. • Hedef kompresyon fraksiyonu %60’tır. – Kompresyon fraksiyonu: total KPR süresinin ne kadarının kompresyona ayrıldığı. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Temel Yaşam Desteği (Sağlık Profesyonelleri) - 2 • Kardiyak arrest esnasında pasif solutma tekniklerinin uygulanması düşünülebilir. • KPR sırasında ileri havayolu uygulanabilen hastalarda basitleştirilmiş ventilasyon hızı her 6 sn’de bir nefestir. • Temel yaşam desteği uygulayan sağlık personelinden, kurtarıcı nefes uygulaması da beklenmektedir. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Alternatif Teknikler ve Cihazlar • Impedans threshold device’ın rutin kullanımı önerilmemektedir (eski kılavuzdan farklı olarak). • Mekanik göğüs kompresyon cihazlarının rutin kullanımı önerilmemektedir. Buna rağmen bazı spesifik durumlarda (kurtarıcı sayısı az, uzamış KPR gereksinimi, hipotermik arrest, hareketli bir ambulansın içinde, anjiyografi esnasında, ekstrakorporeal KPR’ye hazırlanılırken kullanılması düşünülebilir. • Resusitasyon esnasında ekstrakorporeal oksijenizasyon uygulaması seçilmiş hastalarda düşünülebilir. Bu uygulama için resusitasyon sırasında geniş ven ve arter kanülasyonu gerekli olduğundan, seçilmiş hasta gruplarında uygulanması daha mantıklıdır. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Erişkin İleri Kardiyak Yaşam Desteği • Eski öneri olan, vazopressinin kardiyak arrestte epinefrinin ilk ve ikinci dozlarının yerinde kullanılabileceği kısmı algoritmden çıkarılmıştır (algoritmin sadeleştirilmesi için). • Şoklanabilir olmayan bir ritm varlığında, epinefrin olabildiğince erken uygulanmalıdır. • Entübe olan hastalarda 20 dakikalık KPR’nin ardından kapnografik ölçümde ETCO2’nin <10 mmHg ölçülmesi resüsitasyonun sonlandırılması için kullanılabilecek parametrelerden biridir. • Kardiyak arrestte lidokain kullanımını destekleyen hala yeterli kanıt olmamasına karşın, VF/nabızsız VT durumunda ritmin dönüşünün ardından, hastalara lidokain başlanması veya uygulanan lidokain tedavisinin sürdürülmesi düşünülebilir (tekrarlayan VF/VT’yi engelliyor, uzun dönem sonlanımda olumlu/olumsuz etkisi yok). • VF/nabızsız VT sonrasında hastaneye yatan hastalarda, iv veya oral beta bloker başlanması düşünülebilir. Kardiyak arrestte rutin beta bloker kullanımını destekleyen kanıtlar oldukça sınırlıdır. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Postkardiyak Arrest Bakım - 1 • Hastane dışında kardiyak arrest olan bir hastanın arrest nedeninin STEMI veya olası kardiyak etyolojiye bağlı olduğu düşünülüyorsa, bu hastalara gecikmeden (hastaneye yattıktan sonra değil) koroner anjiyografi uygulanmalıdır. Perkutan koroner girişim ve trombolitikler, hastanın koma durumundan bağımsız olarak endike hastalara uygulanmalıdır. • Tüm komatöz hastalar, en az 24 saat hedefli sıcaklık yönetimine (hipotermi) tabi tutulmalıdır. (2010 kılavuzunda 32-34 C olarak geçen hedef sıcaklıklar, burada 32-36 C olarak güncellenmiştir. Hedef sıcaklık, klinisyenin tercihleri ve hastanın kliniğine göre belirlenmelidir. • 24 saati geçen sürelerde, aktif sıcaklık yönetimi bu hastalar için düşünülmelidir. Bunun nedeni, 24 saatin ardından kontrolsüzce yükseltilen sıcaklığın da nörolojik sonlanımı kötüleştirebilmesi olasılığıdır. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Postkardiyak Arrest Bakım - 2 • Hastane öncesi hipotermi veya hedefli sıcaklık yönetimi önerilmemektedir. • Postkardiyak arrest bakımda hedeflenmesi gereken hemodinamik nokta, sistolik kan basıncının > 90 mmHg veya ortalama arteryel basıncın > 65 mmHg olmasının sağlanmasıdır. • Kardiyak arrest sonrasında prognoz belirlenmesi; 72 saatten önce yapılmamalıdır. Sedasyon ve paralizi uygulamaları bu süreyi de uzatabilir. Kardiyak arrestin 72. saatinde pupiller refleksin alınamaması, myoklonik statusun (jerk değil) devam ediyor olması, N20 somatosensoryel uyarılmış potansiyellerin yokluğu (24-72 saatte), arrestin 2.-6. günlerinde MR’da belirgin difüzyon kısıtlaması, 72. saatte EEG’de reaktivite yokluğu – dirençli satatus varlığı kötü nörolojik sonlanım belirteçleridir. • Kardiyak arrest esnasında resüsite edilen, fakat sonradan ölüme / beyin ölümüne ilerleyen hastalar potansiyel organ donörlüğü açısından değerlendirilmelidirler. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Akut Koroner Sendrom - 1 • Olası AKS hastalarına hastane öncesinde 12 derivasyonlu EKG çekilmelidir. • Yeterince deneyimi olmayan kişiler, bilgisayar yardımlı EKG okuma programlarını kullanabilirler. • Hastane öncesi EKG’de STEMI tespit edilmesi durumunda, gelinen hastane ve kateter laboratuvarı bu konuda uyarılmalıdır. • Hastane öncesinde perkutan koroner girişim (PKG) yapılabilen bir hastaneye doğrudan gidilebilmesi mümkünse, hasta buraya götürülmelidir. • Eğer STEMI hastası PKG uygulanamayan bir hastaneye getirildi ve trombolitik uygulandı ise, PKG yapılabilen bir merkeze tercihen 3-6 saat içinde, eğer bu yapılamadıysa ilk 24 saat içinde sevk edilmelidir. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Akut Koroner Sendrom - 2 • AKS tanısının dışlanması için tek başına high sensitif Troponin T veya Troponin I kullanılması yüksek mortaliteyle ilişkilidir. Buna karşın bir risk skoruyla birleştirilmesi (TIMI 0-1, HEART skoru ve Vancouver risk skorlarının düşük riskli olması gibi) ve 0.- 2. saatlerde negatif high sensitif Troponin I ölçümü yapılması durumunda risk oldukça azalmaktadır (30 günlük majör advers kardiyak olay < %1). • Hastane öncesinde hastalara ADP inhibitörü ve heparin verilmesinin, gösterilmiş bir fayda veya zararı yoktur (hastanede uygulanmasına göre). • Satürasyonu > %94 olan hastalara rutin oksijen uygulanması zararlıdır. • STEMI hastalarında anfraksiyone heparin veya bivalirudinin hastane öncesi kullanılması düşünülebilir. • Primer PKG’ye giren hastalarda enoksaparin uygulaması, standart heparin yerine düşünülebilir. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Pediatrik Temel Yaşam Desteği - 1 • KPR sekansı C-A-B’dir. • Arrest olan hastada tek kurtarıcı olması durumunda, eğer kurtarıcı ani kollapsa şahitse 112 aktivasyonu yapıp ardından KPR’ye dönmektedir. • Eğer ani kollaps sözkonusu değilse (tanıklı değilse), kurtarıcı 30:2 oranında KPR uygulamakta, 2 dakikanın sonunda hala yalnız olması durumunda acil yanıt sistemini aktive etmektedir. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Pediatrik Temel Yaşam Desteği - 2 • Çoklu kurtarıcı durumunda, bir kişi acil durum sistemini aktive ederken, diğer kişi doğrudan KPR uygulamaya başlamakta (30:2), yanına aktivasyonu yapan kişi geldikten sonra 15:2 oranında kompresyon ve ventilasyona devam etmektedir. • Pediatrik hastalarda göğüs kompresyonları, göğüs ön-arka mesafesini 1/3 oranında çöktürecek ölçüde olmalıdır. Bu infantlarda yaklaşık 4 cm’e, pediatrik hastalarda ise 5 cm’e denk gelir. • Kompresyon hızı 100-120/dk’dır. • İnfant ve çocuklarda kompresyon + ventilasyon uygulanmalıdır. Fakat kurtarıcı eğer ventilasyon yapamıyor veya yapmak istemiyorsa, hands-only KPR da uygulayabilir. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Pediatrik Temel Yaşam Desteği - 1 • Özellikle septik şoktaki çocuklarda erken izotonik sıvı tedavisi gittikçe önem kazanmaktadır. Şoktaki çocuklarda 20 cc/kg başlangıç sıvı bolusu uygulanmalıdır. Kritik bakım olanaklarına uzak merkezlerde (inotropik destek veya mekanik ventilasyonun sağlanamaması), hızlı sıvı bolusları tehlikeli olabilir. • Pediatrik entübasyonlarda, premedikasyonda (bradikardinin engellenmesine yönelik) atropin uygulanması önerilmemektedir (eski kılavuzdan farklı olarak). • KPR esnasında, KPR’nin kalitesinin değerlendirilmesine yönelik olarak invaziv hemodinamik monitorizasyon düşünülebilir. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Pediatrik Temel Yaşam Desteği - 2 • Refrakter VF ve nabızsız VT tedavisi için amiodaron veya lidokain kullanılabilir • Kardiyak arrest esnasında epinefrin kullanılmalıdır (öneri düzeyi azaltılmış). • Konusunda deneyim ve ekipmanı yeterli olan merkezlerde, hastane içi arrestlerde ekstrakorporeal KPR uygulaması düşünülebilir. • Komatöz çocuklarda 5 günlük 36-37.5 C sıcaklık yönetimi veya 2 günlük sürekli hipotermi (32-34 C) düşünülebilir (eski öneri hepsi için 32-34 C sıcaklığı hedeflemekteydi). • Kötü sonlanımı arrest sırası veya sonrasında yeterince güçlü şekilde öngören bir prognostik faktör yoktur. • Oksihemoglobin saturasyonu > %94 tutulmaya çalışılmalıdır. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız İlkyardım - 1 • Stroke değerlendirmesi Face, Arm, Speech, Time (FAST) veya Cincinnati Hastane Öncesi Değerlendirme Ölçeği kullanılarak yapılmalıdır. • Hafif semptomatik hipoglisemisi olan hastalarda,oral glukoz (tabletleri) kullanılabilir. • Açık göğüs yaralanmasıyla karşılaşan bir ilkyardımcı, bu yaralanmayı örtmeden, üstü açık şekilde bırakabilir. Bu önerinin nedeni, ilkyardımcılar tarafından uygunsuz şekilde kapatılan göğüs yaralanmalarının tansiyon pnömotoraksa dönüşmesiyle ilgili çekincedir. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız İlkyardım - 2 • Herhangi bir ilkyardım görevlisinin, hastaya oksijen kullanmasıyla ilgili yeterince kanıt yok. • Göğüs ağrısı: Miyokard infarktı olabileceği düşünülen hastalara, eğer bu hastaların daha önceden aspirin allerjileri yoksa bir erişkin veya iki düşük doz aspirini çiğnemesi söylenebilir. • İlkyardımcılar tarafından travma hastalarına, rutin servikal boyunluk uygulanması önerilmemektedir. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız Sosyal Medya • Sosyal medya aktivasyonu ve mobil telefon kullanımı kardiyak arrest yönetiminde faydalı olabilir. Potansiyel olarak zararsızdır. www.noralterapikursu.com - Dr.Sedat Yıldız